Katalog

Renk nedir? P ek çok maddenin kendisi ışık üretmez. Üzerlerine düşen ışığı yansıtırlar ve biz o yansıyan ışığı görürüz. Diğer bir deyişle bir maddenin rengi bizim gözümüzüde yansıyan ışığın rengıne bağlıdır. Ağaç yapraklarının yeşiline, göğün mavıliğine, yollann grisine, elmanın kırmızısına, muzun sarısına, papatyanın beyazına bakarken bunları düşünmüş müydünüz? Renkleritamyalım Beyaz maddeler, ışığın tüm renklerini yansıtır. Gördüğümüz renkler maddelerin üzerine düşen ışığın türüne göre değişir. Cadde ve sokak lambalarının sarı sodyum ışığı, bazı renklerin çok parlak gözükmesine yol açar. Boylece güvenlik sağlamak amacıyla giyilen giysiler ve kullanılan cihazlar daha çok göze çarpar. Karanlık nedenıyle meydana gelebılecek kazanın da önüne geçmiş oluruz. Kırılan ışık Bazı maddeler üzerlerine düşen ışığın tümünü yansıtır, hiçbirinin maddeye süzülmesine olanak vermez. Bunlara saydam olmayan (opaque) maddeler denir. Kağıt, metal, taş, kumaş örnek olarak • *. « sıralanabilir. *' • . ~js, Işık geçfrmeyen maddeler K) afik ısıl oluyor? yüzyılda yaşamış olan Italyan Franceartmaldl, dar bir yanktan geçen ışının öteafta yayıldığını gözlemledi ve bu olguyu ima" olarak açıkladı. O2'de İngiliz fizikçi Thomas Young, ışılalgalar gibi hareket ettiği görüşünü orattı. Grimaldl'nin gözlemlerine dayanair kaynaktan yola çıkan ve iki yanktan geşığın iki ışına bölünerek yankların diğer nda yayılacaklan sonucuna vardı. Işık ılar halinde giderse uç noktalann ve boşnn karşılaşabileceğını düşündü. Faz şekolan dalgalar (uç noktanın diğer bir uç iyla, çukurun diğer bir çukurla karşılaş) büyüyeceklerdi; faz dışındaysalar birini yok edeceklerdi. Young'ın varsayırnıüre bu durum ekranda ışık ve karanlık çizoluşturacaktı. Bunu yaptığt bir deneyle ladı (ustte, sağda). Işığa ve karanlık çiz9 "çarpıama »»klllerl" adı verildi. ilogratik cam üretiminde de aynı yöntem nıldı. Mor argon lazerinden kayna'Kİanan i ışına bölünen ışık çizgisi, güneşin yansı içln gereken açılara sahip ışığa duyarlı ka üzerine yöneliyor. Bu ışınlar, tabaka mde birleşiyorlar. Dalgalar faz durumunalar tabakaya işliyorlar; faz söz konusu * tabaka yüzeyi değişmiyor (ortadaki şeBu işlem sonucunda mikronlarla ölçüsrmaşık, oluklu bir yapı ortaya çıkıyor. baka pencereye yerleştihldiğinde (altta) >ş ışığı, tabakada oluşturulan çarpışma ne göre kırılıyor. (Bu sürecin açıklanabil1 İçln oluklar genişletilmiş ve basltleştiril Renkli maddeler belirli renkleri yansıtırken diğerlerini emer. Biz, yansıtılan rengi görürüz. Kırmızı bir tişörtün rengi sizce neden kaynaklanır? Kırmızı, gökkuşağı renkleri içinde en çok kırmızıyı yansıtır da ondan. Kırmızı, üzerine düşen renklerin çoğunu aydınlıkta emer. Pek az madde üzerlerine düşen ışığın bir bölümünü yansıtırken bir bölümünün içine süzülmesine olanak verir Saydam olmayan ancak ışık geçiren maddeler olarak tanımlanıriar. Donmuş cam, kalın plastik, patron kağıdı gibi. Böyle bir maddenin ardından çevrenize baktığınızda görüntülerin bulanıklaştığını fark edeceksiniz. Nedeni, ışığın her tarafa yönelmesidir. Işık geçiren maddeler Siyah maddeler ise üzerlerine düşen ışığın neredeyse hiçbır rengini yansıtmaz. Ancak "Siyah hiçbir ışığı yansıtmaz" demek de doğru olmaz. Tamamen siyah olabilecek tek şey deliktir. Saydam maddeler önce kapaklı bir kutu bulun. Bunun bir tabanına delik açın. Kutunun içini ve delikli yüzeyini siyaha boyayın. Boyalı yüzeye baktığımızda, delikli kesimin daha siyah göründüğünü keşfedeceksiniz. Kutunun içine giren herhangi bir ışık iç yüzeyin cepheleri arasında seker. Ancak delik hiçbir ışığı yansıtmadığından, içerisi tamamen karanlıktır. Bazı maddeler neredeyse üzerlerine düşen ışığın hiçbirini yansıtmaz. Işığın maddeye geçtiğini görebilirsiniz. Bu maddelere saydam maddeler denir. Cam ve su saydamdır Diğerlerini siz bulmaya çalışın. Fark nerede? Bir maddenin saydam mı yoksa sadece ışık mı geçirdiğini öğrenmek ister misiniz? O zaman elinize maddenizi, el lambanızı alarak karanlık bir odaya girin. Ellambanızı maddenin arkasına tutun ve yakın. Işığı net olarak görebiliyorsanız, madde saydamdır. Işık bulanık gözüküyorsa, madde saydam değil, ancak ışık geçiren bir türdür. 11