Katalog

KÜLTÜR BİTKİLERİ GÖKYÜZÜ Baştarafı 7. Sayfada ması sağlanır ve toprak 70°C'de 810 saat sterılıze edılerek zararlı mıkroorganızmalar yok edılır Sonrı ısıya son verılerek soğumaya bırakılır Hazırlanan örtu toprağı torbaların uzerıne örtulmeden evvel komposta geçmeyecek şekılde sulanarak nemlendırılmelıdır iyı bır örtu toprağının özelhklerı, nem tutabılme kabıliyetı, yeterlı gaz alışverışinı sağlayabılmesı, çamurlaşmaması, katılaşıp sertleşmemedır Ekim Mantarı elde edebılmek ıçın pastorıze edılmış kompostun mantar mıselıyle aşılanmasıgerekır Bu olaya ekım denır Mantar mıselı şapkanın alt kısmında bulunan lamellerın ıçındekı mıkroskobık sporların çımlenmesınden oluşmaktadır Pastörızasyondan sonra 2427°C'ye kadar soğutulan kompost, temız bır zemıne yayılır Mısel komposta karıştırılır 1 ton komposta 56 kg tohum ekılmesı gerekır 24°C ısı ve % 7090 nem, mıselın yayılmasında elverışlı ortamı sağlar Yetiştirme sistemleri Ekım yapıldıktan sonra raf sıstemı, sandık sıstemı, torba sıstemı olmak uzere uç sıstemle mantar yetışttrılebılır Mısel ekılmış kompost odalara konmadan önce odalar ılaçlanır Odaların ısısı 2024°C'de tutularak mıselın kompost ıçınde hızlı atılımı sağlanır Bu devreye kuluçka devresı denır Nem oranı % 7090 arasındadır Bu nem odanın duvar ve zemını sık sık sulanarak sağlanabılır Bu devre sonunda beyaz renkte mıseller gelışerek kompostan hertarafına yayılır, 1420 gunde mısel gelışımını bıtırır Mantarın elde edılmesı ıçın mıselı gelışmış olan kompostun uzerıne örtu toprağı örtulur örtu toprağı mısel kompost ıçerısınde lyıce gelıştığı zaman kompost yuzeyıne nemlendırılerek 33 5 cm kalınlığında serılır Örtu toprağı örtuldukten sonra sıcaklık 1518°C arasında bulundurulmalı ve nem oranı % 8085 olmalıdır Mantar başları toprak yuzeyınde görunene kadar havalandırma oldukça az olmalı, taban ve duvarlar sulanarak yuksek nem sağlanmalıdır Başlangıçta çok kuçuk olan mantarlara kök uzerınde gelıştıkçe sık sık temız hava verılmesı, nem oranının % 6070'e azaltılması gerekır Hasat örtu toprağı örtuldukten 1517 gun sonra mantar, hasat edılecek buyukluğe erışır Hasat suresı 4045 gundur Hasat dönemınde ısı 1517°C arasında tutulmalıdır Isının yuksek olması kalıteyı duşurur Nem örtu toprağının yuzeyının kurumayacağı oranda olmalı, fakaf gelışen mantar şapkaları uzerınde iekeler oluşturacak kadar yuksek de olmamalıdır Olgun ve açılmamış mantarlar hafıfçe çevrılerek kopartılır ve kök kısımları kesılerek ambala|lanır Şapka uzerıne fazla değmemek gerekır Aksı halde lekelenerek kalıtenın duşmesıne sebep olur Koşullar normal olduğu surece 1 metrekarede 10 15 kg urun alınabılır nın yanına, çalıştığı kamu kurumu ızın vermedığı ıçın gıdememış Fakat mantarcılık yapmaktan vazgeçmemış önce ışe teorık olarak bu konuda yazılmış kıtapları okuyarak başlamış Daha sonra da okuduklarını uygulamaya başlamış Başlangıçtakı hatalar zamanla gıderılmış Kemal özbayram şımdı ulkemızde kultur mantarcılığını en iyı bılenlerden birı, Faruk Nalbantoğlu da bankacılıktan emeklı olduktan sonra bu ışe tesadufen başlamış Şimdı Faruk Nalbantoğlu'nun sahıbı ve yönetıcısı olduğu Mages Mantarcılık en cıddı kuruluşlardan birısı Kultur mantarcılığını meslek halıne getırenlerın dışında bu ışı zevk ıçın yapanlarında sayısı gun geçtıkçe artıyor Özellıkle evlerının bodrumunda kultur mantarcılığı yapanlar Ankara'da Batıkent'te bır haylı yaygın, yakında Batıkent de mantarcılar sıtesı olursa hıç şaşmamak