Katalog

koruyor deki ışıgı da engollıyor Oysa kı, dogdl bır tutulmada Guneş havakuresınm tumu gorulebüıyor Tam bır Guneş tutulrnasmın sagladı gı başka yararlar da var Tutulmayı yerın de ızlemek oldukça pahalı olmasına karşın, yme de SOHO nun harcamalarına kıyasla çok daha duşuk Dahası bu tur yerınde gozlemler en son kuramların sınanmasına ve guncel uygulayımlardan yarar lanılmasma olanak taruyor Pasachoff ekıbıne tutulmadan bır gece once uykudan çekılen ve Guneş tacının en etkın bolgelerını gosteren bır SOHO fotografı yon gosterıyor Dualar tutuyor ve bır tansık sonucu bulutlar aralanarak Guneş ın olgun yuzunu ortaya çıkarıyor Alacakaranlıkta gezegenler agıı agır gun yuzurıe çı kıyor Hemen ya kınlarda Merkur VP Jupıter allı beya/h ışıklar saçıyor Guneş'ın daha otesm de Venus üe Mars duruyor rını bır yana atıyor Gozlerı duruma uyum sagladıkça ah", 'oh' nıdaları yukselıyor Ay'ın kara tekerınden bazı alevler yayılıyor Ay'ı çevreleyerı bu beyaz alev Gu neş tacıdır Alevler sagı solu yalayarak ge çıyor Guneş'ın ust bolumunde ıse korkunç bır yangın goze çarpıyor Pasachoff ekıbı canla başla çahşıyor ve ehndokı donanırnı en verımlı bıçımde kulldnmaya ozen gosterıyor Bu olayın bır anını bıle kaçrrmayı goze alamıyor Gelgelehm, tutulma neredeyse son bulmak uzere Uç dakıka gıbı kısacık bır sure sonra Ay'ın karanlık bolumunde parlak bır ışık belırıyor VP bu ıkıncı elmas yuzukle olay noktalanıyor Darwin ve geçiş süreci arvvının evrım kuramı, gozlem gemısı HMS Beagle ın ekıbınde yer alarak uzak volkanık Galopagos adasını zıyaret etmemış olsaydı, tumuyle farklı olabüırdı Beagle üe yaptıgı yolculugun genç Darvvın'de oluşturdugu esın Ingıltere nın taşrasındakı evı Down House'da surdurduğu kapalı ortaçag yaşanüsı üe bırleşmıştır Uzun sure ıhmal edüen Down Ho use yenılenerek halka açüdı Darwın bu rada, çevresel guçlerın her toplumda dogal bıçımde gelışen degışımlerı nedenıyle turlerın nasü bırınden dıgerme donuştugunu anlattıgı Turlerın Kokenı" adlı eserını yazdı Bu degışım Darvvın'ın "duyarsız derece derece degışım" adını ver dıgı gıbı çok yavaştır Insan yaşantısına yetrneyecek derecede yavaş olan bu degışım yalnızca fosıl kalıntüarla saptanabıhr Darwın geçış bıçımlerının kuramını destekleyerek kanıtldrdan yoksun olmasmdan endışe etmıştır Ancak uzun sure endışelenmek zorunda kalmadı "Turlerırı Kokenı' 1859'da yayınlandı Ikı yıldan az bır sure sonra, Bavarıanın kıreçtaşı ocaklannda bu geçış bıçımlerıne aıt ilk örnek bulundu Bu, 150 mılyon yıl once yaşamış olan Arkeopıterıks e aıttı Bu yaratık çagdaş bır kuş gıbı kanatlara ve tuylere sahıptı Ancak aynı zamanda surungenler gıbı boynuzsuz bır gaga yerıne, dışlı çenelere uzun kemıklı bır kuyruga vo parmaklı pençelerı vardı Arkeopıterıks evrımm eylemının kanıtı olarak, kuş ıle surungen drasındakı ılk yıtık halka dır D da bıtkı kalıntüarıdır Isım etıketlen, dogum belgelen ya da soy belgelerı üe gomulmezler Hıçbır gunluklerı amaçlan ya da planlan