Katalog

SAĞLIK HABERLERİ H AFTA N I N G Ü N D E M I Işıkla depresyon tedavisi Yüksek yoğunluktaki ışık insanlardaki melatonin hormonunun salımmım durduruyor. D epresyon hastalığının başlangıcında mevsımlenn etkılı olduğu bılınır. Depresyon daha çok sonbaharda, manı ıse yaz aylarında başlamaya eğılımlıdır Bu ıkı hastalığın dönemler halınde ardı sıra görulduğu, manık depresıf hastalığın mevsımsel başlangıçlarının tıpık olduğu vurgulanmaktadır Mevsımlere bağlılık, ınsan fızyolojisı ve davranışının değışık alanlarında da söz konusudur Uykuda, nöroendoknn sıstemde, merkezı sınır sısteminın nörotransmıtör ışlevinde, ısı duzenlenmesınde, doğum ve ölumde olduğu gıbı Mevsımsel duygulanım bozukluklarında (manık depresıf psıkoz: ıkı uçlu mızaç bozukluğu) normal mevsımsel duyarlılık özelliklerınde sapmalar olduğu ılerl sürulmektedır Hayvanlardakı mevsımsel rıtmlerde (kış uykusu, ureme, göç gıbı), yıl ıçındeki gun uzunluğunun etkılı olduğu söylenır. Söz konusu olayların fotoperıyodda sunı yöntemlerle oluşturulan değışmelerle de uyarılabıldığı kanıtlandı Guneş ışığının gun ıçınde görulme suresı (fotoperıyod) ınsanların mevsımsellıklerının kaynağı olabilır Örneğın tum ulkelerde, ıntıhar olayları sonbaharda bır artış gösterıyor Ancak bu oran enlemlere göre değışıyor Benzer bır şekılde daha bulutlu, duşuk ısılı ıklıme sahlp olan Kuzey Amerıka bölgelerınde mevsımsel depresyon oranlarında artmalar gözlenıyor Işık, mevsımsel depresyonun tedavısınde genış bır kullanım alanı bulmuştur Mevsımsel depresyon hastalığı 2500Lux (ışık ölçusu bırımı)'ten fazla parlak ışığa lyı yanıt verıyor Işık tedavısıyle fotoperıyod suresı uzatılmaktadır Işık tedavısının (lıght the rapy) altında yatan nörobıyolojık teorı, ışığın döngusel ve mevsımsel rıtmlerın kaynağı olduğu şeklındedır Yüksek yoğunluktaki ışık, insanlardaki melatonin hormonunun salımmım bastırıyor Işığın bu özellığı, ınsanın döngüsel rıtmını etkılemekte kullanılabılıyor Işık tedavısı, depresyonu olan hastalarda, sabah erken saatlerde ve alacakaranlıkta tekrarlayan seanslarda uygulanır Işık, yoğunluğu arttırılınca ınsanların sırkadlyan ritmı (bıyolojık rıtm) uzerınde öğle vaktı bıle etkılı olabılıyor Işık tedavısınde kışlye göre dozajyanıt ılışkısı ayarlanabılecek, sırkadıyan hassaslığın en fazla olduğu dönemde mınımal dozla daha etkılı olunabılecektır Genel olarak ışık tedavısıyle duzelme, tedavıye başlandıktan 24 gun sonra göruluyor Işık tedavısının depresyon tedavısınde bırçok ustun özellıklerı vardır Işıkla tedavı, kımyasal bır yontem değıldır, yan etkılerı ılaçla tedavıye gore çok azdır, tedavıye çok çabuk cevap alınır, tedavıye dırenç oluşmaz, kışıye göre dozaj ayarlanabılır ve ucuz bır yöntemdlr Işık tedavısinln depresyon tedavısındekı etkı mekanızması konusunda farklı görüşler vardır Işığın, depresyona neden olduğu ılerı sürulen melatonin hormonunun salımmım bastırdığı, ayrıca ışığın depresyona neden olduğu öne surulen prolaktın ve serotonın hormonlarının salımmım duzenledığı ılerı suruluyor Tum bu ıddıalara rağmen