Katalog

BİR BİLİM DİSİPLİNİ TARTIŞMA Hastalara psikiyatrik yardım Fiziksel tıbbi hastalıklara eşlik eden ruhsal rahatsızlık ve psikososyal soruntarın tanısı, tedavisl ve araştırılması üzerine.. Doç. Dr. Sedtıt Özkan, İst. Tıp Fak. Psikiyatri Böl. £ stanbul Tıp Fakultesı nde çağdaş olçulerde I bır sıstem olarak yerleştırıp gelıştırmeğe I çalıştığımız konsultasyonlıyezon psıkıyatrısı bırımımızde hastanemız klınıklerınde yatarak ya da ayakta tedavı goren hastalarda fızıkseltıbbı hastalığa eşlık 3den ruhsal rahatsızlık ve psikososyal sorunlann tanı, tedavı, araştırılması ve eğıtımıne donuk hızmet vermekteyız Lıyezon ("Lıaıson ) PsıkıyatrıkPsıkososyal tıp) (Klınıklerarası Psikiyatri), tıbbı hastalıkları ıle ruhsal ve psikososyal durumlar arasında bağlantı ve etklleşımı ınceleyen, ınsan varlığına ve hastalıklara bıyolojıkpsışık ve sosyal butunluğu ıçınde yaklaşan bır psikiyatrik tıp dısıplınıdır Çağdaş tıp psıkosomatı hekımlık ve norobıyolojık blilmlerdekı gelışmelerı butunleyen bır anlayışı, ozellıkle 19601ı yıllarda sonra bu alanda başta A B D olmak uzere buyuk ılerleme ve gelışme kaydettı ve şımdı tıp ıle psikiyatri bılımını butunleştıren bır ust uzmanlık alanı olarak kurumsallaştırmaktadır Tıbbı hastaların, ruhsal ve psikososyal boyutlarının araştırılıp tedavı edıldığı lıyezon psıkıyatrı bırımlerının olduğu hastanelerde, has tanede yatış suresı ve genel masraflar azalmakta hastanın uyumu yaşam kalltesı artmakta fiziksel hastalığın seyrı ve gıdışı olumlu etkılenmektedır Ruhsal durum ve davranışlar fiziksel hastalığa yatkınlık da, tıbbı durumun gıdış, seyır ve tedavıye cevabında etkılıdır Fiziksel hastalıkda kışının ruhsal dengesını ve uyumunu, sosyal ılışkılerını benlığını sarsar Her fiziksel hastalık bır krız yaratır Hastalık kışı ıçın sadece organık bozukluk olmanın otesınde ruhsal, sosyal, allesel, psikososyal, pslkoseksüel yaşantısını etkıleyen bır kımlık ve varoluş krızıdır Ister bır kalp krızı ıster bır amelıyat olsun tıbbı gırışım ayrılık endışesı olum korkusu bağımsızlığını kendı kendıne yeterlılığını kaybedeceğı kaygısı, vucudunun hasar goreceğı endışesı suçlulukpışmanlıkcezalandınlma gıbı korkulara neden olur Insanlar hastalıkları karşısında kayıp tepkısı, ın kar kadercı kabullenır mucadele ruhu ger çekçı kabullenış şeklınde değışık tepkıler ortaya koyarlar Kulturun ve ailenin hastalığa karşı tutumu da kuşkusuz davranışları etkıler Fiziksel hastalıklara karşı sıklıkla kaygı, tepkıler gelışır Insanlar hastaiıklarından dolayı yaşadıkları kaygı ve tepkıyı sıklıkla aıleye ve hekıme yansıtırlar Hasta ıle hekım arasındakı ılışkı kuşkusuz hastanın uyumunda çok onemlı bır unsurdur Hastalarla açık ve sağlıklı lletışlm empatlk tutum, hastalıkları, tedavı yontemlerı konusunda bılgılendırme, tedavlde aktıf katılımın sağlanması, uyum ve ışbırlığını arttıracaktır Hastaların, hastalıkları ve tedavı yontemlerı konusunda yeterınce bılgılendırılmemelerı yaygın bır sorundur Hastayı anlamadan, hastalığı ve hastanın 