Katalog

EĞİTİM su ve keşfın ya da buluşun zamanı belırleyicı etkenlerdır Son önerıler eylul ayında formule edıldıkten sonra komıtenın görevı son bulur Bu önerıler enstıtu profesörlerıne sunulur Buyuk jurı, ekım ayında tam bır gızlı lık içınde en geç kasım ayında (ızyolojı ya da tıpta Nobel Ödulu verılecek olanı se çer Enstıtu dışında kımsenın son tura kalanları oğrenmesıne ızın verılmez Oylamadan sonra basına bılgı verılır Bu nedenle ödul kazanan kımse, bu mutlu haberı Stockholm'den gonderılen telgraftan once radyotelevızyondan öğrenır Kımya, fızık fızyolojıtıp ve edebıyat dallanndakı oduller her yılın 10 aralık gunu, Yanı Alfred Nobel ; ın ölum yıldönumunde Stockholm Konser Salonu'nda sahıplerıne verılır Ödul, bır altın madalya, dıploma ve bır çekten oluşmaktadır Öduller Isveç Kralı tarafından verılır Buna karşılık, odul alanlar bır teşekkur konuşması yaparlar ve daha sonra bılımsel çalışmaları hakkında bır konferans verırler • Karolınska Ensıtutusu sekız ay boyunca fızyolojı ya da tıpta verılecek olan ödulu belırlemeye çalışır Bunu vasıyelnameye en uygun şekılde gerçekleştırmek ıçın çaba harcar Yansız olmaya çalışır Buna rağmen kaçınılmaz olarak bazı hataların oluştuğu da bır gerçektır Özellıkle edebiyat alanında boyle durumlarla sık olmamakla bırlıkte karşılaşılmıştır Her şeye rağmen Nobel ödulu çagımızın en buyuk oduludur llk Nobel Ödulu 1901 yılında Emll vbn Behring'e verıldı Ancak bu da çelışkısız değıldı Von Behrıngsıklıkla odule aday gosterılmıştı Behrıng'ın dıfterı antıtoksınını buluşu ınsanlığın yaran" yonunden çok önemlı ıdı Uzun yıllar dıfterı antıtoksınının yararları kanıtlanmıştı Ancak Nobel komıtesı bu buluşun, eskı olduğundan vasıyete uygun olmadığını ılerı suruyordu Ross ve Finsen uzerınde duruyordu Ancak fakulte uyelerı komıtenın bu önerısını reddettıler ve bır uzlaşma önerdıler Behrıng'nın buluşu eskı ıdı ancak önemı son yıllarda kavranılmıştı Emıl von Behrıng boylece ılk Nobel ödulu'nu kazandı Ross ve Finsen ıse 1902 ve 1903 yıllarında ödul aldılar Pawlow ve Koch da daha onceden önemlı buluşlar yapmış oldukları halde 1904 ve 1905 yıllarında ödullendırıldıler A dıyebılen B de dıyebılmek zorundadır Nobel'ın amacının aksıne ılk 10 yılda ödul kazananlar genç yetenekler değıldı Oörduncu Nobel ödulu 1904 yılında zamanın buyuk fızyologlarından olan lwan Petrovvitsch Pawlow'a verıldı Pawlow St Petersburg'da bulunan Askerı Tıp Akademısı öğretım uyesı ıdı ödul gerekçesı, sındırım fızyolojısı konusunda önemlı buluşları olarak gostenlmıştı Pawlow'un deneylerının öneminı bugun çok daha lyı anlayabılıyoruz Kendısı önemlı buluşlannı 1903'te yapmamıştı Buna rağmen ve 53 yaşında bulunmasına rağmen yenı bır okul yarattığı gerekresı ıle ödullendırılmıştı Pawlow'un deneylerı yenı bır çağ açabılecek nıtehkte görulmuştu Kalıtesı hakkında karar vermek o zamanlar oldukça guç olmuştu Bu nedenle Pawlow hakkında bılımsel rapor hazırlamakla gorevlendırılen Profesör Tıgerstedt ve Johansson, 1901 yılında Petersburg'a gıttıler Pawlow ve deneylerı hakkında yerınde bılgı topladılar Asltnda Powlow bu ödulden on yıl önce kurduğu laboratuvarı ıçın Nobel'den önemlı derecede yardım almıştı Daha once belırttığım gıbı Nobel genç ve yeteneklı araştırıcıları tum gucu ıle destekleyerek onların uzun yıllar verımlı olmalarını sağlamak ıstıyordu Ama neden sadece Nobel? Bu önemlı sorunun yanıtını bulmak bır tarafa llgılenenler var mı? (1) Lıvanelı, Z Orta zekâlılar ve Nobel Sabah Gazetesı, 28 Ekim 1990 Nasıl bir fizik eğitimi? Türk Fizik Vakfı'nın sempozyumunda konuşmacılar fizik eğitimini eleştirdiler ve çağdaş bilimî yakalamak için