Katalog

BİLİM D Ü N Y A S I N D A N TEKNOLOJİ aşamın başlangıcı olarak duşunebıleceğımız bır ılkel hucrenın ozellıklerını tasarlamaya çahşalım Bu hucrenın ozelleşmış aygıtları olmasa da kuşkusuz genetık bılgıyı ıçeren bır RNA'sı vardı Canlı yapıda programını kullanmak ıçın gereklı bır dızı enzım de bulunuyordu En onemlısı, hucreyı dış ortamdan ayıran kesın bır sınırı olmasıydı Hucre ıçınde ona canlılık veren kımyasal sureçlerın gerçekleşmesı ıçın ıç ve dış ortamların ayrılması zorunluydu Hucrenın bır ıç ortamı vardı, ama bu ıç ortam, dış ortama bağımlıydı Hucrenın gereksınımı olan maddeler ıç ortama geçmeII, ancak ıç ortam, dış ortamın yaşamla bağdaşmayan değışımlerınden etkılenmemelıydı Canlı yapı, bu sorunu yarı geçırgen bır zar yardımıyla çozmuştur Yarı geçırgen zar, ıç ortamın gerek duyduğu parçacıkları seçme özellığıne sahıptır Bu nedenle ayırt etme, Tat duyumuz Kanada'dan nereden geliyor? Avrupa'ya Y hidrojen yakıtı nakli Çeviri: Nazlı Işıklı Sayısal teknoloji veTürkiye'dePCM Fikret Yucel (Teletaş Genel Müdüru) Saf olarak gönderitemeyen hidrojen amonyak ile karıştırılarak Avrupa'ya gönderilecek. ol mıktarda su gucune sahıp Kanada, hıdroelektrık santrallanndan elde ettığı elektrık enerjısı fazlasını ne yapacağını bılemıyor Atom santrallarının doğurduğu tehlıkeler karşısında, Avrupa ulkelerı şımdı Kanada'nın bu enerji fazlalığından nasıl yararlanacağı konusunda projeler gelıştırıyor Kanada'nın bu enerjı fazlası Avrupa'nın kullanımına nasıl sunulacaktı7 Alman fızıkçı Joachlm Gretz ışte bu soruya yanıt bulmak ıçın Avrupa Topluluğu'nun Italya'dakı araştırma merkezınde uzun suredır çalışıyordu Gretz, Avrupa Topluluğu yetkılılerının karşısına bır çözumle çıktı Kanada elektrığıyle hidrojen yakıtı elde edılecek ve bu yakıt Avrupa'ya nakledılecektı Gretz'e göre hıdrojen yakıtı eldesı ıçın fazla sorun yoktu Kanada elektrığı ıle Kanada suları elektrolıze edılecek, oksıjen ve hidrojen ayrıştırılacaktı Gretz, elde edılen hidrojen yakıtının Avrupa'ya naklı ıçın de uç yol önerıyordu Teorık olarak en kolay çozum, hıdrojenı saf olarak gondermektı Sıvı hidrojen 253 derecede soğutulur ve 10 gunluk yolculuk boyunca bu derecede tutulabılırse tankerlerle nakledılebılırdı Tabıı hıdrojenın 10 gun boyunca 253 derecede nasıl tutulacağı henuz bılınmıyor Ayrıca hıdrojenın sıvılaştırılması sırasında enerjının dortte bırının kaybolması da sorun yaratıyor Soğutma sorunu çozulduğu takdırde bıle hıdrojenın ancak yuzde 45'ının Avrupa'ya getırılebıleceğı hesaplandı Başka bır çozum, gazın amonyak (NH3) ıle karıştırılarak Avrupa'ya nakledılmesı Hıdrojenın daha sonra amonyaktan ayrıştırılması kolay oluyor Bu yontem sayesınde enerjının yuzde 58'ı hedefe varabılıyor ve hıdrojenın metrekupu de sadece 0 5 DM kadartutuyor Ancak karışım gazının zehırlı olması ve çevre kırlılığıne etken olması nedenıyle bu proje uygulanabılırlığınden değer kaybedıyor Projedekı uçuncu nakıl önerısı ve en tutulanı, hıdrojenın benzının ana maddelerınden bırını oluşturan toluolla karışımından elde edılen metılcıkloheksan halıne