Katalog

TEKNOLOJİ ÜRETİMİ Teknolojide atılım için ne yapmalı? Bilginin yayılması, eğitim, patent ve copyright, ekonomide hangi politikalar saptanmalı ve izlenmeli? Tamer Özel entagon'un polıtıka planlama (polıcy planner) mudur yardımcısı Francis Fukuyama'ya (') gore 3 Dunya Ulkelerı teknolo)i uretımını hedeflemek yerıne, tuketimle koruklenen mllllyetçllik ve dini fanatizmle oyalanmaktadır Gereklı ortam sağlandığında teknolojı uretımı oldukça kolaydır Bu makalede bunun yapılabılmesı ıçın alınması gereklı tedbırler uzerınde durulacaktır Aşağıda belırtılecek tedbırlerın bırının dığerınden daha önemlı olduğu veya bazılarının yapılmasa da olabıleceğı soylenemez Bu tedbırler bır polıtıka doğrultusunda entegre olarak ele alınmalıdır Aşağıda kullanılmakta olan "politika" deyışı "varılmak istenen hedefler ve bu hedeflere ulaşmak içın ılke ve araçların tumu" anlamında kullanılmıştır Bılındığı uzere her gelışmış ulkenın partılerle dahı değışmeyen mıllı bır polıtıkası vardır Bu polıtıka 10'larca yıl, hatta bazı ulkelerde bır asır sonra varılması gereken hedeflerı tespıt eder ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağını gösterır Teknolojı uretımı ve uretım rekabetının sağlanması ıçın şu entegre politikalar oluşturulmalıdır P Bilginin yayılması politikası: Teknolojı uretımı ve uretım rekabetının sağlanması gayesıyle devlet, dunyanın neresınde olursa olsun uretılmış veya uretılmekte olan her turtu bılgıyi zaman kaybı ve maddı bır kulfet yaratmadan toplumun ısteyen her ferdıne ulaştırmakla yukumludur Bu polıtıka doğrultusunda kutuphaneler bırer bılgıye ulaşma ıstasyonu, enformasyon merkezı halıne gelırler Gelışmış ulkelerde klasık okul kutuphanelen halk kutuphanelerı, unıversıte kutuphanelen ve özel kutuphaneler artık bırer enformasyon merkezı halındedır Her kutuphane kullanıcı çeşıdıne gore onlara uygun yayınlart kullanıma hazır olarak tutmanın yanı sıra dığer enformasyon merkezlerındekı yaytnları da bırleşık kataloglar (unıon catalogue) aracılığıyla kullanıcısının hızmetıne sunar Herhangf bır yayın ıçın "bu bizde yok" demek sözluklerden çıkmıştır Yoksa onu en geç beş gun ıçınde o yayının mevcut olduğu en yakın enformasyon merkezınden temın etmek gorevıdır Yayın yurtıçınde mevcut değılse, uluslararası sıstem (ınternatıonal loan) ıle mevcut olan ulkenın kutuphanelerınden temın edecektır ABD'de bu hlzmetler ıçın çoğu zaman kullanıcıdan para ıstenmez İskandinav ülketerinln adeta artık sonsuz denebılecek enformasyona çabuk ulaşabılmek ıçın ABD'de us kurmuşolmaları, en akıllı ve pratıkçözumlerden bırısıdır Gerı kalmış ulkelerın bilginin yayılması konusunda karşılaşacakları sorunların belkı de en önemlısı, ınsanlarının kafa yapılarını oluş turan tabular arasında kutuphane, kıtap, yayın, bılgı gıbı çok onemlı sözcuklerın çok hafıf bır vurguya tekabul etmesıdır Devlet, fertlere bılgıye ulaşmasını oğretmek, onlara bu bılgıyi kullanabılmelerını sağlamak uzere analızsentezsonuç mantığını, yanı pozıtıf duşOnce becerısını kazandırmak la yukumludur