Katalog

BESLENME Tütün, saman, solucan kreması, deniz bifteği 2000'li yılların yemekleri Çevıri: Aslı Kayabal 2000'li yılların insanı nasıl beslenecek? Biyokimya ve ileri besin teknolojileri bu konuda sürprizler hazırlıyor. 21. yüzyılın sofralarında, samandan öküz kanına tütünden güvercin yumurtasına dek çok besin yer alacak. Etin tahtına fasulye oturacak. yılında dunya nufusunun 7 mılyarı aşması beklenıyor Aıle planlamasının gereğınce uygulanmadığı gelışmekte olan ulkelerın çığ gıbı gelışen nufusunu beslemek ıçın geleceğın yenı besin turlerı araştırılıyor Dev teknolojık gıda projelerı altematıf bır beslenme rejımı hazırlıyor 2000'lı yılların insanı sofrasında sentetık haplara yer vermeyecek, kötü bır une sahıp bu haplar "Yıldız Savaşları" gıbı bılımkurgu fılmlerın dunyasında sınırlı kalacak Bazı araştırmacılar ıse gelecek yuzyılın sofralarında kımyasal karışımlı besınler göruleceğını behrtıyor Örneğın Massachussetts Teknolojı Enstıtusu'nden Prof. Nevin Scrimshavv guzel bır bıleşım"e dıkkat çekıyor Formaldeıd ıçınde ısıtılmış glukoz bu Söz konusu bıleşım hıdrojen sıyanuru ıle kanştırıldığında amınoasıt karışımları elde edılebılıyor Bazı yeni besin türlerl de genetık sentezle uretılecek 2000 yılından sonra bak terı kolonılerı etın yerını tutarken normal koşullarda her gun duzenlı beslenen ve yarım kılo proteın veren bır ökuz bakterılı hucrelerle donandığında gunde 1250 kg proteın sağlayacak Işyerlerı "biyokütleler"den oluşan menuler sunacak çalışanlarına Israıl'de Eilath'da suyosunu ve plankton gıbı denız bıyokutlelerınden, vıtamın, yağ asıdı, enzım ve klorofıl elde edılıyor Ayrıca hıdrojenle beslenen mıkroorganızmaların sentezı ıle de proteın elde edılebılecek Gottıngen ünıversıtesınden Prof. Schlegel şımdıden deneysel yöntemlerle, mıkroorganızmalardan cevlz tadında proteın urettı Marul ve yabanturbu döner sılındırler ıçınde, guneş enerjısıyle yetıştırılecek Bu sebze turlerı vıtamın ve tuz katkılı çozeltılerle beslenecek 21 yuzyıl insanı ıçın tomruk, ahşap ve endustrıyel selulozdan yıne deneysel yöntemler aracılığı ıle besin proteını uretmek guç olmayacak Geleneksel ya da yenı hayvansal urunlerden edınılen yarısentetık besınler sıkça kullanılacak Astronotların kurutulmuş vıtamın, proteın ve konsantrelerden oluşan yemekleri, gündelık yaşamın ıçınde yer alacak Teknolojık sureçlerın temel besınlere eşlık edeceğıne şuphe yok, örneğın kurutma Işleml en pahalı ve çabuk bozulabılır urunlere uygulanacak Kurutulmuş havuç, mantar, patates, soğan ve slrke sofralarda sıkça gorulecek Belkı de ınsan 10 yıl ıçınde saman ve setülozu proteın dokuya donuştürerek bunlardan doğrudan yararlanabılecek Petrol, gaz, metan, alkol, atanol, me20 2000 baklıyattan proteın konsantrelerı elde edıldığı gıbı bıyolojık değerı yuksek bazı temel urunler de tıbbı otların yapraklarından çıkarılabılıyor Bu arada kasaphk etlerın kanından, 2000'lı yılların besınlenne katkıda bulunacak bazı alturunler de elde edıldı Plazma proteını, globın vs Proteın bakımından zengın bu tur ürunlerın gelecekte süt ve yumurtanın yerını alması beklenıyor % 35 oranında konsantre ökuz plazması katılan 21 yuzyıl ekmeklerının besin yönünden zengın olmalarının yanında daha da yumuşak bır tat kazanacaklan kesın Karınca, çeklrge ve solucan kreması gerçek bır pazar bulamayacak Bu tur ürunler tadımlık besınler olarak kalacak Tavuk yumurtası yanında uçucu hayvanlann yumurtaları da devreye gırıyor ördek, guvercın, bıldırcın ve kumru yumurtaları sofralarda sıkça yer alacak Denız kökenlı yıyecekler ıçınde suyosunlannın önemlı bır yer tutacağı kesın Pek yakında galetalar ve balık yemeklerınde mıkroskopık suyosunları kullanılacak Novara'dakı Ulusal Beslenme Enstıtüsu'nde suyosunu deneysel yöntemle uretıldi bıle Deniz bifteği Gelecek sofraların vazgeçılmez konukları hıç kuşkusuz balıklar ve kabuklu deniz ürunlerl olacak Pek çok besin maddesının