Katalog

İntikamcının ruhsal ve toplumsal yapısı İntikam amacıyla uygulanan şiddete eşlik eden haklılık duygusu bazı kişileri karşısmdakini haksız duruma düşürecek tuzaklar kurmaya iter... Levent Mete* dgar Allan Poe'nun "Amontülddo FIÇIKI' adlı oykusunun kahramanı keiKİı.iino onuı kuıcı sozler soylo yen arkadaşı Fortunato'yu bır üçı şarabın tadına bakma vaadıyle şatonun maruenıne goturur ıyıco sarhoş ettıkten sonra onu mahzenın derınlıklerırıdpkı bır duvara zıncırleyıp onune bır duvar orer ve yer altındakı bu nem ve guherçıle kokulu karanlık hucıenın ıçınde olume terk oder Fortunato, başına gelmekte olan felaketın farkına varır, ancak bu noktada artık de lırmektcn başka kurtuluş yolu kalmamış tır * V YÜZYILDA KÜRESEL YAĞIŞ MİKTARINDAKİ ARTIŞ E Kosinsky'nın "Royalı Kuş" adh romanmda bır başka usta ıntıkamcıyla kaışılaşırız Savaş gazısı kahranıan asker Mıtka, sılah arkddaşlarını kışıscl neden lerle olduren koylulerden ıntıkam almak ıçın durbunlu tufek sehpasını uzak bır tepenın uzerındekı agacın dallan arasına kurar ve kuçuk çaplı bır kathdm gerçekleştırır ıntıkam amacıyla tehlıkeye aokmaya yat kındır Bu nedenle, agıı ruh hastalıklannda, kendısıne koruluk yapanın cozalandırılması kolayca kışının yaşama amacı hahne gclobüır Çunku ıntıkam alınmddıgında, sadece ozsaygı degü, benlık ve komlık duygusu da çokrne tehlıkesı ıçıne duşer Intıkam drridcıyla uygulanan şıdde te eşlık eden haklılık duygusu bazı kışılen foıkında olmadan karşısınddkıru haksız duruma duşurecek tuzaklar kurmaya ıter Eric Bernee gore bu tur kışıler bır poker oyununda dort as gıbı ıyı bır el yakalarlarsa, kazdrıacakları paradan çok, karşılarındakı kışının ellerıne duşmuş ve msaflarına kdlmış olmasından kaynakla nan bır heyecan duyarlar Psıkanalız, onların çocukluklanndan bu yana hep bu tur haksızlıklaı ı kol ladıklannı, haksızlıga ugradıklaıında gızlı bır sevınç duydukldrını ve bunu yıllarca bırıkmış ofkelerını kusma ftrsatı olarak gorduklerını açığa çıkarmaktadır çıkarüdıgında soz konusu ılışkı açık bır şeküde gorulebüır Buyuk kentlerdekı, top'luma mesaj verme amacını aşıp, bır saldırganlık krızıne donuşen kıtlesel gosterıler de yıne derın ekonomık ve kulturel yoksurüuk ıçınde yaşayan ve kendılerını, dogal olarak, aşa güdnmış ve onuru zedelenmış hısseden kesımler tarafindan gerçekleştırümektedır Kışkırtılmaya hazır kesımlerın ordnı yukseldıkçe, bu durum en çok, gosterılecek başanlardan çok, gızlenecek başansızlıkları olan yonetımlerın hoşuna gıdıyor ve buyuk yonetım kolaylıklan saglıyor Ozellıkle, bır turlu gehşmış ulkeler arasında yer alamayan "umudu kınk" ulkelerde, başarısızlıklan ve kamuya karşı ışlenen suçları gızleyecek kanşıklıklar çıkarmak ıçın maaş alan "kışkutma timleri" nın varbğı aruk eşyanın dogasmdan sayılır durumda Gerçı, belırlı bır sure geçukten son ıa ışlenen suçlann vıcdanlara vuran agırhgı ya da suçlular arasındakı ıç çekışmeler, bır şeküde, yaşanan olaylann ardındakı kışkırtmanın açıga çıkmasına yol açıyor, ancak bu arada olan olmuş ya da olen olrnuş oluyor 2O.yüzyılda özellikle orta ve yüksek bölgelerdeki yağış miktannda artış var. Bılım adamlan, yagışm, bıyosfere etkısınden dolayı, dunya ıklımını belırledıgıne ınanıyorlar Çunku, yagışlar atmosferdekı su buharı mıktarı nı sırıırlıyor Su buhan sera ethsı yaratan en onemlı gazlardan bırı ve yeryuzu sıcaklıgınm belırlenmesınde rol oynuyor Su buhdrının mıktarı atmosferın neresınde ve ne zaman bulut oluşacagını belırlıyor Inez Fung, Anthony Del Genio ve Aiguo Dai'nın hazırladıgı rapor yenı olçumlere ve 1900 1988'de elde edılen verı analızlerıne dayanıyor Bu araştırmalar gosterıyor kı her on yılda 2 4 mm'lık yagış artışı oluyor Yanı 20 Yuzyüın başına kıyasla bu son 