Katalog

Tl P H AFTANIN GÜNDEMİ Göğüs kanseri tedavisjnde son gelişmeler Kadınlarda en sık görülen bu kanser türü, artık birçok aşamaya ayrılarak tedavi ediliyor. T G oğus kanserının teşhıs ve terapısı son yıllarda onemlı olcude değıştı Bır yandan eskımış yon temlerden yavas yavas vazgeçılıyor ote yandan bağırsak kanserının yanı sıra kadınlarda en sık rastlanan kanser turu olan goğus kanseri çeşıtlı kademelere ayrıştırılarak tedavi edılebılıyor Goğustekı duğumlerın uçte ıkısınden fazlası doktorlar tarafından değıl, blzzat kadınlar tarafından keşfedılıyor Ancak goğustekı bır kanser tumörunun gerçekten ılk şekıllerını dokunarak keşfetmeye olanak yok Bunun ıçın mammograflye (goğus rontgenı) ıhtıyaç var Pekçok doktorun mammografıye halen karşı olmasını ıse Esslıngenlı radyolog Volker Barth modası geçmış" bır yaklaşım olarak değerlendırerek, son yıllarda bunun ıçın gereklı ışın dozunun beşte bırden onda bıre dek duşurulmuş olduğunu belırtıyor Dokunarak tespıt edılen tumorlerın yaklaşık yuzde altısı mammografık olarak belırlenemedığınden, mutlakatum vucudun ayrıntılı bır şekılde muayene edılmesı gerekıyor Bu konuda Barth'ın göruşune göre mammografı yalnızca artı enformasyonlar sağlıyor Dığer teşhıs yöntemlerı arasında ıse sonografı (ultrases) ve temografı sayılıyor Ancak temografı pek çok yanlış netıceye neden olduğundan eskımış olarak değerlendırıhyor Barth ayrıca her kuşkulu duğumun mutlaka alınıp patolojık olarak ıncelenmesı gerektığıne, beklemenın ıse zaman kaybına yol açabıleceğıne dıkkat çekıyor İki temel ilke Göğus kanserınde cerrahl tedavi gunumuzde ıkı temel ılkeyı ızlıyor Amelıyatın hem çok ıtınalı yapılarak, başka dokulara zarar vermemesıne ozen gösterılmesı hem de tum kanser tumörunun mutlaka temızlenmesı gerekıyor Amelıyat sırasında ıkı göğus kasının da alındığı goğus amputasyonu gunumuzde artık esklmiş bir yontem olarak değerlendırıhyor Munıhlı cerrah Jorg Rudıger Sievvert, ıkı goğus kasının alınmasının artı hıçbır yarar sağlamadığını belırtıyor Goğus kaslarının alınması, kötu huylu hucrelerın lenf yol ları ve kan aracılığıyla yayılmasını da engellemıyor Modern cerrahı mudahalelerde kural olarak tumör ve özellıkle de koltuk altın dakı lenf bezlerı alınıyor Omuz kısmına dokunulmuyor Bu yöntem hem daha lyı bır hareketlılık sağladığı hem daha az lenf ödemıne neden olduğu gıbı kozmetık açtdan da olumlu sonuç venyor Ustelık ancak bu koşullarda alınan goğus yerıne bır plastık benzerının yerleştırılmesı mumkun Bunun yerleştırılmesıne de hemen amelıyat sırasında ya da daha sonra başlanıyor Ancak Sievvert pekçok kadının bir plastlk göğus istemediğini soyluyor Göğsun alınmasından sonra ışın teda vısının surdurulmesının ıse gereksız olduğu ortaya çıktı Ancak göğus tumuyle alınmamışsa ışın tedavısı mutlaka gereklı Bu rada tumörun buyukluğu, daha doğrusu tumörun çapının goğsun çapına oranı, önemlı bır krıter Kanser tumoru erken teşhıs edıldığınde ve çapı ikl santimetreyl aşmadığında, bu tumöru, göğsun dış gorunumune zarar vermeksızın almak mumkun Göğsu tumuyle koruyan bu mudahale kotu huylu hucrelerın lenf duğumlerıne yerleştıklerı koşullarda da mumkun Hastanın yaşı burada hıçbır rol oynamıyor önemlı olan hastanın ısteklerı ve tıbbı bulgular urkıye'de bılımın yenıden konuşulmaya başlandığı gunlere gırdık Bılım ve Teknolojı Vakfı 'nın, uluslararası alanda soz sahıbı kışılerın katıhmıyla duzenledığı ve "Turkıye'de Bılımm Geleceğı"nm konuşulduğu bu hafta başmdakı toplantıdan sonra tnayıs ayında da "Bılım ve Teknolojı Şurası" gerçekleşecek. . Başbakanlığa bağlı Bılım ve Teknolojı Yuksek Kurulu'nun, kuruluşundan ancak 6 yıl sonra geçen ekım ayında toplanmasıyla bılım ve teknolojıde "artık bır şeyler yapma" aşamasına nıhayet gelındığı behrtılıyordu Yuksek Kurul, 300 mılyar lıralık bır fon kurulması, bakanlıklarda araştırma gelıştırme