'epkılerını anlamak mumkun değıldır Hekımın, hastasına karşı koyduğu tutum, yazdığı reçete gıbı hasta uzerınde etkılıdır Bır ıntıhar gırışımi olgusunu, sadece yaşamsal ışlevlerını duzelttıkten sonra taburcu etmek ya da myokard enfarktusu geçırmış veya bır organı ampute edılmış bır hastanın psikiyatrik ve psıksosyal boyutlarını ınceleyıp, olası depresyon, panık ya da kayıp tepkılerını 2454 tedavı etmemek eksık ve genel sıstem kuramına uymayan bır yaklaşımdır Epıdemıyolojık çalışmalar genel nufusun %18 ının ruh sağlığı desteğı gerektırecek duzeyde emosyonel ve psışık bozukluk gosterdığını ortaya koymaktadır Öte yandan ruhsal hastalığı olanların % 60 ı prımer sağlık hızmetlerıne muracaat etmekteler ve sadece % 20 sı psıkıyatrıye başvurmaktadır, % 20'sı ıse tıbbıpsıkıyatrık tedavı gormemektedırler Depresyon başta Hastalıkların sorunları depresyon, kızgınlık ( nıye ben?"), Inkar, duşmanlık. bağımlılık, yansrtma, çocuklaşma gıbı Bu kapsamda bırıncıl sağlık hızmetlerıne başvuranların % 15ınde esas sorunun ruhsal ve psikososyal sorunlarla ılgılı olduğu belırtılmektedır Dığer yandan tıbbı hastalığı olan kışılerın % 3065 ınde onemlı ve mudahale gerektırecek psikiyatrik semptomatolojı olduğu anlaşılmaktadır Fiziksel hastalıklara eşlık eden psikiyatrik bozuklukların başlıcaları depresyon, organık beyın sendromu psıkofızyolojık tepkıler, uyum guçluklerı kaygı du rumları şeklınde tanımlanabılır Kronık hastalıklarda organ kaybı• na neden olan hastalıklarda yoğun bakım bırımlerınde onkoloji servıslerınde transplantasyon servıslerınde ızlenen hastalarda psikiyatrik bozukluk daha sıkdır Fiziksel hastdlıkların % 2060 ında, tedavı gerektırecek boyutta depresyon gellşmektedır Organ kayıplarında (memenın alınması gıbı) ve kalp hastalarında bu oran yuksektır Kırk yaşında once kalp enlarktusu geçıren hastaların da %30unda 1 yıl sonra tıbbı du rum duzelse de panık, kaygı ve psıkoseksuel sorunlar devam etmektedır Hemodıyalız uygulanan hastalarda bıyolojik faktörlerın yanında makıneye bağlı kalmak gelecok belırsızlığı gıbı bırçok psışık faktore bağlı olarak bır dızı duygusal tepkılerı depresyon, cınsel sorunlar gelışır Hemodıyalız hastalarında ıntıhar gırışımi genel nufusa gore 30 kat fazladır Organ naklı tıbbıpsıkıyatrık psikososyal ve medıkolegal bır dızı sorunu gundeme getırır Potansıyel psışık sorunlar, yenı organın kabulunu guçleştırir Bu hastalarda ılerı tıbbı ve cerrahı yardımın yanında psikiyatrik ve psikososyal tedavı ve bakım, genel tedavının ayrılmaz bır parçasıdır Bırçok batı ulkesınde her organ naklı olgusunda psikiyatrik değerlendırme ve yardım klınık ve medıkolegal açıdan zorunludur Doğum ve jınekolojı alanında rısklı gebelık, menopoz sendromları gıbı tablolar tıbbıpsıkıyatrık ışbırlığı gerektırır Kanserin ruhsal yönü Kanser hastalannda ozgul psikiyatrik sendrom ve sorunlar gellşır Kanser hastalarının % 3048 ınde depresyon gelışmektedır Kaygı tepkısı, organık ruhsal bozukluk, uyum guçluklerı, tedavıyı reddetme, tıbbı