Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N H A B E R L E R Kas hastalıkları tedavisinde ilk adım Bir tür kas distrofisi, sağlıklı kas hücre ekimi ile tedaviye çalışıyor. Basınçlı su ile zımpara U Uyduyla yönünü bulan otomobil T ennessee eyaletinin Memphis kentinde 6 çocuk, geçen sonbahardan beri çok sayıda araştırmacının ilgi merkezinde bulunuyor. Bu çocuklar, şimdiye dek iyileşmeyen bir hastalık gözüyle bakılan Duchenne tipi kas distrofisi olan hastalar. Hasta çocukların hücreleri çok az distrofin üretiyor. Distrofin adı verilen protein, kas hücrelerinin işlev ve yenilenmesi için gerekli bir madde. Distrofin eksikliğinin sonucunda kaslarda ilerleyici hasarlar meydana geliyor, hastalık sonuçta solunum düzenlenmesindeki bozukluklar nedeniyle ölüme yol açıyor. Tennessee Üniversitesi'nden nörologlar hasta çocukların ayaklarına sağlıklı kas hücrelerini implante etmişler ve bu kas hücrelerinin yaşam için gerekli distrofin proteini üreteceklerini umuyorlar. Duchenne tıpı kas distrofisi kalıtsal bir hastalık. Bu hastaların anneleri, X kromozomlarının birınde söz konusu bozukluğa ilişkın hatalı geni taşıyan sağlıklı kişiler. Annedeki ikinci X kromozomu üzerinde bulunan gen ise sağlam. Bu nedenle hastalık genini taşıyan annelerin kızları genelde sağlıklı oluyor, çünkü bunlar anneden hastalıkh geni alsalar bile babadan gelen X kromozomu sağlam olduğundan kas distrofisi ortaya çıkmıyor. Ne var ki bozuk X genini taşıyan annenin erkek çocuğunun hasta olma şansı yüzde 50. Çocuğun hasta veya sağlıklı olması, anneden aldığı X kromozomunun hastalığı taşıyıp taşımamasına bağlı. Erkek çocuklarda bozuk gen baba tarafından "dengelenemiyor", çünkü babadan erkek çocuğa hastalıkla ilgisı olmayan Y kromozomu geliyor. Erkek çocuklarda hastalık çoğunlukla 2 ıle 4 yaş arasında ortaya çıkıyor. Hastalar nadiren 20 yaşına kadar yaşıyorlar. Tedavi yönünde ilk adım Peter Law ve nöroloji ekibı tarafından atılmış. 6 ile 10 yaşları arasında bulunan ve Duchenne tipı kas distrofisi olan 6 hastaya sağlıklı kardeşlerinden nakledilen kas hücreleri çocukların önemsiz bir ayak kasına implante edilmış. Transplante edilen doku distrofin üretimını üstlendıği takdirde bu önemli bir başlangıç olacak. Ancak nakledilen sağlıklı kas hücrelerinin etkisi küçük bir bölgeyle sınırlı kalacak. Hayvanlar üzerinde gerçekleşen bir öncü çalışmada farelere nakledilen hücrelerde distrofin üretimi başarılmış durumda. Tennessee deneyleri başarılı olduğu takdirde distrofi hastalarının vücutlarında değişik bölgelere implante edilecek sağlıklı kas hücreleri sayesinde özellikle solunum kaslarının distrofin üretimiyle hastaların solunum işlevi düzeltilecek. Bu gelişme, kas distrofisinde yaşam beklentısini 5 ile 10 yıl kadar yükseltebilir. Bu süre içinde kas distrofisinin nedenine yönelik tıbbi bir ilerleme olmazsa hastalık vücudun en önemli kası olan kalp kasına yayıldığında yeniden hastanın yaşamını tehdit edebilir. (Bild der wissenschaft 7/1990) eryüzünün hangi noktasında olursa olsun, GPS yer saptama sistemiyle donanmış bir otomobilin sürücüsü konumunu kesin olarak belirleyebilecek ve otomatik olarak yönlendirilecek. Japon Pioneer firmasının geliştirdiği GPS sistemi, uydudan gönderilen sinyalleri alan bir anten ve sinyal alıcısı, bir mikroişlemci, sıvı kristal bir kontrol ekranı ve CDROM disk okuyucusundan (kompakt diskte ölü bellek) oluşuyor. Disklere Japonya'nın tüm yolları ve sokaklan kaydedilmiş bulunuyor. Sistem uyduların konumuna göre otomobilin yerini saptadıktan sonra o bölgenin haritasını ekrana getiriyor CDROM'un belleğinde ayrıca restoran, otel, turizm bürosu vb. yerler hakkında da bilgiler var. Sürücünün istemesi