Katalog

KONFERANS BİLİM KÜLTÜR Matematiğin Türkiye'deki konumu luluğu ODTU Kultur Işlen Mudurluğu'ne bağlı etkınlıklerde bulunan ODTU Matematlk TopKonumu" toplantısı duzenledı 2226 mayıs tarıhlerı arasında duzenlenen toplantının programı şoyle 22 mayıs: 14 30 açılış, 15 30 semıner (Oner Çakar) 23 mayıs: 10 30 yarışma elemesı, 14 00 semıner (Bozkurt Guvenç), 16 00 klasık gıtar dınletısı 24 mayıs: Panel 25 mayıs: 10 30 yarışma, yarı fınal, 14 30 semıner (Yıldıray Ozan), 16 00 gıtar dınletısı 26 mayıs: Yarışma fınalı, 16 00 mâtema tık bolumu mezunlar kokteylı Buluş Nasıl Yapılır? Vehbi Belgıl "Matematiğin Türkiye'deki G Seminer konuları 1 Prof Dr Öner Çakar "Matematlk ve Doğa" 2 Bozkurt Guvenç "Bılımlerın Gelışmesınde Matematiğin Rolu", 3 Yıldıray Ozan "Eş Parçalanabılme " Dfnletiler 23 mayıs 1989 16 00'da Bulent Buyukbozkırh'nın vereceğı klasık gıtar dınletısı 25 Mayıs 1989 16 00'da Cıvan özcıvanoğlu'nun vereceğı gıtar dınletısı Filmler Hafta boyunca matematıkle ılgılı konularda filmler gosterılecektır Yarışma 26 Mayıs 1989'dakı matematik yarışması ıçın uçer kışılık takımlar arasında elemelı olarak 2 yarışma var Yarışmayı kazanan takıma "Turk Matematıkçıler Derneğı" Dost Kıtabevı'nde kullanılmak uzere 90 000 TL'lık alışverış çekı Dost Kıtabevı de armağanlar verecektır Yarışma genel bılgıye dayalı kısa sorulardan oluşacaktır Tuma (lıse+calculus) öğrencılere açıktır Son basvuru 19 mayıs akşamına kadar Matematlk Topluluğu ya da Doç Dr Albert Erkıp ya da Doç Dr Alev Topuzoğlu'na yapılacaktır Panel Konu Matematiğin Türkiye'deki Konumu ve Ekonomıye Etkılerı" Tarıh 24 Mayıs 1989 Saat 14 30 Yer Uçlu AmfıU3 Konuşmacılar Prof Dr Cahıt Arf, Prof Dr Tınaz Tıtız, Prof Dr Mehmet Tomak, Bulent Buyukbozkırlı Panel, Doç Dr Semıh Koray yönetımınde surecek ençlerımızın çok merak ettığı bır şey de buluşların nasıl yapıldığı Bırçok okuyucum bunu soruyor Oysa ben her yazımda bunları özenle açıklıyorum Çunku, bu satırları yazmaktan maksadım okuyucu uzerınde,' Neler bılıyor bu adam? Ayaklı kutuphane?" duşuncesı uyandırmak değıl, yol göstermek Buluş nedenlerını öğrenmek ısteyenlerın çoğu goz kamaştırmak, parmakla gösterılmek ısteyenler Bu tutum ınsanı bır yere göturmemıştır Bır kısmı da, ulkesıne, o yolla da ınsanlığa, yararlı olmak ıçın can atanlar Bunlar. bu ışe gereklı sabır ve enerjı ıle donanmış kımselerdı Bu yuzden, buluşçulann hepsınde bu "sabır ve enerjı"nın en yuksek duzeyde olduğunu goruyoruz Bu kısa gırışten sonra kımı buluş nedenlerı uzerınde durmak ıstıyorum Bunları on noktada topladım Ama hepsı bu kadar değıl 1) Ihtiyaç. Butun canlılar ve özellıkle ınsan, gunun her anında sorunlarla karşı karşıya Bunlar, varlıklannı, çozumlerle surdurebılıyor Gundelık yaşamdakı bu kural bılım ve teknolojıde de geçerlı Daha kolay, daha kuçuk, daha ucuz hale getırme, butun buluşların temelı llk gramofon konserve kutusu bıçımınde ıdi Doldurulması da, çalınması da, saklanması da guçtu Plağın duzlestırılmesı doldurmayı da, çalmayı da, saklamayı da çok kolaylaştırdı Merdane bıçımındekı bın plakla, altlı ustlu doldurulmuş bın duz plaktan hangısı kullanışhdır, hanglsı daha az yer tutar 7 Zamanla, plağın her yuzune tek bır şarkı kaydından vaz geçıldı, her yuze yırmı kadar şarkı yazılabıldı Bu da, madde savurganlığını önledı Böylece, 