Katalog

Y O L O J İ Sİ kaynaklanıyor? Insanın saldırgan davranışları hayvansal kukenınden kaynaklanır Insan, kultur tanhınden de saldırganlık ıçgudulerme yenilerlnı eklemıştır Bu eklentılerden en onemhsı, barbarlaşmış duzeyıne yukselmış olandır Doğal şartlarda ınsan harıç hlçbır hayvan turu, planlı bır şekılde kendı turdeşlennı yoketme gınşıminde bulunmaz Turdeşlerıne ışkence edıp, bu yaptığından da zevk almayı ise hlç yapmaz Zaman zaman hayvanlara verdiğımız "korkunç", "canavar" gıbı nıtelemeler, hayvanlara yapılan buyuk bır haksızlıktır! . orgazma kadar varıp "boşalması" da ıçten gelen bır şeylenn onu uyarıp bırıkıme neden olduğunu gostermektedır Dışarıdan hıç uyarılmadan ener)i bırıkımı nın olması ıse içgudusellığln en önemll belirtllerindendir. Buyuk bır olasılıkla aynı durum agresıf davranışlar ıçın de söz konusudur çunku çeşıtlı hayvanlarda karşılarında hıçbır rakıplerı bulunmayan bıreylerın özellıkle de erkeklerın, zaman zaman eşlerıne veya yavrularına saldırdığı gozlenmıştır Boylece hayvan, bırıken enerjısını boşaltacak bır subap aramaktadır Karısı ile kavga edlp ona kaba saldırıda bulunamayan bır erkeğın bahçeye koşup hırsla toprağı kazması veya çapalaması da agresıflığe yönelık bırıken enerjının boşaltıldığı bır supaptır Veya patronuna kızıp ona bır şey yapamayan bırının eve gelıp hırsını" aıle bıreylerınden çıkartması Hıç kımsenın "agresyonsuz" olmayışı, yanı agresıf davranışların universal oluşları da bunlarla ıçgudusellık arasında bır bağın olduğunu gostermektedır ısımlerınden bazıları, başlangıçta ırkçılıkla suçlanmışlardır Ancak fazla geçmeden bu suçlayıcılardan buyuk bır çoğunluğu duştuklerı hatayı kabul etmıştır Lorenz ve ekolunun hıçbır zaman, Agresıflık tamamen ıçguduseldır ve doğuştan bıze verılen bır nıtelıktır Bu nedenle de kışılerın agresıf davranmaları, yanı dar anlamda saldırgan olmalarında kendılerının bır suçları yoktur" gıbı bır savları olmamıştır. Onların soyledıklerı daha çok özetle şu doğrultuda ıdı Çeşıtlı davranışlarımız gıbı, agresıflık de oğrenme ve kulturel normlardan çok etkılenen kısmen ıçgudüsel nıtelıklı bır davranış eğılımıdır Ancak dığer bırçok davranışlarımız gıbı, onu da kontrol altında tutup "terblye ederek" zararlı olan yonlerını zararsız hale getırebılırız Insanlığın varlığını devam ettırebılmesı ıçın bunu yapmak zorundayız da Bugun, agresıf davranışların bıyolojık yonden sadece zararlı olmadığını, hatta fıyogenetık evrım surecı ıçınde yararlı yonunun zararlı yönunden daha fazla olduğunu bılıyoruz Bu noktaya, yazımızın başında da kısaca değınmıştık Gelecek yazılarımızda, buna ve "agresyonlanmızla bır arada" yaşayıp tahrlp edlcl açık agresyonlardan arındırılmış bır ortamı nasıl oluşturabıleceğımızın yollarına değıneceğız Yararlanılan kaynaklar LArdreyR Adam und seın Revıer F Molden Wıen/Munchen 1968 2 EiblElbesfeldt, I , Die Blologle des menschllchen Varhaltens Plpor, Munchen/Zurich, 1986 3. Ferud S Dreı Abhandlungen zur Sexualthe orıe Fıscher Frankfurt 1961 4 Harlow, H F. and Harlovv, M.K , Soclal deprivaton In Monkey» Scient Amerlc. 