Bu alt polıtıkanın gayesı de kendı sorun larını bılgıye ulaşarak çozebılecek, fert olarak her konuda uretlcı ınsan dokusunun yetıştırılmesını sağlamaktır Bunun da yolu ılkokuldan ıtıbaren ınsanlara problemlerının çözumlerının mutlaka mevcut ya da araştırma yoluyla edınılecek bılgıler arasında oldu ğunun gösterılmesıyle başlar Çocukluktan itibaren ınsanlar enformasyon merkezlerını kullanmasını öğren'ırler Okullarda dersler analızsentezsonuç mantığının zekâ duzeylerıne göre gelıştırılmesı uzerıne tasarlanır Eğıtmen sadece bır yol gosterıcıdır Sadece konuya gırışı yapar, öğrencıntn gereklı çabayı gosterdıkten sonra çozemedığı problem ıçın yol gösterır Benzer bır şekılde ılkokuldan ıtıbaren eğıtıcıler konuyu verırler, oğrencıler konuları kutuphanelen kullanarak çok değışık kaynaklardan hazırlarlar Bır fızık sınavında uygulamada gostenlen problemlerın benzerlerının sınavda çıkması görulmuş şey değıldır Dolayısıyla öğrencılerın o konuda çıkabılecek tum soru tıpterıne hazıriıklı olmak ıçın bır çok kaynaktan çalışmaları sıradan bır çalışma şeklıdır Gelışmış ulkelerde hayata atıhnca kazanılmış olan bu "bılgıye ulaşma + analiz sentez sonuç mantığı ıle kendi sorunlannı kendisi çözme" formasyonu koylusun den kentlısıne basıt bır ıdarecıden devlet başkanına kadartoplumup her ferdınde görulur Çıftçı toprağını nasıl analiz ettıreceğını, o analiz sonucuna göre en verımlı olarak neyı, ne zaman ve nasıl ekebıleceğını, ne zaman ve nasıl sulaması, gubrelemesı, hasatını toplaması, pazara hangı şartlarda nakletmesı gerektığını hazır bılgıye ulaşarak çozer Bılgıye ulaşmak ıçın gerı kalmış ulkelerın dığer bır zorunluluğu da yabancı dıl bılmektır Teknık ve bılımsel enformasyonun yaklaşık %70'ının inglllzce olarak yayıldığı dunyamızda, teknık elemanların ve ıdarecılerın Ingılızce bılmesı artık bır mezıyet değıldır ingılızce bılmeyen bır beyın, uretım çarkının parçası olamaz Beyin encrjlsl ile ilgili mulkiyet hakları ait politikası Toplum fertlerının daha mureffeh sağlıklı ve guvenlı yaşamalan ıçın teknolojı uretımı ve uretım rekabetının sağlanması gayesıyle devlet, bılım ve faydalı sanatların (teknolojılerın) gelışmesını sağlamak uzere yazar ve mucıtlere yaptıkları eserlerın ve ıcatların sınırlı sureler ıçın tekelını verecektır insanoğlu bugunkü yerıne beyın enerjısını maddeye uygulayarak gelebılmıştır Beyın enerjısının, elektrık, petrol enerjısı gıbı maddı bır değerı vardır ve bu değer olarak kıyaslandığında en pahalı enerjı türudur Örneğın ABD'de bır avukatın saat ucretı 100400 dolar muhendısın saat ücretı 60200 dolar arasında değışır Durum gelışmış ulkelerın hemen hemen hepsınde aynıdır Beyın enerjısı uretılmeyen toplumlarda ın san m urettığı kaba enerjının de değerı yoktur Bu beyın enerjısı netıcesınde basıt duşunceler fıkırler eserlere, felsefelere, yenı makınelere, yenı fabrıkalara dönuşur Her ferdın urettığı beyın enerjısı tekbaşına hıçbır ışe yaramaz Her fert kendısınden öncekılerın yaptıklarını bılıp onun uzerıne bılgı ılave ettığı zaman ılerleme