10 yılda yülık yagış miktannda 24 mm'lık artış var NASA'nın Goddard Enstıtusu'ndekı araştırma gorevlısı Dr Anthony Del Genıo, "Bu arüşın sebebı Haklılık duygusu Poe'nun kahıamanına gore, yaptıgı şey, bu "yanlış duzeltme ışlemi'dır Mıt kd'ysd bunu "gonul rahatlıgına enşmek" ıçın yapar Her ıkı durumda da ıntıkamcıya hakım olan cınayet ışleyen kaşıler ıçın pek alışüdık olmayan bır haklılık duygusudur Şıddet boyutu ıkıncılleştırılmış, gerpkçe on plana çıkdrılmıştır Fromm "kıncı şıddet" adını vordı gı bu olgunun usdışı yapısına dıkkat çeker Amaç gerçekte yapılmış olan bır şeyı yapümamış kılmaktır Sanla karşı tarafa verüen zarar olenı yenıden hayata dondurecek ya da kınlan onuru gerı ıade edecekmış gıbı algılanır Boyle bır ruh halı ıçındekı kışı ıçın, kuçuk duşurulmey le sarsılmıs olan ozsaygıyı onarmanın tek yolu kalmıştır "gozc goz, dışe dış" yasasına gore ıntıkam almak Umut uretkenlikte Sevdıgı kıza yaklaşabılmek ıçm onun bır saldınya ugramasını bekleyen nıtelıksız delıkanlı gıbı, kendını gosterebümek ıçın bırılerının gelıp bır kotuluk etmesını bekleyen kesımler var oldukça, ıntıkam duygusunun toplum yaşamındakı agırlıgının azalacagını ummak aşın bır ıyımserlık olur Dolayısıyla çozum, kendısını olası bır hdksızhk karşısındakı gozukara dovüşkenlıgıyle degıl, yaşamm gunluk akışı ıçındekı uretkenhgıyle tanımlayan ınsanlann artmasına baglı gorunuyor Ancak, soz konusu donuşum, ureüm surecınde soz hakkından, eşıt egıtım olanaklanna uzanan bır dızı reform olmadsn olanaklı degıl Bır başka deyışle ınsanlar keyıfle çalışmanın tadına varmalüar ve urettıklenyle adam yerıne konduklarını hıssetmelüer kı, kavgadan degıl baı ıştan yana olabüsınler ve ıntıkam fırsdtı çıksın dıye bırılerının hata yapmasını beklemekten vazgeçsınler * Ataturk Egıtım Hastanesı Psıkıyatrı Klırugı, Basın Sıtesı IZMIR İntikamcı topluluklar Bırey ıçın oldugu gıbı toplumda da, ıntıkam duygusuna kapılmaya en yatkın f olarak tahmınler yurutuise üe uzun vadelı çalışmalar, daha kapsamlı araştırmanın gereklı oldugunu gosterıyor. Uzay modelı ve kuıesel ıklım modelı, bu arüşa sebep olarak sera etkısı yaratan gazların konsantrasyonundakı artışı gosterıyor" dıyor Ornegın El Nmo ve son 10 yılda Afrıka'yı etkıleyen unlu Sahelıan kuraklıgının buyuk etkılen oldugunu gosterıyor "Rırıhsel verıler, 20 Yuzyılda dunya çapında meydana gelen 24 kuraklık ve 5 sel olayının çogunlugunun tropık bolgelerde oldugunu gosterıyor NASA, bu ay Tropıkal Yagış 01çum Heyetı kuruyor ve bu heyet tropıkdl ve subtropıkal alanlardakı yagışı mıkrodalga ve ınfrared alıcılarla ol çecek Tropıkal yagışlar kurespl yagışın 2/3'unden fazlasını kapsıyoı Bu yuzden tropıkal yagış olçumlerınden elde edılecek verılerııı, kuıesu' ıklım degışımını anlamaya yardımcı olacagı duşunuluyor Sevıl Duvara http //wwwscıenccdaılycom Zayıf olanın çıkış yolu Fromm'a gore ıntıkam gudusu uretkenlık gucuyle ters orantılıdır Uretken bır yaşamı olan kışı boyle bır şeye çok az ılı tıyaç duyar "Yaralanmış, kalbı hnlmış, kuçuk duşuruknuş bıle olsa, uretken yaşama surecının kendısı ona geçmışm yaralannı unutturmaya yeteccktıı" Uretme yetısı ıntı kam aızusundan daha guçludur Dolayısıyla, ıntıkam arzusıı uretken ve olgun bıreye daha az hakım olur Bagımsızlaşamdmış ve dolu dolu yaşam.ıyı bdşdramayan kışıyse, varlıgının tamamını 567/10 olanlar uretken ve doyumlu bır yaşdmdan mahrum bırakılmış olan kesımlerdıı rromm'a gore, 'bu nedenle sandyıleşmış uluslarda en çok yoksulluk çeken aşağı or ta sımflar, bırçok ulkede, tıph ııkçı vc mıl lıyptçı duygulann odağı olmalan gıbı, ıntı kdin duyçulannın da oduğıdırlar" Bıreysel ve toplumsal bahanelerle gerçokleştırılen hnç olaylannın ortaya çıktıgı kasabaların VP kentlerın dokumu