Katalog

100 YIL ÖNCE BİLİM D Ü Ş Ü N BUL Ay fotoğrafçılığı 1890 yılında llustrierte Zeitung, yeni başlayan "ay fotoğrafçılığı" konusunda şu haberi veriyordu: Mount Hamilton dağı Uck 5zlemevi'nde dev teleskopun yeni strofotografik objektifi ile ayın birincl hilallnden iki gun önce 1890'da çekilen fotoğraf. KilometredeKİ sayı Geçen hafta, arabamı satarken kilometre göstergesindeki sayı dikkatimi çektl. Beş hanelı olan bu sayıyı oluşturan rakamlar toplandığında, bir sayının karesı olan a bulunuyordu. öte yandan, a ıle beş hanelı sayı çarpıldığında bulunan b sayısı, beş haneli sayının terslen yazılışının katlarından biriydi. Ayrıca a ile beş haneli sayının tersten yazılışı çarpıldığında, beş haneli sayının katlarından birini veriyordu. Ancak en garip şey yeni arabamı aldığım zaman gerçekleşti. Yeni arabamın kilomet K aliforniya'da Mount Hamilton Gözlemevi'nde bulunan dev teleskop takılan özel bir objektif merceği yardımıyla gökcisimlerinin net fotoğraflarını çekebiliyor. Ay'ın fotoğraflarının çekılmesinde denemesi yapılan bu aygıtla parlak sonuçlar elde edildi. Yeni teleskop merceğiyle çekilen Ay fotoğrafları şımdiye kadar bu konuda sağlanan en başarılı örnekler. Yukarıda ayın bırınci hilal konumunda çekilmiş yeni bir Fotoğrafı görülüyor. Fotoğrafta ay yüzeyinin engebeli yapısı görkemli plaslık görüntü olarak izleniyor. Yüzeyde yükselti ve kraterler belirgin biçimde görülmekte. Fotoğrafın üst bölümü güney, alt bölümü kuzey, sağ yan do5u, sol yan ise batı yönleri. Ay'ın güney yarısında daha engelebiduğu, burada çok sayıda krater bulundu[Ju dikkati çekiyor. Doğudaki ışıklı ve karanlık bölge sınırı düz bir çizgi değil; Ay yüzeyindeki engebeler dolayısıyla bu çizgi dışli bir hat olarak seçilmekte. Fotoğrafın Drta bölümünde ışık sınırı üzerinde yan yaia üç büyük krater y)er alıyor. Bu kratererin en aşağıda (kuzeyde) bulunanın orasında Theophilus Tepesi adı verilen 1.5 <ilometre yüksekliğinde bir yükselti var. Theophilus'un kuzeyinde neredeyse Ay'ın kuzey ucuna kadar daha düz ve kaanlık bir bölge uzanıyor. Burada sağdan güneş tarafından tam aydınlatılmış gerçekten plastık (üç boyutlu) görünüme sahip tek ve büyük bir krater yer almakta. Bu, Plinius krateri. Onun hemen solunda daha küçük bir krater ve ayrıca Ay'ın kenarına doğru çok sayıda krater var. Fotoğrafa dikkatle bakıldıktan sonra söz <onusu krater, tepe ve coğrafi özelliklein fotoğraf kullanmadan doğrudan teles<optan gözlenerek harita şeklinde çizilmesinin güçlüğü daha iyi anlaşılır Bu bakım dan fotoğraf, özellikle gözlemevleri dev teleskopları aracılığıyla Ay yüzeyinin coğrafi yapısının anlaşılmasında astronomi alanında önemli bir işlev yükleniyor. (l.m) re göstergesindeki sayı eski arabamın göstergesindeki sayıdan küçüktü, fakat tamamıyla aynı özellıklere sahipti. Arabaların göstergelerinde bulunan bu iki beş haneli sayı birbırlerinin tersten yazıSışları olduklarına ve 10 ile bölünmediklerine göre eski ve yeni arabamın kilometre göstergelerlndeki sayıları bulabilir misiniz? Bilmeceyi doğru olarak çözen 20 okurumuza "Her Boydan" kitabını armağan ediyoruz. Çözümler kazananlar Kaç para var? Kutu kapağının üstünde 1990 sayısı olsaydı, bu kutunun içindeki paralann sayısı: 3980 olurdu. ' Sodom ve Gomore' kazananlar Halll Ibrahlm Yaman Nazilli, Mahmood Emam Istanbul, Kurtuluş Süpürtülü Antalya, Canglz Şap izmir, Reaat Murat Gorgü Istanbul, Kanan Altın Çan, S«rtaç Çağlayan Istanbul, Banf Çubukçu Söke, Tamer Tosun Istanbul, Mustafa Timurçln Edirne, ömer Şan Rize ismall Marangoz Istanbul, E. Es«n Armağan izmir, Nssrln Alkan • Samsun, Bllg* Ercan Istanbul, Hasan Ter Tunceli, Mustafa Ünal Manısa, Ayşe özbek Ankara, Argan Karatae Ankara, Ercan Boyraz Sıvas. "Yedinin hikmetleri saymakla bitmlyor • Yedi yaşındayken, insanın ikinci dönem dişleri çıkıyor • "Üç kere yedi" yaşındayken vücut tam boyutuna ulaşıyor. • "Dört kere yedi" yaşındayken vücut kuvvetinın doruğuna varıyor. • "Altı kere yedi" yaşındayken kuvvet ve sağlık azalmaya başlıyor. • "Yedi kere yedi" yaşındayken insan en olgun çağını yaşıyor. • "On kere yedi" yaşında hayat bir yük olmaya başiıyor. • "On iki kere yedi" yaşında hayatın sonuna ulaşılıyor." Bu "yedileme" Archives 7 Pediatrics'in 1892 yılındaki sayılarından birinde yayımlanmış. Ben bir kopyasından aldım Neden mi? Geçen haftakı bılmecede, Mısırlı Ahmes ve Fibonacci'nin yedinin kuvvetlerine dayanan bilmeceleri çok basıt gözükmüş bazı arkadaşlarıma. Ben de yedinin öyle rastgele bir rakam olmadığını, en basıt yedılı bılmecenin bile klasık bir tat taşıdığını ıspatlamaya çalışırken bu dergiyı bir dostum elıme tutuşturdu. Ya görün bakın yedi neymiş! Bu hafta bilmece yok!