Katalog

UZAY TEKNOLOJİSİ 9O'ların en önemli bilim olayı Bilim dünyasının en pahalı gereci Hubble teleskobunun uzaya yerleşmesinden sonra, olağanüstü sürprizlere hazır olmalıyız. "Uçan teleskop" evren üzerine kurulan kuramları sarsan yeni bilgiler gönderebilir. Murat Arın j ir uyduya teleskop yerleştirme dükŞüncesi ilk bakışta garip gözükebi"lir. Işıkyılıyla ölçülen uzaklıklarda li bulunan yıldızlan gözlemlemek için oniara 500 km daha yaklaşmanın nasıl bir yaran olabilir? Ancak, olay bu kadar basit değil. Bu 500 km'leyle atmosfer dışına çıkılıyor. Atmosferdeki hareketler gökbilimcilerin teleskopla elde ettikleri görüntülerin yeterince net olmasını engellıyor. Atmosfer tabakasından kurtulan uzay teleskobu, Yeryüzü'ndeki en güçlu teleskoplardan beşon kez daha net görüntü sağlayacak. 40 km uzaklıkta bulunan bir bllyayı bile görebilecek; Yeryüzü'ndeki en guçlü teleskoplar ise, yalnızca 4 km. uzaklığa kadar olanlarını görüyor. Hubble teleskobu, Evren'in an uç noUtalarını gözleyecek, başlangıç noktasının en yakınına erişecek, Büyük Patlama kuramının doğru olup olmadığını açıklığa kavuşturacak, henüz bilmediğimiz kozmik nesneleri görecek. Uzmanların tahminleri doğruysa, uzay teleskobu bugün görülebilenlerden 50 kez daha az ışık saçan nesneleri gözlemleyecek Böylece, "göreblldlğlmlz Evrenin hacmı 100 kez artacak. Olağanüstü sürprizlerte karşılasmaya hazır olmalıyız, çünkü ışığın hızının sonlu olması nedenıyle (300 bın km/s), uzayda ne kadar uzak görülürse, Evren'in başlangıcına o ölçüde yaklasılıyor.. pahalı gereçlerlnden blri olma unvanına da sahip. Maliyeti üç milyar doları (7,5 trilybn TL) aştı. Projenin %85'ini ABD finanse etti. Geri kalan %15'lik payı ise Avrupa Uzay Ajansı üstlendi. Buna karşılık, Avrupalılar gözlem zamanının yaklaşık %15'ini kullanabilecekler. Yüksek hız fotometresı Yüksek çözümlemeli spektroqraf Gezegenler için genış açılı fotoğraf makınesl. Odak yüzeyi Hubble teleskobunun gereçleri, ışığı yakaladıktan sonra bir yemek tabağı büyuklüğündeki odak yüzeyine gönd«rerek. Hâfıf nesneler için fotoğraf Hafıf nesneler makıneii için spektrograf Içbükey Uzayı gözlemlemede yeni çağ Bir levhası 900 kg. Uzay teleskobu, yörüngeye oturtulmuş bilimsel uyduların en büyüklerinden biri. 15 m. uzunluğunda ve 5 metre genişliğinde. Toplam ağırlığı yaklaşık 12 ton. 2,4 m. çapında bir ıçbükey aynayla, bunun hemen arkasına yerleştirilmlş daha küçük dışbükey bir aynadan oluşuyor. Optik sistemin odağı, bırinci aynanın birkaç metre gerisinde bulunuyor. içbükey aynanın özelliği, bırbirlerıyle an kovanı biçimınde kaynaştırılmış ince titan levhalanndan oluşması. Ağırlığı 900 kg'yi geçmiyor; camdan yapılsaydı ağıtiık üç tonu bulacaktr. Uzayda sıcaklık 100°C ile eksi 150°C arasında değişıyor. Teleskopta yıpranmayı en aza indırmek için sıcaklık olabildiğınce sabit tutulacak. öte yandan, görüntülerin daha kaliteli olması için, ikı aynanın duruşları ve odak noktası Yeryüzü'nden Lütfen sayfayı çevirlnlz. Çağın önemli olayı Hubble teleskobunun yörüngeye oturtulması, doksanlı yılların en önemli olaylarından blrl olmaya aday. Ancak, bu projenin çok uzun bir geçmişı var. Bu düşünceyi ilk ortaya atan, Alman roket teknolojisinin babası Hermann Oberth. Bilgin, 1923'te, atmosfer tabakasının üstünde yörüngeye oturtulacak bir teleskobun avantajlarını anlatan bir çalışmasını yayımladı. Bundan yaklaşık kırk yıl sonra, ABD Ulusal Bilimler Akademisı'nin desteğıyle bu konu yeniden gündeme geldi. 1971'de, NASA bir uzay teleskobu fırlatılması için ilk teknik çalışmalarını yaptı. Dört yıl sonra, Avrupa Uzay Ajansı projeye katıldı ve 1981'de, teleskobun asıl aynası hazırdı. Hubble teleskobu, 1983 sonbaharında uzaya gönderilecektı, fakat NASA, geliştirme sorunları nedeniyle fırlatma tarihini üç yıl ileriye aldı. 1986 Ocak'ında uzay mekiği Challenger'ın atmosferden çıkarken patlamasıyla ABD uzay programı tamamıyla alt üst oidu. Böylece, uzay teleskobunun fırlatılışı yedi yıl gecikti. Hubble teleskobu, bilim dünyasının en Hubble, Edwin Hubble'ın gözlemlerini doğrulayacak mı? Uzay tahakobu, Evren'in en uzak bölgelerini bile görecek. Bu olağanüstü araca, Hubble adı verildl, çünkü Amerikalı astroflzikçi, bazı yıldızlann ışığının kırmızıya kaymasının Doppler etklsinin bir sonucu olduğunu Ilerl sürmüştü.