Katalog

Bir mumdur, iki mumdur... Soru Okullardah fe/ı dersı laboratu varlannda yaptmlan tıpık dencylerden bırınde su ıçınde duran yanmakta olan bır mumun uzenne bardak kapatıhr Kısa surc ıçınde mum soncr ve bardağm ıçmdeb su sevıyesı yuksehr Bıze oğretıldığme gore su sevıyesının yukselmeimın nedem yanan mumun harcadığı oksı/endır Ancak bardağm altmdah yanan mum sayısı dorde çıkartildığında su sevıyesı daha fazla yuksehr Nedpn? Ydiut Su sevıyesının yukselmesı bıı dereceye kadar oksıjenın tuketımıne baglıdıı Çunku bır molekuleı hacmınde kı oksijen, balmumunun karbonunu yakarak yaklaşık ayru mol hacmınde karbon dıoksıt ve hıdrojem ıta mol hacımlı su buhdiıtıa donuşturur Karbon dıoksıt suyun ıçmdo enrken su buharı yoğunlaşaıak sıvı halmde suya kanşır Bu da gaz hacmmın a/almasına yol açar Ne var kı butun bunlar gozle gorulerı degışıklıgın nedenı degıldır Bu deneyde en oncmlı etkayı ydnrnakta olan .mumlarm yarattıgı ısı oluşturuı Mumun uzenne bardak kapattıgmız zaman baıdağın ıçmdekı havanın sıcaklıgı mum sayısma gorp degışır Mumlar soner sonmez çevredekı havd sogudukça daralır ve bu daıalma arama çdbalaıı bugune dek sonuçsuz kaldı Yarı yarıya Cemal, Alı ve Neca tı'nın elınde oyun kartlarından oluşan bır deste bulun makta Bu destede kart sayısı 100'den az ve her bır kart 1, 2,3,4,5,6 gıbı sıra ızleyerek numara ldnnnş Bu uç arka daşın elınde bırer kart bulunuyor ve kımse dığerının elındekı kartı gormuyor Cemal "Uçumuzun ıçınde en yuk sek sayıya sahıp olma şansım 50 50" dıye konuşuyor Alı elındekı kartın uzerındekı sayıyla ılgılı şu ıpucunu verıyor "Bu durumda Cemal' ın Neca tı'nın ve benım kdrtlanmın eksılen bır sıra takıp etmesı olasüıgı 50 50" Soru Destede kaç kart bulunuyor'' Ve Alı'nın kartının uzerındekı sayı nedır 7 Deli dana hastalığı Soru Deh dana hastalığı nedır? Bılımsel kısa adı BSE (Bovıne spongıforrn encephalopathy) olan deh dana hastalığı bugun lngıltere'de sıgıılarda gorulen bır hastalıktır Bu hastalıgın yayümasını onlemek ıçın gelecek 5 yıl ıçınde yalnızca lngıltere'de 4 mılyon sıgırın oldurulmesı gerekmektedır Hastalıgın Ingıhzce ddından yola çıkarsak, 'bovıne" buyukbaş hayvanlarla ılgılı demektır encephalopathy" Yunancada beyın hastalığı anlamına gelmektedır "spongıform' Ingıüzcede sungerımsı yapı anlamında kullanılır BSE'ye yakalanmış buyukbaş bu hay varun beynı sungere benzer yanı beyın delık deşık olur Delı dana hastalıgına yakalanan hayvan tuhaf haıeketler yapmaya başlaı, yururken sendeler Hasta hayvan denge duygusunu yıtumıştır bır daıre ettafinda sendebyeıek dolaşır delırdığı ızlemmını uyandını Ingıltere de her ay 200 ıle 300 aıasında sıgır bu hastalıga yakalanmak tadır BSE kuçukbaş hayvanlarda gorulen scrapıe denılen bır cıns vıral hastalık ve ınsanlarda gorulen Creutzfeldt Jakob (kısaca CJD) hastalıgı ıle yakından ılgılıdu Bılım adamlaıuıa gore BSE sagMdı bır hayvdrnn ha&lalıklı hayvanm dokusunu yemesıyle bulaşır Ingıltere de BSE'nın salgın lule gelmosı scrapıe hastalığına yakalanmış kuçukbaş hayvan sakatatının sıgır yemı ıçıne kanştırüması sonucu oldugu duşunuluyor Bu vaısayım herw kanıtlanmamakla bırlıkte çok buyuk bır olasılık olarak goruluyor' dıye konuşan (/dlıfornıa Instıtuto of l'prhnology bıy ologlaı ından Michael Harrington BSE hastalıklı koyurı sakatatının sıgır yemı ıçınde kullanılrnaya başlamasından sonıa patladı Bu da bızım varsayımımızı desteklıyor dıye konuşuyor Bılım adamları BSE'nın nasıl yayıldıgı konusunda henuz kesın bır şey soylıyemıyor Hastalıgı neyın yaydıgı henuz bılınmıyor Yalnızca zanlının bak terı veya vırus olmadıgı anlaşılıyor Prıon adı verılen ve hakkında çok az şey bılınen bır