Katalog

B İ L G İ S A Y A R D Ü N Y A S I Sayfa tanımlama dilleri Bilgisayar üreticileri arasında 'standart saptamalar"ın önemi. Sayfa tanımlama PostScript ve diğerleri ken kullandığı 127'nin üzerindeki kodların kullanılmasıydı. Çeviri: Nezihe Bahar P ostScript, bilgisayarın, karakterin en ince detaylarını etkili şekilde tanımlamastnı sağlayacak şekilde dizaynı yapılmış bir sayfa tanımlama dilidir. iki imalatçı ortak bir dil üzerinde anlaşmadığı sürece cihazlar arasında haberleşme mümkün olmadığı için standartlar konusu oldukça önemlidir. 20. yüzyılda telekste Emile Baudot'un geliştirdiği Baudot kodunun kullanılışını yaşadık. Bu kod özellikle üçüncü dünyada hftlâ yaygın olarak kullanılıyor ve CCIT tarafından 2 No'lu Uluslararası Alfabe olarak kabul edilmiştir. Bu kodlamada büyük harfler, sayılar ve bazı kontrol işaretlerini desteklemeye yeterli sayıda kodlar üreten 5 bitlik kelimeler kullanılıyor. Taleprlnter ya da teletypewrtter, esas olarak bir elektrikli daktilo idi ve saniyede 10 karakter kadar bir hızla çahşıyordu. Başlangıçta telgraf ve teleks sistemleri için bir terminal olarak geliştirilmişti. Sonra geliştirilerek eski bilgisayar sistemleri ile komünikasyon için ideal bir yol haline getirildi. 1960'larda Teletype Corporation'ın ASR 33 ve 35 tele yazıcıları ile timeshering bilgisayar lara bağlanmıştı. Bunlarda daha değişken, 7 bitlik karakter seti vardı ve daha tazla kontrol kodu mevcuttu. Kodlar mesajın içeriği ile formatı kadar ilgili değildi. Geri dönüş, giriş, satır besleme, tab düzenleme vb. kodlar vardı. Yazıcı pazarındaki tüm standartlar "de facto" standartlardır. Yine de pek çoğu ANSI, CCTI ve EIA gibi organizasyonlar tarafından kabul görmüştür. 1963'te teleprinterın 7 bitlik kodu ANSI tarafından American Standart Code for Information Interchange (ASCII) olarak kabul edildi. Şimdi kullanılan versiyon 1977'de kabul edilmiştir ve 5 nolu Uluslararası Alfabe olarak da bilinir. 7 bitlik bir sistem olarak ASCII kodu 127 ayrı kod tanımlayabilir. Bu durum ANSI1 nın 032 arasındaki sayılar ve 127 için bir kontrol kodları seti tanımlamasını sağlamıştır. Bunların çoğu kodun teleks orijinalini yansıtır. Örneğin 4 iletişim sonu olarak bilinir. Bir önemli kod, çoğu zaman ESC olarak belirtilen 27 kodudur. Bir yazıcı ya da terminal ESC kodu alırsa, takip eden karakterlerin komut sayılması gerektiği anlaşılır ve yazılmaz. "Escape* Sequences" ASCII sisteminin 7 bitlik dizisinin sağladığından daha fazla kodlarla çalışabilmesini sağlar. ASCII kodu hızla kabul edilen bir standart haline gelmiştir. Bu nedenle 1964'te IBM yeni System 360 main frame bilgisayarları için EBCDIC (Extended Binary Co ded Decimal Interchange Code) adlı yeni kodu getirdiğinde herkes çok şaşırdı. Bu durum IBM makinelerin Teletype terminaller ile kullanılamayacağı anlamına geliyor ve müşteriler IBM terminaller almaya zorlanıyordu. EBCOIC, 8 bitlik bir kod sistemidir, IBM dünyası dışında az kullanılır. Bu kod sistemi IBM'in 3270 terminali tarafından kullanılır, bu ise 3270 terminal emülasyonu için ASCM'den EBCDIC çevirimi gerektiği anlamına gelir. Çok şükür ki IBM, PC ve PS/2 dizisi için ASCII sistemini kabul etmiştir. Özel etkiler Yazıcılar daha sofistike hale gelince imalatçılar "escape sequences" denen kodlarla yeni etkiler eklediler. Noktalı matris yazıcı daha sofistike bir kod gerektirdi. Bu yazıcıda yazıcı kafanın pinlerine göre çözümlemesi olan oldukça iyi grafikler üretilebiliyordu. Pazar, zamanın bilgisayarlarının çoğu tarafından kullanılan 8 bitlik kelimenin sekizinci bitini eğik yazı için kullanma adımını atan Japon Epson Corporation'ın hâkimiyetinde idi. 1981'de IBM, yeni IBM PC için IBM Graphics Printer'ı yapma işini Epson'a verdi. Bu yazıcı Epson'ın