Katalog

TV'DE Bİ L İ M 22 Aralık Cumartesi TV2 Saat 20.25 Belgesel "Dünyayı Dolaşıyoruz" Belgesel programın bu bölumunde Tokyo Balık Pazarı, Arabıstan çöllerınde Dr Mark Stanley ıle blrlıkte ıncelemeler, Bıkinı Adaları'nda yaşayan radyasyon ve etkılenen ınsanlar konu edılıyor TV4 Saat: 18.35 Belgesel "Matematlk Gözüyla" Tahmınler ve Hesaplar bölum başlığı ıle verılen bu programda tahmınlerın gunluk hayatımızdakı yerı konu edılıyor TV4 Saat 21.00 Belgesel "Günümüz Coğrafyası" * îsaacAsimov Dışlama kuralı A Yugoslav Kekez ve grubu, fizikte "Dışlama Kuralı" olarak bilinen llkeyi sınadılar ve ilkenin geçerliliğini koruduğunu gördüler. ı ılımsel çalışmanın en önemlı zaferlennden bıri, kherhangı bır bılımsel görüşu, ne ölçüde "onaylanmış olursa olsun, evrensel olarak geçjrlı olup olmadığını görmek ıçın sureklı sınamaktır Böyle bır çalışmada, Yugoslav D Kekez tarafından yönetılen bır grup bılım adamı "dışlama kuralı" adlı ılkeyı sınadı Çalışma sonucunda ılke, geçerlılığını korumayı surdurüyor Öyku 1913 yılında, Danımarkalı fızıkçı Nlels Bohr yenı "kuantum kuramı'nı atoma uyguladığı zaman başladı Bohr, her atomun ıçınde, yalnızca bellı yörungelere yerleşebılen elektronlar bulunduğunu gösterdı Bu, aynı zamanda, atomların enerjıyı nasıl emdıklerını ve yaydıklarını da bır ölçude ortaya koyuyordu Bohr, bur çalışması dolayısıyla 1922'de Nobel Ödulu'nu kazandı, fakat bu kuram, bır ılk kuram olarak olgunlaşmamıştı ve yıllar geçtıkçe, atomların enerjıyı nasıl emdiklerını ve yaydıklarını daha ayrıntılı olarak gösterme yönunde genışletıldı Sonunda, 1925 yılında, Avusturyalı fızıkçı VVolfgang PauH, ıkıden fazla elektronun aynı yörüngede bulunamayacağını ve bu ıkı elektronun ancak ters yönlerde dönerlerse (karşıt spınlı ıseler) bır arada varlıklarını surdurebıleceklerını gösterdı Boylece elektronlar, daha önce karşıt spınlı bır çıft elektron ıçeren yörungelerden kesınlıkle dışlanmış oluyordu Paulı'nın kuralı, dışlama kuralı adını aldı Dışlama kuralı, olağanustu ölçude yararlı oldu Tum farklı atomların özellıklerını, kımyasal ve enerjı yapılanna bağlı olarak açıkladı Elementlerın perıyodık tablosunu mukemmel bır bıçımde açıkladı Zaman geçtikçe, kuantum kuramı bırçok düzeltme, duzenleme geçırdı ve elektron yorungelerını Guneş'ın * çevresınde dönen gezegenlerın yörüngelerı gıbı düşunmemız olanaksızlaştı Bunun yerıne elektronların doğası, yalnızca matematıksel ılışkılerle açıklanabılen bir dalgalar karışımına dönuştu Bununla bırlıkte Paulı'nın dışlama kuralı, yalnızca elektronlar ıçın değıl, protonlar ve fermıonlar olarak sınıflandırılmış tüm ötekı parçacıklar ıçın de geçerlılığını korudu Tabıı kı geçerlılığını korumalıydı, çunku bunu korumasaydı, atomlar bugun sahıp olduklarını bıldığımız ozellıklere sahıp olmayacaklardı Evren, aşına olduğumuz evren olmayacak ve en önemlısı, bız var olmayacak, bır dışlama kuramı var mı, yok mu dıye endışe edebılmek ıçın burada bulunmayacaktık Yıne de bılım adamları, dışlama kuralının nıçın var olması gerektığını göremıyorlar Var olduğu ve evrenı 23 Aralık Pazar TV2 Saat 20.10 inanılmaz Olaylar inanılmaz olayların ve ınsanların konu edıldığı bu bölümde sörf yapan köpek, kolsuz bacaksız doğmuş bır genç kızın paraşutle atlaması gıbı konular yer alıyor TV4 Saat 22.50 Belgesel "Eklnox" 24 Aralık Pazartesi TV2 Saat 22.35 Yerll Belgesel "Tanrıçanın Çıglığı" Anadolu'da yazını dolayısıyla tarıhı dönemlerın başladığı Asur tıcaret kolonılerı devrınden Meryem Ana'ya kadar ana tanrıça tanıtılmaktadır TV3 Saat 20.00 Belgesel "Vucudumuzu Tanıyalım" Düşuncenın vucuttakı çeşıtlı etkılerının örneklerle anlatıldığı bu bölumde şarkıcı Samantha Fox bazı tıbbı deneylere katılıyor TV4 Saat 22.40 Belgesel "Perspektif" Bu bölumde kızılötesı ışının fotoğraf makınelerımn yapımında kullanımı ve bunun ışlevı yar alıyor TV2 Saat 20.05 2000'e Doğru Kentlerlmlz Fatıh Orbay'ın sunduğu, Yuksel Çakmur (Izm B Şehır Bel Bşk), Baykan Gunay (Planlamacı), Oral Vural (mimar), Emre Kongar (sosyolog), ilhan Tekelı'nın (ODTU öğretım uyesı) konuşmacı olarak katıldığı programda, Izmır kentının problemlerı konu edılıyor TV4 Saat 22.40 Belgesel "Yarının Dünyası" Mart Hunt Adası ndan Kuzey Kutbu'na yuruyerek yapılan yolculuk, bu konudakı bılımsel araştırmalar, alevın kendı elektrık gucunden yararlanarak uzayda ateş elde etmenın mumkun olduğu, sıtma hastalığına karşı gelıştırılen yenı bır aşı programın konuları B destekledığı bılınıyor öyleyse, bır elektronun ya da bu ılkenın kapsadığı başka bır parçacığın bulunmaması gereken bır yurungeye yöneldığı bır an yok mu? Bu o kadar seyrek gerçekleşıyor kı bu amaçla gözlem yapmayan bılım adamları, bunu hıçbır zaman saptayamıyor Bu nedenle, bilım adamları, dışlama kuralı ihlal edılse ne olabıleceğını hesaplamaya çalışıyor Bazı olaylar, çok seyrek olarak "yasaklanmış" bıçımde gerçekleşebılıyor, yayılmaması gereken ışınım yayılıyor Bu nedenle arastırmacılar, dışlama kuralının Ihlalını gösterebılecek koşullar altında saptanmış bır ışınım kırıntısı ıçin çok dıkkatlı deneyler tasarlıyor Örneğın, atom çekırdeğının dışındakı bır elektron, çok seyrek olarak, çekırdeğın ıçıne duşer ve bır nötron oluşturmak ıçın bır protonla bırleşır Dışlama kuralı bunu yasaklamaktadır, fakat bu gerçekleşırse, uretılmemış olması gereken bır gama ışını serbest kalır Kekez ve arkadaşları Alpler'de Mont Blanc'ın altında bulunan Sıvı Parıldama Dedektörü'nu (Lıquid Scıntıllatıon Detector) kullandılar Burada, altı yıl boyunca, nukleer olaylar gerçekleşebıleceğı nedenıyle gözlemlenmış 90 ton sıvı hıdrojen bulunuyordu Dışlama kuralının ıhlali dolayısıyla oluşacak herhangı bır ışınım kırıntısı bıle gözlemlenebılecektı Son olarak varılan nokta şu Nukleer olaylar rasgele olarak gerçekleşıyorsa ancak 10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000'da bırı dışlama kuralını ıhlal eder Bu 10 mılyar trılyon trılyonda bır olaydır Bu da ust sınır Kekez ve grubu ıse bundan daha sık olarak hıçbır ıhlalın gerçekleşmedığını söylüyor ihlal olasılığı bundan daha az, hatta sıfır olabıhr, dolayısıyla dışlama kuralı hâlâ geçerlı Bununla bırlıkte bılım adamları, ıhlallerı araştırmayı surdurecekler Kekez ve grubu, yeryüzundekı koşullarla sınırlı olarak çalıştı Belkı çok daha uç koşullarda, dışlama koşulu çok daha kolay olarak ıhlal edılebılır örneğın, Guneş nötrino adlı parçacıklar üretlyor, fakat bılım adamlarının tahmın ettığınden daha az sayıda uretıyor Bunun nedenını bılmıyorlar, fakat bazı araştırmacılara göre Guneş'ın merkezındekı uç koşullar altında dışlama kuralı tam anlamıyla geçerlı olmayabılır ve bu nedenle nötrino sayısı azalabılır Bence böyle bır şey pek mumkun değıl, fakat bunu araştırma olasılığını elde edebılırsek, kesınlıkle kontrol etmelıyız D 25 Aralık Salı Pauli, olgunlaştırıyor Deney yapılıyor 26 Aralık Çarşamba TV2 Saat 20.30 Çevre Turkiye'de bır deprem yönetmelığıne uymadan yapılan yapılar ve istanbul'da olabılecek bır depremın doğurabıleceğı sonuçlarla guney sahıllerımızden Kaş, Alanya, Marmarıs'te çarpık yapılaşma sonucu ortaya çıkan çevre sorunları ekrana gelıyor TV3 Saat 20.55 Belgesel "Doğaya Yolculuk" Belgeselın bu bölumunde yunuslarla ılgılı çalışmalar ve yunuslarla ınsanların ılışkısı anlatılıyor TV4 Saat 22.40 Belgesel "Cousteau'nun Dünyayı Yeniden Keşfl" TV2 Saat 21.15 Blllm Dünyasında "Matematlk" Prol Tosun Terzloglu Yrd Doç Betül Tanbay ve Prof Mehmet Salt Eroğlu'un katıldığı programda matematlk bılımının son yıllarda kaydettığı gelışmeler, matematığın sorunları, çözulemeyen problemler, okulda matematlk öğrenımının zorlukları, matematığın dığer bılımlerle ılışkılerı uzerıne söyleşılıyor Programı sunan Orhan Bursalı, yapımcı Fillz Ozankaya. TV4 Saat 22.30 Belgesel "Yasama Savaşı" "Kurek ayaklılar" bolum başlıklı belgeselde kurbağaların hayatı konu edılıyor 27 Aralık Perşembe 28 Aralık Cuma Niçin olması gerek? TV3 Saat 21.32 Belgesel "Pupa Yelken" TV4 Saat 22.40 Belgesel "Beyond 2000"