Katalog

ARAŞTIRMA HAFTANIN GÜNDEMİ Havadan büyük su rezervi keşfedildi Almanların Pakistan'da yeraltında buldukları su rezervi İstanbul'un yaklaşık 15 yıllık ihtiyacını karşılayabilecek miktarda!... lman Jeobılımler ve Hammadde Kurumu'nda (BGR) gorevlı bılım adamları, Lahor'da helıkopterle yaptıkları tarama sırasında Pakistan'da büyük bir su kaynağı rezervi keşfettıler Thar Çölu'nun kuzey kıyısındakı Kolıstan bölgesınde yaklaşık 20 metre derınlıkte, aşağı yukarı 10 kilometre küp tatlısu bulunuyor Boylesıne buyuk miktarda su örneğın Batı Berlın'de 30 yılda tuketılıyor I Darısı İstanbul'un başına! A den uzanan kabloya asılıydı Böylece buyuk alanları ve ulaşılması zor bolgelerı kötu hava koşullarında bıle hızla araştırmak mumkun Sonunda elde edılen çeşıtlı harıta ve profıllere ılaveten toprakta, kuyularda ve sondaj delıklerınde jeoelektrık ve hıdrojeolojık araştırmaların yapılması gerek Ancak bu yolla yeraltının yoğunluğu ve su ıçerığı konusunda daha detaylı bılgı edınmek mumkun Ama bu yontemın çeşıtlı dezavantajları vardı Hıdro jeolojık ölçumler ıçın her seferınde bırkaç saate ıhtıyaç duyulduğundan, ancak az sayıda ölçum noktası saptanabılıyordu Ustelık yeraltındakı elektrık ıletkenlığının dağılımını bellı bır zaman parçası ıçınde uç boyutlu olarak belırlemek hemen hemen mumkun değıldı Yeraltının homojenlığının azalmasına paralel, ölçumlerın hesaplanması zorlaşıyordu Bu nedenle de BGR'den Klaus Sengplel, şımdı yenı bır teorı gelıştırdı Bu teorıyle olçumlerı hızla sonuçlandırmak mumkun Bılım adamları daha sonra burada bır fosll nehlr olduğunu tespıt ettıler Hınt yazılarında, yaklaşık 1500 yıl once Hakra nehrınden söz edılıyor Izotop ölçumlerıne göre burada keşfedılen su 7 bın 10 bın yıllık Toplam olarak bu su tabanı 100 kilometre uzunluğunda ve 15 kılometre genışlığınde bır alana yayılıyor Burada muhtemelen nehrın çöle yayılan alt kısmı söz konusu Ust kısmının ıse daha araştırılması gerek. Su kaynaklarının keşfedilmesi Su kaynaklarının keşfedilmesi ıçın geçmlşte çeşitli yöntemler gelıştırdı Bu yöntemler bırbırlennı tamamladıgından, genelınde hep bırlıkte uygulanıyor Pakistan'da ılk kez elektronık olçum yontemıyle havadan su tabanları arandı Yontemın prensıbı oldukça eskı Uzun yıllardan bu yana jeofızıkçıler bu yöntemle yer altındakı elektrık ıletkenlığının dağılımını araştırıyorlar Ellılı yıllarda maden fılızlerının keşfı ıçın havadan çalışan aeroelektromıknatıs yontemı uygulanmaya başlandı Bunlar ölçum değerlerıyle çevrede belırgın farklılıklar yaratıyor Havadan hıdrojeolojık olçumler, özellıkle de tatlı ıle tuzlu su tabanının bırbırınden ayrılması, olçum değerlerının tam bır kesınlığe sahıp olmamasından öturu bugune dek mumkun değıldı Alışılagelmış bır verıcı ıle önce toprağa" elektrık yerleştırılıyor Bu elektrığın kuvvet oranı yeraltının ıletkenlığme bağlı Kuru taş kotu bır elektrık ıletkenı lletkenlık, taş kovuk ve yarıklarında su bulunduğunda artıyor Tuzlu suda ıse bu lletkenlık ozellıkle buyuk Bazı maden fılızlerının de elektrık ıletken özellıklerı dıkkat çektı Toprağa yerleştırılmış elektrığı bır mıknatıs alan çevrelıyor Bu da bır alıcı bobınıyle kayda geçırılebılıyor Pakıstan'dakı ölçumler sırasında verıcı ve alıcı puro bıçımınde 10 metre uzunluğunda bır uçan cısmın ıçıne yerleştırılmıştı Bu cısım de 40 metre yükseklıkte uçan bır helıkopter Su nasıl bulunuyor? Söz konusu yontem, havadan sanıyede dort ayrı noktada ölçumler yapmaya olanak sağlıyor Verıcı uç frekans yayyor Bu, değerlendırme açısından bır mınımum, ancak teknık nedenlerden oturu de şu sıralarda en ust sınır Bu yolla maksımum 100150 metre derınlıktekı elektrık ıletkenlığme ulaşılabılınıyor Bu yöntem Kuzey Denızı'ndekı Spıekeroog Adası'nda denendı Bu adanın ıç kısımlarında bır tatlısu merceğı bulunuyor kı, test olçumlerı sırasında bu belırgın bır şekılde ortaya çıktı Tanzanya'da daha sonra bu ölçum sıstemı, yeraltındakı altın madenlerini tespıt ıçın kullanıldı Yöntem başarılı oldu Gerçı yeraltında saklı