Katalog

GÖZ CERRAHİSİ Miyopi ameliyatı nekadar başanlrt Radyal keratotomi denilen korneanın çizilmesi, çok az oranda olsa bile bir dizi olumsuzluklara yol açabilir. Dr. Füsun Sayek por edilmiştir. Tedaviye gerek göstermemekle birlikte kişileri rahatsız eden bir sorundur. Yansıma ameliyat tekniklerindeki gelişmeler ile önlenebilen bu sorun geniş gözlükler ile kısmen ortadan kaldırılabilir. ilk üç ayda rahatsız edici boyutta olma olasılığı °/o 3050 iken, daha sonra % 27'ye düşmektedir. M iyoplnin (uzaği görememe) cerrahi girişimi, göz cerrahisi tarihinde önemli bir yere sahiptir. Deneysel olarak 1828'de ilk kez Hoilanda'da yapılan bu ameliyat, insanlarda 19351955 ydlarında Japonya'da Sato tarafından uygulanmış, ancak amellyattan sonraki ylrmi yıl içinde bu kişiler gozlerinde aşırı sorunlarla hekimlore başvurmaya başlamış, yanl denemeler başansız olmuştur. 1980'li yıllarda ise yine Rus he( kimlerin öncülüğünde ameliyatlar yeniden popülarize olmaya başlamıştır (1). Ülkemizde olduğu gibi diğer pek çok ülkede de bu girtşim önce basında yer almış ve özellikle de ilk yıllarda yapılan yayınlarda ameliyatın kötü sonuçlarına (komplikasyonları) fazla yer verilmemiştir. Bunun önemli nedenleri arasında, ameliyat sayılarının azlığı kadar, amelıyatların en çok uygulandığı Sovyetler Birliği'nin bilimsel topluluklarda yeterince açıklayıcı olmamaları ve dış dünyaya eğitim olanaklarını da kapamaları vardır. Son yıllarda Batı ülkelerinde yapılan ameliyat sayılarında artma ile birlikte, komplikasyonlarla ilgili yayınlar da artmıştır. Ameliyat ve etkilerinden söz etmeden önce "miyopi"yi çok kısaca tartışmakta yarar vardır. Çünkü herhangi bir cerrahi girişim yapılırken hastalığın durumu çok önemlidir. Eger cerrahi girişim llerlemls bir katarakt ya da kör eden glokom (göz tansiyonu) gibi agır ve görmeyi bozan hastalıklar için uygulanıyorsa ender de olsa olabilen komplikasyonlar "risk/yarar" açısından değerlendirilir ve daha az önemsenebilir. Oysaki bu, miyopi ve diğer kırma kusurlarında farklıdır. Çünkü miyopi, köriüğe neden olan bir hastalık değildir. Hastalık olarak kabul bile edilmemektedir. Dahası zeka ile miyopi arastnda olumlu bir ilişkiden de söz edilmektedir. (2) Gözlükle ve kontakt lenslerle kolaylıkla düzeltilebilmektedir. Dolayısıyla miyopi için yapılan cerrahi girişim "elektif" yani isteğe bağlıdır. Bu durumda da elbette ameliyat emniyeti ve komplikasyonlar daha farklı anlamda değerlendirilmelidir. Kısacası hem cerrah hem ameliyata istekli olan kişi, olagan dışı öntemler almalıdır. Bu önlemlerden en önemlisi ise ülkemizde gelenek olarak çok yaygınlasmarmş olan hastanın en geniş anlamda bllgilendirilmesi ve girişim için iznlnin aUnmasıdır. slnln de temelinde klşilerin ameliyat konusunda yeterince bilgilenmemeleri vardır. Yeterli bilgilenme kişinin durumunun, girişimin mahiyetinin, girişime alternatif olabilecek yöntemlerin ve olası komplikasyonların anlatılması ve kişi tarafından anlaşılmış