bakımı bozan alışkanlıklar sık karşılaşılan, psikiyatrik ışbır lığı gerektıren sorunlardır Hastaya kanser tanısının nasıl soylenmesı gerektığı, hasta hakları otonazı ve son donemle ılgılı sorunlar ulkemızde evrensel bılımsel ılkeler ışığında tartışılmalıdır Cerrahl glrlşlmlerde organık ruhsal hastalıklar (açık kalp amelıyatları) yanında kaygı tedavıye uyum guçluğu cınsel sorunlar depresyon sıkdır Orneğın Meme cerrahısi uygulanan (mastektomı) hastaların % 25 ınde bır yıl sonra tedavı gerektırecek duzeyde anksıyete ve depresyon devam eder Bu olgularda amelıyat oncesı donemden tıbbıpsıkıyatrık ışbırlığı koruyucu sağlık açısından onemlıdır Ağrılı sendromlar ve özellikle kronlk ağrı, psikiyatrik ışbırlığı gerektıren bır dığer alandır Açık kalp amelıyatlarından sonra organık ruhsal bozukluklar, kışilık değışıklıklerı yay gındır Bu alanda ulkemız ıçın çok önemli blr dlğer klınık alan da, once'ıklı tablo psikiyatrik olduğu halde, değışık klınıklere çeşıtlı fiziksel yakınmalarla başvuran hastalardır Çeşıtlı uzmanlık alanlarına başvuran hastaların % 12'sınde hıçbır organık ya da fızyopatolojık bozukluk olmadığı, esas sorunun ruhsaldavranışsal olduğu saptanmıştır Bu tlp hastalar ' sıkılıyorum, bunalı yorum" şeklınde ruhsal yakınmalar değıl, fiziksel yakınmalarla hekıme başvururlar Bu grup hastalarda psikiyatri ıle erken ışbırlığı, bırçok komplıkasyonun gelışmemesı ıçın önemlıdir A B D de bu' proffrof , "hastanehastane" dolaşan 'fonkısyonel sometık sendrom grubu hastaların sağlık sıstemıne gereksı malı ^ y e t ı n ı n bır yılda 20 mılyar dolar olduğu bıldırılmıştır Fakultemızde konunun tıp fakultesı eğıtımı ıçınde ışlenmeye başlanması onemlı blr gelışmedır Bu ı alanın psikiyatri uzmanlık eğltımı ıçınde, çağdaş ulkelerde olduğu gıbı yerleşık rotasyon olarak gelışmesı, hem de tıbbı hastalardın butuncul teda vısı ve pısıkyatrının bılımsel gelışımı açısından zorunludur Ayrıca ulkemızde ıçı hastalıkları onkolojı gıbı alanlarda uzmanlık eğıtımı goren hekımlerın tıbbı hastaların psıkıyal rıkpsıksosyal boyutuna ılışkın eğıtım gormelerının potansıyel katkısı olacaktır Geçen yıl duzenledığımız uluslararası katılımlt multıdlsıplıner katkılı liyezon psikiyatri sempozyumu bu alanda ılerı donuk uluslararası ışbırlığımızın gelışmesıne zemın oluştur muştur Ulkemızın en buyuk hastanesınde tıbbıpslkıyatrık klinık ve bılımsel ışbırlığı ve deneyımlerımızı, ılk kez yayınladığımız 'Liyezon Psikiyatri Bultem" ıle goruş ve katkılara sunduk Ulkemız tıp ve psikiyatri bılım dunyasının potansıyel katkıları ıle bu alanı ulkemızde gelıştırmeğe ve ılerı ışbırlığıne dönuk olarak bu bultem sureklı kılmak çabasındayız Kuşkusuz bu bılım dalının gelışmesınde, amaç mevcut ıhtıyacı çağdaş ve evrensel ılke yontemler doğrultusunda karşılamaktır Bılımın yöntemı ahlakı ve ılkelerı evrenseldır Ulkemızde yaygınlaşması sevındlrıcl olan bu bilım dalının sağlıklı yapılanması ve gelışmesı tıtız ve yaratıcı çalışmalar, arabesk monta] gı rışımlerden uzak