altını ölçumler aracılığıyla doğrudan saptayabılme olanağı yok, ama altın, genelınde varlıkları tespıt edılebılen bellı maddelerle bırlıkte bulunuyor Orneğın sık sık lyı bır elektrık ıletkenı olan pırıt ıle bırlıkte rastlanıyor altına Bu şekılde altın da "gorunebılır" hale gelıyor Ancak bu yenı teknıkten özellıkle çolluk bölgelerdekı su tabanı arayışı sırasında yararlanılabıleceğı duşunuluyor Bu yontem, su tabanı rezervının yararlı olup olmadığı konusunda bılgı verecektır Çoğu durumda suyun tuz ıçerığı fazlasıyla yuksek Çevre korunması da suyun kırlılık oranı orneğın bu yontemın onemını arttırıyor (sn. NuW) umhuriyet BtLtM TEKNÎK ,yayın havatmda uç yılı doldurdu. 21 Şubat 1987'de başlayan BtLtM TEKNİK'le tanışıklığınız, 155 sayıdır sürüyor. Bir kısmınızı daha geç sayılarda keşfettik, tanıdık. Sadece birkaç sayıdır, belki de bu sayıyla aramızda olan yeni okurlanmız vardır. Ama çoğunuzla uç yıldır bırlikteyiz. Boyle ozel bir konuda uç yıllık birliktelıği sürdurmek, ancak derinlik kazanan bir dostlukta mumkun. Birbirimizı az çok tanıyoruz. "Sıcaklık" yerine "ısı" yazdığımız zaman, hangi okur ve yazarlarımızm kaşlarmın çatıldığını biliyoruz. Onlar arasında hâlâ mektuba sarılıp bizi düzeltenlerın olması hoş. Aranızda "acaba hangi terminolojik hata yaptılar" duşuncesiyle dergimizi kanştıran okurlanmız da var... Hazırladığımız her sayıyı beğendiğimizi sanmayın. Arada sırada "Bu hafta kötuyüz, dergi herkesin bir şeyler bulabileceği dolgunlukta değil" dedığimiz, kendimize kızdığımız oluyor. Sonraki sayıya daha dikkat ve emek harcıyoruz. Karşınıza, eliınizden geldiğmce suslenip puslenerek çıkmaya çalışıyoruz. tlk sayımızın gündeminde, "Doğayı, evreni keşfe çıkan bilım, toplumların onüne durmadan yeni seçenekler koyuyor... tnsanoğlunun bu ana etkın/ığinin politikaaların bazen incir çekirdeğini ancak doldurur demeçlerini delerek gazete manşetlerine tırmanması, kural dışıdır... Bilım haberlerınin yazgısı koşede bucakta değerlendirilmek olmuştur... " diye yazmışız ve "Cumhuriyet, işte bu durumu değiştirmek, bilim dünyasının cıvıl cıvıl yaşamına ayna tutabılmek ıçin sizlere bu eki hazırladı" demişiz... Sanırız, hatalarımızla, eksiktiklerimizle birlikte bu görevi yerine getiriyoruz. Bilim, dergimizde, kendi gundemini oluşturuyor. • • • Bu sayımızda çocuklar ve gençler için bilim köşemizi başlatıyoruz. Amacımız, yarının iyi gözlemcilerinin, iyi araştırmacılarınm, iyı duşunürlerinin, iyi bilım adamlarının, belki de iyi politikacılanmn yetişmesine katkıda bulunmak... Bilimsel düşunmeyi teşvik etmek... Bu koşemize, diğer bütun sayfalarımızdan daha fazla önem veriyoruz ve sizlerin de katkılarmı bekliyoruz... Gelecek cumartesıye goruşmek uzere, hepinize güzel bir hafta dileriz... C O K U R D A N B İ Z E derlenen "Insan vücudu uzaya uyabıleceK mı?" başhklı yazıda Sovyet uzay adamlanndan bahsedilırken "Sovyet astronotlan" deniliyor. Oysa Sovyet uzay adamlarına "kozmonot" aenıldiği öteden berı bilınmektedır. "Astronot" tabıri Amertkalı uzay adamları ıçin kullanılmaktadır. Burada doğru olması gereken "Sovyet kozmonotlan" ıfadesı olmalıdır. Erol KIRAL İSTANBUL Cumhuriyet BlllmTeknlk • Sahıbı Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Nadır Nadi • Genel Yayın muduru. Hasan Cemal • Muessese Muduru Emine Uşaklıgll • Yazı Işlerı Muduru Okay Gönensin • Yayın Yönetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yönetmen Tüles Hasdemir • Deterjanları yazm Dergınızı tanıdım tanıyalı ADANA Çim.San TAŞ. ışçı sendikatının aranan dergisi haline getirdim. Eğıtici ve teknık düzeyı çok iyi. Yalnız sızlerden ısteğım, şu medenıyetin aynası olan ve nice bebeklerın olumüne sebep olan deter/on/ar hakkında yayın yapmanız Insanlara, bıtkılere ve hayvanlara etkılen nelerdır? Bılgımız yok Tek benı değıl ınsanlanmızı da bılınçlendırelim Dergınızde bu konu üzerınde aydınlatıa yazı yazmanızı rıca ederım. Arif Çulha / Adana Astronot mu, Kozmonot mu? Dergınizın 135 numaralı sayısında Sayın Dr. Necdef Tuna tarafından