Katalog

B A L I KÇ I Ll K Aşılama ile balık üretiminde artış Kültür balıkçılığında aşılama yöntemleri Candan İ.Ü. Su Ürünlerl Yüksek Okulu nılan çeşıtli ılaçlar ve özellıkle antlbıyotıkler, bakteriyel enfeksıyonların tedavısınde olumlu sonuçlar vermekle bırlıkte, blllnçslz kullanım sonucu zamanla gelışen bakterıyel dayanıklılık (rezıstans) bu yöntemı geçersız bırakıyor ve daha guç ve pahalı sağaltım uygulamasını gerektırıyor Su urunlerı yetıştırıcılığınde balık aşıları bu olgu ıle ortaya çıkmış ve gun geçtıkçe gelışerek önem kazanmıştır Dunyada 1970'lerın ortalarında ılk kez bazı bakterıyel hastalıklarda (Vıbrıosıs, ERM) önemlı başarılar sağlayan aşılar, kolay uygulanabilır, ucuz ve uzun surelı bağışıklık sağlamaları sayesınde dunya su urunlerı sanayıınde bır anda ön plana çıkmıştır Akin K ultur balıkçılığı gunumuzde dun ya gıda endüstrısınde en hızlı ge lışen sektördur Bugun artık bırçok uluslararası kuruluş çok kapsamlı bu sanayı ıçınde çeşitlı alanlarda faalıyet gösteriyor 2000'lı yıllarda bugun sağlanan su urunlerı uretımının ıkı katı bır uretım beklenmekte (yaklaşık 21 mılyon ton) Bu da dunyada gıda olarak tuketilecek su ürunlerinln 1/4'ünün kültür kosullarından sağlanması demektır Ulkemızde nufusumuzla birhkte artan hayvansal proteın ıhtıyacını karşılamak, kultur balıkçılığımn temel amacıdır Son yıllarda ulkemızde ıç sular ve denızlerde, gıderek artan sayıda kultur balıkçılığı ışletmelerı kuruluyor Su urunlerının kultur amacıyla dar alanlarda tutulması, hastalık problemlerını kaçınılmaz olarak ortaya çıkarmakta Balıklarda kultur koşullarında ortaya çıkan hastalıklar bakterıyel, vıral, fungal ve parazıter olabıleceğı gıbı, özellıkle yavru uretımının gerçekleştığı ışletmelerde genetık orıjınlı de olabılen deformasyonlar, anomalıler görunmekte Ayrıca yapay yemlerln kullanılmasından kaynaklanabılecek beslenmeye bağlı hastalıklar da soz konusu Bugun kultur balıkçılığına buyük önem verılen ve bu konuda en ılerı gelışmeyı sağlayan Japonya da dahll toplam uretımın yaklaşık % 5'ı ıle 10'u çeşitlı hastalıklar sonucu kaybedılıyor Yurdumuzda sayıları artmasına rağmen henüz yetorli bllgl ve teknolojlk olanaklardan yoksun birçok ışletmede ortaya çıkan ve bazen % 5060'lara varan kayıplara neden olan hastalıklarla mucadelede her zaman başarılı olunamıyor Balık hastalıklarının sağaltımında kullaHastalık Ası Tür Verim artışı Balıkları neden aşılıyoruz? Bu sorunun bırden fazla yanıtı vardır ama en önemlısı lyı bır aşı tıpkı ınsanlarda olduğu gıbı balıkları da hastalıklardan korur, bu da uretımın artması demektır Aşılamanın başka bır faydası da uretım perıyodunda ortaya çıkabılecek hastalık çeşıdını mınımum duzeye ındırmesıdır Uretım kayıplarını gösteren laboratuvar testlerı tablo 1 'de verılmıştır Aşılanmanın dığer bır faydası da yem değerlendırmeye pozıtıf yöndekı etkısıdır Stırlıng Unıversıtesı'nden Dr Mıke Horne'un çalışmaları sonucu aşılanmış balıkların aşılanmamış olanlara oranla aldıkları yemi daha iyi değerlendlrdiklerl ortaya kondu Zaten sağlıklı balıkların aldıkları yemı daha iyi değerlendırmelerı doğaldır Bilinçsiz ilaç kullanımı Aşılama yöntemleri nelerdır? Bugun tıcarı olarak uretılen aşılar enjeksıyon, banyo ve sprey yontemlerıyle uygulanıyor EnjeksıMortallte (ölüm oranı) % Asılanmıs Aşılan10 Aşılama yöntemleri yon yöntemı geçmışte en çok kullanılan yöntemdı Bugun bu ışlemotomatıkenjektörler ıle çok hızlı bir şekılde uygulanabılıyor Çok sayıda balığa tek tek enjeksıyon yapmak her ne kadar zor olsa da hastalıklardan korunmak ve uretımı arttırmak ıçın bazen zorunlu olmakta Daha çok uygulanan ve daha kolay olan banyo yonteml, balıkları bellıperıyotlarda aşı banyosu ıçıne daldırma şeklınde uygulanıyor Bu yöntem ne kadar balığın aşılandığını ve stok mıktarını ortaya çıkarması yönuyledeönemlıdır Sprey ve puskurtme yöntemı en az stresle en çok balığın aşılanması ıçın en uygun yöntemdır, ancak pahalı ve özel ekıpman gerektırır Aşılama sonucu elde edılen uretım artışı ıleelde edılen urunun parasal değerı aşılama ıçın harcanan mıktara oranla çok yuksektır Hangı balıklar aşılanabılır? 