Katalog

Bİ LİM GÜNDEMİ B İ L İ M K Ü L T Ü R Thalassemlalar Dr Mehmet Can, Cerrahpaşa Tıp Fak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anab Dalı Kıtaplığı, 27 Aralık, 13 0014 00 Patellofemoral eklam hastalıklan Prof Dr M A Göksan, Doç Dr M Çakmak, Doç Dr ö Taşer, Dr I Özturk, Şişli Etfal Hastanosı Konferans Salonu, 26 Arahk Steroid tedavlsl endikasyon ve kontrendlkasyonları Dr Yuksel Yılmaz, Şışlı Etfal Hastanesı Konferans Salonu, 27 Âralık Kansere soğuk şaka Kanserli hücreleri dondurarak öldürmek için yeni bir yöntem geliştiriliyor. Vehbi Belgil Şekere karşı pankreas nakli K B ılım adamları şeker hastası farelere, domuz fetusunden pankreas naklederek tedavi edebılıyorlar Böylece nakil tarıhınde buyuk bır adım atılmış oluyor Eğer bu yöntem ınsana uygulanacak olursa dıabetın ömur boyu surecek tedavısı bır defada gerçekleşecek Teknığın başansı ıkı nedene bağlanıyor 1) Doku naklı farklı turler arası (fare, domuz) gerçekleştırıldı 2) Yardımcı T lenfosıtlen saf dışı bırakılarak dokuya karşı gelışecek ımmun yanıt önlendı Ayrıca fötal pankreas adactklarının nakledılmesı de başarıyı arttırıyor Adacıklar ilerıde olgun pankreas dokusuna dönuşmek uzere buyudu ve ınsülın salgıladı Farklı tur canlılardan yapılan (xenograft) doku naklı aynı tur canlılarınkıne (allograft) oranla daha karmaşık bır ımmun yanıtla karşılaşıyor Allograftlar hem sıtotoksık (hucre öldüren) hem yardımcı T hucrelerinı uyarırken, xenograftlar yalnızca yardımcı T lenfosıtlerını uyarıyorlar Tum yardımcı T lenfosıtlerının yuzeyınde CD4 denen bır proteın vardır ışte sadece bu CD4 proteını kapatacak antıkorlar fareye verılerek yardımcı T'ler ışlevsiz hale getırıldı Transplantasyon öncesınde başlanan antıkor verımıne, sonrasında da 11 gun devam edıldı Farelerın kanına bakıldığında hıçbır yardımcı T görulmemesı nakıl dokunun ışını kolaylaştırdı ve pankreas gelışıp buyudu Daha sonra antıkor verılmemış ve lenfosıtlerın buyumesı serbest bırakılmıştı T hucrelert ancak 26 gun sonra normal duzeyienm bulmuşlar Yardımcı T'lerin yenıden oluşmasının, nakledılen doku ıçın hıçbir tehlike taşımadığı göruldu Kemık ılığınden kaynaklaı.an T lenfosıtlen kendınden olan ve olmayanı ayırt elmek (eğıtılmek) ıçın tımusa yollanırlar Vucudun kendı öz dokusuna karşı gelışen her T lenfosıtı tımusta yok edılır Transplantasyon dokusundan kaynaklanan proteınlpr kana yayılıp oradan tımusa geçebılırler Burada genç yardımcı T hucrelerı bu proteınlerı, vucudun kendısıne aıt sanıp tolere edıyor ve kan dolaşımına verıyor Çalışılan farelerın % 40'ında pankreas dokusu sankı domuzdaymış gıbı buyudu, gelıştı Fare, kan şekerı duzeylerıne hassaslaştı ve ınsulın salgıladı (e.k.New Scıentıst, 22 Eylül) anser hucrelerı ışınla oldurulmeye çalışılıyor Bır dereceye kadar Bu aşıldı mı, radyasyon, sağlıklı hucrelere de zarar verıyor Ama ınsanoğlu, böyle bır guçluk karşısında ellerını kavuşturup oturmuyor, guçluğu, başka yollardan kaldırmaya çalışıyor Bu yenı yol, kanserli hucrelerı dondurarak öldürmek Butun vucudu dondurmaya gerek yok Sadece kanserli dokuları Hatta, amelıyat, kansız da yapılıyor Kesıp bıçmeden Anlatalım Eksi 196 derece soğuk Dondurarak kanser tyıleştırme, 145 yıl once ingılız doktor James Arnott tarafından başlatılmış, 1845'te Fakat aşağıda da göruleceğı gıbı sadece doku dondurmakla ış bıtmıyor Başka tekmklerın de yardımı gereklı Ultrases teknığı Bununla, vucudun ıçını, kesmeden görmek kabıl Sanıyede 340 metre hızla gıden ses, engele çarpıp gerı dönmuyor mu yankıda? Kulağın ışıtmedığı ınce, çok ınce dalgalı seslerde de (ultrases) aynı oluyor Ustelık bu sesler derıden geçerek ıç organa ulaşıyor, oradan gerı dönuyor, dönunce de