durumunda, otomobilin bulunduğu bölgeyle ilgili bilgileri sunabiliyor. Şu anda, sistem Avrupa'da kullanılamıyor. Çünkü henüz Avrupa haritalarını içeren CDROM'lar hazırlanmadı. öte yandan Philips firması buna benzer bir sistem geliştirmış ve Avrupa haritalarının CDROM'lara kaydedileceğini açıklamıştı. Y çakların yeniden boyanması amacıyla eski boyalarının çıkarılması işlemi şimdiye dek diklormetan ve fenol içeren kuvvetli aşındırıcılarla yapılıyordu. Çevre kirliliğine yol açan bu tekniğin yerini bugün ilk olarak Lufthansa'nın öncülük ettiği basınçlı su ile boya çıkarma Aqua stripping tekniği alıyor. 1992 yılına kadar uçak boyalarının çıkarılmasında tümüyle bu yeni yönteme geçilecek. Aqua stripping yönteminde çözücü madde yüzde 50 oranında su ve benzil alkol özel bir "tabanca" yardımıyla en fazla 500 bar veya santimetre kareye yarım tonluk bir basınçla uçağın dış yüzeyine püskürtülüyor. Bu yöntemde farklı olan, yalnızca basınç uygulanması değil. Tabancada ayrıca dakikada 9 bin dönüş yapan iki meme bulunuyor. Bu dönme hareketiyle basınçlı su aynen kesici aygıtlarda olduğu gibi yüksek basınçla yüzeye eşit dağıtılarak uçak yüzeyinin hasar görmesi önleniyor. Ayrıca basınçlı su akımı yüzeye dikey olarak çarpmıyor; yatay bir açıyla çarpan su astar boya ile uçak yüzeyi arasına girerek kaplamayı büyük parçalar halinde kaldırmakta. V Ayak kasiarma implante edilen sağlıklı kas hücreleri, distrofi hastalannda yaşam beklentisini arttırabilir. olksvvagen firması geleceğin akıllı kontak anahtarını yarattı. Şoförlerin cebindeki kontak anahtarlan artık arabayı çahştırmaktan öte işlevler yükleniyor. Kontak anahtarına sığdırılan bir chip, araca ilişkin tüm bilgileri saklayacak kapasiteye sahip. Araç sahibi kontak anahtarında saklanan tüm bilgileri müşteri servislerinde bulunan bir bilgisayarda okuyabiliyor. Müşterinin her talebinde bu bilgiler basılarak kendisine veriliyor. Anahtarın sapına yerleştirilen mikrochip 3 x 3 mm büyüklüğünde ve 0.3 mm kalınlığında. Anahtara aracın alımı sırasında tüm bilgilerin yanı sıra müşterinin istediği özel bilgiler işlenebiliyor. Araçla ilgili her türlü teknik ayrıntının anahtarın sokulduğu bilgisayarın ekranında görülmesi mümkün. Araçta yapılan onarımlarla ilgili bilgiler de bakım istasyonlarında anahtara kaydediliyor. Bu, daha sonra araçta yapılacak teknik kontrolleri ve aracın piyasa değerini saptamada yardımcı oluyor. Ay Akıllı kontak anahtarı Yeni "Aquastripping" yöntemiyle uçak boyası, çevre kirliliği yaratan boya çıkarıcılara gerek kalmadan temizleniyor. rıca anahtara telefon numaraları, adresler, notlar gibi kişisel bilgilerin girilmesi mümkün. Bu bilgiler araca monte edilen küçük bir aygıtla tekrar okunabiliyor veya araç telefonunun ekranına aktarılıyor. Akıllı anahtarı olan sürücülerin dikkat etmeleri gereken tek nokta var: Anahtarı kaybetmemek. Uçak boyası üç tabakadan oluşuyor: Büyük bir Airbus uçağı için 1 ton renk boyası, 200 kilo astar boya, 230 kilo aşınma koruyucusu ve 650 kilo lake boya gerekiyor. Bu boyayı çıkarmak için 2500 kiloluk kimyasal boya çıkarıcı gerekli. Aqua stripping ile bu miktar 50 kiloya düşüyor, çünkü yeni yöntemle basınçlı suyun zarar vereceği uçak bölümleri yine eski kimyasal yöntemle temizleniyor. Yeni yöntemin tek olumsuz yanı çok gürültülü olması. Ses hızına yakın bir hızla dönen su akımı çok gürültü çıkarıyor. Bu nedenle tabancaların sesini azaltacak yeni teknikler üzerinde çalışılıyor. Tabancayı kullanan kişinin sudan koruyucu bir giysi, yüz ve kulakları kapatan bir maske takması gerekli. ileride bu gürültülü işi yapacak robotların geliştirilmesine de başlanmış. Uçak boyalarının 8 yılda bir yenilenmesi gerekiyor(l.m.)