Katalog

SORUN Y A N I T L A Y A L I M D Ü Ş Ü N BUL PCB nedir, zararları nelerdir? Ankara'dan Mehmet Danışman "PCB Nedir?" "Çevre ve İnsan Sağlığını Nasıl Etkiler?" diye soruyor. Pollklorlu bifeniller olarak bilinen bir grup kimyasal macide kısa adıyla PCB'ler insan sağlığına verdikleri zarar ve çevre üzerinde yarattıkları kirletici etkiler yüzünden son yıllarda ciddi bir sorun haline geldiler. Klorlanmış hidrokarbon yapısındakı bu bileşikler, değişik karbon atomlarına bağlanmış klor atomlarının sayısına bağlı olarak 200'ün üzerinde farklı birleşik meydana getirebilirler. Bileşikte bulunan klor atomu sayısı arttıkça, maddenin zararlı özellikleri de artmaktadır. Az klorlu PCB'lerin renksiz ve yağımsı bir görünüme sahip olmalarına karşın, daha fazla klor içerenler sarımsı, hatta siyah renktedırler ve viskoziteleri oldukça yüksektir. Hatta bazıları katı reçine yapısındadır. PCB buharı renksizdir fakat keskin bir kokusu vardır. PCB'ler sudaki çözünurlüklerı, buhar basınçları, tutuşabilırlikleri ve elektrik iletkenlikleri çok duşük olan, son derece kararlı bileşıklerdir. Bu özellikleri ve yüksek ısıl kapasıteleri PCB'lerı elektrik ekipmanında kullanılabilecek ideal malzemeler haline getirmiştir. PCB'ler klorlanmış benzenler gibi çeşitli organik sıvılarla karıştırılarak dielektrik sıvılar hazırlanmaktadır. PCB'lerin bozunmaya karşı dayanıklıkları, termal özellikleri ve mükemmel denebilecek yalıtkanlıkları nedeniyle yaygın kullanım gördüklerinden söz edilmişti. Oysa bu maddeleri sınai ve ticari kullanım açısından ideal hale getiren özelliklerin çoğu, aynı zamanda, çevreyi kirletmelerine ve bu çevrede sürekli varlık göstermelerine de neden olmaktadır. Öncelikle, normal koşullarda dekompoze olmadıklan için birtakım işlemler görseler dahi varlıklarını sürdürmeye devam etmektedirler. Diğer maddelere kolayca bağlanıp atmosfer yoluyla veya suyla taşınabilmekte ve değişik ekosistemleri etkileyebilmektedirler. Suda az çözündükleri halde, yağlarda ve dolayısıyla hayvani yağlarda eriyebilmekte, biyokonsantrasyon yoluyla besin zincirinin en üst halkalarına kadar ulaşabilmektedirler. Bu ise, PCB'leri insan ve çevre sağlığı için büyük bir potansiyel tehlike kaynağı haline getirmektedir. Ticari boyutta PCB üretimine ılk kez 1929 yılında başlanmıştır. Büyük ölçüde sınai elektrik ekipmanı için dielektrik sıvısı talebini gidermeye yönelik olarak gerçekleştirilen üretim, kısmen de aşağıdaki ürünlerin üretimini içermektedir Mumlar, yapıştırıcılar, ısı değiştiricl sıvılar, vakum pompası yağları, kalafatlama maddeleri, boyalar, tozdan arındırma maddeleri, hkJrolik sıvıları, matbaa mürekkeplerl, yağlama maddeleri, kesme işleminde kullanılan yağlar, mühür mumları, plastize edlci maddeler, karbonsuz kopya kâğıtları." PCB'lerin diğer bir yayılma sebebi ise, bu maddeleri içeren atıkların yakılmasıdır. PCB'ler normal yanma sıcaklıklarında dekompoze olmadıklarından, 1200 "C'ın altındaki sıcaklıklarda gerçekleştirilen yakma ışlemlerı hıçbir sonuç vermemektedır. Bu durumda PCB'ler baca gazıyla atmosfere karışmakta, gerek katı pörtiküllerle gerel&e kar ve