bırımlerının oluşturulması vb. gıbı kararlar almış, "bılıme sahıp çıkıldığı" ve bır "bılım polıtıkası" çızılmeye başlandığı ızlenım ve ınancı doğmuştu Aradan altı ay geçtı; hukumetın, Yuksek Kurul'un kararlarım ne kadar cıddıye aldığını ve uygulamaya koyduğunu bılmıyoruz Ne var kı butun ışareller bugune değın bır adım atılmadığı yönunde.. Şımdı 1416 mayıs tanhlerınde toplanacak şuradan acaba ne beklemelı? Deneyımlere dayanarak Turkıye'de daha çook boyle toplantılar, şuralar düzenlenır.. " dıyen bazı sesler duyar gıbıyız. Şımdılık bu kötumser seslere kulaklarımızı tıkamayı, eksık de olsa tyı kotu bazı somut adımlar atılacağını varsaymayı yeğlıyoruz Şura oncesı, bu sayımızda bılımteknolo/ı arasındakı ılışkıyı ırdeleyen ve ayrıca ulkemızde bılgıye, belgeye ulaşmada zorlukları vurgulayan ıkı yazıya yer verıyoruz. Mayıs Dosya'mızın konusunu da Tamer Ozel Bey'ın bu haftakı yazısmın devamı nıtelığındekı "Teknolojı Üretımı ve Patentler" oluşturacak. Sahı gelecek cumartesı bayrama denk geldığı ıçın gazetemız Cumhurıyet yayınlanmıyor (ve bız de yokuz ..) Mayısm ılk cumartesı gunu yenıden buluşmak umuduyla butun okurlarımıza lyı bayramlar ve guzel bır bayram tatılı dılıyoruz O K U R D A N Eksik sayılar Dergınızın varlığını yaklaşık bır yıl oncekı yanı 115 sayınızda fark ettım ve o zamandan berı devamlı olarak takıp etmeye çalışmaktayım Bu sırada çok az bazı sayılarınızı alamadım ve 115 sayıdan oncekı sayıları bulamadım Dergınızın 150 saytsındakı "Okurdan Bıze" kosesındekı notunuz uzerıne bu mektubu yazıyor, bana yardımcı o/acoğınıza ınanıyorum Sızden rıcam bu eksık sayılara sahıp olmak ıcın ne yapmam gerekırs Sızın gıbı daha birçok okurumuz eskı sayı ları ıstıyorlar 1) isteklere yanıt vermemız olanaksız 2) Elımızde 100 sayımızdan oncekı sayılardan çok az var 3) Ancak tek tek eksık sayıları (eğer varsa) karşılayabılıyoruz BİZE Kemoterapi Ote yandan ışın tedavısıne kıyasla kemoterapi gunumuzde fazlasıyla effektıf değıl Avantajı tum organızmaya ulaşabıl mesı Hedefı, en kuçucuk kanser hucrelerını, mıkrometastasları bıle yok ederek bu yolla kanserın kokunu kazımak ya da en azından hastanın yaşamını uzatabılmek Buna karşılık hormon tedavlsinln örneğın antıöstrojen Tamoxıfen kadınların yaşamını uzattığı kanıtlandı Heıdelberglı jınekolog Gunter Bastert, göğus kanseri tedavısınde hastanın özgun koşul ları dıkkate alınarak karar verılmesını ve gereğınde çeşıtlı yöntemlerı kombıne etmeyi önerıyor (sn., nuw) Bilim Teknik'in Notu Mahmut Şimşek "Amazonlar" hakkında Cumhurıyet Bılım ve Teknık Dergı'de 3 Şubat 7990 tarıhlı sayısında Amazonlarla ılgılı olan yazıda eksık ve yanlış olan ıkı konuyu açığa kavuşturmak ıcın bu mektuba gerek duydum Denılır kı Amazon Anadolu'da pek eskıden kullanılmıs ve unutulmuş bır dıle aıttır Bazı bılgınler, oklarının yaylarını daha lyı çekebılmelen ıcın kadınların çocukken saâ memelerını kesfıklerını ve bundan aolayı kendılerıne memesız demek olan Amazon adı venldığını ılerı surerler Ama Amazonları temsıl eden bınlerce sanat eserının hıcbırısınde onları tek memelı olarak goremeyız Bazen sağ memeien ortuludur, ama jltındakı goğus bellıdır Bazılarına gore de Amazon'un "A"sı, sıddet ve kuvvet anlamına gelır "Mazon" da meme demektır Bu nedenle bu sozcuk memesız değıl, fakat erkekle savastıkları ıçın genıs ve guclu kuvvetlı goğuslu ve memelı demektır Daha baskalarına gore "A", Turkçedekı "maz" olumsuz ekı gıbı bır takıdır "Mazo" da "dokunmak" demektır Bunlara gore Amazon, kendılerıne erkek tarafından dokunulmaz olan kadın demektır A .özhan Ylğltler Cumhurıyet BılımTeknık • Sahıbı Cumhu rıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Nadır Nadı • Genel Yayın Mu duru Hasan Cemal • Muesseso Muduru Emıne Uşaklıgıl • Yazı Islerı Muduru Okay Gonensın • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yonetmen Tules Hasdemır •