proteın tıpının hastalığı bulaşüıdıgı ıddıa edılıyor 1980 lı yıllarda keşfedılen prıon'ların hastalıgı ne şekılde bulaştırdıgı bılınmıyor En şaşırtıcı olanı prıon ların pışır me ışlemı sonucunda canlüı<Jını kot uma sı Oysa bakterı veya parazıtler etın pış rnesıyle bırlıkte tum etkınlıgını yıtırıyor Pek çok parazıtın oldugu 130 derecede (santıgrat) büe prıon'lar hastalığı yaymaya devam edıyor Amerıkan tarım ve saglık yetküılerı ABD de BSE tehlıkesı olmadıgını ılerı suruyor çunku 1989 yılından bu yana ABD üe Ingıltere aıasında sıgır etı tıcaretı yasaklanmış durumda Ayrıca Amerıkalı çıftçıler sıgır yemınde koyun sakatatı kul lanmıyor 584. sayıda "Boks Maçı" isimli bulmacanın yanıtı ve kitap kazanan okurlarımız Hakemlik yapmak zorunda kalan zavallı Cem! Meltern Tııegol Istanbul Şahın Savaşcı Balıkesır Alper Sarısoy İzmır Denız Aldogan Istanbul Surıa Ozbek Ankara Yavuz Akın Bursa, Melahat Ozdıl Istanfcul Spvgı Baysoy İstanbul Emıne Guler Ankara Sedat . Yıldızoglu htanbul tvbelgesel 13 Hazİran Cumartesi TV 14 30 Belgesel "20 Yuzyılın Sırları" TV 2 13 50 Belgesel "Bıtkılerın Dunyası" Bıtkılerın ortak buyume sıstemlerı, sebze ve meyveler uzerındekı etkılerı, tozlaşma ve haşere mucadele teknıklerı TV 2 13 50 Belgesel "Uzaklara Yolculuk" Hındıstan, Nepal ve Katmandu tanıtılıyor TV 3 14 15 Belgesel "Vahşı Dunya" atv 18 30 Belgesel "Habercı" TCRT 03 30 Belgesel "Kaptan Cousteau" TV 3 13 35 Belgesel "Alo Dunya" Ağaçları keresteye donuşturme ışlemı bıyoteknolop sayesınde bır bıtkının nasıl kopyalandığı anlatılıyor TV 3 20 55 Belgesel "Dağlar ve Yaşam" Zamanın gensınde yaşayan bır dağ bolgesı olan Queyras'dakı bırkaç aılenın yaşamı anlatılıyor Efit miktardaki su bardaklarda farklı seviyelere çıkar oranı, bardagın dltındakı havanın ortalama sıcaklıgı ıle dogrudan orantıhdır Dolayısıyla mum sayısı çogaldıkça sıcaklık artar Soguma başladıgı zaman ıse su sevıyosı yukselır 17 Hazİran Çarşamba TV 3 19 30 Belgesel "Bılım ve Teknolo|i" TV4 19 50 Yerh Belgesel Işığın kütlesi Soru Işığın kullesı varmı ? 14 Hazİran Pazar TV 2 10 40 Belgesel "Dunya Coğrafyası" TV 2 17.40 Belgesel "Resım Sevıncı" TV 3 17 40 Belgesel "Nedenden Sonuca" Muzıkal sesın nasıl oluştuğu ele alınıyor. Sesın hava tıtreşımlerıyle oluştuğu, hava, sıvı ve katı maddelerdekı htzına değınıhyor ctv 22 50 Belgesel "Bır Numaralı Kapılar" 18 Haziran Perşembe TV 2 00 40 Belgesel "Buyuk Suçlar ve Duruşmalar" TV 3 13 30 Belgesel "Geleceğe Bakış" TV 3 21 10 Belgesel "Kayıp Imparatorlukların Sırrı" Ydtut Hayır Işığın kutlesı yoktur Işıgın enerjı bırımme foton adı verüır Kutlesı olmayan riıger bır parçacık da teorık olarak neutrıno'lardıı En hızlı parçacık Soru Işıktan daha hızlı hareket eden parçacık var mP Yanıt Buyuk bır olasılıkla yok Ancak ışıktan daha hızlı oldugunu varsaydıgırnız tanecıkler var Bunlara taçyon adı verılıı Elektromanyetık teorıye gore ışıktan daha hızlı yol alan herhangı bır tanecıgın ışık saçması gerekır Bu etkıye Çerenkov radyasyonu denır Ancak Çerenkov radyasyonunun ıçınde taçyon 19 Hazİran Cuma TV 1 04 45 Belgesel "Kayıp Imparatorlukların Sırları" TV 3 14 50 Belgesel "Soz Bılenın" Balkonda ahşap mı metal mı kullanmalı, traş kopuğu kullanırken dıkkat edılmesı gereken noktalar nelerdır TV 3 19.00 Belgesel "Kanatlı At" Havacıhk teknolo|isınde son gelışmeler, Concorde ve Boeıng uçaklarından soz edılıyor 15 Haziran Pazartesi TV 2 19 30 Belgesel "Adım Adım Anadolu" Harran ve evlerı, cırıt ve bıçak oyunları, anıt ağaçlar, hazır kılım, çulha ve şayak dokuma sanatları tanıtılıyor TV 3 14 50 Belgesel "Ah Şu Vahşı Hayvanlar" TV 3 19 00 Belgesel "Duş Değıl Ceçek" 16 Hazİran Salı i«6/23