Katalog

MELATONİN: Zümrüt'ten akisler A. M. C. Şengör Yılan yağı mı, harika ilaç mı? H aııka ılaç oLııak Arrıenkd ve Avrupd'da oldukça çok satılan meldtonın, bu populcrlıgmı dergı makalalelen, televız yon VP radyo tdnıtımları ve bazı kıtaplardakı ya zılardarı oluşan olagandışı rpklam kdmpanyası na borçlu Kımılerıne gore melatonın, AlDS'den Alzheimer hastalıgı, Parkınson hastalıgından kansere bııçok hdatdlıgın tpdavısınde kullanıldbılen guvenılıı, etkılı ve doqal bır ılaç Profesyonel kdnyermm buyuk bır bolumunu melatonının ptkılerını ınrplemeyp ayırmış olan Prof Fred Turek ın (Illınoıs, Northwestern Umversı tesı) Nature deıgısıne yaptıgı dçıklamaya gore gerek medya geıekse bılım adarnlan, bu dogal hormonun ıyıleştırıcı ozellıklerını halka tanıtırken bılımsel verılen ıyı betımleyemıyorlar Tdbıı kı bu, melatonının degersız oldugu anla mına gelmıyor Tdrrı tersıne bırçok kanıta gore melatonın bırçok fızyolojik surece etkı edıyor ve dolayısıyla ıyıleştırıcı bır deger taşıması buyuk bır olasılık Orne gın, melatonm, hayvanların uyku ışlevını etkılıyor, dolayısıyla ınsanlarda da uyku halı yapıyor Bu nedenle de uykusuzluğun tedavısınde kullanımı yararlı olabılır Bır grup bılım adamına gore melatonın, denek farelermın yaşam suresını uzatsa da bu başka kboratuvarlarca kanıtlanmış degıl Hasan Ali Yücel yılı bitmesin! UNESCO 1997 yılını buyük Turk aydını ve eğıtımcısı HasanÂli Yucel'i anma yılı olarak ilân etmişti. Geçen yıl hepimız Turk aydınlanmasının Ataturk'ten sonraki bu en buyuk mimannı bır defa daha andık ve gorduk ki bugunku karanlık semâmızdan Ata'nınkinden sonra sızan en guçlu ve ferahlatıa ışık onunkidir. Aşağıya bu ışığın birkaç ışınını aldım: Ümit ederım kı HasanÂli Yucei yılı bitmesin, O'nu bir daha unutmayalım; O'nun buyuk Ataturk'unkilere paralel uzanan ve bizleri uygar insanlığa davet eden ışık huzmelerini artık milletçe izlemeye başlayalım: "Cumhurıyet, lâıklik ilkesiyle milletimizin ana meselelerini tabiat ustu goruşten alıp tabıat içi anlayışa getirerek cemiyet hayatımızda kesın, venrnlı bır değışme yaptı.... Bugun artık ne biliyorsak muspet bilgiden ne istiyorsak deneyli teknıkten oğreniyoruz. Bilimin ve tekniğin sustuğu yerden sonradır kı, fı/iğin otesıne aşıyoruz. Ancak bu alan, tek insanla, tek tanrının birleştiği yerdir. Tek için, kendı varlığmda her turlü inanış ve anlayış, bu birleşmede tam serbesttır." "Hususî itikatlar bir vicdan meselesi olduğuna göre hayatın yaratıcılığı içinde serbest ve tabiî bır tarzda olgunlaşan ferdın vicdanını muayyen bir dini inanç şekline uydurmak devletin ışi değildir." "Her ilerleme, hiç kimse tereddüt etmemelidir ki, pozitif bilimin ışıkları altında olmaktadır. Tarih içinde, Avrupa Rönesansı'ndan sonraki asırlarda ılerleyen milletlere ayak uydurmada zaman kaybetmiş bir millet olarak bız, aradaki açığı kapatmaya mecburuz." "Medeni bir kütle olarak geçmiş yakın devirlerimizde gorduğümuz en fena alışkanlık yalnız zekâya