donuşturulerek nakledılmesı Yolculuk sonunda toplam enerjının yuzde 62'sı nakledılmış oluyor, ancak fıyatı da bıraz pahalı Metrekupu 1 26 DM'ye geliyor Avrupa Topluluğu uçuncu yontemı denemeye karar verdı Nakıl gemılerle yapılacak Kanada hukumetı araştırmayı desteklıyor ve Avrupa ıçın 20 buyuk atom santralının urettığı enerjıye eşıt enerjıyı bu proje ıçın kullanıma sunabıleceğını belırtıyor D S B seçme ve tanıma ozellıklerı, canlılığının temel nıtelıklerındendır Tatlı, ekşı, acı ve tuzluyu ayıran tat duyumuz, bıze yaşamın başlangıcından mıras kalan bır duyudur Bır maddenın tadını alabılmemız ıçın önce bunun suda çozunmesı gerekır Çunku yalnızca suda çözunen maddeler metabolızmamız ıçın bır anlam taşır Suda çozunen maddeler dıldekı tat almaçlannı (reseptörlerını) etkıler Tatlı olarak algıladığımız şeker molekulunun yaşamsal onemı ortadadır Hoşumuza gıden tatlarla bunların önemı arasında bağlantı vardır Sozgelımı, tuzlu duygusunu veren sodyum klorur de vazgeçılmez oneme sahıp bır molekuldur Nıtekım tuzlu tadını veren başka bır molekul de bulunamamıştır Tat duyusunun bu yanılmazlığı kuşkusuz sodyumun canlılar ıçın mutlak gereklı oluşundan kaynaklanır Doğadakı zehırlerın tadının acılığı ve acı tat duygusunun ıstenmeyışı yıne organızmanın yararını gozeten bır olgudur Yıne aşırısı hoş olmayan bır tat duyusu da ekşı tadıdır, çunku yoğun ekşı tat, organızmaya zararlı etkısı olan asıtlerın bır özellığıdır Tat duyusunun beslenmemızde ne denlı onemlı bır yonlendırıcı olduğunu goruyoruz Ne var kı sakarın gıbı yapay maddeler bu konunun dışındadır, dogada bulunmayan molekullerın tat duyusunu yanıltması olasıdır Tat duyusu, beynın evrımsel olarak oldukça eskı katmanlarınca denetlenır, yanı bılıncımız acı tatları tatlı ya da tatlıları ıtıcı olarak gosteremez Tat algılanması bılıncımıze yansır, ama ondan bağımsızdır, bızım ırademız dışındakı yaşamsal bır ışlevın ve seçımın bılince yansımasıdır (İ.M.) ayısal teknoloji bılınen ekonomık ve teknık bır dızı ustunluğu dolayısıyla, bu gunun ve yarının haberleşme şebekelerının dunya standardı oldu Haberleşme şebekelerı hızla analogsayısal çevırıcıler, sayısal transmısyon ve sayısal anahtarlama sıstemlerınden oluşan tumleşık sayısal şebekelere (IDN) donuşuyor Arazıde deneme sureçlerını tamamlayan tumleşık hızmetler sayısal şebekelerı (ISDN) yavaş yavaş tıcarı olmakta ve genış bantlı ISDN hazırlıkları bır taraftan ılerlerken akıllı şebekeler (IN> teşkılı de buna paralel olarak yuruyor işte butun bu gelışımın başlangıcının ornekleme ve zaman paylaşmalı çoklama (TDM), kuantalama ve kodlama teknıklerını kullanan darbe kod modulasyonlu (PCM) sıstemler olduğu soylenebılır Bugunku duruma bu ve buradan hareketle gelıştırılen yenı teknıklerle ulaşıldı llk darbe kod modulasyonlu (PCM) transmısyon 1938'de Parıs ITT laboratuvarlarında Reeves tarafından gosterıldı Bu sıstemın tıcarı hale gelmesı ıçın yarı ıletken teknolojısındekı gelışmelerı beklemek gerekmıştır 1962 yılında PCM sıstemlerı, ılk olarak santrallararası jonksıyonların çoğaltılmasında analog sayısal çevırıcı