olmasıdır. Bu bilgilenmelerde ilk bilgilenme yeri basın olmaktadır. Basın ise, olayın parlak tarafı ile ilgilidir. ikinct bilgilenme aşaması ise kişinin hekimidir. Miyopi ve cerrahi Miyopinin cerrahisi çeşitlidir. Bunlardan radyal keratotomi korneanın (gözün en öndeki saydam tabakası) kırtcılığını azaltabilmek için bu tabakaya (elmas bıçak ya da lazer kullanılarak) çepeçevre çizikler yapılmasıdır. Bu çizikler korneayı daha düzleştirerek miyopiyi azaltacaktır. Her miyop bu girişim için uygun aday değildir. Oncelikle miyopinin oldukça stabil olacağı, fazla artmayacağı dönem yani 1820 yaş üzerindekiler, ile 10 derece arasında miyopu olanlar ve hekımin göz muayenesinde uygun gördüğü kişiler bu girişim için adaydırlar Konumuz daha çok ameliyatın komplikasyonları olduğundan ABD'de yapılan önemli bir değerlendirmeyi (PERK) temel alarak aşağıdaki verileri hazırladık. Çalışmalar miyopinin amellyatının oldukça emin bir ameliyat olduğunu göstermektedir. Bu konudaki karar birliğl, kişilerin ameliyat serilerini yayımlamamaları, kompllkasyonun ne olduğu konusunda fikir birttğine varılamamış oiması gibi nedenlerie çok net olmamakla beraber, PERK çalışmasındaki 935 göz, üç özel hekimin 680 gözlük vaka serilerinde görmeyi yok eden boyutta bir komplikasyon yalnızca üç gözde oluşmuştur. Daha büyük serili bir çalışmada da görmeyi önemli derecede düşüren bir komplikasyon oranı % 1 olarak verilmiştir. Burada sayılar çok az gibi görünmekle birlikte, olasılık % 1 derken, o olay başına gelen kişi için bu olasılık % 100'dür, bu unutulmamalıdır. Ameliyat sonrası oluşabilen diğer bazı olumsuzlukları şöyle sıralayabiliriz. Tıp ahlakı içinde tum girişimier ve hatta ilaç tedavisi için de yapılması gereken bu işlem özellikle elektif ameliyaüarda daha çok, hatta geometrik olarak artan bir önem kazanır. Amerika Birleşik Oevletlerl'nde miyopi ameliyatı olan 12 kişi 1986 yılına kadar hekimleri aleyhine tazminat davası açmışlardır (3). Bu davaların hep Fotofobl (Işıktan Aşın Rahatsız 01ma): Amelıyattan sonra haftalarca sürebllir. Ameliyatı izleyen ilk haftalarda % 96 oranında görülen bu durum giderek azalır ve ilk yılın sonunda % 2'ye düşer. Görmede Düşme: Kör edici nitelikte olmayan görme düşüklüğü % 1.4 oranında görülmekte olup kişi görme testinde ameliyat öncesıne göre en az iki sıra az okuyabilmektedir. Ağrı ameliyat sonrası erken dönemde görülür. Gereğlnden Fazla Oüzalme: Aslında miyop olan kişi ameliyat sonrası hipermetrop olabilmektedir. Bu da yakın okuma güçlüğü doğurmaktadır. Olasılık çeşitli yayınlarla değişiklik göstermekle birlikte % 0.8 ile % 33 arasında değişmektedir. Kişiye hipermetrop gözlük ya da lens verilmektedir. Gereilnden Az DUzelme Olnuun: Fazla düzelmeden daha iyidir. Çalışmalar bu olasılığı % 27 olarak vermektedir. Yeniden ameliyat ya da gözlük, lens gerekir. İM G6z Aruında Kıncılığın FarMı Hale Oelmesi: Bu göz yorgunluğuna yol açar. PERK çalışmasında hastaların % 95'inin bir gözlerinden ameliyat