Katalog

Yeni bir uzmanlık alanı olarak jinekolojik onkoloji Prof. Dr Aytekın Altıntaş (*) 1 994 yılının ekım ayında Antalyadd yapılan Jınpkolo jık Onkolojı Kongresınde alışılayelenııı ciı^ınüa bıı bıldırı sunmuştum Bıldırının başlıgı Çukurova bdlgesinden kotü Jinekolojik Onkoloji uygulamalarından ornekler ıdı Bu bıldıı ı ahşüagclcnın dışmday dı çunku boylo kongıelerde olagan olan ıyı olgulardan ornekler vcrmek veya başarılı tedavı yontemlermden so? etmektı Halbukı bıldınmde son bır yıl ıçprısındp tarıık ol dugum kanser olgulannda yapılan yersiz girişimlerden 10 tanesi yer almaktaydı Bunlann ıçensmde idhını agzı kansen oldugu halde operasyona alrnıp lahmın ust kısmı çıkartüıp asıl kanserlı kısmın bıraküdıgı olgulardan kanser olma olasıhgı çok yuksek oldugu duşunulerek bu yuk cenahı gırışımleı yapılan butunuyle ıyı huylu olgulara kadar gıden bırçok olgu ornegı vardı O gunlerde oldukça yadırganmıştı bu bıldırım Berum amacım asla mpslektaşlarımı eleştınnek degıldı Ben meslektaşları rrıın dıkkaünı bır konuya çekmek ıstıyordum Kadınureme oıganlan kanseıleıı tanı ve tedavısınde tum kanserlerde oldugu gıbı yaşanan hızlı gelışmeyı her Kadırı 1 lastalıklan ve Dogum Uzmanmm yeterı kadar ızlemesınm olanak sız oldugunu VP rutın uzmanlık egıtırnı ıçerısınde kanseı cerrahısı egıtımının yeterınce venlememesı nedenıyle yersiz ve yetersız tedavılerın yapüabüdıgıne dıkkatı çek rnt'k ıstemıştım Bunu onlemek ıçın Jinekolojik Onkolojinin ayrı bir uzmanlık dalı olması gerekhğıni ve kanser tedavisinin yalnız bu uzmanlar tarafından yapılmasını onprmıştım Arrtdan 4 yıl geçmesıne kaışın bu konuda ulkemız de herhangı bır degışıklık olmadı Avrupa ıle gumruk bır lıgı anlaşmasının getudıgı heyecanla tıbbı uygulamalarda da bu standardızasyona gıtme zorunlulugu nedenıyle ılk başlarda bır degışjm çabası gozlendı Jınekolojık Onkolojının Kadın Hastalıkları ve Dogum Uzmanlıgının bır ust d<ı lı olması ıçın çalışmalar yapıldı Arıcak bıldıgım kadanyla bu çalışmalard şu anda aıa verüdı tedır Vulva ve vajerı kanserlerırun cerrahı tedavısınden sonra organların eskı gonınumlerını ve ışlevlerrnı koru ması ıçın bırtakım plastık cprrahı gırışımlerıne gerek du yulmaktadır Laparaskopık cerrahının kanser cerrahısındekı yerı de aynca bır tartışma konusudur 4 yülık Kddııı Hastalıkları ve Dogum Uzmanlıgı sıra sında verüebılen egıtımle kısaca sıraladıgım cerrahı deneyımm ve karar verme yetısının kazanılması olanaksızdır Kanser tedavısı ozellıkle cerrahı tedavısı bıı savaş gıbıdır Eksık donanım VP deneyımle gırılen savaşlarm kazanılma şansı azdır Ve bu savaşın kazanılmasında ilk saldırının yerinde, zamaıunda ve en önemlisi yeteri kadar yapılabilmesi çok onemlıdır Yetersız cerra hı hastaya yarar degıl zaıar vermektedır 2 Kanser cerrahıoınden sonra hastaların yogurı ba kım altında tutulması gerekır Bu olguların amelıydt sonra sı donemlprı dıger jınekolojık gırışımlere gore tıbbı ve cerrahı açıdan daha soıunludur Dolayısıyla kanser cer rahısı yapan bır kışının amelıyat sonrası bakım yan etkılerın saptanması ve tedavısı konusunda çok daha bılgılı ve dencyımlı olması gerekır 3 Kanser tedavısı multıdısıplıner bır