önerilerde bulundular. Hülya Peker Fizik Öğretiminde Çağdaş Eğilimler Sempozyumu T urk Fızık Vakfı'nın duzenledığı Fizik öğretiminde Çağdaş Eğilimler konulu sempozyum 13 kasım tarıhlerı arasında Ankara'da yapıldı Konuşmacılardan Gülsen önengut, lıse fızık kıtaplarındakı bazı temel kusurları, Meral Serdaroğlu ortaöğretımdekı yönlendırmenın unıversıte duzeyınde yarattığı sorunları, Meral Aksu ıse fen eğitımınde oğretmenlerın değerlendırmesını anlattı Gülsen Önengut llk Nobel ödülleri öğrencılerin unıversıte fızık derslerınde çok duşuk basarı göstermelerının nedenlerınden bırının, lıse fızık kıtaplarında kavramsal yanlışlıklar olduğunu söyleyerek başlıyor konuşmasına Gulsen Önengut. "Bu dersı geçen öğrencılerin buyuk bır bolumu sadece sınavlarda lyı not almaya yetecek bazı becerıler kazanıyor Temel fızık kavramlarını anlama duzeylerınde dersın başı ile sonu arasında pek buyuk bır farklılık olmuyor llk yıllarda kusurun bende olduğunu, öğrencılere bıldığımı öğretmekte yetersız kaldığımı duşunurdum Daha sonra bunun benım ötemde, çok yaygın bır sorun olduğunu fark ettım Son yıllarda ıse fızık eğıtımindekı kavramsal guçluklenn evrensel bır problem olarak dunyanın değışık yerlerınde yoğun bıçımde araştırıldığını oğrendım Gulsen Önengut unıversıteye gelen öğrencilere temel kavramların öğretılmesını zorlaştıran başlıca ıkı neden olduğunu belırtıyor Bunlardan bırıncısı fızık dersının dunyası, öğrencının 18 yıldır içınde yaşadığı ve hakkında ılk elden deneyım sahıbı olduğu dunya değıl Ideal bır dunyadan bahsedılıyor Bu dunyada noktasal maymunlar, sürtünmesız makaralardan geçen kutlesız ıplere tırmanıyorlar öğrenılen şeyler öğrencının yaşam deneyımı ıle çelışıyor Gunluk yaşamında hareketın olduğu gıbı surebılmesı ıçın kuvvetın uygulanması gerektığını oğrenmış olan gence tam tersı söylenıyor " Lıse bırıncı sınıf fızık ders kıtabını yapılan kavramsal yanlışlıklar açısından ınceteyen ve bırçok örnek veren Gulsen önengut, sozlerını şöyle bıtınyordu "Ders kıtaplarının yazımı ustunde buyuk bır hassasıyetle durmamız gerekıyor Fızık eğıtımcılerı olarak lıse ögrencılerının elıne kavramsal yanlışlıklardan arındırılmış kıtaplar yazabılecek kapasıtemız olduğuna hıç kuşkum yok Bunu en kısa zamanda yapmak zorundayız " Kitaplarda yanlışlıklar olarak edındığı ızlenımlerden oluştuğunu belırterek devam edıyor "Merak, bılmek ısteyen ınsanın en belırgın özellığıdır Bılım ve teknolojı de ınsanın doğayı tanıma ve çevresını amaçlan ıçın değiştırme ısteğınden kaynaklanır Fızığın kımya, tıp ve muhendıslık ıle sıkı ılışkısı vardır Doğa bılımlerı gelıştıkçe fızığın teorı ve teknıklerıne daha fazla ıhtıyaç duyarlar Yuzyılın başından berı fızık baş donduren bır hızla gelıştı Eınsteın'ın özel ve genel relatıvıte teorılen ıle uzayzaman kavramları tamamen değıştı Kuantum mekanığının gelışmesı ıle atomların yapısı anlaşıldı Bugun kuantum mekanığı sadece fızığın değıl kımya ve bıyolo|inın de temel bır teonsıdır Yarı ıletken ve fıber optık ıletışım sanayılerının doğmasına neden olan, bılgısayar çağını başlatan kuantum mekanığıdır Katıhal fızıgınde ıse yuksek ısıda super ıletkenlık atomık mıkroskopı ve yapay madde yapımı (molecular beam epıtaxy) gehşen ve yaygın kullanım nıklerı, hesaplama yöntemlerını öğretmelıyız Ikıncı olarak öğrencılerımıze kendı kendılerıne bır şeyler keşfetmelerını sağlayacak, bılımsel meraklarını arttıracak deneyler yapma olanağı vermelıyız Kutuphanelerden yararlanmayı, alet kullanmayı bazı teknıklerı rahatça uygulamayı öğretmelıyız Bılımdekı ılerlemelere paralel guncel ve toplumun ılgı duyduğu projeler verıp bılgısını entegre et mesını ve