olduktan en az bir yıl sonra ikinci gözlerinden ameliyat olmak istedlğini göstermiştir. Bu durumda diğer göze kontaklens takmak gerekir. Yine bu hastaların % 20'si diğer gözlerinden ameliyat olmamayı seçmlşlerdir. Ameliyat olmamayı seçen bu gruptakilerin bir kısmı ameliyatlı gözün görmesi ile yeterince idare ettiklerini, bir kısmı da ameliyat sonucundan hoşnut olmadıkları için bu kararı verdiklerini bildirmişlerdir. Her iki gözünden de ameliyat olanların % 41'inde iki göz arasında bir dereceden fazla bir fark belirmiştir. Erkan Pr»•blyopl: Kırk yaşın üzerinde herkeste olusan yakını iyi görememe durumunun, bu ameliyatı olanlarda daha erken olarak olduğu görülmüştür. Oörmede Gün Boyu OynamalarO*ğlşlklikl*n Birkaç yıl sürebilen bu durum hastaların % 1.9'u ile % 60'ında ra Ittlhap: Bu komplikasyonun olasılığı oldukça düşüktür. Ancak kişiler bu potansiyel komplikasyon için uyarılmalı ve en ufak şüphede (geç dönemlerde de görülebllir) hekime başvurmalan oğütlenmelidlr. Anormal Çlzlk ve Skariar: Gerçeği söyiemek gerekirse, radyal keratotomi yapısal olarak normal bir korneayı çizikler yapılan bölgelerde anormal hale getirmektedir. Bu çiziklerin izleri hiç geçmemektedir. İyileşme düzgün olmadığında görme kalitesini düşüren bu durum ayrıca korneanın o alanlarda daha güçsüz olma8i sonucunu da doğurmaktadır. Çalışmalar bu gözlerin ameliyat geçirmemiş gözlere oranla daha çabuk delindiklerini de göstermektedir. Kişiler bu konuda uyarılmalı ve zor sporlar yapmamaları önerilmelidir. Sonuç ve gerçekler: Amacımız bir ameliyat konusunda kötümser bir tablo yaratmak değildir. Bilim ve Teknik'in mektubumuzun bir paragrafını alarak, istediği "miyopinin cerrahi yöntemle gıderılmesının yan etkilerıni anlatan bir bilimsel" yazı yazmaktır. Bu amaçla geniş bir çalışma olan ve konunun uzmanlarından Dr. G.VVaring III ve Dr. E. Rachiol'in Surrey of Ophtalmology Vol 34, No 2,1989'deki yazıları (4) temel alınarak bir derlemeyı okurlara sunduk. Gerçekler: 1 Binlerce kişi elektif (olunması şart olmayan) bu girişimi geçirmekte ve sorunları olmamaktadır. Ancak bazısı büyük bazısı daha az önemli olan ameliyat sonrası komplikasyonlar için kişiler mutlaka uyarılmalıdır. Sorun çıkma olasılığı % 1 bile olsa, bu oran o kişi için % 100'dür, unutulmamalıdır. 2 Bu ameliyat yurdumuzdaki merkezlerde de yapılmaktadır. 3 Sorunun tıbbi ahlak boyutu mektubumuzda tartışılırken; a) Türkiye'de yapılan bir ameliyat için yurtdışına kaynak akmasının gereksizliği ve b) Sözü edilen çok yetersiz sayıda iyileşme sonucunu duyurmanın bilimsel ve etik olmadığı da vurgulanmıştır. 1 Radlal Kerıtotoml H.özçetln TürV Oftalmolo|l Gazetesl 18,240250,1988 2 Myopl, Educatlon, lntollig*nc« M.Rosnar Archl«vM of Ophtalmolofly Vol 105, 1987 3 Radial Kanatotomy: Factora In Itodlcol*galClalms J.B«ttman, M.D. 8urv*y of Ophtalmology 30:267269, 1986 4 Compllcattons of Radial ana Transvarse K»ratotomy: Ma|or Revlew E.RachM »t al Survey of Ophtalmology Vol: 34 No: 2 1989