görduklerını bırbır anlatıyor Ultrasonografı denıyor buna llk başarılı denemeler karacığer kanserınde yapılmış Bu organ çok nazık bır yer Çunku atardamarlar, kılcal damarlar pek çok karacığerde Bır yanını kestınız mı kanı kolay kolay durduramıyorsunuz Bu durumda, organ, kuramsal olarak dört kesıme ayrılıyor Neşter kesımlerın sadece bırmde çalışabılıyor Ama kanser butun organı kaplamışsa normal amelıyat yarar sağlamıyor Yeni vöntem ince bır ıgne, karnı kesmeden, karacığerın tumörlu kasımının tam ortasına uzatılıp soğutuluyor Sıvı azotun derecesı eksı 196 dereceye kadar Tabıı önce ığnenın gırdığı yer donuyor, sonra yoresı Kanserli dokunun dondurulup oldurulmesı uzerıne ığne gerı çekılıyor Görulduğu g<bı derı kesılmedığınden kan akmıyor, kan verme gerekmıyor Burada bır soru akla gelıyor Kanserli dokunun tam donup ölduğunu tekrar nasıl anlıyor"? Ultrasonografı ıle Doku dondukça sertleşıyor, ultrases, yankı yolu ıle gerı dönuyor Böylece de organın durumu, donmanın derecesı adım adım ızlemyor Yenı yöntemın uygulanmasında ıkı cerrahın emeğı geçmış Tabıı yardımcılarının da işı asıl başlatan Amerıka'nın Pennsylvanıa eyaletındekı Presbıtarıan Unıversıtesı'nden (Pıttsburg) Or.Onik... Ötekı, Kalıfornıya Unıversıtesı'nden (Berkeley) Dr. Berls Rublnsky. Yanı Amerıka'nın ıkı ucundakı ıkı bılım kuruluşundan ıkı doktor.. iş sadece iğne ıle doku dondurmaktan ıbaret olsa ıdı gayet kolay olurdu Organın tam donduğunu, kanserli kısmın ölduğunu nasıl anlayacağız? Bu ışı Dr Rubınskı ıncelemış Domuz karacığerı uzerınde, elektron mıkroskopu altında Doktor, domuz dokusunun bır kısmını hızla, bır kısmını yavaş yavaş dondurmuş, durumu gözlemış Akcığer parçaları, mıkroskop altında, bır kan denızı ortasında adacıklar görunumu verıyormuş, Kan, kılcal damarlarda tabıı Soğutmanın şok şeklınde olduğu yerlerde kılcal damarlarla hucreler aynı anda donuyor Donma son bulunca bu kesımler eskı halletıne hemen dönebılıyor Soğutma yavaş olunca, önce kılcal damarlar donup henuz donmamış hucrelerı âdeta çember altına alıyor Kan, donunca ıçındekı tuzu kusuyor (denız suyu da buzlaşınca tuzunu atar) Tabıı kanın donmayan kısımlarındakı tuz mıktarı artryor O zaman, hucrelerdekı sular henuz donmamış kana geçıyor ve tuzluluk normale dönuyor Bu durumda damarlar su dolup çatlayacak hale gelıyor Soğuma surdükçe damarlar çatlıyor, hucreler de ölüyor (Tabıı, kanser hucrelerınden söz edıyorum) yenı yöntemden sonra hastaların beşi tamamıyla lyıleşmış, dördu henuz yaşıyormuş Gözden kaçmış kanserli hucreler kemoterapı ıle yok edılmış Şımdı yöntem, akcığer, kemık, beyın kanserlerınde de denenecekmlş Sonuç şımdılık olumlu Fakat yöntem henuz tam bir uygulama bulamamış iki operatör harıç Onlar da Dr Onık'ın yetıştırmelerı Ekleyelım Her şey böyle başlıyor, zamanla yaygınlaşıyor Ultrases ve dondurma araçlarının toplamı 50000 dolar dolayında ımış (Yaklaşık 50 mılyon lıra) Sonuç Sonuç ne olmuş? Dr Gary Onık, yöntemı 18 hastada denemış llk karar, normal yollarla amelıyatın sonuç vermeyeceğı yolunda ımış Bu nedenle hastalar ölume bırakılmış Ama Dondurulan bır organın hangı noktadan sonra ölduğunun belırlenmesı organ nakıllerınde buyuk yarar sağlayacak gıbı görunuyor Bugun organ nakıllerınde en büyuk sorun, ölenın organının mumkun olduğu kadar uzun sure yaşatılamaması Bırçok organ yangından mal kaçırılırcasına alınıp uçakla yenı sahıbıne yetıştırılmeye çalışılıyor Çok guçluklerle dolu bır yöntem bu Kuzey Avrupa ulkelerı arasına "Böbrek Ortak Pazarı" kuruldu Bunlardan bırınde doku uyuşmazlığı nedenıyle kullanılmayan böbrek hemen otekıne ulaştırılıyor Yenı teknığın yaygınlaşması ıle guçluklere yenı yenı çözumlerın getırıleceğıne ınanıyorum. D