Katalog

SORUN YAN ITLAYALIM Bİ L İ M YA Y l N Hemoroide sağaltım Bır okurumuz kanayan hemoroıdlerı olduğunu ve bunların oluş nedenı ve tedavısı hakkında bılgılenmek ıstedığını belirtmektedır Okurumuzun sorusunu Marmara Ünıversıtesı Tıp Fakultesı Genel Cerrahı Anabılım Dah'ndan Dr Haldun Döslüoğlu yanıtlıyor "Hemoroıdler, anuste bulunan ve genellıkle üç tane oten yumuşak doku yastıklarıdır ve kuçuk venler, arterıoller ve duz kas lıflerınden oluşurlar Bunların fonksıyofHarı tam olarak bılınmemekle bırlıkte gaz ve gaıta kontrolune yardımcı oldukları ve dışkılama sırasında genışleyerek anüse yastık görevı yaptığı öne surulmuştur Bunların buyumesınden, genellıkle beslenme alışkanlıkları ve hareketsızlığe bağlı olarak oluşan kabızlık sorumlu tutulmaktadır HemoroTdier, genellikle dış ve ıç olarak ıkıye ayrılırlar Dış hemoroıdler, pıhtılaşıp ağrıya neden olabılırler ve ılk 48 saatte şıddetlı ağrıya neden olabılırler Genellıkle sıcak su oturma banyoları ve ağrı kesıcıler ile kendılıklerınden gerılerler, ancak ağrılı dönemınde erken cerrahı mudahale>de önerılebılır Iç hemoroıdler ıse genellıkle dışkılamayla bırlıkte ağrısız kanamayla veya uzun süre dışarıda kalmasına bağlı ırrıtasyon bulgularıyla kendılerını gösterırler Ağrı, pıhtılaşma, anal fıssur veya darlık olmadığı takdırde fazla ön planda değildır Iç hemoroıdler, şıddetıne göre dört grupta ıncelenırler Bırıncı derecede sadece ıkınmakla anal yastıkçılar dışarıya çıkarlar ve başlıca ağrısız kanamayla kendılerını gösterırler Kabızlığın, dıyetle önlenmesı genellıkle yeterlı olur, ancak bazen lastıkle bağlama ıle tedavı gerekebılır Ikıncı derecede ıkınmakla dışarı çıkan bıraz daha büyumuş hemoroıdler kendılıklerınden ıçerı gırerler ve tedavısı yıne dıyetle kabızlığın önlenmesı ve lastıkle bağlamadır Üçuncu derecede ıkınmakla ve yurumekle dışarı çıkan hemoroıdler ancak elle ıçerı ıtılebılır ve lastık bağlama denenebıleceğı gıbı en 1yı sonuç cerrahı olarak pakelerın çıkarılmasıyla elde edılır Dörduncu derecede hemoroıdlerde ıse pakeler sureklı dışarıda kalmaktadır ve ıçerı gırmemektedır Kesınlıkle cerrahı olarak çıkarılmaları gerekır Hemoroıdlerı olup da hastamız gıbı kırmızı renklı kanaması olan kışılerde, özellikle hasta 40 yaşının üzerındeyse mutlaka sıgmoıdoskopı yapılmalı (tercıhen 60 cm'lık bukulebılır sıgmoıdoskop ıle) ve hemoroıdle bırlıkte kanser, polıp gıbı dığer hastalıkların bulunmadığı ekarte edılmelidır Bunun Ihmal edılmesı durumunda, erken teşhıs ve tedavı edılebılecek bır kolorektal kanser, hastanın hayatını tehdıt edecek kadar gecıktırılmış olacaktır Hemoroıdlerın tedavısınde çeşıtlı seçenekler bulunmaktadır ancak bunların başında kabızlığın önlenmesı gelmektedır Posa bırakıcı gıdalar (kepek ekmegı, sebze, meyve gıbi) alınması ve gunde en az 3040 dakıka kadar yürünmesı gibi basıt önlemler bunda yeterlı olabılecektır Bırıncı ve ıkıncı derecede hemoroıdlerde bunlarla bırlikte lastıkle bağlama, kızıl ötesı ışınlamayla pıhtılaştırma, dondurma, ığneyle sklerozan madde verme gıbı çeşıtlı tedavı şekıllerı uygulanabılır Uçuncu ve dorduncu derecede hemoroıdlerde ıse tercıh edılen tedavı şeklı cerrahı olarak bunların çıkarılmasıdır Cerrahı tedavı hastaların sadece %510'unda gerekmekte olup lyı yapıldığı takdırde hasta tamamen normale döner" Yankı Yazgan Üstün başarı ' öğrenmede ve Sınavlarda Ustün Başarı, Psıkohg Dr Acar Baltaş Remzi Kltabevi, 1990 (3 basım) Düşüncedeki korkunç hız Izmır'den yazan okurumuz Emfn Ünal, "zaman zaman" duşuncesınde ortaya çıkan "korkunç hız"dan şıkâyetçı Bu anlarda, ışlerını normal hızda yürütmesıne rağmen kendısıne sankı her şey "çok yavaş ışlıyormuş gıbı" geldığını ve "ışı bırakarak", "bu