yaklaşımla ele alınmalıdır Radyoterapı kemoterapı destek tedavüerı ve cerrahı tedavı bır arada olmalıdır Kanserın cınsı ve ya yılım derecesıne gore bu yontemlerden bın veya bırkaçı rekır Bunun ıçın deneyım ve bu konuda egıtım gerekır 7 Temel kadın hdstalıklan ve dogum u/rnanlıgı egıtımı veren pek çok kuruluşumuzda uzulerpk bplırtmelı yım kı tıp fakultelerımızırı de çogunda geıçek anlamda jınekolojü< onkoloji egıtımı verebılec ek kadrolaı bulunur 8 Kanser tedavısı ve ızlenmesındekı kurallar hızla degışmektedır Bu degışıklıkler kadın kanserlerının tPda vısmı de etküemektedır Bır uzmdnın Kaciın Ha.stalıkları ve Dogum Uzmanlıgını ügılendıren bügüerın tumune erışebılmesı olanaksızdır Sonuç olaıak temel Kadın Hastalüdarı ve Uzmanlık egıtımı sırasında edınüen bılgıler ve deneyımle ureme or ganları kanserlermm tedavisinin çagdaş ciuzpydp yapıla bılmesının olanagı yoktur Bır Kadırı Hdbtalıklan ve Do gum Uzmanı hem kadın dogumun tum dıger konularıyla ugraşıp hpm de her yonuyle buyuk ınceük ısteyen kan serlerının tedavısıyle ugıaşdmaz Eger ugıaşmaya kal karsa berum onlarcasuıı gordugum fakat yalnız 10 tanesi nı sundugum olaylar gıbı yetersız tedavı verılmış olgular la karşüaşılması kaçuulmazdır Ve bu bır msan yaşamıdır Kaduı Hastalüdarı ve Dogum Uzmanlıgının bır ust dalı olarak jınekolojık Onkolojı Dalı kurulmalı ve kadın urerne organları kanseıleıı tedavısı ancak bu uzmanlar tarafından yapümalıdır Başta ABD olmak uzere bırçok ul kede Jınekolojık Onkolojı bır ust dal olarak yıllar once kabul edılmıştır Nasıl bir eğitim? 1 Kadın hastaukkrı ve dogum uzmanhgı egıtımuıı almış kışıler 3 yülüc bu egıtımden sonra jınekolojık onko lojı uzmanı (super ıhtısas1) olabümelıdır Bu sure ıçerısın de her turlu karm ıçı cerrahısuıı (Bagırsak rezeksıyonları anastomozlan mesane ve ureter cerrahısı pelvık pk^en terasyon damar aridstorııtvları lenfno du çıkartılması) uygulayobılecek cerrahi deneyünin kazandırüması yanın da kemoterapı uygulayabılecek kadar kemoterapi, mternal radyoterapı VPrılmesı sırasında radydsyon onkolojısıne yardım Pdebüecek kadttr radyoterapi amelıyat sonıası soıunlaıld baştdebı lecek kadar yogun bakım ve kardiovasküler resusitasyon egıtımı ve nlmelıdır Yıne kanserlr ugraşıda çok onemlı bır yerı olan patoloji lotasyonu yaptınlardk pdtolojık tanırun geıeksı lumleıı ve sınırlan ogıetılmelıdu Kan serlı hastalara yaklaşım ve onların ıçın de bulunduklan ruh halını daha ıyı degerlendırebılmelprını sdglarnak ıçın psikiyatri verılerı degerlerıdırebürnek ıçın istatistik VP epidemiyoloji kanser oluşum basamakldiını an larrıak u, m genetik, moleküler biyoloji ve immünoloji egıtımı verılmelıdıı 2 Juıekolojık onkolojı uzmanlıgı pgıtımı aru ak her turlu donanımı olan merkezlerde yapıldbılmelıdıı 3 Ilk aşamada en az 7 yüdıı ozellıkle juıekolojüc on kolojıyle ugıaştıgı büınen egıtım veren hastanelerde çalışdn profesoı doçent veya şef unvanlı uzmanlar arasuıda ( bu ozellıklerı ılgılı oldugu kurum amırı VP JINEKOLOJIK ONKOLOJİ ÜERNEĞ1 tarafınddn oridylandüctan sonra) ındpx medırusa gıren ulu&larard&ı deıgüer de juıekolojık onkolojıyle ügüı en az 5 tam rnakalesı yayın lanmış olan kışıler kuıulacak