ışığın depresyonu lyıleştırıcı mekanızması tam olarak bılınmıyor Bunun yanı sıra, ışık mevsımsellik özellığı olduğu duşunulen uyku ve mızaç bozukluğu, premenstrual sendrom ve romatizmal hastalıkların tedavısınde de denenıyor (s.a) Psychopathology, şubat 1987) H erhangı bır enfeksıyonda, ınsan vucudu, etkılı bır ılaç özellığı gösteren maddeler uretır Ancak ınsan vucudunun savunma sıstemı, bazı nedenlerle fonksıyonunu yıtırır Bu durum ozellıkle yenı doğan bebeklerde, uzucu sonuçlara neden olur Çunku sut çocuklannın vucutlarında, henuz koruyucu antıkorlar oluşmamıstır Anne vucudunda oluşan koruyucu antıkorlar, ana sutu yoluyla bebeğe geçer Eğer bebek ana sutu ıle beslenmemışse, vucudu mıkroplara karşı savunmasız kalacaktır Bır grup araştırmacı, yenı aşılanmış ınek sutunden (kolosturum) alınan, proteın özellığıne sahıp antıkorları (ımmunoglobulınlerı) kullanmayı duşundu Doğal sut urunlerınden elde edılen laktoglobulın (sutte bulunan antıkor) preperat yüksek bıyolojık etkınlık gostermekte ve hem çocuklarda hem de yetışkmlerdekı mıdebağırsak rahatsızlıklarını tedavı etmektedır Araştırmacılar, bebek sutune yenı maddeler ekleyerek enfeksıyonlara karşı daha etkılı olabılmeye çalışıyorlar (n.a. Sputnlk) Mikroplarla savaşımda anne sütü ağlıkla ilgili haberlere, araştırmalara dergimiz sayfalannda hemen her hafta bolca yer veriyoruz. "Her işin başı sağlık" olduğuna ve milyarlar sağlık araştırmalarına harcandığına göre, bu konuda yeni haberlerin, araştırmaların, bulgu ve buluşların sayfalarımıza akması da çok doğal. Tip haberleriyle okurlarımm vücudun çok temel çalışma mekanizmaları üzerinde, tıbbın bugünku ve yarınki tedavı imkânlfin konusunda bilgilendirmeyi amaçlarken, daha meraklı ve uzman okurlarımızı da en son tıp araştırmalanndan haberdar etmeye çalışıyoruz... Dergimizin bu özelliği nedeniyle tıp diınyası ve özellikle de tıp öğrencileri arasında oldukça geniş bir okur kitlesi olduğunu sevinerek saptıyoruz. Bu bağlamda, diğer sevindirici bir haberi de sizlerle paylaşmak isteriz: Türk Tabipleri Birliği Ankara Tabip Odası, 1988 yılında sürdürdüğümüz Tıp Uzmanlık Sınavları (TUS) tartışmaları nedeniyle, dergimize Basın Sağlık ödülü vermeyi uygun gördü. Ankara Tabip Odası'na, dergimize gösterdiği bu ilgiden dolayı teşekkür ederiz. Bu sayımızda da bol sağlık haberleri okuyacaksınız. 2000'li yıllarda yapay organların katedeceği gelişmeleri ve mikrolaboratuvar cerrahinin insan sağlığına yaptığı son katkılan inceleyen haberimizin yanı sıra, çok konuşulan stres konusuna değişik bir açıdan yaklaşan, stresi vücudun doğal bir savunma mekanızması olarak inceleyen yazıyı ilginç bulacağınızı düşündük. • •• Sağlıklı bir hafta dileklerimizle, gelecek cumartesi buluşmak umuduyla, hoşçakalın... S O K U R D A N Basın ve Cumhuriyet Gazetenizin bır yıllık okuyucusuyum. Öğrenci olduğum ıçin, özellikle Bilim ve Teknik Dergisi bana çok yararlı oluyor Temennım, herkesin Cumhunyet'i tanıması ve sevmesıdir. Çünkü sorduğum her on kisiden üçü Cumhunyetı okumadan hemen ön yargıya