yağmur tanecikleriyle yine yeryüzüne ınmektedırler. Çevreye yayılan PCB'ler bitkilerce özümlenmekte, hayvanların ve en sonunda insanların vücutlarına dek ulaşmaktadırlar, dünyaJaki tüm okyanuslarda, göl balıklarında, kulup ayılarında, yağmur sularında PCB kalıntılarına rastlanmaktadır, Solunum yoluyla da etkisini gösteren PCB bileşiklerı, ciltte ve gözde uzun sürell ciddi tahrişiere neden olmakta, sarılık, ödem ve karın ağrısı gibi gastrointestinal semptomlara yol açabilmektedir. Deney hayvanlarına uygulanan ufak dozlar dahı toksik etkiler doğurmakta, bunlar PCB'lerin gezegenlmizdeki ekosistemler üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğunu göstermektedir. Laboratuvar çalışmaları PCB'lerin alınan doza bağlı olarak kansere yol açma potansiyeli taşıdıklarını göstermekle blrllkte, Insanlar üzerindeki etkileri henüz yüzde yüz bilinmemektedlr. PCB'lerin insan sağlığı üzerinde yarattıkları ve yaratmaları muhtemel olumsuz etkilerden kaçınabilmek için PCB içeren maddelerle çalışan kişilerin bu maddelerle doğrudan temastan ve buharını solumaktan kaçınmalan gerekmektedir. Ayrıca maske ve gözlük kullanılması tavsıye edilmektedir. PCB ıle temas halinde ise, temas eden bu bölgeler 15 dakika süreyle bol su ve sabunla yıkanmalıdır. ı : Sor» İlil \HHMjan $"*• y 0 jtri bir SQIU(K) Armağanlı bulmaca Bu soruyu En ver Bilal adlı okurumuz göndermiştir. Armağan kitabımız Bilmeceyi doğru olarak çözem 20 okurumuza Arda Denker'in "Nesne ve Doğası" kitabını armağan ediyoruz. Ne kadar ip eklemeli? Bırküreyıçevresınısıkıcasaracakşekilde bir ıple bağlayalım. ipın her yerinin küreden uzaklığının 1 cm. olması için ne kadar ipeklemekgerekir? Çözümler ve kazananlar 4 eşit parçaya ayırmak Kente Giden Yol kitabını kazanan okurlarımız. Murat Özmenek Ankara, Şule AksanKızıltopraklst Necip Öner Ankara, Mehmet BostancıBilecık, Ali Şahin Elazığ, Müjde İmren Ankara. Emine Dişli izmır, Mehmet Beşe Polatkan Kayseri, Adem Güler Izmır, Hasan Çetin Özen Oıyarbakır, Türkkan Gulyurdu Edremit, Yavuz Öveç Istanbul, Anıl İnan Ankara. Selçuk Yeşillik izmır, İnci Acar Tekırdağ Feyzullah Ulusoy Ankara. Mehmet Gbnul Bolu Mehmet Emin Sözer Edirne, Erdal Yücel Mersın, Cemalettin Çanakçı Kocaelı Çevreye yayılmaları PCB'ler çevreye üç ana yoldan yayılmaktadır: Etkinliğini kaybeden yalıtkan sıvılar, kondansatörler, PCB içeren diğer hurda malzeme çöplüklerde ya da özel depolama alanlarında birikmekte, yağışla özütlenerek yeraltı sularına, göllere ve nehirlere karışmaktadırlar. Diğer bir yol ise, elektrik transformatörleri veya kondansötörlerinden sızan yağların toprağa karışması, tozlanmayı önlemek üzere yollara sıkılan sıvıların yıkanarak çevreye yayılması veya yasal olmayan yollardan kanalizasyon şebekesine verilmesidir. Hayatta başarılar Cumartesi günü böyle depresif bir öykü ile bilmece sunulduğu için özgünüm, ama bazen hayat umulmadık anda üzgünleşebilir. Evet, bizim bilmecemiz de öyküsü gibi hayattan. Meşhur zekâ testi Mega Society Test'in en baba sorusu! El cevap: 4320 ilk rakam 1 x 1 2 , ikinci 1 x 2 2 , üçüncü 1 x 2 x 3 2 , dördüncü 1 x 2 x 3 x 4 2 vs. vs. 15