Katalog

Gelecek nesiller şimdiden kontrol altına alınabilir mi? 'eni bir genetik tedavi yöntemi, bilimsel, toplumsal e etik olarak büyük tartışmalara yol açtı. G unumuzde ınsdnlara uygulanan gen terapısı yalnızca vucut (soma tık) hucrelen uzerınde uygulanı or Gen terapısı uygulanan bırey oldugu aman degışıme ugrayan genlerı de onun ı bnlıkte olmuş oluyor Yenı dollenmış ın an zıgotlarma uygulanabılecek geımlı e gen terapısı ıse yalnızca bıreyı etküe neyecek Boyle bıı mudahale yenı doğa ak bebegın turn hucreleıımn yanı sıra ınun torunlarına aktaracagı genler uzerın le de degışmelere yol açabılecek laştırılması gerektıgmı soyledıler VVashıngton Unıversıtesı Molekulpr Bıyoteknolojı kursusunden Leroy Hood Bı? evıımle aynı turde teknolojıler kul lanıyoruz dedı Amenka da Avrupa nın aksıne görmlme uzerınde yapüacak degı şımlerı yasaklayan bu yasa bulunmuyor Amerıkada ozel sektoı taıafından destek lenen geımlıne gen tedavısınde ınsan embrı/onlan kullanmak da yasal bır uygu lama Toplantıda yalnızca Guney Kalıfornı bu guçlu teknolojının dıger amaçlar ıçın degıl yalnızca hastalıklarm tedavısınde kul ldnılmasını saglamak oldugunu soyledı Araşürmacı hastalıklarla mucadele etmek ıçm germlme gen terapısı uygulayarak de neyım kazanılması geıektığını behrttı Gu venlı yontemlerın maymunlar uzermdetest edılıp sosyal bılınç kaeanıldıktan sonra gerrnlıne gen terapısınm kulldrıüması ge rektıgını sozlerıne ekledı Sempozyuma katüan bılım adamları germlıne gen tekrıoloju>ının hızla yaklaş makta oldugunu açıkladılar Ornegın yuz lerre gen taşıyabılen yapay ınsan kromo zomlarmrn yakmda vucut hucre gen tera duşunuyor kendı evlatlarının başaıılı ve ustun olmasını ısteyen ebeveynleı ıçın ya ratılmış bır pa7ar Boyle bır kaygr geçtıçjı mız yıl Avrupa Konseyınde 22 Avrupa devletının ırnzaladıgı bıı bıyoetık anlaşma nm yapılmasrna neden oldu Bu anlaşma genetik mudahalenın korunma teşhıs ve tedavi ıçm kuLlanılması amaçlarıyla yapıl masını ongoruyoı ancak genlerde kılırı bır degışıme ızm veı mıyor Amerrkalı bılım adamları ISP germlı ne teıapısrnrn teknık olarak somatık gen terapısınden daha kolay olacagrnı soylu yor Çunku bu tprapı dıger nesıllerı etkıle se de yalnızca tek bu hucıe zıgot uzerın de degışımler yapmayı hedeflıyor Tum bu tartışmalar ınsana Lewis Wolpert ın ulkemızde Büımın Doqal 01 mayan Doğası adıyla yayımlandn kıtabın dakı cumlelerı hatırlatıyor Gelecekte genlerı germlıne hucıelenne aşılayabılme olasıhğı etkılen sonrah kaşaklara devam edeteğı ıçm ozel sorunlar çıkarmdktadır Ama bu olasılık çocuUarmm buyuk bır ola sıhkla genetik bo/ukluğu olaLağını bıldıklc n halde genp de onlan dunyaya getırmeyı bıhnçh olarak heçen ana babalann duru mundan ne kadar farklıdır7 Eğer anneleı A1DS mıkrobü taşıyan çocuklar doğurma hakhna sahıpseler neden yumurtalanndab genetik bır bozukluğu duzeltürmck hakhna 7 sahıp olmasmlar Netedeysc bunu yapma mak ahlaksızhk gıbı gorunuyoı Turgut Curel Amerıkada toplanan bır grup bılım ıdamı 20 yü ıçınde germlme gen terapı ının gprçege donuşecegını ılerı surdu Ne n r kı bu surenın ulusal ve uluslararası yo ıptmplıklerden olumsuz yonde etkılenece •jını belııttüeı Germlme (1) aşüdnması bu .jun bıle bırçok ulkede yasaklanmıştır DNA /apısını açıga nkartnıayı ba^aran bılım idamlarından James Watson germlme Tiuhendı&lıgının uluslararası teşpbbus ıle Iu7enlenmeye çalışılmasınm tam bır fela \et olacagını soyledı loplantıda bır araya gelen bılım adamları germlme terapısı uy gulanmadan once hayvanlaı uzerınde bır çok deney yapılması geıektıgını belırttıler BoyİPcp ınsan embrıyonlannda etkılı VP gu venlı olan yenı teknıkler geüştırılebılır Bu ışın bazı tehlıkelerı de var Aşılanan veya yelıştırılen genler arasmda onceden kestı ıılemeyen VP zararlı olan eıkrleşımlere or negm kansere yol açabılır Toplantıdakı bılım ıdımları ınsan hastalıklarınm tedavısınde yenı gelışmekte olan bu teknolojının buyuk bır potansıyeh oldugu konusunda fıkır bırlıgıne vardılar Bu teknolojının etık sorunlara ya da gpç mıştekı gıbı ojenı (2) uygulamalara yol açacagı kaygüarım bır k e m n bırakarak okjun ya