Katalog

G E R İ Y E B A K I Ş D Ü Ş Ü N BUL Fotoğrafta 1896 yılına ait bir röntgen incelemesi görülüyor. 8 Kasım 1895'te Alman fizikçi Wllhelm Conrad Röntgen laboratuvarında katot tüpü ile çalışırken yeni bir ışın türü keşfetti. Röntgen, Xışınları adını verdiği ışınlann floresan bir maddeyle kaplı kâğıtları parlaklaştırdığını gözlemlemişti. Tarıhe geçen buluşuyla ilgili bu gözlemi yaptığı günün akşamı Röntgen, eşinin lezzetli yemeklerine ilgi göstermez. Bu alışılmadık tutumunu garipseyen eşini daha fazla merakta bırakmayan Röntgen, onu laboratuvarına götürür ve şunları söyler: "Yann buluşumu açıkladığımda dellrdiğlml aoylayecektor. ' Ondokuzuncu yüzyılın sonunda, havası boşaltılmış katot lüplerinde elektrik boşalımlarıyla elde edilen katot ışınları fizikçilerin ilgilendikleri bir konuydu. Crookes, GoodspMd ve Lenard gibi fizikçiler katot tüpleriyle yapılan deneyler sırasında tüplerin yakınında bulunan fotoğraf emülsiyonlarının bozulduğunu görmüşler, ancak tüpler ve bu olay arasında bağlantı kurmak kimsenin aklına gelmemişti. Iki olay arasında bağlantı kurularak büyük bir buluşun yapılması rastlantı ve dehanın bir araya gelmesiyle oldu. Buluştaki rastlantı, katot tüpünün floresan maddeyle kaplı bir kâğıdın yakınında bulunmasıydı. Katot tüpünden yeni bir ışın türünün yayıldığının bulunması ve olayın tanımlanması dahayı gerektiriyordu. Röntgen, 28 Aralık 1985 tarihinde Vürzburg Fiziksel Tıp Derneği'nde ilk defa resmi olarak X ışınlarının keşfini açıkladı. "Yenl Bir Işın Türü" başlığını taşıyan on yedi bölümlük açıklamada Röntgen, X ışınlarıyla yaptığı gözlem ve deneyleri aktarıyordu: 1. "Karartılmış bir odada sıyah kartondan bir silindirle kaplı katot tüpüne üzerinde baryumplatinsiyanür katmanı bulunan bir kâğıt yaklaştırıldığıda tüptekl her elektrik boşalımıyla birlıkte floresan kâğıt parlak bir ışık yayıyor. Bu floresans olayı kâğıt, tüpten 2 metre uzaklaşıncaya kadar fark ediliyor..." 2. "Çeşitli katı cisimler Xışınlarını farklı derecelerde geçiriyor. Söz konusu ışınlar 1000 sayfalık ciltli bir kitaptan rahatça geçiyor. Ince bir kalay yaprağı ışınları geçiriyor. 15 mm'lik bir alüminyum tabakası ışınları oldukça zayıflatıyor... Işınlar 1.5 mm kalınhğındaki kurşun tabakadan geçemiyor..." 14. "Deneylerde fotoğraf levhaları üzerin Röntgenin keşfi de elde ettiğim görüntülerdeki net gölgeler nedeniyle katot tüpünden yayılan etkiyi 'ışın' olarak adlandırdım..." 17. "Katot ışınlarından farklı nitelikteki Xışınları ultraviyole, kırmızıötesi ve görünür ışınlardan çok farklı özelliklere sahip..." Çok kısa dalgalı elektromanyetik ışınlar olan X ışınlarının keşfi kısa sürede bütün dünyada yankı uyandırdı. Ocak 1986'da elin kemiklerinı gösteren röntgen filmleri çekilmeye başlanmıştı. 1901 yılında Nobel fizik ödülü verilen Röntgen, keşfinin patentini ahlaki nedenlerle almadı. Odüllü bulmaca Ulkenin yüzölçümü nedir? Ekvator civarlarında bir ülkede sadece üç sınır kapısı mevcuttur. A, B ve C şehirlerinde oturan üç aıle arabalarıyla yurtdışına çıkmak ıstıyorlar. A şehrınde oturanlar, doğu yönünde giderek B'ye varıyor ve 300 km daha devam ederek birinci sınıra ulaşıyorlar. B Behiç Ak' şehrinde oturanlar, kuzeybatı yönünde 90 km giderek C şehrine geliyor ve kısa bir moladan sonra yola çıkıp 180 km katederek ıkıııci sınıra ulaşıyorlar C şehrınde oturanlar ise güneybatı yönünde x mil giderek A şehrine varıp mola vermeden yola devam ederek A'yı 2x mil geçmişken dığerleriyle aynı anda üçüncü sınıra ulaşıyorlar. Bu sınır kapılarının doğrusal çızgilerle birleştirilmesı ülke sınırlarını verdiğine göre bu ülkenin yüzölçümü nedir? (Dünyanın yuvarlak olduğu göz ardı edılmektedır). Bu soruyu İstanbul Üsküdar'dan okurumuz Mustafa Sarıoğlu göndermıştır. Bulmacayı doğru çozen 20 okurumuza Meşhur Matematikçller kıtabını armağan edeceğız. Pazardan cumartesiye sırasıyla 24, 29, 36, 23, 54, 17, 81 fotokopi çekilıyor. Geometrik çarpan 1 5; aritmetık sayı 6'dır. Kaç tane fotokopi çektim? sorusunu doğru yanıtlayanlar arasında, Çevre Bilimlerl ve Ekotoji kitabını kazananlar. Hüseyin SarıAnkara, Sabahaddln Bllselistanbul, Hasan Uğurluistanbul. Hulusl KıyıkEskışehır, Vedat ArabacıBursa, Bilge Ercanistanbul, Mustafa TuncelMardın, Arda Karadağlstanbul, Arda DoğruAnkara, Cuma OrulHatay. Kadir Kurtulan/zm/r, Nihal MutluayAnkara, Ahmet HekimoğluBalıkesır, Ahmet Akınİzmır, Hande Saygılıistanbul, Adem BaşuralBıtlıs, Erhan KarahanKonya, Nedlm ArdoğaMersin, Halime KarahanSinop, Kurtuluş Süpürtülüistanbul. Kaç tane fotokopi çektim? Çözümler ve kazananlar Sultan Palamut 2 VII. Palamut'un ıkincı sorusu da cevapsız kalacak. Vezır adayları üçüncü soruda kendı kafalarındakınin de kırmızı olduğunu fark edıp hep bir ağızdan 'kırmızı' diye bağıracaklar. 23