Katalog

SORUN YANITLAYALIM BİLİM YAYIN Fındık kavpulunca besin değeri azalır mı? Yalan makinelerinin çalışma sistemi Istanbul dan yazan okurumuz Çagn Sonmez, "Yalan maklneslnln çalışma slslemi nedir, yalan makınesının verdlği sonuçların dogruluk derecesl nedir?" dıye sormuş Okurumuzun sorusunu Bakırkoy Ruh ve Sınır Hastalıkları Hastanesı 5 Psk Kl Şefı Doç. Dr. Arif Verimll yanıtlıyor Yalan makınesının sıstemı şoyle açıklanabılır, genellıkle ınsan organızmasında ınsanın olumlu ya da olumsuz heyecanlarıyla bırlikte ısteğımız dışında çalışan sınır sıstemının de faalıyete geçtığını bılırız Yanı heyecanlanınca kalp çarpar, nabız yukselır, yuz kızarır, ağız kurur Korkunca goz bebeklerımız faltaşı gıbı açılır tuyler dıken dıken olur Işte bu mekanızma da kışının negatıf heyecanlar yaşadığında onleyemeyeceğı bedensel değışıklıklerı (orneğın nabız yukselmesı) tespıte yarayan bır cıhazdır Bız tedavıde hıçkullanmıyoruz ' (lykusuzluk ve fobilerden nasıl kurtulunup? Izmır den yazan okurlarımız Derya ve Suavl özylgH psıkıyatrı ıle ılgılı çeşıtlı sorular sormuşlar 1Uykusuzluk neden lleri gellyor?, 2Fobilerden nasıl kurtulunablllr?, 3Clnnet geçirmek nasıl olur?" Okurlarımızın sorularını Bakırkoy Ruh ve Sınır Hastalıkları Hastanesı 5 Psk Kln Şefı Doç. Dr. ArH Verimll yanıtlıyor " 1 Uyku bozukluklan genelde uçe ayrılır, 1 Uyku suresınde azalma, 2 Uyku suresınde artma, 3 Uykuyla ılgılı rahatsızlıklar Bu soruya vereceğımız cevap uyku bozukluklarının birinci kısmıyla ılgilı olacaktır Uyku, akşam uyuyup da sabah uyanılan tekduze, homojen bır olay değildır Insan beynı uyku ıçin enerjı harcar Uykuda beyın sessızlığe gırmez, aksıne beyın merkezı uykuyu oluşturmak ıçin aşırı enerjı harcar Uykuya dalmaktan derın uykuya geçene dek uyku dört değışık aşamadan geçer Bunların en önemlısı ruya donemıdır ve kışının psıkolojık sağlığı açısından gereklıdır Ikıncı aşamada yavaş dalga donemlerı dedığımız derın uyku donemlerı gelır Uyku suresının azalmasının farklı nedenlerı vardır,1 fızıkı hastalıklar, ağrılar, aşırı yorgunluğa bağlı uykusuzluk, 2 uyunan ortamın bozukluklan, aşırı gurultu, yatağın kötu oluşu, 3 ruhsal depresyonlar, en hafıfınden en ağırına dek genellıkle uykusuzlukla bırlikte seyrederler Ayrıca başka hıçbır psıkolojık veya psıkıyatrık neden ortaya çıkmadan tam bır uyku uyumama döneml vardır, buna çok ender rastlanır 2Fobi, genelde kışının gerçek olmadığını bıldığı halde bır nesne, bır duşunce ya da bır durumdan çekınmesı ve korkmasıdır örneğın yukseklık korkusu, uçağa bınme korkusu, mıkrop kapıp hastalanma korkusu, kopek, kedı korkusu, kuduza yakalanma korkusu, daha bunun gıbı yuzlerce korku Bu çekınılen veya korkulan cısımle, duşunceyle, durum ıle yuz yuze gelmeye ozen gosterılmelıdır Kışıler bu durumdan çekınmeye devam ederse fobı artar llk başta sıkıntı, kaçma Isteği duyulur Mumkun olduğu kadar bu sıkıntıya katlanılırsa fobı azalır Fobının çok derın sembolık sebeplerı vardır 3 Clnnel geçirmek Turkçe bır terımdir Psıkıyatrıde cınnet geçirmek dıye bır kavram yoktur Delırıverme korkusunu ıfade eder ve genellıkle şıddetlı sıkıntı ve bunaltı ıçınde olan kışıye cınnet geçırıverecekmış gibı gelır Çunku sıkıntıya dayanılamaz Bu hıssı duyan kışı psıkıyatrıstebaşvurmalıdır" Özgiip Toplumda Bilim IPaul Feyerabend I Çev. Ahmet Kardam I Aynntı Yayınlan 1265 s. / Feyerabend'e göre bilim ıle Içe bakış, sezgı, gıbi farklı duşunme ve araştırma bıçımlerını bırbırınden ayıracak, ustun kılacak ölçutler olmadığı gıbı, elımizde kesın kuram tercihlerı yapmaya yarayan kesın olçuler de yoktur Bu tur olçutlerin olduğunu ıddıa etmek hem özgurluğu tehdıt eder, hem de eleştırel tutumu zayıflatır örnek kuramlar, özgurleşmenın duşmanıdır Oysa billmln gerçek hedefı bıreyın ozgurleşmesı olmalıdır Gerçeklığe yaklaşmak, bılimın hedefl olamaz ÖZGUR BİR TOPLUMDA