tanınmış MX80 noktalı matris yazıcısı temelinde geliştirildi. İkisi arasındaki ana fark, IBM'in bazı blok grafik karakterler ve özel Avrupa karakterleri (Örneğin Pound işareti için yararlandığı "extended karakter dizisi"ni tanımlar Bir sonraki gelışme lazer yazıcılardı. Bu yazıcılar inç başına 300 nokta çözümlemeyle yüksek kalıte grafikler üretiyordu. Bilgi işlem gücü arttıkça masaüstü maki' neler dizgi standardında metin ve grafikleri işlemden geçirme gücüne sahip oldular. CORA gibi profesyonellerin kullandığı bazı diller vardı, ancak bunlar çok fazla metin esaslıydı. Bir sayfadaki tüm elemanları tanımlayabilen bir dil gerekli idi. 1960'ların ortalarında John Wamock genel amaçlı bir grafik dili üzerinde düşünmeye başladı. 1978'de Vvarnock, Xerox PARC araştırma merkezine geçti, orada Interpress'in (Xerox'un yazıcı protokolü) geliştirilmesine yardımcı oldu. 1982'de o ve Charles Geshcke Adobe Systems'i teşkil etmek üzere ayrıldılar ve orada PostScript dilini geliştirdiler. PostScript, sayfa üzerindeki her nesneyi tanımlayan ifadeleri olan bir dildir. örneğin 300 dpi (dots per inch nokta/inç) çözümlemede bir inç kare şu satırla tanımlanır: 0 300 300 0 0 300 3 D PostScript'in başlıca yararlarından biri tipi üretrrie şeklidir. Kullanılmakta olan her fontta her harf için bir 'bit map' tanımlama saklamaktan ziyade bilgisayar tüm karakteri oluşturan grafik elemanların basit bir tanımını tutar. (tek tek eğriler) 1984'te Apple LaserVVriter'ına bir PostScript kontrolör koymayı kabul etti. Birdenbire masaüstü yayıncılık mümkün hale geldi ve profesyonel dizgicilerin PostScript dosyaları kabul etmeleri konusundaki talep arttı. PostScript, şimdi piyasadaki en önemli yazıcı protokolüdür. John VVarnock, Adobe Systems'ln başkanı ve PostScript sayfa tanımlama dilinin yaratıcısı. PostScript çok güçlüdür, ancak çok fazla bilgisayar gücü gerektirir. PC pazarında HevvlettPackard'ın tanınmış yazıcısı LaserJet yazıcının anladığı Printer Control Language (PCL)'in oluşturduğu başka bir önemli standart mevcuttur. Bu dil, PostScript'ten daha az sofistikedir (özellikle tip geliştirmede) ve escape sequence kullanımında ESC/P'ye benzer. Ama bu bir sayfa tanımlama dilidir. Örneğin, xc100a300b30g2P ifadesi, yüzde 30 gri 100x300 noktalı bir dikdörtgen tanımlar. Son günlere kadar PCL her fontun bir kopyasının yazıcı belleğinde "bit map" olarak saklanmasını gerektiriyordu. Ancak yeni HP LaserJet lll'ün desteklediği PCL versiyon 5, tıpkı PostScript gibi 'vektör' denen fontları destekleyebiliyor. PCL, lazer yazıcı piyasasında bir standart haline geldiği halde, pek çok yazılım paketinin onun en iyi özelliklerini desteklememesi bir eksikliktir. I | | Solda 'a' harfinln noktalı matris bir yazıcı da basılacağı veya ekranda görüntulenebıleceği şekilde "bit mapped" imajı görülüyor. Altta ise post script yorumcusunun istenen büyüklükte bit mapped karakteri yaratabileceği "bezler curve" seklinde tanımlanmış bir "a" harfi gö' rülüyor. • otus VP Planner'ın 123 çalışma tablosunun yasal haklarını ihlal ettiği iddiasıyla Paperback Software International ve Stephenson Software'e karşı açtığı davayı kazandı. Bu olay, tanınmış paketlerin dosyaları ve komutlanyla uyumlu "clone" denen programların (genellikle tanınmış paketten daha ucuza satılırlar) sonunun geldiğini gösteren bir işaret sayılıyor. Paperback Softvvaıe, VP Planner, VP Planner Plus ve VP Planner 3D'yi (bunlar bir Kanada şirketi olan Stephenson1dan lisans alınaak satılıyordu) satıştan çekmeyi kabul etti. Şirket ayrıca Lotus'a 500.000 dolar ödeyecek. Lotus'un benzer şekilde uuattro Pro'nun 123 ile ilgili teklif hakkını ihlal ettiği iddiasıyla Borland'a karşı açtığı dava ise henüz sonuçlanladı. Lotus, rakiplerinden davacı L 20