guvenmek, yalnız sağduyularla yeterlenmek ve deneme esasını kabule yanaşmayan vehimlerle jsmjn millet hayatında golge oyunları oynatmaktır. Pozitif bilim, gunluk hayata girmedikçe, cemiyetin işleri, o işleri bilenlerin toplu fikirlerine dayanmadıkça, hayat, fakir realiteler halinde kalmaya mahkumdur. Onun için, insan zekâsına en geniş uçma ve yükselme imkânını veren pozitif bilim, memleketimizin hayat desteklerinden biri olacaktır." Bu riMİpnle dp ılaçlarm uretımını denetleyen oldcjdn sıkı yonetmelıkJere tabı degıl Melatonın tdblel hdlınde kolaylıkld satm almabılmektp VP alıcı çogunlukld uretıcı fumdnın tavsıye ettıgı dozu kullanrnakta ve onlaıın belııttıgı etkılerı dıkkate almakta Bu ıddıaların dogıuluguna ılış kın hıçbır garantı bulunmamakta Herkes denek mi? Meldtonın ıyı tanınan dogal bır maddc oldugu ıçın pdtent hakkı yok Ilaç tırmaları da, yenı bu ılacı pıyasaya suıebümek ıçın qere.kprı pahdlı klınık deneyleı ı geı çekleştıı nıek ıçın ça ba gostermıyorlar Ustelık gerçek fazla kazan dırmazken, abartüı ıddıalar ınanılmaz bır gelır saglıyor Turek'ın de dıkkdtı çektıgı gıbı ' yılan ydcjı" benzeıı mucızevî tedavılerp ındnmaya eCjiumlıdıı Ancak, rnedydnın sundugu iddıalara manaıak mclatonuı kullondn lar, etküerı henuz tumuyle anlaşılamaz son derece guçlu bır ılaç ıçın denek görevi yapmaktalar Bununla bırlıkte kanıtlaıın bazılarının umut verıcı oldugu ve ıyı bır bdımsel araştırmaya dayandıgı tartışma goturmemekte An cak, melatonınm yaşlanmayı durdurdugu ve ya şam suresını uzattıgı kanıtlanmış degıl Melatonının ınsan bedenınde yaptıgı etkı henuz kesın olarak saptanmamış bulunuyor Yalnızca uyku verıcı nıtelıkte mı oldugu ya da daha baş ka guçlerı olup olmadıgı bılınmıyor Beden ısısını denetleyebüdıgı, hormon duzeylenne ve dığer gunluk fızyolojık degışkenlere etkı edebıldıgi ya da en onemhsı, beden saatının bedenın dıger bırımlerıne sınyal yollamak ıçın kullandıgı bır molekul ya da bu saat mekanızmasının temel bıleşenlerinden bırısı olup ol madıgı henuz bır soru olarak ortada Çağdaş bıyolojının yenı araçları sayesınde bılım adamlan onumuzdekı yıllarda bu sorulara yanıt bulmayı ummakta ve meldtonın hakkmda one surulen varsayımların dogruluk derecesını saptamayı planlamaktalar Kaynak Nature News iksiri" tanıtılan melatonini kullananlar bir tür denek görevi yapıyor. Türk aydmlanmasının Atatürk'ten sonra Ancak, bılım adamları, melatonının etkınlıgı ve guvenüırlıgıne ılışkın ıddıaların kdnıtlanması ıçın daha çok araştırma gerektıgı konusunda hemfıkırler Strasbourg Unıversıte sı'nden Paolo SasoneCorsi'ye gore, tedavı sonuçları hayvanlar ustunde deneyler yapılarak kesınleşmeden, ılacın ınsanldra uygulanması, sorumsuzluk Harvard Tıp Fakultesı'nden Charles Czeisler ıse, melatonının yararlarına ılışkın olarak kesın ıfadeler kullanan büımadamlarını, varsayımlan reklam aracı olarak kul lanarak kesın gerçeklermış gıbı gostermekle suçluyor Melatonme ılışkın abartüı ıddıalann kontrol edılememe