BlLlM'de Feyerabend, bilimsel duşüncede ozgurleşmecı bır donuşumun ana hatlarını çızıyor Yuzyıllardır evreni ve ınsanı donuşturen bılım, ınsanın ozgurleşmesını tehlıkeye duşurebilır Bu nedenle Feyerabend, bılimın denetlenmesınl talep ediyor Bılım tum kurumları ve kuramlarıyla "halka açık' olmalı, demokratıkleşmeli Bıreyler ve toplum, bilımın dışında tutulursa bilim, demokrasiye yonelık bir tehdide donuşebılır Bu duşuncelerıyle Feyerabend aslında ınsanlığın duşunsel birıkımine karşı çıkmıyor, bilımın ınsansal dzune donmeyı savunuyor Onun amacı, bilim kavramını bır "Batı bılimı' tekelcılığınden kurtarıp oria dunyada gelişen çok seslılığe koşut bir değerler zengınligı kazandırmak Bu sayede her alanda, insanlık ailesinin bütun yerel duşunce bıçımlerının, bılgılerın, geleneklerin gunumuzdekı mırası gerçek anlamına kavuşabılır ÖZGUR BİR TOPLUMDA BİLİM 'deki makaleler, yazarın 'Yönteme Karşı" adlı yapıtındakı anarşıst bılım tezlerinı ozgur bır toplum yolunda yapıcı önerilere açıyor (i.m.) Istanbul'dan yazan okurumuz Hakan özsoy'un sorusu şoyle " Fındıkta ve kuru yemişlerde Insan vucudu ıçin yararlı elementlerın ve vitaminlerin bulunduğu söylenlyor Kuru yemlşler, özelllkle de fındık kavruldugunda besin değerlnin bir kısmını kaybeder mi, kuru yemlşlerin kavrulmadan yenmesi terclh edllebillr ml?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Unıversıtesı Tıp Fakultesı Iç Hastalıkları Anabılım Dalı Beslenme Bölumu'nden Beslenme Uzmanı Or. Zeynep Koç yanıtlıyor Kuru yemışler kalorı yonunden zengın besınlerdır Kuruyemışler ıçınde kalorı yonunden en zengın olanı da fındıktır, çunku yağ oranı en yuksek olanıdır 100 gram fındığın ıçerığı şoyledır 634 kalorı, 12 6 gr proteın, 62 4 gr yağ, 16 7gr karbonhıdrat, 209 mg kalsıyum, 3 4 mg demır, 337 mg fosfor ıçerır Gorulduğu gıbı guzel bır proteın, kalsıyum ve yağ kaynağıdır Kavrulduğunda ıçerığındekı su oranı azalır Kavrulmadan once %5 8 ı su ıken kavrulunca su oranı %1 lere kadar ıner Bıraz proteın kaybı da olabılır fakat kayda değer bır kayıp değildır bu kavrulmuş fındıkla kavrulmamış fındık besın değerlen açısından bırbırınden farklı değildır Kavrulmuş yer fıstığının ıçerığı ıse şoyledır (100gr) 582 kalorı, 26 2 gr proteın 1 8 gr su, 48 7 gr yağ, 72 mg kalsıyum, 407 mg tosfor 701 mg potasyum ıçerır Gorulduğu gıbı kuru yemışler bırer proteın kaynağı ve yağ, kalsıyum fosfor potasyum yonunden zengın besınlerdır Ancak kalorılerı yuksek olduğundan kalorı kısıtlaması yapanlara onermıyoruz Ayrıca alerjen etkıye sahıp olduklarından ve çok yağ ıçerdıklerınden, orneğın buluğ çağındakı gençlerde sıvılcelenmeye yol açabılır, cılt bakımı ıçin de fazla yenmemesı tercıh edılır Maydanozun besin değeri nedir? Ankara dan yazan okurumuz Sevlnç Dümen, "Maydanozun besin degerlerl nedir, vitaminini ne kadar süre bozulmadan saklayablllr" dıye soruyor Okurumuzun sorusunu Istanbul Unıversıtesı Tıp Fakultesı Iç Hastalıkları Anabılım Oalı Beslenme Bolumu nden Beslenme Uzmanı Dr. Zeynep Koç yanıtlıyor "100 gram maydanozun ıçerığı, bırıncisi maydanozun %85 ı sudur, 44 kalorı, 3 6 gr proteın, 8 5 gr karbonhıdrat, 203 mg kalsıyum, 6 2 mg demır, 63 mg fosfor, 727 mg potasyum, 8500 IU karoten (A vıtamını) ve 172 mg vıtamın C Gorulduğu gıbı zengın bır potasyum kaynağı ve A ve C vıtaminlerı yonunden de zengın bır besındır Maydanozun uzun sure saklanması mumkun değildır ozellıkle C vıtamını çok çabuk kaybolur Bu nedenle çok değıl, tuketılecek kadar alınması lyı olur, uzun sure saklanmak ıstenıyorsa golge bır yerde tıpkı nane gıbı kurutulabılır 100 gr kuru maydanozun besın degerlerı de şoyledır "276 kalorı, 22 4 gr proteln, 52 gr karbonhıdrat, 1468 mg kalsıyum, 3805 mg potasyum, 23 340 IU karoten ( Vıtamın A) ve 122 mg vıtamın C ıçerır Fakat kuru maydanozu yaş maydanoz gıbı kolayca tuketmek mumkun değildır" 24522