lazım Bu konuda son bır ornek Ankara Gazıosmanpaşa'da kultur mantarcılığı yapan, kendı deyışıyle bır mantarkolık olan Erol Bey, bu ışe uç yıl once bır arkadaşının bır torba mantar getırmesıyle başlamış Hedıye edılen uretım torbasını şaşkınlıkla nemlı ve karanlık dıye banyoya yerleştırmışler Yaklaşık olarak 15 gun taze taze kultur mantarı yemek çok hoşlarına gıtmış Erol Bey dört katlı evlerının dığer ıkı katını paylaşan akrabalarıyla anlaşarak evın bodrumunda mantar yetıştırmeye başlamış Öncelerı 1015 torbayla başladığı mantarcılığa, ust katlarda yaşayan ıkı akrabası da merak sarınca, bodrum yetmemeye başlamış Geçen yıl zemın katta oturan kıracılarını çıkararak daıreyı mantar yetıştırmek uzere yenıden duzenlemışler Köyışlerı Araştırma Enstıtusu'nde görevlı zıraat muhendısı Gulsun Erdem'ın verdığı bılgıye göre tohum ve hazır torba ıstemı, en çok Orta Anadolu'dan gelıyor Burada hazır uretım torbası almak ıçın aylar öncesınden sıraya gırılmesı gerekıyor Köyışlerı Araştırma Enstıtusu'nde her ay 1200 torba cıvarında kompost torba hazırlanıyor Bunun 350400 torbası araştırma amacıyla ayrılıyor Gerıye kalan ısteklılere verılıyor Bu ışe merak saranlar kompost torbanın tanesını 5500 lıradan, tohumun kılosunu da 4000 lıradan satın alıyorlar Köyışlerı Araştırma Enstıtusu'nun kantınınde ve evde mantar yetıştırıcılerın verdıklerı marketlerde kultur mantarının kilosu yaklaşık 10 bın lıra Bu kadar çok kultur mantarcılığından bahsettıkten sonra ıstersenız mantardan yapabıleceğınız bırkac tane yemek tarıfı verelım Venüs'ün gerçek Magellan uydusunun radar tekniğiyle çekilen fotoğraf larla Venüs kabuğunun hareketli olduğu ve volkanik etkinlikler saptandı... Derleyen: Murat Arın V Mantar yemekleri Mantar ızgarası ıçın bır paket mantar, bır adet lımon ve yarım kahve kaşığı tuza ıhtıyacınız var Yıkanmış mantarlar bır lımonun suyunu da ıçıne koyacağınız ıkı bardak suda 510 dakıka bekletılır Sapları koparılarak ters şekılde ortalarına tuz kcnup elektrık ızgarası, fırın tepsısı veya toprak guvece konulup 510 dakıka kızartılır Sıcak olarak servıs yapılır Mantarlı plrinç pilavı ıçın ıse bır paket mantar, bır lımon, ıkı su bardağı pırınç, dört su bardağı su veya et suyu, ıkı kaşık margarın veya tereyağı ve tuza gereksınımınlz var Manta/lar yıkandiKtan sonra lımonlu suda 510 dakıka bekletılıp doğranır Doğranan mantarlar bır tencerede suyunu çekınceye kadar pışırılır Suyunu çekmesıne yakın 1 kaşık yağ ve tuz konulup kavrulur Başka tencereye 4 su baroteğı su, 1 kaşık yağ ve tuz atılıp kaynatılır Kaynayan suya pırınç ılave edılır Pılav yarı suyunu çekınce mantar konularak karıştırılır Demlendıkten sonra servıs yapılır enus'un gerçek yüzuoü gösteren ılk fotoğraflar çekıldı Yuzeyı çıplak olan Mars'ın tersıne, Venus'unkı bır bulut tabakasıyla gızlenmış durumda Magellan uydusu, fotoğraf çekımı ıçın radardan yararlandı 'Guneş sıstemı'nın en gızemlı gezegenı olarak kabul edılen Venüs'ün ıncelenmesı ıçın 1989 mayısında fırlatılan Magellan araştırma uydusu, görevıne bır dızı deneme fotoğrafı çekerek başladı Bırkaç yuz kılometre yukseklıkten çekılmış bu fotoğrafların kalıtesı, bugune kadar çekılenlerden daha ustun Görev başarıyla tamamlanırsa, Venüs'ün yuzeyının tam bır harıtası hazırlanabılecek Ilk fotoğraflardan çıkan sonuçlar, büyukluğu ve kımyasal yapısı nedenıyle Yeryuzu'ne kardeş gezegen olarak tanımlanan Venus'un yuzeyının de oldukça benzedığını ortaya koydu Uzmanlar, bazı