araştırmalarla ılerleyecektlr Bılımsel metodolojı ve ahlak subıektıf değıldır Değışık kurumlarında farklı olamaz, evrensel bır olgudur Çağdaşlaşma once kafa yapısında, duşunce sıstematığınde ve tutum larla gehşmelıdlr Ulkemız bılımının ozgur ve yaratıcı gelışmesı, kolaycı monta) girlşmler karşısında ve tıp ahlakı bılım adamı sorumluluğu konusunda son derece duyarlı olunması ve bilımın onculuğu, bılımsel metod ve ahla kın evrensellığının yerleşmesl Ile mumkun olacaktır Dış yayınlar üzerine ProJ. Dr. Figen Kadırgan urk Bılım adamlarının, Turk veya yabancı mesloktaşlarıyla yaptıkları doğa bılimlerı makalelerı arasında 19801989 yılları arasında yayınianıp, 20 den fazla atıf alanların, sıralanmış olduğunu gördum Bu tarıhler arasında, yurt dışındaki bır unıversıtede yayın yapmış Turk bılım adamlarının bu değerlendırmeye alınmadığını ızledım Boyle bır değerlendırmenın zorluğunu kabul edıyorum Ayrıca yurt dışındaki bir ünıverslte de yapılan yayının Turk Unıversıtelerini degerlendlrmekte kullanmak belkı zor Ancak baslık "Turkıye'nın Bılımdekı Yerı" olunca, Turk vatandaşlarının yaptığı bılımsel yayınları (ya da ısmıntn bulunduğu) goz ününe almak gerekir diye duşunuyorum Şu anda Istanbul Teknik Unlversıtesı'nın bır oğretım uyesı olarak bu tercihler arasında yayınlanmış ve 20den fazla atıf alan 5 yayınım olduğunu ve benım durumumda mutlaka başka oğretım uyelerının de bulunduğunu belırtmek Kanunun bu açıdan da ıncelenmesi umuduyla yazıyorum Yayınlanması dıleğıyle Yukarıda bahsedılen yayınlar 1 F Kadırgan, B Beden, J M Leger, C Lamy, J Electroanal Chem 125 (1981) 89 (25 kez atıf almıştır) 2 B Beden F Kadırgan, C Lamy, J M Leger, J Electroanal Chem 127 (1981) 75 (42 kez atıf almıştır) 3 B Beden, F Kadırgan, C Lamy, J M Leger, J Electroanal Chem 142 (1982) 171 (23 kez atıf almıştır) 4 F Kadırgan, B Beden, C Lamy, J Electroanal Chem 136 (1982) 171 (39 kez atıf almıştır) 5 F Kadırgan, B Beden, C Lamy, J Electroanal Chem 143 (1983) 135 (28 kez atıf almıştır) T Gerçeğl yansıtmıyor Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp Değerlı gazetenızın 26101991 gunu yayımlanan BllimTeknik ekinde Eugene Garfıeld ımzalı ve Turk araştırmacılarının tıp alanındakı uluslararası yayınlarının "cıtatıon" yonunden sıralaması ıle ılgılı yazı, gerçeğı yansıtmamakta ve yazarın subıektıf krıterlere dayanan goruşlerinl yansıttığı ızlenımını vermektedir Bunu şuna dayanarak belırtıyorum Benım "Dıfferentıatıon by ascorbıc acıd of dopamın agonıst and antagonıst bındıng sıtes in strıatum" başlıklı 1980 yılında "Lıfe Sciences" dergısının 26 cıldinin 18371841 sayfalarında yayımlanan makalem, geçen yıl sonunda TURDOK'a (TÜBİTAK) yaptırılan bir taramaya gore 60 "cıtatıon" almıştır Doğal olarak, aradan geçen sure ıçınde bu sayı daha da artmıştır Bu makale benım ABD'de tasarlayıp yaptığım bır çalışma ıle ılgılıdır ve makalemn başlığında Turkiye'dekl adresım yazılıdır Dergınızdeki sıralamada ıkınci sırada yer alması gereken bu makale, hiç yer almamıştır