40 plak tek bır plağa ınmıştı 2) Araştırma, Inceleme. Hastalık nedenlerı araştırma ıle öğrenılıyor Bır şeyden yararlanmak ıçın o şeyın özellıklerını ıncelemek gerekıyor Edıson, ampul ıçındekı ınce ışık telının oksıjenle bırleşıp yanmasını onlemek ıçın, ampuldekı havayı boşaltmayı duşunmuştu Bu durum ampullerın kalın camdan yapılmasını gerektırıyor, madde savurganlığına yol açıyordu Zamanla, olu gazlar, nadır gazlar, soylu gazlar denen ve başka cısımlerle bırleşmeyen gazlarla dolduruldu ampuller Bu yuzden ampul camları çok ınceldı 3) Çağrışım. Bır görüntunun, bır duşuncenın, bır makınenın akla yenı bır şey getır mesıne çağrışım dıyoruz Çağrışım, olguların yakınlığı, benzemesı, zıddı ıle gerçekleşıyor Bır patık, sıze çocuğunuzun bebekken gıydığı patığı, o da çocuğunuzu anımsatır Fransızîhtılalı, akla, hemen, Marıe Antoınette, Danton, Robespıerre gıbı adları getırır Yakınlık yolu ıle çağrışımdır bu Tanımadığınız bır adamın sesı benzeme yolu ıle, bır arkadaşınızı gözunuzun önune getırır Bır elınde kılıç öburunde terazı tutan gözlerı bağlı bır kadın heykelı veya resmı adaletı duşundurur Benzeyış yolu ıle çağrışımdır bu da Çağrışım, zıtlık yolu ıle de gerçekleşır Saray kulubeyı beşık mezarı, fakırlık zengınlığı kış yaz'ı, guzel çırkını anımsatır 4) Denemeyanılma. Bılımsel metotların bulunmasından önce buluşlar, denemeyanılma ıle yapılıyordu Bugun de, bırçok halde, durum bu Radyo dalgaları da, ışık dalgaları gıbl dumduz gıder Buna gore yer yuvarlaklığı nedenı ıle bırbırını görmeyen ıkı nokta arasında radyo haberleşmesı olamaz sanılıyordu Fakat, denendı, oldu 5) Hesaplama. Uzay gemılerı, bır gok cısmıne o cısmın belırlı bır sure sonunda bulunacağı yere gore fırlatılıyor Uçaksavar topları da öyle Mendeleev "Elementler Perlodlk Çizelgesl"nde 1871 ocağınöa bılınen basıt cısımlerın sıstematık lıstesını yapmış, fakat uç elementın yerını boş bırakmıştı Çunku o zaman ıcın boyle element henuz bulunmamıştı Bunların ozellıklen bılınıyor fakat ne oldukları bılınmıyordu Bu elementlerın bın "gallıum" ıdı ve Fransız kımyacısı Lecoq de Boısbaudran (lökok dö buabodran) tarafından 1875'te, ıkıncısı "scandıum" ıdı ve Isveçlı kımyacılar Cleve ıle Nılson tarafından 1879'da, uçuncusu "germanıum"du, Alman kımyacı VVınkler tarafından 1885'te bulunmuştu 6) Zahmetslz buluş. Ingılızcede buna ' Serendıpıty ' denıyor Bız rastlantı buluş dıye adlandırabılırız Rontgen ışınları penısılın bu yolla bulundu Ancak, bunun ıçın buluşçunun kafasının önceden hazırlıklı olması gereklı Rastlantı buluşların en buyuğu "Evrensel çekım yasası' Soylentıye göre, Inglllz Nevrton, bunu, bır elmanın ağaçtan neden goğe değıl de yere duştuğunu duşunerek bulmuşmuş Balon ıçın Fransızlar da buna benzer bır masal uydurmuşlar Montgolfıer kardeşler soba uzerınde gerılı bır ıpte kuruyan çamaşırların, sıcak havanın etkısı ıle uçma eğılımınde olduklarını görmuş ve ilk balon gösterisını, saman dumanı ıle doldu rulmuş kâğıttan bır balonu 5 Hazıran 1785'te uçurarak yapmışlar 7) Aktarma. Bır buluşun çalışma ılkesını başka bır buluşa aktarma yolu ıle de buluş yapılabılır Bız gözlerımızı kapar kapamaz gorduklerımız gözlerımızın onunden hemen gıtmez bır sure kalır "Image consecutıve (ıma] konsektıv) (Tortu goruntuk denıyor buna psıkıkolojıde Elde hızla döndurulen yanık