Katalog

İnsanlık için en büyük tehli Hong Kong'daki büyük tovuk katliamı belki de ölümcül bir virüs'ün dünyayı istila etmesini önledi. Ama sadece insanlar değil bütün canlılar virüsler karşısmda genellikle çaresiz. H angı felaket insanlıgm sonu olacak? Dinozorların 65 milyon yıl önce yok olusunun nedeninı bulmak için yapüan çalışmalann ardında bır yerde bu soru da yatıyor. Uzaydaıı gelecek bir felaket mi, güneşın bırdenbıre sonmesi mı (bu buyuk ısı kaynagının daha milyarlarca yıl dünyayı ısıtmaya ve aydınlatmaya devam edecegı bilıniyor olmasına ragmen) yok sa salgın bır hastahk mı? Bir yanda paleontologlar ve jeologlar, dıger yanda astronomlar bu ıhtimalleri ve riskleri araştıradursunlar, bıyologlar ve tipçüar da insanUgın sonunu getırebılecek salgın hastahk senaryolan çizmekte El Nino etkisi ile 1998 kışının bahar hava^ sı ıçinde geçecegi hesaplanmışken Çin ve Hongkong'ta yayılmaya başlayan " k u ç gribi"nin bilinen kış grıbinin yerini alması hahnde bütun bir insanlıgı yataga ve oradan da mezara gotürecegıne inanların sayısını arttınyor. Hongkong'ta 16 kışıyi hasta eden ve bunlardan dördünü öldüren kuş gribı A tıpı enfluenza virüsünün H jN5 adh altgrubunu oluşturuyor. relere yapışarak bu hücrelerin yapısını bozuyor. Virüslerin kendı yüzeylerınde gösterdikleri bu degişikligin nedeni ve hangı koşullar alünda böyle bir degişıkligin oluştugu henuz bilinmıyor. Bagışıklık sistemi ise daha once karşüaştıgı vıruslere karşı gelıştirmış oldugu antıkorlar ile bu yeni mutasyona karşı koyamadıgı için yenı bir koruyucu anrikorlar üretinceye kadar virüsler vücudu sarmış oluyor lerinde 1,3 milyon tavugun katli ile kuş gribine son vermek ıstemesinin nedeni, kuş gribine neden olan vırusün dogrudan dogruya ınsana geçebilecegınden kuşkulanüması idi. Çünkü hayvanların taşıdıkları bu tip virüsler oormal olarak insan vücuduna yakın bir başka hayvana geçmeden insan vücuduna sıçnyamıyorlar. insan vücuduna en yakm hayvan türü de domuz olduğu için genellikle virüs hastalıkları domuz üzerinden yayılıyor örnegin yüzyılın başındaki Ispanyol gribi gibi. Domuzun anatomik yapısı hem başka hayvanlarda hem insan vücudunda yaşayabüen virüs mutasyonunun taşıyıcısı olabildigi için aracı görevi görüyor. Ama kuş virüsünün domuz aracüıgı olmadan da insan vücuduna geçebilen bir virüs olmasından kuşkulanıldıgı ıçın Hongkong'ta tavuk katliamına gerek görülmuştü. 1,3 milyon tavuk retharıe ve işletmelerd neksel Çin sılahları kul de tavuklar uçlü grup larda gazlanarak olduı Ama virüsler olc te ölmedıgı için 2 mılyı sının dezenfekte edüc çukurlara gomülmesi mutfağında tavuk, kaz ne derece temel bir ı lürse şehirdekı son ta^ çukurları yerine lokar nna şaşmamak gerek Katliam, tem Sadece dört ın bulunan bu tuhaf ha gosterilen H5N1 vir kong'tan tamamen t( henüz kesin olarak bi gütü (WHO) eksperk kong'ta çahşarak kuş lip edümedigıru belır bıne karşı özel bır bekleniyor. Büyuk tavuk ka rüs ve yapılan araştı öldurücu grip salgın onlem alabilmek ıçu ınsanlarda baş göstt degıl, kanatlı evcıl 1 virüslenn surekli gc gerektıgı ortaya çıkn Özellikle Türk buyuk bır hızla buyı lerinın hızla arttıgı t kanatlı hayvan çıftlıkl reklı olarak gozetin gösterılmesi gerekıy Grip salgınları rattıgı korku nederu içinde milyonlarca 1 1 grip salgınlannın he ya gelmış. 