yokrur Ydlnızca olduklan gıbı dırler Ikıncı olarak da, olmalarını ıstedıgımız güoı, ınsanoglu tarafmdan tasarlanan buyuk bu evrım planının oyuncularıdır Arkeopıterü<se baktıgımızda kendı ısteklen ve sonınlan olan gerçek bır hayvandan çok surungenlerle kuşlar arasındakı uzun yolda bır adım olarak goruruz Füar tumuyle ınsanca olup gerçekle hıçbır üışkısı yoktur Duşunme deneyımızı bıraz üeıı goturerek şoyle sorabılırız Arkeopıterıks nıçın çagdaş kuşlarm atası 9 olarak kabul edılmeh Yalnızcd tum çagdaş kuşların tuylerı ve kanatları oldugu ve tumu de uçabıldıgı ıçın, neden Aıkeopıte rıks üle de bunlaıla baglantılı sayılmalı' Belkı de bu yaratık çagdaş kuşlardan ayn olarak uçmanın kokenı ıçın tumuyle bagımsız bır çozumu betımlıyor Surungenleı aıasında, Arkeopıterücs, kımısı kendısınden daha çok kuşlarla baglantısı bulunan bazı etobur dmozorlara daha yakın gozukuyor Dınozoılardan bırçogu uçan hayvanların uçmayan torurüarı olabüır mP Bıraz duşuneıek cevaplanmamış hatta sorulmamış ılgınç sorularla karşılaşabüırız Ozellıkle de eger evrımı, atalarla torunlar arasındakı bdsıt bır donuşum olarak algılarsak Ancak yıtık halkaların" geçış bıçımlerı duşuncesı başka bır yonden marıtık dışıdu Yaratıklar burun gun, evrıme nasıl kanşacaklarım duşunerek bır kenarda oturmazlar Posıller büım adamlaruu aydınlatmak ıçın varoknazlar ya da bır yaratıcı tardfından dunyaya serpümezler Kendısını ızleyenlerden bazüarı anlamamışsa da Darvvın bunu çok ıyı anlamıştır Yaratıklar Darvvın ın deyımıyle "yaçam mücadelesi"yle meşguldurler 01 durulmeden ya da bır başkası tarafından yenümeden once uremeye çalışırlar Darvvın evrımı sterıl, felsefı bır temızlık bıçımındekı geçış gucu olarak degıl ama do ganın hesabı sayısız ve sonsuz rnınık ko şulların sonucu olaıak algüar Dogal seçım bebek kuş ustunde, komşunun kedı sınden kaçmasına olanak tanımayacak derecede yavaş etkı eder Aynı seçım yeterlı dayanıklüıgı ohnayan çocugu dıfterıden koruyarnaz Arkeopıterücs, kuş ya da surungen degüdıı, tumuyle farkh oldugu ıçın gorebüırsek, zor da olsa yaşantısını ve yaşaydn bır canlı olarak ustundekı baskıları hayal etmeyı başarabüırız Ancak fosılleşmesındekı olgu Arkeopıterücs'ın her ne yapmışsa çok ıyı yaptıgırıı gosterır Archaeopterıks bır geçış bıçımı degüdır Yıtık halkalar arasında benzerı şeyler yoktur Feza Akça En görkemli aşama Galapagos Adaları ve Orta Amerıkdyı çoktan terk eden Ay'ın golgesı şımdı de nızleıı aşarak Aru ba'ya dogru yol ah yor saadtte ?400 kılometre hızla ıleıleyen karanlık bır duvar Bırı gerıye dogru saymaya başlamış bıle ' On dokuz, sekız Bır buçuk saattır Ay ın arkasından sessızce ılerleyen Guneş şımdı Ay'ın çevresmde ydlnı/,ca tek bır yerde parlıyor Tum tutulma surecının en goıkemlı dşaması olan ' elmas yuzuk ' anı yaşanıyor Insanlar zıplıyor çıghklar dtıp, alkışlıyor Ama bır ıkı sanıye ıçmde elmas yu zuk ansızın yok oluyor Guneş kursu da onunla bırlıkte gozden kayboluyor Sankı de bııılen Guneş ın