Katalog

ÇEVRE VE KİMYA Bölgesel ısıtma ve insan sağlığı Avrupalılar için hava kirilllğl, kamuoyu baskı aracı olmasının ötesinde bir önem taşıyor. Gerçekten sağlıklarını ve yarınlarım düşünüyorlar, elbette ceplerini de. Bu nedenle tek tek evler yerlne bölgeleri ısıtmayı hedefleyerek çöplerdeki glzll enerjlyi de bu projeye dahll ettiler BIG ÇOP YAKMA SANTRALI m ömer Kuleli evgılı duşmanımız kış ylne geldi Geldı de çoğumuza hoş gelmedı, hele buyuk kentlerde oturanlarımızâ Yıne hava kırlılığı, her şeyın suçlusu komur, ah bır doğalgazımız olsaydı da falan fılan alıştığımız kış şarkıları gıne moda bugunlerde Coğrafyalarımızın dev kanser hucrelerı buyuk kentlerin tek sorunları elbette ısınma değıl, yalnızca hava kirlıliğı de değll Ama her şey bırbırı ıle o denlı ılıntılı kı Olaylara bakarken hemen her zaman aynı yanlışı yapıyoruz, çunku yanlış yapmak kolay, ustelık bızım memlekette yanlışların hesabı sorulmuyor Her kım "Yanlış hesap Bağdat'tan döner" deşişse doğrusu bugunlerı hiç de öngörememış, şımdilerde yanlış yapmak adeta moda Bakın gazetelerde, Istanbul'da hava kırlılığı herkesı ne kadar ılgılendırır oldu, tıpkı 7O'lı yıllarda Ankara'da olduğu gıbı Şımdı Ankara'nın yarısı ıthal kömur kullanıyor dıye havası daha mı temız? YazKış hava kırlılığı ölçumlerı arasındakı farklar nasıl? Keskın kokusunu genzınızde hıssettığınız kukurtdıoksıt azaldı da burnunuzun bır turlu algılayamadığı azot oksıtlerden hıdrokarbonlardan kurşun oksltlerden na'ber? Katı parçacıklar havaya yalnızca kömur yakılınca mı atılıyor? Kamyonlardan, beledıye otobuslerinden ustumuze salınan kara renklı şeyler "Lutuf marka yenı kent deterjanları mı yoksa? Dertlenmek bızım ulkede çok kolay Ama gelın bugun buyuk kentlerin hava kırlılğıne karşı Avrupa'da giderek yaygınlaşan bır sıstemı tartışalım, ola kı kımı be • T • E İ LE T İ M 5 I S T M ISI FAZLASI OLAN SANAY1 H . ISI KAZANI m. • 1 1 I S I KAZANI ^ ^ ^ ^ ^ ^ ıtıaını 1 1SITHA 9IIIITI S ledıye başkanlarımız polıtıka yapmaktan kalan boş (!) zamanlarında Bılım Teknık okurlar da kuçuk bır mesaı vermış oluruz • T^ü E l E T TC İ LR dunku koylu, bugunku kentlı, kapıcı Cafer den elbette daha lyı kullanıyorsunuz Sonuçta SO2, NOx ve katı parçacıklardan , (ıs, kurum) oluşan kırletıcılerı onlardan tam 16 kat daha az havaya salıyorsunuz Bu bır gelışme değıl mı? Hava kirlıliğı böyle azalmaz da nasıl azalır? Işte örnek Almanya nın en yoğun sanayı bolgesındekı buyuk bır kentte, Duseldorf'ta bölgesel ısıtmaya geçışın başlatılması ıle yalnızca 7 yılda sağlanan hava kalitesındekı gelışKENTİNDE K1RUUK AZALMASI Kentieşme ve Hava Kirliliği Kentleşme ve hava kırlılığı yalnızca bızım sorunlarımız değıl Petrolu olmayan Avrupa'nın buyuk kentlerı uzun yıllardır kömurle jsınıyor Hava kırlılığının bır kamuoyu baskı aracı olmasının ötesinde onemı var onlar ıçın Gerçekten sağlıklarını ve yarınlarım duşunuyorlar elbette ceplerini de Oralarda nufus artışı, göç ve kentleşme hızları da yoksullarınkı kadar yuksek değıl Yıne de nufus yoğunluğu jkm2 ye duşen adam sayısı) çok yuksek (kı koktencı onlem şu sıralar hemen tum Avrupa ulkelerınin gundemınde, hızla uygulamaya geçıyorlar 1. Kltle taşımacılıgı, v« 2. BdJgessl ısıtma muş su tekrar ısı santralına gelsln, onu yenkton ısıtıp gwi yollayalım.. Her eve d« tapkı bir elektrlk, gaz sayacı gibi sıcak su sayacı koyalım. Evlndeki radyatörleri çok açıp çok ısı tüketen çok para versin, az