Katalog

Ağaç kabuğu böceğl Çölde taş çeklrgesl kelebek turlerını taklıt etmıştır Bazı tur kuçuk kelebekler kuş pıslıklerını taklıt ederler Bu taklıtlerı yaparken kelebekler çoğunlukla kaskatı duruma geçer ve hareketsız kalmaya ozen gos terırler Bazı kelebeklerın şekıllerı ve renklerı bır yapraktan farksızdır (1) Kuzey Amerıka şahını kanatlanrun bıçımı ve tuy lerının rengı ıle Amerıka akbabasına benzer Bu turun uçuşlanna katılır ve ustelık akbabarun suzulerek uçuşunu taklıt eder Bu şahmın avlayabdeceğı hayvanlar leş yıyıcı kuşlar olan akbabaların goruntusunden endışe duymazlar Boylece şahın onlann yerını saptar ve ıstedıgı avını ansızın yakalar Bazı canlılar yaşadıgı ortamın renk ve desen bakımından taklıdını yapar Kural olarak bırçok bocek yaşadıgı ortamın rengını taklıt eder ve bu taklıt kalıtsal olarak devam eder Benzeşmenın uç temel katılımcısı (ornek taklıtçı ve alıcı) mutlaka degışık turden olmak zorunda degüdır Her uçu de aynı turden olan canlılar arasındakı benzeşmenın en ılgınç ornegı Afrıka nın tatlı sularında yaşayan Haplochromıs cınsınden bazı balık turlerı arasında gorulur Dışı balık yumurtalarını suya bırakır bırakmaz, daha erkegın spermalanyla dollenmeden hemen agzına alır Ote yandan erkeğın anus yuzgecının çevresınde, dışının bıraktığı yumurtalara çok ben/eyen, goz alıcı san ya da turuncu benekler vardır Dışı bu beneklerı yumurta sanır Suda başıboş dolaşan bu yumurtalan (beneklen) agzına almak ıçın karşı konulmaz bır ıstek duyar Erkek balık yuzgecındekı beneklerı dışıye dogru çevırerek spermalarını suya boşaltır Bu taklıt yumurtaları yutmaya çalışan dışı agzındakı yumurtaları dolleyecek olan spermaları da agzına alır Bu benzeşmede ornek (gerçek yumurtalar) taklıtçı (yumurta taklıdı benekler) ve alıcı (dışı balık) hepsı aynı tuıdendır Bu hayvanların adaptasyonu buyuk oranda bu guvenlık adaptasyonuna baglıdır Tehlıke ve saldırıya hazırlanma anlarında bu hayvanların hepsı tamamen hareketsız kalır Tum bu kamuflaj ve gızlenme teknıklerı ıle hayvanlar kendilerini korudugu gıbı nesıllennın devammı da sağlamış olur Kaynakça 1 Kanısanlı M Durmuş SH (1995) Canlılarda Mımıkrı Ekolojı Çevre Dergısı Sayı 14 sh 44 46 2 Spencer C Barrett H (1987) Scıentıfıc Amencan September pp 68 75 J VVırlkler W (1974) Mımıcry ın plant and dnımals Mq Graw Hül Book Company Kamuflaj ustaları Mimikri hayvanların ve bitkilerin kendilerini koruması, hayvanlann beslenmesi, bitkilerin ise üreme şansmı arttıran bir taklitciliktir. S Hakan Durmuş • Nıhan Ardıç* ogada canlılar hayatta kalabılmek ve nesdlerını devam ettırebılılmek ıçın mımıkrıden yararlanırlar Pekı ama mımıkrı nedır? Mımıkrı degışık bır adaptasyon turu olarak, hayvanların ve bitkilerin kendilerini koruması ve hayvanlann bpslenebdmesını bıtkılerınse ureme şansını artıran bır lur taklıtçılıktır Bıı taklıtçı tur başka bır ture benzemenın getırecegı ustunluklerden yararlanır Mımıkrıde temel olarak aldatılan aldatan ve taklıt edılen olmak uzere uç canh rol oynar Aldatılan aldatanı avlamaya çalışan bır saldırgan olabıleceğı gıbı aldatanın kendı tururaien veya karşı cınstcn bır bırey de olabılır Mırnıkıı genel olarak bıreyı korumaya yonelıktır Aynı zamanda turlermın soylarını surdurebılmektır Bunu gerek bıroyı çok yakın bır şekılde çevreyle butunleşür erek gerekse uyarıcı renklerm ya da ozgun desenlenn yardımı ıle avcılann gozunden saklayarak sağlar Çeşıtlı nnmıkı ı turlerı vardır Genellıkle aynı cografı bolgede yaşayan buçok tur benzer renge burunur Bu benzerlık oyle bır boyuta ulaşır kı avcı olan hayvan, tur lerden hangısının zehırlı oldugunu anlayamaz ve D Yaprak benzeri bir böcek 586/24 ıçlerınden bırını yemeyı goze lamaz Bu tur mımıknye ozellıkle kelebeklerde rastlanır Bazı hayvanlar duşmanlarından ya da avından gızlenmek ıçın kendilerini bulunduklan ortama benzetır ler Genel olarak çollerde yaşayan surungen (c) kemır gen ve bazı kuşlar kum rengınde (d) agaç govdelerınde yaşayan hayvanlar boz renkte yapraklarda yaşayanlar yeşıl kayalık yerde yaşayanlar kayarun rengıne gore (b) boz, kırmızı turuncu renkte olurlar En tıpık ornegı bukalemunda gorulur Ağaçlarda yaşayan bu surungenın derısınde sıyah tarmızı sarı ve grı renklerde maddeler salgılayan hucreler vardır Ortamın rengıne gore alınan uyartı bu hucrelerı harekete geçırır Bu şekılde derıde çevrenın rengıyle uyum gosteren bır degışme olur Bulundugu agacın ya da yapragın rengıne burundugunden hem duşmanlarından korunur, hem de yakalayacagı avdan gızlenmış olur Geko, karıdes murekkep balıgı ve kımı kurbagalar da bulundukları ortamın rengıne burunebüırler Surungenlerden engeıek kum ıçıne gızlenerek hareketsız avını bekler Kum ıçınde engeregı farketmek oldukça zordur (e) Bazı canlılarda yalnızca renk bakımından degıl bıçım bakımından da benzeşme olay ları gorulur Buna en tıpık ornekler boceklerdır Dala yapraga hatta çıçege benzeyebılen bocekler vardır Yenı Gme çekırgesını uzerıne konar korımaz rengmı ve bıçımını aldıgı yapraktan ayırt etmek /ordur Savunmasız olan erkek anlar ve yaban arılan ıgne gıbı bır sılahla donatılmış olan dışderıne benzeyerek salduganlardan korunmaya çahşır Gunduz kelebeklerının bazı formları kotu kokulu ve tatsız olduklan ıçın bocekle geçmen hayvanlar tarafından yenmezler Derıeyler yavru kuşun bu boceklerı bır defd yedıkten sonra bır daha denemeye kalkışmadıgını goster mektedır Dolayısıyla bırçok kelebek turu bu sefeı zehırlı veya tatsı? olan bu *Doga Araştırrna Grubu lzmır PK HEşrefpaşalZMlR