kapılarak, "çok sıkıct" diyorlar. Içinde yaşadığımız küHürel, sanatsal ve düsünsel ortam için'de devamlı olaralc "entelektuel" o/ma yollannı aramaktayız. Socrates'ın deyışıyle "Seçmek, bilınçlı olmak, bilınçlı olmak duşunmektır." Unutmayalım ki; halka giden yol basından geçer. Halkı bu konuda bilinçlenmeye çağınyorum. Basın nedir sorusuna Basın, ınsanı insana yaklaştıran, tanıtan, göremedtğıni ve görmek ıstediğını kanıtlayan bır kurumdur işte Cumhuriyet bunu en iyi biçimde yerine getırmeyı amaç edinmıstır. Gelin hep bırlıkte sanatı tanıyalım, bılımi öğrenelım, özelestiri yapalım, tartışalım! . Öyleyse, gâlin nep bırlıkte Cumhuriyet Bilim Teknik okuyalım. BİZE I şıtme guçluğunun tedavisi yolunda, seramık kullanımı ıle yenı bır adım atıldı Işıtme duyumunu sağlayan kemıkçıler ışlevlerını yitırdıklerınde, onlann yerıne kullanılan ve polıetılen, teflon gıbı çeşıtlı maddelerden yapılan protezler, kemıkçıklerın çevresındekı dokuyu yıpratırlar Oysa protez olarak kullamlabılen Korondum seramlğinin boyle zararlı bır etkısı yoktur Korondum seramığının bıyolojık ortama uyum sağlama özellığı çoktur Bu yenı protezın ağırtığı, beş mılıgram ağırlığında olan doğal duyu kemıkç.klerıne çok yakındır Dığer protez maddelerıne kıyasla, 45 kat daha hafıftır Moskova'dakı otolarengolojı (kulak ve larenks hastalıklarını konu alan bılım dalı) klımklerındekı hastalar uzerınde yapılan araştırmalar, ışıtme guçluğunde kullanılan bu yenı seramığın hıçbır yan etk> gostermedığım kamtladı Seramığın, kulak zarı ve orta kulak hastalıklarmın tedavisi ıle ılgılı kullanımı konusunda yenı bır araştırma başlatıldı (n.a. Sputnik) İşitme guçluğunun onarılması dergimiz desek daha gerçekçi oluruz. Çünkü okuyucunuza o kadar çok bilgiler venyonunuz kı aıiık kendimize mal etmıt durumdayız. Ben bir genç kız olarak, Bilim Teknik Dergisi'nden her türlü teknoloiik gelismeyi izleyebiliyorum. (Tabii bunun yanınaa sanat, sağlık vb.) Cumhuriyet okuyucusu olarak bu şansa sahıp bir insanım. Ama gönül ister ki benim gibi bir çok gencin okuyup yararlânması ve bu konularda bilgi sahibı olmasıdır. Sizlerden ıstediğim daha cok tanıtım yapmanızdır. özellikle televızyon relclamlarında daha etkili olur. Sabahları işe gıderken gazetecilerin önünü üzülerek gözlüyorum. Birçok gencimiz sadece göz zevkini tatmin etmek için aazete alıyorlar. Oysa Bilim Teknik gibi bir dergiyi okusalar daha eğitici olmaz mıydı? Bütün gençlere sizin aracılığınızla seslenmek istiyorum. "Bilim Teknik bana çok bilgiler öğretti size de öğreteceğınaen eminim." Nuran GÖK ANTALYA Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No 111, Aprıl 15, 1989 • Publıshed by Cumhuriyet Matbaaçılık ve Gazetecılık T.A Ş • Founded by Yunus Nadl, 1924 • Publısher Nadlr Nadl • Edıtor ın Chıef Hasan Cemal • General Manager Emlne Uşaklıgil • Managıng Edıtor Okay Gönensin • Edıtor. Orhan Bursalı • Page Edltör: Tüles Hasdemlr • F'ılız AKGÜN İZMİK "Öğrjsnmek isteyenlere fırsat olarak görüyorum" Gazetenizı ve dergınizı sürekli takip ediyorum. Aslında gazetemiz ve