tü keten az..n Tek tek evler yerıne bolgelerı ısıtmayı böylece başlatanlar daha sonra ışi daha butunleşik bır çerçeve ıçınde de Guneşten yana bızım kadar şanslı değıl Kuzey Avrupalılar Kışları bızımkılerden uzun Eh, na'psınlar onlar da uşuyorlar elbette Her uşuyen evınde sobasını, apartmanında kazanını yakıyor, hem de kömur petrol, gaz, odun ne bulursa yakıyor Yuzlerce, bınlerce tek tak yakma olayının bılınçlı, denetımlı yapılması olanaksız tam tersı oluyor Herkesın yakma artıklarını attığı ortam ıse herkesın ortak soluduğu hava Işte hava kırlllği ıle savaşımın başlangıç noktası burası olmuş "Binlerce yerda ne geçmışler Bu kez olaya yalnızca bır kış suresınce ınsanları ısıtma olarak bakmayıp aynı anda onların elektrık gereksınımlerını de DOSSELBORF karşılama, bunun yanında bölgedekı sanayı kuruluşlaAZALMA % rına da ısı ya da elektrık sağ120 lama ya da onların ısı/ elektrık fazlalarını alma yoluna gitmışler Boylece ortaya 100 Bıleşık Isı Guç Santralları (BIG) çıkmış Kent ve sanayı yaşamı doğadakı "birllkte yasama ve yasatma" ılkesı ğerlendırıp "Bfilge*ek»r Ener|l Yo>wUml" ateş yanacağına bu işl blr tek yerde yapalım, yakıtlan en lyl teknikle yakalım, çıkan baca gazlarını temizledlkten sonra havaya atabm. Evlere de bundan böyle yakıt girmesin, sıcak su glrsln, »vl ısıtsın, sogu g C02 / MJ Isı Karbondioksit Emısyonu m£/MJ ISI KÖMÜR Karlılık Emısyonları ne benzer bıçımde butunleşmışler Çöpler kentlerin başına bela oldukça Bölgesel Isıtma Şırketlerı onları da sıstemlerıne katmışlar, çoplerde saklı gızlı enerjı boylece ınsanları ısıtmak, onları aydınlatmak ıçın kullanılmaya başlanmış ustellk değerli toprak parçalarının çop deposu olarak kullanılması gereklerı azaltılmış, çoplerın yol açtığı sağlık sorunları yok edılmış Y ] l l A R «00 KOMOB PETBOL DOGAL CAZ • ELESTStK • Bmn ISITM* ı ı aif. Şekil 1 Üç ayrı yakıtla uç ayrı tür enerjl üretiminde çıkan karbondıoksit Şekll 2. Kömurle uç ayrı tur enerjı uretiminde çıkan hava kırleticiler Butun bunları yapmışlar I GAZLAR I İUIT1 PARÇACIK da hava kırlılığıne ne olmuş dıye merak edersenız Şek 13 e bır goz atın Hangı yakıtı Şek// 3. Bölgesel ısıtmaya geçen blr kentte hava klrllllği kullanırsanız kullanın urettığı kısa zamanda azalıyor nız bırım ısı başına en az CO2 me Şek 3 'ten görecegınız gıbı kırlılık 1/4 Bıleşık Isı Guç santrallarından havaya atıoranında azalmış, yanlış yazmadık artlıyor (Şek 1), orneğın evlerınızı tek tek mamış, azalmış1 kömurle ısıttığınızda aynı ısıyı Bölgesel Teknık çok şeyler becerebılıyor Bız de Isıtma dan almaya gore 3 kat fazla CO2 şu yıllarda uydu kentlere pek merak sal ıle atmosferı kırletıyorsunuz Ya dığer kırdık milyarlık konutlar yapmayı fılan bayaleticiler'' Bunun ıçın de Şek 2 ye bakalım ğı becerlyoruz Sanayı bolgelerının yanı Burada karşılaştırma kömur yakıt kullabaşında toplu konut kentlerını mantar gıbı narak bır termık santralda elektrık uretıuretıyoruz Acaba o projelerde olsun BIG mı, bıreysel konut ısıtma ve Bıleşık Isı lar duşunulemez mı? Kazancımız yalnız Guç (BIG) santralı arasında yapılmış BIG hava kırlılığını azaltmak değıl, boylece ıle hem elektrık uretıyor hem de konutları onemlı olçude enerjı tasarrufu yapıp çevısıtıyorsunuz Tum yakma ve baca gazı teremızı de koruyacağız Bu ış olur bız de mızleme teknıklerlnı sobasını yakan yapabilırız Ben olmayacak duaya amın emeklı noterden ya da kazanını yakan dıyenlerden değılim 24515