olur Aksı takdırde herkes tekerleğı tekrar tekrar yenıden ıcat ederdı Duşunen ınsanların duşunce ve bılgılerını başkalarına ögretmelerıni sağlayan patent ve copyright kanunlarıdır Her ıkı kanunun da ılk amacı bilginin yayılmasını sağlamaktır Bılgı yayılmadan ıcat olmaz, kanunlar bugun gerı kalmış ulkelerde olduğu gıbı adeta boşkıkta kalırlar İktisadi alt politika Teknolojık uretımı ve uretım rekabetının sağlanması gayesıyle devlet teknolojı uretımını gerçekleştırmek uzere pazar ve teknolojı açısından başarı potansıyelı yuksek projeler ıçın maddı destek sağlayacak tedbırlerı almalıdır Gelışmış ulkelerın gunluk yaşantılarında kullandıkları herkese açık teknoloıık bılgı, gerı kalmış ulkelere devlet tarafından getırıldıkten sonra uygun şekılde eğıtılmış ınsanların bu bılgıyi kullanmaları, uretım projelerı hazırlamaları aşağı yukarı mumkun tek çozumdur Bu projelerın uygulanmasını sağlamaya yönelık ıktısadı tedbırlerın devlet tarafından alınması gerekır Bu tedbırler şu şekılde olabılır Projelerı, pazar ve teknolojı açısından değerlendıren bır kuruluş/'Girişim Sermaye8l(**) Kuruluşu" (GSK) kurulur GSK devletın teşvık edıcı bır orandakı hıssesı ve dığer özel kuruluşlar tarafından oluşturulmalıdır Bu kuruluş kendısıne gelen projelerı, o gune kadarkı tum teknolojılerın ışığında teknık açıdan başarılı olup olamayacağı konusunda değerlendırır Yıne dunya pazarlarındakı arz, talep dengesı ve malıyet fıyatları dıkkate alınarak uretımın dunya pazarlarına gırıp gıremeyeceğı değerlendırılır Bu etut sonunda proje sahıbıne ya projesının umıt vaat etmedığı ya teknolojısınde tavsıye edılecek duzeltmelerı yaptıktan sonra umıt var olacağı ya da projenın doğrudan umıt var olduğu soylenır Umıt vaat eden projeler gerı donuş oranına gore seçılerek %100 gınşım sermayesı sağlanır Bu sermaye proje sahıbıne dırekt olarak verılmek yerıne,orneğın makıne parçalarının fason olarak yaptırılacağı ımalatçılara ödenır GSK uzmanları projenın her safhasını hem denetlerler hem de uzmanlıklarıyla proje sahıbıne yol gosterıcı olurlar GSK %100 rısk sermayesıne karşılık kârın %51'ıne ortak olur llerıde ışletmeyı de proje sahıbı muteşebbıs ustlenır Daha evvel benzer projelerı başarıya ulaştırmış olan bır muteşebbısın daha sonrakı projelerıne GSK %51 yerıne %49 ıle ortak olabılır Başarılı bır muteşebbısın kontrolu tumuyle elınde tutması normal olur Gelen kâr payı benzer şekılde dığer projelerın desteklenmesınde kullanılır Dığer tum politikalar da ana polıtıka doğrultusunda entegre olarak tasarlanmaltdır örnek vermek gerekırse • Tıcaret polıtıkası teknolojı uretımı ve üretım rekabetı ana polıtıkası doğrultusunda belırlenecektır Haksız rekabet, museccel marka, antıtröst, yanıltıcı ılan, şırketler arasındakı ılışkıler vb konular ele alınarak belırlenecek politikalar toplumun fertlerını ve başarılı uretıcının haklarını koruyucu şekılde ana polıtıka doğrultusunda yapılmalı, kanunlar bu polıtıkanın uygulanmasını sağlayacak şekılde, kanun teknıklenne uygun olarak yenıden duzenlenmelıdır 20