207 137146 5. Kınsey A Das sexuelle Verhalten der Frau Fısoher Frankfurt 1963 6. Kınsey A Das sexuelle Verhalten des Man nes Fıscher Frankfurt 1964 7 Lorenz K Das sogenannte Bose Borotha Schoeler Wıen 1963 8 Mılgram S Eınıge Bedıngungen vorj Autorı tâtsgehorsam und seıner Vervneıgerung Z exp u angew Psychol 13 433 464 1966 9. Şahın R Hayvanlarda Sosyal Davranışlar Hatıpoğlu, Ankara 1986 10 Storr, A Lob der Aggressıon Econ, Dusseldorf/VVıen 1972 İçgüdüsellik ırkçılık nedeni midir? Araştırıcılar, genel olarak bır cinsel gudunun (genış anlamda ureme gudusunun) varlığını kabul eder ve bunun cğrenme sonucu meydana gelmış olamayacağını her fırsatta vurgularlar Ancak, agresıflık söz konusu olunca, bazı bılımcıler bunu kabul etmekten çekınırler Bunun böyle olmasını, yanı agresıflığın veya en azından agresıflık eğılımının, kısmen de olsa, ıçgudüsel olmasını, hepımız ıstemeyız, fakat gerçeklerden de kaçamayız Agresyon ve agresıf davranışların tahrıp edıcı (olumsuz) nıtelığını mumkun olduğunca zararsız hale getırmek ıstıyorsak, once onun bıyolojık temelıne doğru tanı koymamız şarttır Bu tanı nedenıyledır kı, K. Lorenz dahıl davranış bıyolojısı kurucuları ve etkılı gıbı, agresıf davranışlar da en azından kısmen Içgudüsel blr güdü, daha doğrusu bır güdü eğiliml olarak karşımıza çıkmaktadır Her ıkı durumda da hayvan kendını tatmın edebılecek bır şeyler aramaktadır ilgınç olan bır konu da Insanların clnsel ve agresif uyarılmalarında vucutta meydana gelen fızyolojık değışımlerın hemen hemen tumunun bırbırıne benzemelerıdır Zaman zaman ıkısı arasında bırınden dığerıne sıçramaların olması da az değıldır Bu nedenledır kı, bazen, bıraz once kavga eden karıkoca veya bır sevgılı çıtt kendılerını bıraz sonra yatakta bulurlar Zorla ırza geçmenln ve ozellıkle de zaman zaman duyup okuduğumuz gıbı, tutukevlerınde ışkence amacıyla "ınsana yaraşır bır şekılde" yapılan ırza geçmelerın cınsel duyguları tatmınden zıyade, agresyonları tatmıne yönelık olduğunu hepımız az çok tahmın edıbılırız de, "gertç âşıkların" sevışırlerken bırbırlerını ısırmalarının temelınde de agresyonun yattığını pek bılmeyız "Askımdan seni yerim" gıbı ozdeyışler agresyon korkmuyor mu? Seksuel ve agresıf davranışlar arasındakı ılışkıler çeşıtlı maymun turlerınde de kendılerını gostermektedır Gruptakı sosyal sıralanımın alt basamaklarında yer alan bıreyler, erkek veya dışı fark etmez, guçlulerın onunden geçerlerken, "zayıf" olduklarını kabul edıp onların saldırılarından korunmak ışaretı olarak, zaman Aşkkavga ikilisi zaman "onların onunde eğılırler" ve ayrıca, onlara kıçlarını da çevirip takdlm edeıier. Bır surtuşme esnasında ıse galıp gelen, yenılenın ustune atlayıp çıftleşme hareketlerı yapabılır Maymunlarda yaşamın bır parçası olan bu davranışlara benzeı davranışlar, ınsanlarda, aşağılama ve kışılığı yok etmeye yonelık olarak uygulanan örneğın ırza geçme veya cop sokma gıbı davranışlar "kın ve nefref'e dönuşmektedır Normdışı cinsel ilişkiler Cınsel yönden aktıf yaşta olup uzun sure cinsel ılışkıde bulunmaları engellenen kışılerın, enerjilerlni boşaltacak yer veya ob,e aradıkları ve bu nedenle de örneğın erkeklerın erkeklere yöneldıklerı, özellıkle kırsal alanda buluğ çağına gelmış genç erkeklerın eşek, kopek, ınek gıbı hayvanlarla ılışkıye geçtıklerı bılınmektedır Daha da olmazsa, kışıler hayallerKuıupmasturbasyon yolu ıle kendılerını tatmın etmektedırler Demek kı, çeşıtlı yollarla enerjı bırıkımlerınden kurtulma yolları aranıyor Cinsel uyanmlar ıçın, başka bır deyışle "cinsel enerjl" bırıkımı ıçın, ılle de dışarıdan uyarıların gelmesı şart değıldır Endogen, yanı ıçten uyarılmalar da soz konusu dur "Dort duvar arasına" hapsedılıp dunya ıle ılışkısı kesılmış ve dışarıdan cinsel uyarıları alması engellenmış bır kışının zaman zaman "cinsel arzular" duyması, "guzel hayaller" kurup masturbasyon yolu ıle kendını tatmın etmesı veya uyurken ruya görup Hayvanlar ansınaa endılerine yıyecek getıren jempanzelet bakıcılannı gorduklennden bayram havası esıyor Sld Solda Nıkı adındakı şempanze yanındakı dışı N şempanzeyı öpuyor Grubun dığer uyelerı bırbırlerinın uzerıne çıkıyorye sevınç çığlıkları atıyor