Katalog

A R A Ş T I R M A G E Z İ S İ Türkiye'de bir araştırmanın günlük raporu Kaplumbağaların izinde 25 gün Güney sahillerimizdeki kaplumbağaların varlığını ve yaşamını saptamak amacıyla AlanyaMersin arasındaki sahillerde yapılan bir araştırmanın öyküsü Bülent Topaloğlu rın belırlenmesı Ertesı sabah, kumsalın yaklaşık ortasını buluyoruz Demırtaş ırmağının denıze dökulduğu yer olan bu noktayı buluşma yerı olarak belırleyıp ıkı grup halınde, ıkı uçtan kumsalı taramaya başlıyoruz Yaklaşık ıkı saat sonra tum kumsalda yaklaşık onbeş kadar ız belırledığımızı göruyoruz Ne yazık kı bu guzel kumsalda buyuk bir motel var ve sayılarının ılerıdekı yıllarda artacağına da kuşku yok Otellerın neslı tukenmekte olan bu hayvanlar uzerındekı olumsuz etkılerını duşunerek kampa donuyoruz O gunluk çalışmanın yeterlı olduğuna karar verıp dönuşte uğramak uzere buradan ayrılıyoruz Önumuzde denızkaplumbağalarının yumurtlamasına uygun olmayan, kayalık kıyılar var Bu kayalıklar arasındaki bir ıkı kuçuk sahılı kontrol ettıkten sonra, Alanya'ya yaklaşık 30 km uzaklıktakı Gazıpaşa'ya varıyoruz Burada bir devlet kuruluşunun sahıldekı lojmanında kalıyoruz O akşam sahıhn ancak kuçuk bir bolumunu taramakla yetınıyoruz Yöre balıkçılarından edındığımız bılgılere gore bu sahıle oldukça fazla sayıda denızkaplumbağası çıkıyor Yaptığımız gözlemlerde daha önce rast D enızkaplumbağalarıyla ılgılı bir projede görev almam teklıf edıldığınde, hıç duşunmeden kabul ettım Boylece uzerlerınde çok sık konuşulan bu hayvanlar hakkında bılgı ve gözlem edınebılme, guney sahıllerımızı de tanıma olanağı bulacaktım Proje tum Akdenız sahıllerınde denızkaplumbağalarının ızlenmesı ve tespıtını amaçlıyordu Yurtdışından btr kuruluşla, izmır'dekı ıkı unıversıtemızın ortaklaşa yuruteceğı bu projede, Ege Bolgesi'nin guneyinden (Menderes Irmağı havzasından) Hatay ili Samandağ llçeslne kadar tum Akdenız sahıllerımız taranacaktı Oldukça genış olan bu sahada verımlı bir çalışma ıçın, dort ekıp oluşturulacak ve her ekıp kendı sahasını tarayacaktı Bızım görev sahamız ıse AlanyaMersin arasındaki sahıllerımızdı Hazıran ayının ılk gunlerınde yola çıkmak ıçın her şey hazırdı Tçımızde karşılaşacağımız zorlukları az çok bılmenın verdığı sıkıntı ıle yenı yerler gormenın ve son gunlerde oldukça populer olan bu konuda etkın bir çalışma yapmanın heyecanı vardı Nıhayet 10hazırandayolaçıkıyoruz Alanya'da ekıbımızın dığer elemanlarıyla, Ulrıch ve Gabıe acHı ıkı Alman bıyolojı öğrencısıyle buluşuyoruz Bıze Alanya sahıllerının bir kısmını taradıklarını soyluyorlar Onlarla bırlıkte Alanya'nın hemen dışındakı bir kampıngde ılk kampımızı kuruyoruz Ilk ış olarak, elımızdekı harıtalardan yararlanarak onumuzdekı gunlerın genel bir planını yapıyoruz Daha sonra kumsalın yapısını ıncelemek uzere sahıle ınıyoruz Burada bir balıkçı bıze, bu sahıllere denızkaplumbağalarının