olarak kullanılmaya başlanmıştır Daha sonra öncelıkle sayısal R/L sıstemlerı uçlarında uzak mesafe haberleşmesınde de kullanılır olmuştur Bu arada PCM sıstemlerı ıçın bır hıyerarşık duzen meydana gelmıştır 1968 yılında, tamamen elektronık, ılk sayısal telefon santralı, Fransa'da askerı amaçlı olarak servıse verılmıştır Turkıye'de ılk PCM sıstemı, PTT tarafından Istanbul'da 1974 yılında, yurtdışından ıthal edılerek ışletmeye alındı Gene aynı yıl TUBITAK ıle PTT Genel Mudurluğu arasında yapılan bır anlaşma ıle TUBITAK Gebze Araştırma Enstıtusu Elektronık Unıtesı ıle PTT ARLA tarafından ortak olarak ve ılk defa bır PCM sıstemı araştırması başlatıldı Bır taraftan kadro değışıklıklerı, dığer yandan komponent teknolojısınde meydana gelen gelışmelere adapte olmak ısteğı, fakat en onemlısı bu tur araştırma konularında bılgı ve deneyım bırıkımı eksıklığı dolayısıyla elde edılen modelden yapılan ılk ımalat ancak hazıran 1982'de Istanbul'da ErenkoyFatıh santralları arasında servıse venldı Ortak kodeklı olanfc,jsıstemler elan servıste bulunmaktadır Bundan sonrakı PCM çalışmaları, PTT ARLA'nın devamı olan Teletaş'ta surdurulmuş ve ılk kanal başı kodeklı PCM sıstemı ıle 2 mertebe PCM sıstemı ekım 1985'te, 3 mertebe PCM sıstemı hazıran 1987'de PTT'ye teslım edılmış, 4 mertebe PCM sıstemının ımalat modelı 1988 yılında ıkmal edılmıştır Gene 1988 yılında, 2 ve 3 mertebe sıstemlerın kapı dızısı (gatearray) kullanarak aynı plaket uzerınde teşkıl edıldığı, yenı nesıl sıstemler gelıştırıldı Bugune kadar bu cıhazlar ulkemızde 304 ayrı mahalde tesıs edılerek toplam 250 bın kanal uçluk bağlantı sağlandı Bunun dışında 1988 yılında ılk olarak SSCB'ye PCM sıstemı ıhracatı gerçekleştırıldı iran'a cıhaz satış ve teknoloji transferı, ayrıca Sudan ve KKTC'ye ıhracat bağlantıları yapıldı Burada tespıt edılmesı gereken çok onemlı bır nokta var O da yerlı PCM cıhaz aılesının, Turkıye'de ve dunyada haberleşme şebekelerının hızla sayısala dönuşturulmesı surecıne yetıştırılmesıdır Geleceğın ıhtıyaç ve teknolojısının ısabetlı olarak tahmını noktasından başlayarak, • Sanayı, ışletme, unıversıte ve araştırma kurumu arasında bır ışbırlığının sağlanması, • Işbırlığının sonuca ulaşıncaya kadar surdurulmesı, • Meydana gelen bılgı ve tecrube bırıkımının, elde edılen sonucu devamlı gelıştırme ve hıyerarşının tamamlanmasında başarı ıle kullanılabılmesı, • Muşterı durumundakı ışletme kuruluşunun bu faalıyeilere guven duyarak çok onemlı bır hızmetı cesaretle buna bağlanması, • Elde edılen sonuçların başarılı bır ımalatla değerlendırılmesı, • Turkıye'de sayısal haberleşme ağının kurulmasında çok onemlı bır organ olarak, yerlı tasarım ve ımalat sonucu elde edılen bu cıhaz aılesının kullanılması, • Aynı cıhazların başta SSCB olmak uzere dış pazarlarda da pazarlanması ve pazar alanının daha genışlemek ıstıdadında bulunması, • Bır komşu ulkeye teknoloji ıhracı, aşamasına kadar ulaşması çok başarılı bır etkınlığın ıfadesıdır Benzer ışbırlığının başka konularda da temın edılerek başarılı sonuçlara ulaşılması en ıçten temennımızdır (J