Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Yukanda genç bir Senegal bukalemunu dlşiye yanaşmak Istlyor. Ama dişl hamile olduğu İçin hk) yuz vermlyor. oustaleti, 60 cm'lik boyu ile en iri bukalemin örneği. Kıvrak dil, bazen fare ve kertenkeleleri de yakalar. Bukalemun, ortama ve koşullara göre sürekli fikir değiştiren insanlar gibi rengini değiştirir. Bukalemunda renk değişimi çeşitli nedenlere bağlı gelişiyor: Heyecan, açlık ya da susuzluk, tedirginlik veya bir düşmanla karşılaşma, renk değişimine neden olabiliyor. Benzer tepki, atmosfer ısısı ve nemliliği değiştiğinde, çok sıcak ya da çok soğuk havalarda da gözleniyor. Bukalemun, kesinlikle bulunduğu ortamdaki hâkim renge bürünmez; böyle bir durum söz konusu ise bunun belli bir nedeni vardır. Deri düzensiz dalgalanmalarla yüklü bir renk kazanır. Bukalemunun derisi, kertenkeleden farklı bir yapı gösteriyor. Üst deri, yalnız pullarla değil, tanecıkler ve levhalarla kaplıdır. Alt tabakalarda hücrelerin yanında yüzeyleri dalgalı ögeler görülür. Üst düzey tabakalarında ıse hücre çekirdeği taneleri yağ damlacıkları içeren hücreler yer alır. Bunlar güneş yansımasının etkisi sonucu sarımtırak bir renk kazanır. Renk değişimi nde etkili olan faktöıier, derinin en alt tabakasında yer alır. Türlere göre sarı, kırmızı ve siyah pigment içeren uzman hücreler yer alır. Çeşitli pigment tabakalarının faaliyetinin sonucu yeşilden sarıya ve kahverengi, ı.iavi ve griye dek pek çok renk oluşur. Chamaeleo, Brookesla, Evotutlcauda ve Leandria ana grupları içınde sınıflanan 80 tür bukalemuna Güney Afrika, Sahra'nın güneyi ve Madagaskar'da rastlanıyor. Chamaeleo zeylanıcus, Hindistan ve Endonezya'da Chamaeleo pollenı, Chamaeleo cephalolephis türlerı ise Sri Lanka'da yaşıyor. Bir diğer tür bukalemun ise Kuzey Afrika'dan Pakistan'a dek olan alanda ve güney ispanya'da yaşıyor. Çeşitli biçimlerdeki bukalemunlar, özellikle boyutları bakımından farklılık gösteriyor. örneğin yarım metrelik Chamaeleo oustaletinin yanında 4 cm'lik Brookesia minima'ya rastlamak mümkün. Pek çok tür de 1 ile 4 arasında mevcut boynuzla donanmış yüzleri ve bas yapıları ile birbirinden ayrılıyor. Bukalemun Yanda bir ağaç kutuğu üzerine kunrimuş bir bukaleimun gOruluyor. Kendlni korumak için ağacın renglne bürunen bukalemun ortamın rengine blllnçli olarak bürunmuyor. Mekani ağaçlar Çoğunlukla ağaçların üzerinde yasayan bukalemun, çok ender aşağıya iniyor. Özellikle rutubetli ve bol yağış alan mekânları seçiyor. Avlarını gözlemek istediğinde çiçeklerin yanına yaklaşıyor. Rahatsız edilen bir bukalemun renk değiştirmesinin yanında, gelişkin ciğerlerınden yararlanarak balon gibi şışiyor. Chamaeleo gallus'un sıvri gaga gibi bir uzantısı var. Uzantının kemıksi olduğu bukalemun örneklerine de rastlanıyor Madagaskar'da yaşayan Chamaeleo furcuferde geniş uzantı çatal biçimlidir. Çift uzantılı bukalemunlar, ilginç başları ile daha da dikkat çeker. örneği n Chamaeleo bifidus'un çatallı bir burnu vardır. Chamaeleo montium'da burun oval kesitli ve iki uzun boynuzla donanmıştır. Antik Yunan'da "küçük aslanlar" olarak adlandırılan bukalemunlar her zaman gizemli canlılar oldu. Demokritos, 'sürungenlerin başı ya da boğazı meşe karbonu üzerine yerieştirilir veya cığerleri bir tavada kızartılırsa gök gürler, yağmur yağar, diye yazmıştı. Pek çok Akdenızli toplum, özellikle Araplar, bukalemunun derısini kurutuyor ve kem gözlerden sakınmak için boynuna asıyor Çeşitli Doğu Afrika mitlerinde bukalemun, ölüm ya da Adem ve Havva ile özdeş. Ortaçağda ise bukalemunun gökyüzünde yaşadığı ve bütün kuşlardan daha yukanda uçtuğuna inanılmış. Bugün de bukalemun, doğaüstü güçlere sahip bir canlı olarak bıliniyor. Kımıne göre dokunduğunu öldürüyor, kımine göre de iyileştirici yetenekler taşıyor. D unarnaeıeo paraaıısın {eckek) aynadakı yansıması