1918/1919 yül binin ?.5 milyon ınsa: yor. Bu sayı 1. Düny, ölen insan sayısıncia dıgı alan da 1. Sava niş. Ispanyol gribinı Okyanusu'ndaki bır 1957'de ise F gnbı, 19G8/69ve H H3N2 virüsü ile yay kişinin olmesıne nı rus grıbınden olenl luyor, Bu grıp salgı şıddetle etküeyen 1 gınlarınmher203C tun dunyaya yayılıy nın belkemigini olu Kopyalanarak çoğalıyorlar Grip hastalıgı bır degil birçok degişık turden virüsün yarattıgı hastadıklara verılerı ortak bir ad. Virüslerm özelligi bilindigi gibı mutasyo na ugramaları, şekil değiştiriyor, kılıktan küıga giriyor ve tıp biliminin ve ılaç sanayii'nin tam belli bır şekliru belırleyıp savaşacak ilacı hazırlamışkerı başka küık ve dirençte karşüaşüan bir bınbir surat olmalarında yatıyor. Gribe neden olan virüsler ortomıksovirenus famılyasından ve bu virüslerin kalıtım taşıyı cüan da rıbonukleik asitler (RNS). Buturı diger virüsler gıbi protein bir kılıf içmde bir tek nükleık asit makromolekülünden ıbaret ve bakteri fıltrelerinden dahi geçebilecek kadar kuçük (0,1 mıkron ya da daha kuçuk) olan bu cisimler, ancak canlı hücreler içınde çogala bilıyor. Virüslerin en ügınç yanı bolünerek çogalmak yerine içine gırdikleri protoplazmayı bozarak kendilerinı kopyahyor olabilmeleri. Ölumcul tehlıkesı ulrnayan grıp vırusleıı rhino virusü, paramıkso virüsü, adeno vıtusu, entero vırusu gıbi virüsler. Agır ya da oldurucü hastalıklaıa yol açan onf'luerısH virusleri ıse A, B, C tipleri olarak adlandırılıyuı. A tipi bunların arasmda en hızlı mutasyona ugrayabilen vırus ve grip salgınlarındaki vırus leım çogıı da bu gruptan tüi'üyor. Şundiye kadar 30 kadar cuısı gorulmüş olan A tıpı, oırıegın lspanyol gribirun de nederu. Cnfluensa virüsü dıger vüusler gibı kendi hucre yuzeylcrındela protein yapısıru degışürerek mutasyona ugruyor, insan vücudundakı huc açmıştı. Şimdi o yıllarda ölmüf kadavralar üzerinde vlrüs araftırmaları yapıhyor. Virüs mutasyonları ıse şımdiye kadar bılindigı kadarıyla iki şekılde oluyor: ya virüsün temel molekulu yavaş yavaş degişiklige ugruyor, ya da virüsün yıızeyındeki yapı (anıtjenler) tamamen degişiklige ugruyor. Bu durumda insan vucudunun bagışıklık sıstemı degişık suratla ortaya çıkarı bu mutasyona ugrarnış vıruslerı ta nıyamıyor, yepyem bır uyarıc.ı üe karşılaştıgını sanıyor. Yüzyılın bafinda tüm dünyayı kaup kavuran Ispanyol gribi 20 milyon imanın öliimüne yol Hongkong'takı butun tavukların sayısı ıdı, Aına kuş gribi başka kanatlılara da sıçramış olabıle ceginden buyuk tavuk katliamına ordek, kaz vo guvercın gibı dıger kanatlılar da kurban gıttıler. Hükümetın aldıgı karara uyularak bır gün içınde evcıl kanatlılann hepsı, toptan ve perakende satış merkezleri ve çıftlıklerde sivü üretıci, tüccar ve devlet memurları taıafından ortaklaşa öldüıuldu. Devlet gorevlüeri bu ışlem sırasında virüsten korunnıak için maske ve koruyucu grysıler kullanmış ama sıvıl kesım genellikle hiçbir önlem almadan serbest davranmış Küçük tıca Virüs arkeo Daha orıceki yabilmek ıçın Toro Duncan şırndiye k pro)e ile kuzey kutl Büyük tavuk katliamı Hongkong hukumetinin 1997'nm son gun 567/12