Katalog

DOĞA VE ELEKTRONİK sında önemlı rolu bulunan bir bez Tımus bezınden hazırladıkları kulturde, tümör hucrelerını uretmeye çalışan araştırmacılar duş kırıklığına uğradılar Kulturdekı tumör hucrelerı öluyordu Araştırmacılar tumör hucrelerının çoğalması ıçın başka hucrelere de gereksınımlerı olduğunu duşunerek, kulture kemık ılığı hucrelerı ekledıler Bu defa elde ettıklerı sonuç daha şaşırtıcıydı Kulturde tumör hucrelerı çoğalmazken, kemık ılığı hucrelerı hızla uremeye başlamıştı Kulturde kemık ılığı hucrelerınin buyumesını uyaran bır faktör olmalıydı Bu keşıf altmışlı yılların bıyolojı dunyasında sansasyon yaratmıştı "Kolonl uyaran faktör" ("colony stımulating factors") olarak adlandırılan maddelerın ıkı tanesının temız bır şekıide ızole edılebılmesı ıçın aradan 12 yıl geçtl. Ancak CSF'nın hayvanların organlarından sağlanması verımlı değıldı Gen teknolojısıyle klonlama yoluyla bugun bol mıktarda CSF uretılıyor, yanı ınsanda CSF uretımınden sorumlu gen alınarak bakterılerın kalıtsal materyalıne eklenıyor ve bakterının bu maddeyı bınlerce defa daha fazla uretmesı sağlanıyor Yetmışlı yıllarda akademık bır ınceleme konusu olan CSF, artık hastanelerde tedavl amacıyla kullanılmaya hazır durumda 1988 ve 1989 yıllarında aynen CSF gıbı ışlev gören Interlöklnler, IL5 ve IL6, klonlama yöntemıyle bol mıktarda elde edıldı Yıldırım: Elektronik cihazlar tehlikede Güçlü manyetik alan, elektronik cihazların devrelerini felce uğratıyor. İnsana isabet olasılığı, Milli Piyango'dan 4 misli fazla. lektronik aygıtların tehlıkelı duşmanı yıldırım, gıderek karmaşıklaşan elektronik uygarlığımızı zayıf noktasından vuruyor Federal Almanyalı uzmanların hesaplarına göre her yıl Almanya uzerıne duşen 750 bın yıldırım, en az 500 mllyon Alman Markı tutarında elektronik donanımı yok edıyor 1984 yılından bu yana yıldırımların elektronik aygıtlara verdığı zarar ıkı katına yukselmış E Piyango kime? Başımıza yıldırım düşması olasılığı ıse milli piyangodan buyuk ıkramıye kazanma olasılığından 4 kez daha yuksek! Yıldırım, çarptığı her dört kışıden bırını öldüruyor Blnaların yukseklığıyle orantılı olarak yıldırım isabet etme olasılığı artmakta Sözgelımı 10 metrelık bır eve 120 yılda bır, 20 metre yukseklığınde bır bınaya 30 yılda bır ve 50 metre yukseklığınde bır kuleye ıse 4 5 yılda bır yıldırım duşuyor Bına sıgortacıları paratonerlerin evlerı yuzde 80 oranında yangından koruduğu göruşundeler Paratonerın tam koruma sağlaması ıçın yaklaşık 8 mılımetre çapında olması gereklı Yeni kan hormonu Şımdı uzerınde çalışılan yenı bır "kan hormonu" ılgınç özellıklere sahıp LIF ("leukaemıa ınhıbıtory factor", lösemıyı onleyen faktör) kan kanserlnde ılkel gelışım aşamalarında "takılıkalmış" kanserlı akyuvarların olgun sağlıklı akyuvarlar olarak farklılaşmasını sağlıyor LIF'ın başka bır özellığı kemlk buyumeslnl uyarması ve daha önce "osteopoetın" adıyla keşfedılmış olması Aynı madde karacığer hucrelerının ışlevını de uyarıyor Böylece "super uyarıcı" faktör LIF ile bır değıl "bırkaç kuş bırden vurmak" mumkun Belkı çok uzak olmayan bır gelecekte gunumuzun ölumcul hastalıkları, bağışıklık sıstemımıze taze guç kazandıran bırkaç ınjeksıyonla tam şıfaya kavuşacak (bild der vvlssenschaft 101989) Alkol tankına isabet Yıldırım yarım santımetre kalınlığında alumınyum tankları delıp geçebıhyor 1975 yılında Hollanda'da meydana gelen kerosen tankı facıası, Almanya'da geçen yıl Ikl alkol tankının yıldırım duşmesı sonucunda havaya uçması, doğanın guçlu