bır sıgara, bır ateş, bır cep fenerı ışıktan bır daıre gıbı görunur ilk hayalın ızı tam sılınmeden ıkıncı hayal buna eklenır ve bız ışığı çember bıçımınde goruruz Sınema fılmlerınde de durum böyle Elını kaldıran bır adamın fılminın 50 kareden oluştuğunu duşunelım Elı kaldırma hareketının her anı başka bır karede bulunur Bu fılmı, gosterme makınesınde çevırırken bız, sadece, elını kaldıran tek bır adam göruntusunu seyrederız 8) Aşırma. Gelışmış bır tıkrı veya uygulamayı aşırmak da buluş yöntemlerı arasında yer alıyor Buyuk Okyanus'un çevresındekı kuçuk ulkeler (HongKong, Guney Kore, hatta Japonya) bu yolla bılıme ve teknolojıye katkıda bulunuyorlar Çunku, bunlar aldıkları bır fıkrı daha da gelıştırıp uretımde kullanıyorlar Ancak, aşırma sade bu ulkelere ozgu değıl Batı da aynı şeyı yapıyor Ipekboceğı ve ıpeklı kumaş sanayıı, aşırma yolu ıle Çınden Avrupa'ya geçmıştı Amerıka'nın Batı kıyısındakı Sılıkon Vadısı (elektronık ve bılgısayar sanayılerının toplandığı kent) bılım casusları ile dolup taşıyor 9) Faklrlik. Burada fakırlığı hem parasızlık, hem 'Imkân yokluğu' anlamına kullanıyorum Bizde fılm şerıdı yapılmadığından bu madde dışardan alınır Fakat, ulkemız sureklı dövız darboğazında yaşadığı ıçın, gereklı mıktarda şerıt ıthal edemez Bu yuzden de onulmaz bır şerıt karaborsası yaşamıştır ulkemız özellıkle Ikıncı Dunya Savaşı nda ve sonrasında Yeşılçam'da fılm seslı çekılmedığı, sonradan seslendırıldığı ıçın ses fılmı sıkıntısı da çok çekılıyordu 10) Örnekleri öğrenmek. Bılım ve teknolojı muzelerı, buluşçulann yaşam Öykulerının ıncelenmesı de ınsana yol göstencı yardımda bulunur Bızım gıbı bılım ve teknolojıde en arka sıralarda bıle yer almayan bır ulkede bılım metotları, buluş yontemlerı fakultelerde ders dıye okutulmalı, mevcut sorunların çözulmuş olanlarını öğrencılere yenıden çozdurerek kafa egzersızı yaptırılmalıdtr IST : 151 41 55 KURS * • • • DERSANE * * • • EĞİTİM • • • • KURS • • • • DERSANE* *.* * YABANCI DILLER KURSU •EFISANESI i \zA "DOĞRU SEÇENEK" 9 * Hcderımi2 bu yılda 1t 97 ha^an * Sınıflar 10 IS kışılık * 2 hasamak (ÖYS) ıvın'yenı gruplar Bize gelın BOĞAZIÇIIMVERSITLSİ metoduyla öğrenın BUVUK SURMELI OTELI KARSISl GAYHETTEPF 174 28 90174 28 91 a) TM. Turkçe ve Matematık a&ırlıklı gruplar b) TS, Turkçe ve Sosyal ağırlıklı gruplar c) Mh, MatemaUk ve fen ağırlıklı gruplar* Tel: 346 49 26 346 49 27 Söğulluçeşme Kurbağalı Dere Cad 39/2 (Yenı Beledıye Sarayı Karşısı) KADIKÛY * 1727 yaşlanndakı bayanlara çalışarak lngilızce AUPAIR * TATIL 1 hafta Tam P l 128 * SEÇKİN UİL OKUI.LARl • İNGİÜZCE* Gençlere LET'S GO TO ENGLAND Ingılizcemzı en uygun ko%ullarda Londra da gehşiırmek ıstersenız ' UçaK ıle g'öışdonuş ' Tam gun (lull lıme) Ingılızce kurslan * Aıla yanında oda kahvahı ve aksam yemeğı (hall board) * 4 hattalık sure ıçın Sadace £ 495 Steriıng Bılgı v t Broşür ıçın muracaat Culture Lınk Inl Irtıbat Buroau Zıya Gokalp Cad Nureliın Bey Işhanı No 6/504 Kızılay/ANKARA OZEL BORA sunucu KURSU TRAFtKTE imtihansız ağir vasıta ve profesyonel sürücü belgesi venlir. OKUCUSKUOAH 34)1711 TMABYA 182 0(11 343I7B 162 0118 KOZYATAĞI 3(1 I I 63 MALTEPE 35! 21 21 3(2473] SUMTA: IstıklâlCad 358/11 Tunel/IST Tel Islanbul (1) 151 26 15 Izmır (51) 36 00 08 TcMon 131 96 10 Okulumuz Cunwrt*»lP* r gunlcrl açıkiır 13