çıktığını söyluyor Fakat ne yazık kı bunlardan bırının yakalanarak, bir balıkçı tarafından lokantaya satıldığı haberı bızı çok uzuyor Çunku bılıyoruz kı bu haberın yayılması çevre balıkçıları uzerınde olumsuz bırozendırıcı elkı yaratacak Nıtekım gezımızın ılerleyen gunlerınde benzer olaylarla karşılaşacağız Hava karardığında kumsala çıkan kaplumbağaları gozlemek amacıyla sahıle ınıyoruz Yanımızda el lenerlerı olmasına karşın kullanmamak ıçın ozel bir ozen gosterıyoruz Bılı yoruz kı ışığa karşı son derece hassas olan bu hayvanlar, kolaylıkla bızden urkebılır ve yumurtlamadan gerıye donebılırler O gece kumsalın buyuk bir bolumunu dolaştığımız halde yalnızca bir ıkı ıze rastlıyoruz ve onların ölçumlerını yapmakla yetınıyoruz Bu olçumler bıze kaplumbağalarla ılgılı ıpuçları verdığı ıçın oldukça onemlı Zaten projenın de amacı ılk aşamada bu ızlerın ve ölçule ladığımız ızlerden oldukça buyuk olan bir ıze rastlıyoruz Bu ız buyuk bir olasılıkla gezı tx> yunca rastladığımız tek tur olan Caretta caratte'ya değıl de, Akdenız ıçın rapor edılen dığer tur denızkaplumbağası olan Chelonia mydasa aıt Ayrıca bu ızın sonunda oldukça buyuk bir çukura da rastlıyoruz Bu çukurluk buyuk bir olasılıkla bozulmuş bir yuvaya aıt Dığer bir olasılık ıse yumurtlamak ıçın yuva açan hayvanın, herhangı bir etkıden urkerek yumurtlamadan ve yuvayı kapatmadan gerıye dönmuş olması Sahılın dığer kısımlarını tarama ışlemını ıse ertesı gune bırakıyoruz Ertesı gun çok genış olan sahılı taramak ıçın ıkı grup oluşturuyoruz ve ışe koyuluyoruz Iz tesbıtını tamamlayıp, lojmana donduğumuzde, Ulı ve Gabıe'nın taradığı dığer sahılde hıç ız bulunmamasına karşın, bızım taradığımız sahılde oldukça fazla ıze rastlıyoruz Bu arada ekıbımızın tek bayan elemanı olan Gabie bir rahatsızlık geçırerek Almanya'ya donmek zorunda kalıyor Karşılaştığımız fazla sayıda ızden dolayı kaplumbağa bulup markalamayı umarak, bir gece daha burada kalmaya karar verıyoruz ismaıl'ın de bıze katılmasıyla, dört kışı sahıle ınıyoruz Zorlu bir yuruyuş ve uzun bir bekleyışten sonra, nıhayet ılk kaplumbağamıza rastlıyoruz Yumurtlayan hayvanı rahatsız etmemek ıçın hepımızın yuzukoyun kuma yatması gerekıyor El fenerlerımızı kullanamadığımız ıçın çevrede yıldızların ışığın dan başka ışık yok Gecenın sessızlığı ıçınde dalgaların o tanıdık rıtmı ve kaplumbağanın kumu kazarken çıkardığı duzenlı sesten başka ses duyulmuyor Bir sure hayvanın yumurtlamaya başlamasını beklıyoruz Bu aşamada fotoğraf çekmek olası değıl Hayvan yumurtlamaya başlayana kadar etraftan gelen etkılerden huzursuz olmakta Ancak yik murtlamaya başladıktan sonra arkasından sessızce ve dıkkatlı bir şekılde yaklaşıp fotoğraf çekebılırız Daha sonra bir sure beklıyoruz Bu sure ıçınde hayvan yumurtlama ışını bıtırıp yuvayı kapatıyor ve denıze donmeye başlıyor Hayvanın karaya çıkarken ve denıze