halın geçmesını beklediğinı" soyluyor okurumuz Budurumdankurtulmakıçınboşbır kâğıdı karalamaya başladığını ancak düşuncesındekı "hıza yetışemedığını" belırtenUnal, "boyleetkılerı veya belırtılerı olan bır hastalık" olup olmadığım soruyor Okurumuzun sorusunu Marmara Unlversitesl Tıp Fakültesi Psikiyatrl Kllnlğl'nden Prof. Dr. Esat Göktepe yanıtlıyor "Mektuptasöz edılen "duşuncedekı korkunç hız"ın ancak zaman zaman ortaya çıkması ve günluk ışlerı etkılemesının, aynı zamanda bu hızın yazıya dökulememesının bırruhsaldurumlaılgıholupolmadığı.yanı bunlara ek olarak dıkkatın bır noktaya yoğunlaştırılamaması, aşırı bır neşe veya taşkınlıklabırlıktegörulupgörulemedığıbılgısı önemlıdır Insanların ruhsalduygusal durumlarıçabukdeğışmegösterebılır, ancak bazı ınsanlarda bu, sızın sözunu ettığınız hızda gerçekleşebılır Duşuncelere yetışememek deneyımı, ınsanların aynı anda bırkaç ışı bırden yapma veya yaptığı ışı, normalde ınsanların yaptığından, çok daha hızlı yapmayı ancak bazı araçların (orneğın bılgısayar)becerebıldığı gerçeğını değıştırmıyor Bazı ınsanların zıhnınde kısa suren hızlı duşunme ve bırbırını ızleyen yenıozgun duşuncelerın canlanabıldığı bır sure yaşanması olasıdır Ancak bunun yalnız başına bır hastalığın belırtısı olduğunu söyleyemeyız Psikıyatrık hastalıklardan 'manı'de duşuncelerın hızlanması, bır düşünceyı, onunla herhangı bır şekılde ılgılı başka bır duşüncenın ızlemesı görulmektedır Ancak bu, o hastalığın tek belırtısı olmayıp ruhsalduygusal durumun da aynı zamanda değışmesı, kışının aşırı neşe, hareketlılık ve coşkululuk belırtılerını göstermesı gerekır Bu tür kışılerde sıkolarak bu hızlanma dönemı bır yavaşlama dönemıne geçebılır, yanı manık bır durumdan depresyona (ruhsal çök künluk, halsızlık, uzuntu duygusu, uykusuzluk, ıştahsızlık, dıkkatı yoğunlaştıramama) geçılebılır Mektup sahıbının bunu yaşamadığı anlaşılıyor Ancak aılesınde buna benzer bır hastalık oykusu varsa, bır ruh hekımıyle goruşmesı onerılır" ğıtımımı soran olsaydı vereceğım cevaplardan önem verdığım bır tanesı, "klasikten taste geçiş dönemlnln ürünüyüm" olabılırdı Sınavların henuz yeterınce hayat memat meselesı olmadığı, ama kazanmanın daha çok bır övünç vesılesı sayıldığı o zamanda, testlere yönelık özel hazırlık teknıklerınden pek haberdar değıldık Kendı adıma konuşursam, sınavlara hazırlanma teknığını kor topal gelıştırmıştım Teknık ışe yaradı ama hep daha verımlı, daha pratık ve daha "bılımsel" bir şeyler aradım Daha "bılımsel" derken, öğrenme ve akılda tutma ıle ılgılı araştırma verılerının sonuçlarına dayanan "bır şeyler"ı kastediyorum Herkesın kendıne göre gelıştırmış olduğu bır çalışma teknığı hep var Bu teknıkler genellıkle bellı bır başarı duzeyı de sağlayabılıyorlar Ama benım kafamdan hıç eksık olmayan, daha az zaman harcayarak (ya da luzumsuz zaman harcamayarak) daha yuksek bır başarı oranı tutturmakta yardımcı olabilecek bır teknığe nasıl erışılebıleceğı Şımdı butün bu sınav, teknık, başarı meselelerı nereden çıktı dıye duşunulebılır Testın mutlak egemenlığının kayıtsızşartsız her alanda kabul edıldiğı bır dönemde, ınsanların neredeyse hayat boyu sınavlarla gureştığı bır ulkede bu sorudan daha kullanıslı ne olabılır? Benzer amaçlı sınavların bolca olduğu Batılı toplumlarda, sınavlara hazırlanmaya yönelık kurs, dershane vs koşullarını bılmıyorum Ancak sınavlara hazırlayan sonsuz sayıda kıtap, bant var Bılgı verıp sınamak ışlevını gören bu kıtapların yanı sıra bazı kıtaplar da sınava nasıl hazırlanılır, ders nasıl çalışılır, fılanca konu nasıl daha tyı öğrenılır, bunları oğretme ıddıasında Ilk bakışta kuşkuyla karşıladığım bu kıtapların ışe yararlılığının, kullananların