uygulamaya koymasını sağlamalıyız En önemlısı öğrencılerımıze bılımsel tavrı oğretmelı, davranışlannı bıçımlemelı, yönlendırmelıyız öğrencılerımız bılımsel duşunme metotlarını kavramalı, bır konuda duşunmek ıçın model yapmalı, olayları bır butun olarak görebılmeyı başarmalı, gundelık hayatta ya da ışınde karşılaşacağı problemlerı, edındığı bılgıyı kullanarak çözebılmelı Akıl yurutebılmelı ve fen bılımlerınde oğrendıklerını bambaşka konularda kullanabılmelı Bunları yapabılmek ıçın bızler öğrencılerımıze duşundurucu sualler sormalı, değışık deneyler hazırlamalı okuma, yazma alışkanlıklannı gelıştırmelerı ıçın fırsat yaratmalı değerlendırme yaparken öğrenme surecıne elde edılen sonuçlardan daha fazla önem vermelıyız Kıtaplar genellıkle kötu baskılı, resım ve şemalardan yoksun, renksız, yalnızca ıçındekı problemler çözulsun dıye yazılmış hıssı verıyor Konu ıle ılgılı reçeteler verılıyor, arkasından bırkaç tane test sıralanıyor Konuların guncellığı tartışılmıyor, bılım adamları tanıtılmıyor, hıçbır ısım verıp özendırme yapılmıyor, hangı konuların hangı mesleklerle ılgısı olduğu anlatılmıyor öğrenme gereklı açıklamaları bılmek olarak algılanıyor Öğrenme, sınav sırasında başarılı olmak ıçın yapılıyor ve sınav, öğrenmenın ölçusü olmaktan çıkıyor" Meral Aksu Fen eğitımınde öğrenmenın değerlendırılmesı konusunda M*ral Aksu şunları belırtıyor "Her programın ve öğretımın aynlmaz bır parçası olan değerlendırme, öğrencıye, öğretmene, velıye, yönetıcıye ve dığer ılgılilere çeşıtlı bılgıler sağlar Değerlendırme suresı sonunda bır öğretmen, hem öğrencı başarısını, hem oğretımı, hem de kendısını değerlendırmış olur" dıyor Meral Aksu, fen öğretiminde öğrenmenın değerlendırılmesınde karşılaşılan temel problemlerı yedı grupta topluyor Bunlar 1. Hedeflenn açık seçık belırlenmemış olması, 2. Hedeflerle tutarlı ölçmelehn yapılmaması, 3. Bu alanda yapılan araştırmaların sınırlı olması, 4. Değerlendırmelerın bılışsel alanda sınırlı olması, 5. ölçme sonuçlannın değışık amaçlara hızmet etmek uzere kullanılmaması, 6. Madde tıplerının belırlenmesınde karşılaşılan guçlukler, 7. Deneysel çalışmaların ve laboratuvar etkınlıklerının ve psıkomotor becerılerın değerlendırılmesının yetersız kalmasıdır 7 temel sorun Meral Serdaroğlu sıtede yarattığı problemlerı anlatan Meral Serdaroğlu konuşmasına soyleyeceklerının 1966 yılından berı unıversıte oğretım elemanı Eğitim, bilimin çok gerisinde yönlendırmenın ünıverLıse eğıtımındekı alanlan olan konulardır Lazerlerın gelışmesı de tıp ve komunıkasyon sanayıine önemli katkılar yapmıştır Dığer taraftan parçacık fizığının gelışmesı ıle doğadakı çeşıtlı kuvvetler uç etkıleşmeye ındırgendı, maddenın yapı tasları kuarklepton ve gluonlar keşfedıldı Etkıleşmelerın bırleştırılmesı ıle parçacık fızığı ve kozmolojı yakınlaşmaya başladı Astrofızıkte 1987 yılında gözlenen supernova ıse son yılların heyecanlı fızık olayı oldu Fızığın bu hızlı ve heyecanlı gelışmesını sağlayan bılımsel araştırmaların yapıldtğı yerier ıse genellikle unıversıtelerdır Son yıllarda sanayı kuruluşlarının araştırma laboratuvarlarında da (Bell Lab gıbı) önemlı temel buluşlar yapılmakta ve araştırmaya verılen önem artmaktadır Temel bılımlere yapılacak yatırımın uzun vadede en lyı yatırım olduğunu ılerı teknolo)i toplumları çoktan anlamıştır " "Bu nedenle sık sık ders programlarını ve derslerımızın ıçerığını en son gelışmeler yönunde değıştırmelıyız Çok genış bır konu yelpazesınde seçım yapıldığı ıçın neyın önemlı olduğuna karar vermek, tekrarlardan kaçınmak gerekır Bunu yapabılmek ıçın son gelışmelerı takıp edıp onlara temel oluşturan teorılen, tek