dönerken bıraktığı ızlerın formu bızım ıçın önemlı Bu yuzden bu form bellı olduktan sonra, hayvanı yakalayıp gereken olçumlerı yapıyoruz Bu ölçumler alt ve ust kabuklarının boyu ve enını ölçmeye dayanıyor Daha sonra hayvana, okulumuzun adını ve adresini, o hayvana verdığımız ve bızde kayıtlı olan numarayı ıçeren metdl bir marka takıyoruz Markalama ışlerı hayvanın canını acıttığı ıçın bu ağır ve guçlu hayvanı zorlukla zaptedıyoruz Rastladığımız bu ilk kaplumbağa bir Caretta caretta. Serbest bıraktığımızdayakılan ışıkların ve markalamanın şaşkınlığı ıçınde bir sure kumsal boyunca yuruyor, daha sonra ay ışığının da yardımıyla denızı buluyor Karada oldukça hantal olan bu hayvan, denıze ulaştığında hızla uzaklaşıyor Sayıları azalmış Gecenın ılerleyen saatlerınde nıhayet lojmana donebılıyoruz Ertesı sabah yenı ızler bulmak umuduyla bir kez daha sahıle ındığımızde aslında yasak olmasına karşın, ınşaat amacıyla kum alan traktörlere rastlıyoruz Bunlar denızkaplumbağalarının yumurtlama alanları olan kumsalı, yerde yuvaları bozuyorlar Sorduğumuzda hepsı de yasak olduğunu bılmedıklerını, zaten ılk ve son kez yaptıklarını, bir daha nıyetlerı olmadığını soyluyor Fakat görduğumuz manzara, tahrıp edılmış alanlar, bunun hıç de ılk olmadığını duşunduruyor bıze O gun Gazıpaşa'dan ayrılıyoruz, elımızdekı harıtalardan belırledığımız kadarıyla, yolumuz uzerınde bulunan, yerleşımden uzak bir ıkı sahıl taradıktan sonra, yurdumuzun en guney noktası olan Anamur'a varmayı amaçlıyoruz Ama ılerledıkçe göruyoruz kı, bu sahıller, dağların haylı yukseğınden geçen karayoluna oldukça uzak kalıyor Bu yuzden bu sahıllerı ancak uzaktan durbunle tarayabılıyoruz Ayrıntılı gözlemı ıse gerekırse donuşte tekne ıle yapmayı duşunerek yola devam edıyoruz Yavaş ılerleyen, uzun bir yolculuktan sonra Anamur'a varıyoruz Okuldan Gabıe'nın yerıne bir araştırmacının, ayrıca projenın ust duzey yetkılılerınden bir araştırmacının bir sure bızımle kalmak uzere Anamur'a geleceğını öğrenıyor ve tarayacağımız sahıle yakın bir yerde olduğunu öğrendığımız Pullu orman kampına doğru yola çıkıyoruz Kampa vardığımızda burada denızkaplumbağaları ılgılı ılk haber çeken bir TRT eklbi bızı karşılıyor Bu arada kampın lokantasında asılı bulunan denızkaplumbağaları ıle ılgılı fotoğraflarla, onların korunması gerektığıne ılışkın her dılden yazılar dıkkatımızı çekıyor TRT ekıbıyle bırlıkte olan bir ajans muhabırı bıze kampın ışletıcı sının denızkaplumbağalarına ozel bir ılgısı olduğunu söyluyor ve buradakı ufacık sahıle çok sayıda denızkaplumbağası çıktığını eklıyor Onu şaşkınlıkla dınlıyoruz, çunku kamp sahıle dek ınen ışıklarla dolu ve oldukça fazla sayıda ınsan barındırıyor Ayrıca sahılde de plajı aydınlatmak amacıyla elektrık dıreklerı koyulmuş ve bunlar tum gece boyunca ya Dr Mehmet öz, Selahattın Sezer ve ekıbın şoforu Ismaıl kamp yennde