nedenlerınden bırı yasal konumu Son derece guçlu farmakolojık etkılerıne ragmen melatonın ılaç olmak yerine bır dıyet maddesı olarak sınıflandırılmış durumda den yol gösterici düşünceler "Hakikat, ideal sayılmaya değer en nurlu bir amaçtır. Saadetinizi, ona yaklaşmakta bulunuz, genç arkadaşlarım." "Cumhuriyet devrinde orta tahsil müesseselerimizin hedef bildiği ana prensiplerden biri de müsbet ilimdir. Hâdiseleri oldugu gibi görmek, onlara hiç bir mistik ve metafizik mülâhaza kanştırmaksızın kanunlara yükselmek, öğretimde esaslı gayelehmizden biridir. Bununla gençler, tecrube ve muşahadeye altştırılıyor ve böylece dünyevî bir terbiye ve telâkki ile kâinata bakabilmek melekesini kazanmış oluyorlar. Denemeden inanmak, indî mutalealarla hayat ve dünyayı gormek saklm usulunden kurtuluyorlar. Boylece yarınki Cumhuriyet eliti, hem vatan sever, hem insaniyet dostu, hem ilim sahibı olmuş bir şekilde yetişecektir. Yeni programlar ve onun esas hedeflerı hulâsa olarak bunlardır." "Yüzu geriye donuk olanlar elbette rahatsızlık duyacaklardır. Hayvanına ters binmis bir yolcu gibi bunların b'aşı doner; geriden uzaklaştıkça eşyayı küçülmeye başlar görürler; sıkıntıdadırlar, ıstıraptadırlar ve bazan bunda samimidirler de ... Yuzü istikbale donukler, uzakta kuçucuk gordukleri ideallerini ona yaklaşmak için sarfettikleri emekle her zaman büyumekte görürler; onu, daima daha aydın, daha canlı bulurlar. Onun için iyimserdirler, bahtiyardırlar, hayatları daima verimli olur. Yürürler ve beraberlerinde başkalarını da yürutürler. Yeni insanlar, kendi yarattıklan tanrıların insanlarıdırlar. Bu türlü ideallerin doğduğunu duyanlaradır ki, Kahraman diyoruz. Onlar yeni hayata acıkmış yoldaşlanna göğüslerini yarıp kendi elleriyle ılık kanları dolu yüreklerini yiyecek diye verebilenlerdir. Fedakâr olmadıkça, özgeci olmadıkça bu sırra ermeye, bu mertebeye yücelmeye yol yoktur" 567/S En güzel koku: En çekici kadın mı? Avusturyalı ıkı bılım adamına gore, alımlı kadınların kokuları da o denh çehcidır, ama gorunumlerı yurekler hoplatan erkekler ıçın aynı şeyı soylemek pek doğru olmaz Anja Rikovrski ve Karl Grammer once, 22 denekten 17 kadın gonulluden en çekıcı bul duklan aıasmda bır sırdlama ydpmalarını ıstedıler Daha sonra yme erkeklerden oluşan başka bır denek toplulugundan kadınların uç gun boyunca gıydıklerı tışortlerı koklamalannı ıstedıler Bu araştırma sonunda ekip en çekıcı olarak degerlendırılen kadınların aynı zamanda en guzel kokulu kadınlar oldugunu ortaya koydu Dde edılen bu sonuç, kokunun eş seçımınde onemlı bır payı oldugunu gosteren daha oncekı araştırma sonuçlarını dogruluyordu Uzmanlar aynı deneyı erkekler uzennde uyguladıklannda, erkegin yabşıklılıgı ile kokusu arasında ters orantüı bır ılışkı oldugu ortaya çıku Rıkowskı ve Grammer, elde edılen bu bulguların erkeklerle kadınların eş seçımı konusunda ne denli farklı bır yol ızledıklennın ılgınç bır kanıtı olduğuna dıkkat çekıyorlar (ns/ru)