1 atlısu balıkları (Alabahk, sazan, tılapıa vb ), denız balıkları (Salmon,çıpura, levrek, kalkan vb ) Ayrıca su urunlerınde ekonomık değer taşıdığı ıçın uretımı yapılan bazı eklembacaklılar(ıstakozvb ) Bunların dışında ulkemızde ılgının gıderek arttığı tüm akvaryum balıkları turlerıne ve buyukluklerıne göre değışık yontemlerle aşılanabılmekte Kış ve ılkbahar mevsımınde balıklarda azalan kış beslenmesıne ve bunu ızleyen duşuk antıkor sevıyesıne bağlı olarak hastalıklara karşı bağışıklık azalır Suların ısındığı ve patojen etkenlerın çoğaldığı bu dönemlerde balıkların hastalıklardan korunması amacı ıle aşılanması gereklıdır Yenı gelışmekte olan bu sektörde uretımın sağlıklı bır gelışme gostermesı ıçın bılınçlı ve programlı bır aşı kullanımı, sanırımgelecekte buyuk umutlar bağladığımız bu sektörun başarısında önemlı bır rol oynayacaktır D Suyun yapısına yeni yorum Suyun moleküler yapısına yeni bir bakış açısı getirildi. merıkalı bılım adamları suyun molekul yapısına yenı bır bakış açısı getırdıler Kalıfornıya Unıversıtesı'nden bılım adamları bır gaz odasında kırmızı otesılazerlerle yuklu su kumelerını ınceledıler Bunlar, az sayıda su molekulunden oluşan duzenlı bırıkımler Bunları bır aradatutan guçlerson derece zayıf Sıvı suda sureklı hıdrojen koprulerle yuksuz su molekullerı ıle bağlantılı olan pozıtıf yuklu' Hıdronyum'lar (HJ3) var Bu zayıf baglantılar suyun kendıne özgu ozellıklığını oluşturuyor Hıdro|en koprulerı oda ısısında son derece kısa omurlu olduklarından(bırsanıyedeonmılyarböylesınekopru ortaya çıkıp tekrar çokuyor) sıvı su ıle ılgılı alışılagelmış araştırmalar, suyun molekul yapısı hakkında fazla bılgı vermıyor Bu nedenle araştırmacılar gaz bıçımındekı hıdrojen ıle su karışımında kuçuk kumeler (cluster) urettıler Elektrıksel boşalımlarlabır ıkı ya da uç su molekulu ıle bırleşen hıdrojenı lyonıze ettıler Gazın boşluğa yayılması bu par Furunculosls Furogen Vibrlosls ERM Vibrogen Ermogen Gaffkemia Gaffogen Atlantlk Salmonu (En|ek«lyon) Alabahk (Enjakslyon) Alabahk (Banyo) Atlantik Salmonu (Enjekslyon) Alabahk (En)eksiyon) Alabahk (Banyo) Alabahk (Sprey) Amerikan Istakozu (Enjekslyon) Palerson 1989 mamış 87.5 A 2.2 8 2.5 2.8 10.3 • 0.8 83 41 62 çacıkları soğutuyor ve geçıcı olarak stabılıze edıyor lyonlar ağırlıklarına göre ayrıştırılıyor veözgulbır "lyontuzağında tutsakedılıyor Burada, dalga uzunluklarını değıştıren bır kırmızı ötesı lazer [OH] bıleşımlerını dans ettırıyor Bu tıtreşım enerjısınden bılım adamları kırmızı ötesı spektrumu ortaya çıkarıyor Kuvantum mekanığıne ozgu hesaplarla, molekul lyonlarının kırmızı otesı spektrumunun yapısı konusunda ongorude bulunmak mumkun Ancak saptanan yapı çoğunlukla teorıye bağlı Ustelık çeşitlı yapıların enerjı farkhlıkları son derece sınırlı olduğundan, bırbırıne çok benzeyen spektrumlarortaya çıkıyor Bu nedenle araştırmacıların spektrumları ıle bırlıkte bellı bır yapıyı yeğlemelerıne olanak yok Araştırmacılar bu nedenle aralarında son derece zayıf bağlantıların bulunduğu parçacıkların hesaplanması ıçın kuanlum mekanığı yontemının ayrıntılanması gerektığı sonucunavardılar (s.n) 61.5 61.5 61.5 52 0 12