elektnk akımının çok karmaşık yollardan teknığı altedebıldığının kanıtları Yıldırımlar tehlıkelı madde dolu tankların yakınında bulunan ağaçların köklerı yardımıyla topraklama sısteminl etkısız kılarak buyuk facıalara neden olabılıyor Yıldırım araştırmacıları bu tur dolaylı ha sarları aşırı gerllim hasarı olarak adlandırıyorlar Aşırı gerılım hasarları Almanya^ da 8 Ekım 1988'de olduğu gıbı uçakların elektronik devrelerini felce uğratarak ka zalara yol açıyor Yıne son zamanlarda her yıl gıderek daha çok sayıda elektrlkll ev aletlerl yıldırımların kurbanı oluyor Paratoner bınaları yangından korusa bıle elektronik devrelerı ıçın koruyucu rolu yok, çunku yıldırımdan zarar görmesı ıçın söz konusu aletlerın doğrudan isabet al. ması gerekmez Paratonerden toprağa geçen elektnk akımı çevresınde, kısa surelı, ama çok güçlü blr manyetik alan yaratmakta Söz konusu guçlu manyetik alan kendısınden metrelerce uzakta bulunan bllglsayar kablolarında bırkaç bın volta ulaşan induksiyon geriıimleri yarattığında, bılgısayar kablolarından geçen akımın şıddetı bınlerce ampere erışıyor ve aygıtın dışında hıçbır hasar görulmezken ıçını tumuyle entıyor Içınde karmaşık bılgısayarların bulunduğu bınaların yıldırımdan korunmasına yönelık olarak özel önlemler alınması gereklı Temeller ve duvarlarda topraklanmış çelik örgülerin bulunması bu önleınlerden bırı Ayrıca bllglsayarların dış kaplamalarının topraklanması da aygıtları kısa surelı yuksek gerılımden koruyucu bır önlem Kımı uzmanlar ıse bılgısayarların enerjı ve ıletışım hatlarının aşırı gerılım sıgortalarıyla kontrol edılmesını önerıyorlar Böylece yabancı hatlardan bılgısayar merkezlerıne sızabılecek yuksek genlımler yakalanabılecek Burada önemlı olan, her bır hattın anı gerılim yukselmelerınde başka komşu aygıtların zarar görmesını de önleyecek şekıide ızole edılmesıdır Sözgelımı bır televızyon aygıtı, uçlarında elektnk şebekesı ve anten kablosunun bulunduğu açık bır induksiyon bobınıne benzetılebılır Televızyonun topraklanması çoğunlukla elektnk şebekesı, yanı aygıtın prıze takılı olan fışıdır Yakın çevreye yılcfırım duştuğunde bır induksiyon bobını ToprakltmtY* mğmtn TVUt de hJkd Hangi önlemler alınmah? Koloniuyaran faktörler Kliniktıpiçinönemlibir aşama * Kemık ılığı ışlevını bozulduğu durumlarda (myelodısplazı AIDS, doğuştan hastalıklar) * Kemık ılığı transplantasyonlarında kan hucrelerının hızla çoğaltılması * AIDS veya kanser gıbı hastalıklarda ınfeksıyonlara karşı akyuvarların savunma ışlevının guçlendırılmesı * Sıtostatıklerle yapılan kanser tedavısınde yan etkılerın azaltılması * Bazı lösemı turlerınde hucre gelışiminın uyarılması Kanserlı kan hucrelerının ' normalleştınlmesı" * Koloniuyaran faktörlerle vucudun dışında kulturle kan uretımı Geleceğın kan bankaları Yıldırım, dolaylı olarak da komşu şebekelerde patlama yapacak kadar yuksek genlımler oluşturabılir olarak duşundüğumuz televızyonun antenı ıle fışı arasındakı kısa mesafeye 100 000 volt kadar bır gerılımın yuklenmesı sonucunda aygıt zarar görur Modern elektronik yıldırım koruyuculan, anten ve şebekeyı kesın bıçımde bırbırınden ızole ederek ayırır Yıldırım duştuğunde yuksek gerılım, kısa devre yoluyla şebeke cereyanının toprağına ıletılır Böylece yıldırım, aygıtın doğrudan kendısıne düşse bıle hasar meydana gelmez Informasyonlar cam elyafından kablolar tarafından taşındığında aygıtların dışarıya karşı yalıtımı neredeyse mukemmele yakın ölçude gerçekleşmış olacak ve yıldırım korkusu sona erecek (i.m.)