onune buyuk bır şey yerleştırmış gıbı az oncekı gozleıı kamaştuan ışılünm yerını dev bır karaltı alıyor Işte o anda tutulma başlamıştır Ortalık arabdların korna seslerıyle çınlıyor Yarasalar alçaktajı uçuyor Havaı fışeklerın alacalı bulacalı lenklerı gokyu zune dagüıyor Sokak fenerlerı bır andd ortalıgı aydınlatıyor Kımse gozlerını Guneş'ın oldugu yerde oluşan kard delıkten alamaz Tutul madan once tutulma sıranında ve sonra sındd Ay goze goıunmedıgınden, ılk ın sanldr bır canavarın Guneş ı yedıgıne ınanırlardı Meydanlarda toplanıp çıghklar ataıak canavarı uzaklaştırmaya çalışırlardı Bu davıanışlarına bır anlam vermek ış ten degıl Şımdı herkes tutulmanın aşama larını i7İPmek uzere tdklıgı Guneş fıltrolc Izleyenlerın ustune tatlı bır yorgunluk çokuyor Bırının, "Bu olay sevışmekten farksız" dedıgı duyuluyor Tutulma sona erınce ada halkı rahat bır soluk alıyor ve dev dalgalarla olumcul ışınlann yalnızca bır soylentı olarak kalmasından hoşnut gorunuyor VVülıams College ekıbının çevresını olayla ılgılı tepkılerı ogrenmeye can atan ınsanlar dolduruyor Pasachoff ' Tanık ol dugum en harıka Guneş rutulmalarından bırıydı yorurnunu yapıyoı Ancak bu arada bır olumsuzlugun da yaşandıgı haberı gelıyor Tutulma başladıgı sırada gorevlılerden bır tanesının guç kablolarının uzerıne tokezledıgı ve kablonun devreden çıktıgı bıldırılıyor Elektrık kesrntısı nedenıyle, Guneş'ı ızleyen teles kopldrdan bır tanesının ışlevını yerme getıremedıgı tacın sıcaklık hantasını gerçekleştıımek amacıyla tasarlanan deneyden hıçbır verı alınamadıgı behıtüıyor Ama Pasachoff moralını hıç bozmuyor ve ' Beş deneyden ydlnızca bırınden sonuç alınamadı Yu/de seksenlık bır başan da benım ışımı goruyor," dıyor ve 'Gorona marka bırasını keyıfle yudumluyor Rita Urgan Gunumuzde evrımden şuphelenen pek az kışı vardır ve geçtıgımız yuzyüda kı deneyler Darvvın'ın kuramını kanıtla mıştır Down House'un yenıden açüması, buyuk bır büım zekâsının yaşammı ve başarılannı kutlamak ıçın bır fırsattır Ancak burada bır sorunla karşüaşılır Sorun Darwın le ya da dogal seçım veya evrımle ılgılı olmayıp gemş bıçımlerı duşuncesıyle ılgılıdır Keopıterıks gunumuzde benzerı yaşamadıgı ıçm kesınlıkle eylem halındekı evııme ornektır Ancak keopıterıksın çagdaş kuşlarm atası olduguna üışkın ka nıt nerededır9 Pekı ya, keopıterıksın ıkı tur ardsı geçış bıçımı oldugunun kanıtı9 Dıger bu deyışle keopıterıksın yıtık halka oldugunu nereden büıyoruz? Sorunu kavramak ıçın basıt bır duşunme deneyı yapın Bır dahakı sefere muzeye gıttıgınızde bır dınozora ya da dahd ıyısı, eskı bır homırade yanı msan soyuna atı bır ornege bakm Daha sonra kendınıze şu soruyu sorun Kahntüanru gordugum bu bıreyın benım atam mı ya da bır başkasının atası mı oldugunu nasü bılebüırım9 Bıraz duşununce, boyle bır kanıtın bulunarnayacağını anlayacaksınız Fosülerın ıkı yuzu vardır Oncelıkle çok uzun yülar once yaşamış hayvan ya New Scıentıst 4 Nısan 1998 Natur News Servıce 586/19