fotoğraflarda, volkanlar ve Havvaı'ye benzer volkanik bolgeler belırledı Bu ılk göruntüler, aynı zamanda, büyuk kanyonlarla ayrılı bırçok sıradağ bulunduğunu ortaya koyuyor Ayrıca, sısmık faylar, jeolojık kırıklar var, dolayısıyla Venus'un kabuğunun çok hareketli olduğu goruluyor Magellan uydusundan alınan göruntulerın çozumlemesı yuzeyde 120 m ve derınlık olarak 30 m olmak uzere oldukça yuksek Bu ılk başarılı göruntüler, Venus1 un harıtası tamamlandığında çarpıcı buluşlarla karşılaşacağımızın habercısı olarak kabul edılebılır Göruntulerın kalıtesı bır fotoğraf makınesı kullanıldığı ızlenımını verıyorsa da Magellan'da kullanılan yöntem radarlarınkıne benzıyor Aslında, yalnızca radar dalgaları, gece ve gunduz çok yoğun olan Venus'un atmosferını geçebılır Bu kalın bulut katmanı, karbonık gazdan (% 96) ve azottan (% 3) oluşuyor ve 70 km yukseklığe kadar erışıyor Bunun ustunde, 250 km ye kadar, daha ınce puslu katmanlar bulunuyor Sonuçta, gezegenın yuzeyını görunmez kılan bır kalkan ortaya çıkıyor yuk yuzey yapıları saptanabılıyordu ve bu, toplam yuzeyın % 2'sını oluşturuyordu Radar uyduların Venüs'e gönderılmesı bır gerekllk oldu ve 1974'te, Amerıkan Marıner10 uydusu gezegenın yörungesıne yerleşen ılk uydu oldu 1978'de, PıoneerVenus1 uydusu, yuzeyın % 80'ının harıtasını 200 metre yukseklığe kadar bır kesınlık ve yuzeyde 70 km'lık bır çözumlemeyle çıkardı Sovyetler'ın 1983 ve 1984 yıllarında gonderdıklerı Venera15 ve Venera16 uyduları, yuzeyde 1 ya da 2 km çözumlemeyle göruntüler gondererek bır atılım yaptılar Venüs'ün yüzeyi En çekici gezegen Yeryuzu'nden bakıldığında Çoban Yıldızı, Guneş ve Ay'dan sonra gökyuzunun en parlak noktası Çunku kendısını saran bulut katmanı guneş ışınlarının önemlı bır bölumunu yansıtıyor (ışık fotonlarının % 2 5'u yuzeye ulaşıyor) Bu parlaklık, Venüs'ü Güneş slsteminin en çekici ve en gizemli gezegeni kılıyor. 1960lı yılların başlarından berı, Yeryuzu'nden ekoradar yöntemıyle Venus ıle ılgılı bılgıler elde edılmeye çalışıldı, fakat ölçumlerı çözumlemedekı yetersızlık nedenıyle ancak çok bü Kimler mantarcılık yapıyor? Kultur mantarcılığı ıle uğraşanların buyuk bır çoğunluğu, bu ışe lesadufen gırışmışler örneğın Kemal Özbayram ıpekböcekçılığı uzerıne araştırma yapmak uzere yurtdışına gıttığınde kultur mantarcılığını görmuş Daha sonra Bursa'da Saraçoğlu'nun çıftlığınde ıpekboceğı yetıştırmekten vazgeçerek kultur mantarcılığına yonelmışler özbayram'ın bu ışe başlaması oldukça ılgınç, o yıllarda uç aylığına kurs görmek amacıyla, Almanya'da mantarcılıkla uğraşan bır aıle Magellan'ın amacı, bunun on kez daha lyısını gerçekleştırmek, 100 mşfreye kadar ayrıntılı göruntüler gondermek Boylece, Venus'un yuzeyıyle ılgılı çok sayıdakı bılmece çözulebılecek Hatta buna ıç yapısıyla ılgılı soruları da ekleyebılırız Bugun, yuzeyde bulunan buyuk yapılar yeterınce iyı bılınıyor, ancak bılım adamlarının, gezegenın tarıhını ve ışleyışını anlayabılmelerı ıçın daha fazla ayrıntılı bılgı gerekıyor Gezegenın % 70'ının engebelı bır yapıya sahıp olduğu, fakat hıçbır yerde yukseklığın 500 m'yı geçmedığı bılınıyor Mars'ın ve Ay'ın en eskı topraklarına benzetılebılecek bu genış ovada bırkaç kılometre çapında kraterler bulunuyor Yuzeyın % 10'unu ıse yaklaşık 1 5 km yükseklıkte yaylalar kaplıyor Burada, dünyadakı kıtalara benzerlığı dolayısıyla "toprak" adı verılmış Aphrodıte ve Ishtar adlı ıkı yapı goruluyor Terra Ishtar'da, tespıt edılen en yuksek te '