bu jurı degcrlendırmesı sonucu Jınekolojık Onkolojı uzmanı yapılmalıdır Daha sonra bu kışüerın denetımınde uzmanlık egıtunı programları açüabılır 4 Ilgılı bolumlerde rotasyonldi yapaidk egıtımuıı tamamlayan kışı ulke genelınde yapüacak bır suıavı (board) kazandıgı takdırde Jmekolojüc Onkolojı uzmanı olmdlıdu (*) Çukurova L '1F Kaduı Hastalıkları ve Dogum I ABD Jınpkolojık Onkolojı Unıtesı e rnaıl aytekdeı@pdmuk cu edu tr Neden jinekolojik onkoloji? lCcrrahı yaklaşım kadın ureme organları kanserleıı tedavısınde en onemlı yontemdır Ozellıkle etken ev rede tanı konan olgularda yalnız cerrahı gırışımle hasta nın yaşamını kurtanıid olanagı vardır Ayııca pek çok ol guda cerrahı gırışımle tumor yukunun azaltılması kemo terapı ve radyotcrapı gıbı yontemlerın etkınlıgını artır maktadıı Ceııahı gırışımden hastanm yarar gormesı ıçın onde gelen şart ıse ılk anda yeterlı rerrahının yapılabıl mış olmasıdır Bu olgularda uygulanan cerrahı gırışım kanser olmayan olgulaıddkılerden faıklı olmaktadır Çogu zaman maksımum yararı sağlamak ıçın ureme organlan nın dışında kalan organlar uzerınde de cerrahı gırışım uy gulcima geıegıyle karşüaşümaktadır Ornek olarak yu murtalık kanseı lerınde ureme organlan dışında bagırsdk lar karacıger dalak karın zarı mesane uzerınde kısmı veya tam rpzeksıyonlar yapılması gerekebılmektedır Bır çok anadamar Ptrafınddn kanser hucrelerının yayılma ola sılıgının fazla oldugu lenf bezlcrının çıkartılması gerekmektudıı Dıger taraftan kanser bıyolojısının daha ıyı anlaşıl masıyla rahırn ag/ı kansprlerı başta olnıak uzere ıyı seçıl mış olgularda organ koruyucu cerrahıyle agresıf cerra hıyle elde edılenler kadar ıyı sonuçlar alındıgı fark edümıştır Ancak hangı hastaya organ koruyuru mınımal ınvazıf cerrahı uygulanabılecegının sdptandbılrrıesı ıçın bıı takım ayrıntüı araştırmalann ve cerrahı gırışımlerın yapıl ması yanında genış bügı bınkımı ve deneyım gerekmek 586/20 uygulanır Bu nedenle kanspr tpdavısıyle ucjraijan bıı ka dın hastalıkları uzmanının doğru tedavi yöntemini se çebılmpsı ve hastasının ızlernı sııasmda oıtaya çıkan so runlanna çozurn bulabılmcsı ıçın dıger tedavı dısıplınlerı nın etkınlıklerını smırlarını yan etkılennı ve uygulama şekıllennıçok ıyı bılmesı gerekır 4Kanser psıkolojık ve sosyal bıı hastalıktır Bu has talara ve aılelenne yaklaşım ayrı bır sanattır Sevgi îbter özveri ıstpr sabır ıster anlayış ıstoı Hepsmden onem lı1;! paylaşım ısteı Bu alandakı 8 yülık deneyımım bana bu ydkldjimın kıtaplardan ogrenılemeyecegını ve ogretı lemeyet eguıı entelektuel duzeyde ogrenmpylp gerçek yaşamda kavramanın ne kadar tarklı oldugunu gostermış tır 4 yülık temel uzmanlık egıtımıyle bunlan kazanmak olanaksızdır 5 KaiLser tedavısı bıı takım ruhuyla yapümalıdır Ben dıye one çıkmayıp bız dıye çalışacak kışüere gereksınım vardır Ancak ılkokul çağlanndan başlayıp bıreyı one çıkaran egıtım anlayışımız tpmel u^rrıardık egıtımı sı rasında da devam etmekte ve ekıp çalışmasmda uyum sorunlan ortaya çıkmaktadır 6 Karıser tedavı yontemlerı arasında malıyetı çok yuksek olanlar vardır Aynı sonucu en az zarar vererek ve en az maliyetle sağlayan yöntemin seçümesı ge