Unıversıtesı nden bıyokımyacı ve pedıatr Prof French Anderson germlıne gen terapifai nın sac^lıklı bıreylerın bazı ozellıklerı run gelıştırılmesı ıçın ya da hastalıklarla mu cadele ıçın kullanılması arasında farklıhga dıkkatı çektı Andertıon germlıne uzermde yapıla cak degışımlerın olası zararlı etküerı bılın mpdıgı ıçın araştırmacıların esas gorevının pısınde kulldnüması beklenıyor Avrupa da ıse germlıne terapısıne farklı gozle bakılı yor Bu teknolojının farklı amaçlarla kullanı labüecek olması muhdlıflerı kaygılandırı yor BoyİP bır teknolojı saglıklı bıreylerın zekâsmı gelıştırebılır yaşam suresmı arttı rabılır ya da fızıksel gorunumunu etkrleye bılır Terapıye kaışı çıkanlar bu durumun tasarlanmış bebek pazarı yaratacagını dMİ hucrecık (2) Ojeru sozcugu ılk olarak 1883 yılınıh Darvnn ın kuzenı Francıs Calton tmafındrin ortiya dtüdı So^cuk Yurtdnod da Dededenboylu ııüunı nı gelıyordu 193J yılıııdd Hıtler ın R ıkanlaı Kurulu ujcııı kısırl ışürım kdnunu çıkdrtlı Bu kanun topl ı ma kdmpldruıd J ^ızofrpnıden korluge kadar kdlıt si] kusuru olan herkes ıçın kısırl ıştırmıyı •»orunlu Ulıyordu Onl ır ı ıjoıe bır Ydhudı yı Yahudı bu Ç u qene yı Çıngene zıhınsel o/urhıyu zıhıniel ozurlu ydpdjı •jpy yalnızra onların genlerınde vardı (I VVolpert BDOD) (1) Cenetık cvellıkloıı yumurtarh bulunın atematik olimpiyatlarından... Mayıs sınavlarının ardından Aytek Erdıl 6 Ulusal Bılrm Olımpıyatları nın 1 Aşama smavı ve 3 Ulusal Ilkogretım Matematık Olımpıyatı Mayıs ayında yapıkiı Bu hafta da ılkogretım ogrcnrılprı ıçın duzerılenen olımpıyat tan sozedelım Bu olrmpıyat tek aşamadan olu^uyor ve çok tan seçmelı ve klasık olmak uzere ıka oturumdan clusan sı nav tek gunde gerçekleştınlıyor Çoktarı seçmelı 21 soru dan oluşan bırıncı bolumun ^.uıesr 90 dakıka bu bolumurı ardmdan veıılen 15 dakıkahk aradan sonra yapılar ve 3 problemden oluşan ıkmcı bolumun suresıysp 75 dakıka Sı navlaı degorlpndırılırken ılk bolumdekr netı bellı bır sayıyı aşan ogrencılerm ıkıncı bolumdp verdıklerı çozumler oku nuyor ve sonuçta altm gumuş ve bronz maddlya alacaklar belırlenıyor Ayrıca madalyd alan ogrencılerm bır kısrrıı Agustos ta duzerılenen ıb haftalık yaz kamplaıma davet edı lıyoı ve orada ders goruyor Bu kampta başarıh gorulup de kış kampına davet edılen vc bu k impı da tarnamlayan og rencJer o yılkı Ulusal Matematık Olımpıyadma kendı okul larmın kontenjaru dışmdan katılma hakkrna sahıp oluyorl ır tabu bır de ıkı kampa katrlmış olamanın getırdıgı avantaj ve deneyırne Matematık Dunyası Akdenız Unıversıtesı Yen Edebıyat Fa kultesı Matematık Bolumu 07058 Antalya Dergı çıkmaya başladıgı 1991 den berı yayımladıgı yuzler ce soru ve çozum konu sunuşları ıle eşsı? bır kaynak oluş turuyoı Bu yuzden her sayısını bır kıtap gıbı de duşunebılecegınız dergının eskı sayılarını da almani7i onerıyoruz Bu sayüarı ODTU Matemdtık Bolumu nde bulmak mumkun Dergıyle ügılı soru ve ısteklerınızı yukardakı adrese 0 242 227 89 00 /1116 no lu telefona 0 242 227 89 11 no lu faksa ya da mdunyası@ufuk lab akdenız edu tr e posta adresıne bıldırebrhrsınız Matematik Dünyası'nı okuyun lurkryede matematık yanşmaldrma hazırlanmak ıçın en onemlı kaynaklardan bırı de Matematık Dunyası dergısı Iş gucu azlıgı malı olanaksızlrklar grbı nedenlerle yayın haya tını zorlukla surduren dergınm yaşaması ıçın duzenlı okurla ra ve abonelere çok gereksmrmı var Yeterınce çok basrla madıgı ıçın bayılere dagıtımı hemen hernen ımkansı? olan dergıye ulaşmarun en kolay yoluysa abone olmak 1998 yılı sayılarınrn evınıze gelmesı ıçın 2 000 000 lıralık abone ucre tını posta çekı 111 91 79 no lu Prof Dr Tımur Karaçay hesa bına ya da Iş Bankası Antalya Şubesı 6?00 30000 2192647 no lu Pıof Dr Tımur Karaçay hesabına yatırarak dekontu nun bır ornegınr aşagıdaka adrese gondermenız yeterlıdır Haftanın sorusu Bu hafta koşeyı bu yılkı Ilkogretım Matematık Olımpıyatı nın klasık bolumundekı sorulardan bıııyle kapatıyoruz Bır pozıtıf tamsayıya kendısmı bolen heı asal sayının karesı üe bolunuyorsa ıyı sayı dıyecegız Sonsuz çoklukta ardışık ıyı sayı bulundugunu gosteı ınız 586/17