kapasıtesıyle orantılı olduğunu duşündüm Yanı, bır sınavda başarı sağlarsam, bu boyle bır kıtap sayesınde mı olacaktı? Kıtapların çok ıddıalı başlıklarının ('Bu kitabı okuyun, ABD matematık şampıyonu olun' gıbı) ıtıcilığıni belırtmelıyım Ancak işe yaramazlıklannı düşunmekten vazgeçışımı sağlayan, benzer amaçlı bır Turkçe kıtap oldu E Bılgının akılda kalışının nasıl olduğunu bılmemız, onu akılda tutmamızı kolaylaştıracaktır Kıtapta da bu sureç anlatıiıyor Anlık bellekten, yakın ve uzak belleğe bılgılerın nasıl aktarıldığını, kalıcı ve geçıcı bılgılerın beyınde ne tıp bıyolojık sureçlerden ğeçtığını öğrenmek bılgı edınırken neler olduğunu bılmemızı sağlıyor Kalıcı bılgının proteın sentezıyle yakın bağlantısı ve ancak tekrarlanan t ılgının bu bıyolojık değışıklığe yol açtığını bılırsenız, uygun bır yöntemle tekrarlanan bılgının en lyı öğrenılen olduğunu görebılırsınız Ya da bır öğrenme sürecıne eşlık eden duyguların nıtelığıne dıkkatınız çekılebılır Bu duyguların nıtelığı ve şıddetı öğrenme surecını aksatabılır Kıtabın yazarı Acar Baltaş (psıkolog dr), sınava hazırlanan gençlerle olan deneyımlerınden de yararlanarak, "sınav kaygısı"nın gerek sınav öncesındekı, gerekse sınav sırasındakı performansı etkıleyışını ayrıntılı bır şekılde açıklıyor Üstün Basan'da, çalışma teknığıne ılışkın bır kıtabın kurmasını bekledığım bılımsel bağlantılardan bır tanesını daha buluyorum Yatarak çalışmaya buyukler hep karşı çıkarlar "Yattığın yerde okuduğun aklına gırmez" gıbı geçerlı, ama belırsız bır sebepten Baltas'ın açıklaması çok basıt, ustelık ıkna edıcı Kasların gergınlığı hakkında bılgı taşıyan sınır lıflerı, beyın sapındakı uyanıklık duzenleyıcı merkeze uzanırlar Yatar durumdakı bır kışının kasları oldukça gevşek olacaktır Bu gevşeklık dolayısıyla beyın sapına gönderılen mesajlar, "uykuyu başlatan maddelerın salgılanmasına yol açarak, dıkkatın ön şartı olan uyanıklığı" bozar Herhalde boyle bır açıklamadan sonra, yatarak çalışmakta ayak dıremek zor Kıtapta lyı dınleme, hızlı okuma ve öğrenme ya da sınava daha lyı hazırlanma hakkında başka pek çok önerı ve yöntem var Bazıları "taktık" nıtelığınde olan bu önerılerı anlatmak ıçın yer dar Ancak çok önemlı faktörlerden bırının, duşunce şeklı olduğunu belırten Baltaş "Düşünce biçlminln düzenlenmesi" başlıklı bolumde de mantıklı olmayan duşunce bıçımınden kaynaklanan endışe ve gergınlıklerle yapıcı bır mücadelenın ıpuçlarını venyor insan kıtabı okurken ıster etemez, kendı yaşantılarıyla ılgılı çağrışımlara kulak venyor Baltaş yatılı okullarda başarının daha yüksek oluşunda, sabah etutlerındeki tekrarlama olanağının (başka pek çok etkenle bırlıkte) rol oynadığını belırtıyor Ylne gece yatmadan öğrenılmış bır bılgının REM uykusu sırasında salgılanan bazı kımyasal maddelerle kalıcılığının arttığını öğrenıyorum Sabah etudundekı tekrar, REM uykusunda beyındekı ızı kuvvetlenen bılgıyı adeta evımızın telefon numarası gıbı beynımıze yerleştırıyor O anda ıster ıstemez duşunuyorum Acaba sabah etutlerıne düzenlı gıtmış ve gereklı tekrarları yapmış olsaydı m, daha başanlı bır öğrencı olur muydum? tabının açılış sloganı "Başarısız olmayı beklemeyın " Unıversıte sınavlarına hazırlanan öğrencılerı hedefler gözüken kıtap, bır bellrleylcl sınava ya da sınavlar dızısıne hazırlananlara hıtap eden pek çok özellığe sahıp Çalışma ve öğrenme yöntemlerıne, nörobıyolojı ve kogntfıf psıkolojıden aktarma bılgılerle değışık bır bakış getıren Üstün Basan'nın bazı özellıklerı vurgulanmaya değer Çalışma teknığı olarak tekrarlamanın önemı belırtıldıkten sonra tekrarlama sıklığı ve suresı hakkında önerıler getırılıyor Acar Baltas'ın yazdığı Üstün Basan* kı 18