temelınde balık unu yer alacak Aroma ve özu arındırılan denız canlılarından elde edılen proteınler, köfteden salçaya ve çeşıtlı bıskuıt turlenne dek kullanılacak Bır Japon fırması "Marln beef" denız bifteği urettı bıle Japonya, Kanada ve SSCB ıle bırlıkte levrek, dulger, mersın, som ve yılan balığı ıle ıstakoz ureten ulkeler ıçınde başı çekecek Bir zamanlar Azteklerın domates, bıber ve buğday katarak zengınleştırdığı suyosunu etten farksız tadı ıle denız urunlerının ana maddesı olacak Afrıka'dakı bazı topluluklar da Aztekler gıbı suyosununu benzer turde kullanıyor Israıl'de Rehovot'da ıse sındırımı kolay bır yosun turü ıle glıserın bakımından zengın bır dığer yosun turunun deneysel yolla üretıldığı bılınıyor %8'lık bölumu betakaroten ıçerecek tatlı alkollü içecekler ıse 2000 yılının en zararsız maddeleri olacağa benzıyor Geleceğın insanı tütünden de yararlanacak Nasıl mı? Tutun yaprağı çıçeklenene dek nıkotın ıçermıyor italya'da yetışen bır tutün türünden elde edılen proteının şeker ve kalsıyumpotasyum ıçermedığı gözlendı Araştırmacılara göre bu proteının dıyet besınlerı ve alkolsuz ıçeceklerde besin değerını arttırıcı bır ışlev üstlenmesı olası Calıfornıa Unıversıtesı'nden Prof S W VVıldman tütünden elde edılen çeşıtlı proteınlerın yumurta ve soyanın ıçerdığı amınoasıt mıktarına eşdeğerde amınoasıt ıçerdığını bıldırıyor İtalya'da uretılen tutunun, böbrek yetmezlığı, mıdebağırsak rahatsızlıkları çekenlerde olumlu sonuçlar verdığı belırtılıyor 2000'lı yılların insanı yenı proteınlerle zengınleştırılen makarnalan da tadacak Kepeklı spagettılere %10 oranında konsantre bakla proteını katılırken yumuşak buğdaydan uretılen şerıt makarnalar %20 oranında bakla proteını ıle zengınleştırılecek tanol ve gübreden besin ayrıştırma çalışmaları deneysel duzeyde sureceğe benzıyor Mayalar ve fotosentetık olmayan tek hucrelı bakterıler gıbı bıyoproteınler bınlerce yıldır yoğurt, şarap, peynır, ekmek gıbı mayalanmış besınlerde mevcut Bu tur besınler buyuk bır gelışme gösterecek Mısır veya şekerpancarı kulturune dayalı yetıştırılen bıra mayası normal beslenme duzenı ıçınde yer alırken toksık olabılecek petrol ya da gübreden edınılen bıyoproteınler ınsan sağlığı açısından yasak olmaya devam edecek Acaba seralar ve turfanda ürunler nasıl bır ışlev üstlenecek? Bazı besin turlerı artı suya gerek duymadan kendı sularıyla pışebılecek Bu pışırme yöntemı fazla enerjı kaybını da önluyor 150° sıcaklık ve 100 atmosfer basıncında kurutulan proteın, tatlandırıcı ve baharatlar kendı doğal nemlerının %1520'lık mıktarını kullanabılecek Ancak bu pışırme yontemı bıtkısel proteınlerın yapısını değıştırebılıyor Soya, bakla, ayçıçeğı ve acı baklanın et gıbı lıflı bır yapı edınmesı olası Yıllar once ıddıa edıldığı gıbı dondurulmuş besınler gelecek yüzyılın cazıbelı be sınlerı olmayacak Fıyatları daha da artacak olan bu tur besınler önemlerını yıtırırken ekmek ve fırın tatlılarının dondurulmuş çeşıtlerı 21 yuzyıl ınsanının damak tadında yer alacak Bakliyatın altın çağı mı? Her geçen yıl fiyatı sureklı tırmanan et 2000'lı yıllarda önemını yıtırırken etın yanında Sut, yumurta ve hayvanı yağlar da sofralarda arasıra görülecek unümüzdekı yuzyıl bakllyat, özellıkle de fasulye altın çagını yaşayacak Vejetaryen bır kımlık kazanan bar tutkunları uzak geçmıştekı atalarını aratmayacak Sut kuzusunun ılık gıbı etı, cılız ve tüysuz tavuklar, çelımsız hındıler gıbı kavramlar gastronomı dünyasının dışında kalacak 1 hektar soya ekılı alan 500 kg bıtkısel proteın verebılıyor Aynı ekılı alan büyükbaş hayvanlann yetıştırılmesı ıçın otlak görevı görurken yalnızca 40 kg et ya da 60 kg sut verebılıyor Anonım hamurlar, pastane ışlerı, nohut, bakla, fasulye karışımı unlarla pekışıyor Pek yakında fast food'larda sıcak Amerıkan yemekleri yeşıl proteınle donanacak Yenı tatlarda temel proteınter değışmeyecek Bakla, bezelye ve nohut gibı tanelı