Katalog

8 EKİM 2013 SALI CUMHURİYET SAYFA TARIM 11 Tire Süt Kooperatifi’nin örnek bir kırsal kalkınma modeli olduğunu söyleyen Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Eskiyörük Tarımın kurtuluşu kooperatifleşmede u Bir avuç süt üreticisinin 1967 yılında bir araya gelmesi ile kurulan; bugün ise 1900 üyesi, süt ve et ürünleri işleyen entegre tesisleri, satış mağazaları, akaryakıt istasyonu ile Türkiye’nin en büyük kooperatifi haline gelen Tire Süt aynı zamanda örnek bir kırsal kalkınma modeli. Nasıl mı? Bölge süt hayvancılığının gelişmesinde, kaliteli süt üretiminde, üretim maliyetlerinin düşürülmesinde, üreticinin ve tüketicinin korunmasında öncülük yaparak... ÖZLEM YÜZAK 1967 yılında sadece birkaç süt üreticisinin bir araya gelmesi ile kurulan; bugün ise 1900 üyesi, süt ve et ürünleri işleyen entegre tesisleri, satış mağazaları, akaryakıt istasyonu ile Türkiye’nin en büyük kooperatifi haline gelen Tire Süt aynı zamanda örnek bir kırsal kalkınma modeli. Nasıl mı? Bölge süt hayvancılığının gelişmesinde, kaliteli süt üretiminde, üretim maliyetlerinin düşürülmesinde, üreticinin ve tüketicinin korunmasında öncülük yaparak... Tire Süt’ü geçen hafta Garanti Anadolu Mahmut Eskiyörük Sohbetleri kapsamında gittiğim Iğdır’da kooperatifin Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Eskiyörük’ten dinledim. Ardından Eskiyörük ile hoş bir sohbet gerçekleştirdik. Türkiye’de süt üreticilerinin yüzde 90’ının 10 baş’tan daha az hayvana sahip küçük aile işletmeleri olduğunu söyleyen Eskiyörük “Türkiye olarak kooperatifçiliğe mecburuz, Türkiye’nin yol haritası tekelleşme değil kooperatifçilik olmalı” diyor. l Tire Süt Kooperatifi’nin örgütlenme modeli nedir? Neler yapıyorsunuz? Kooperatifimizin 3 ana misyonu var: 1. Kooperatif ortaklarına üretim yapmalarını sağlayıcı tüm girdileri kaliteli ve en ekonomik koşullarda temin etmek, 2. Ortaklarının kaliteli üretim yapmalarını sağlamak, 3. Üreticilerin ürünlerini en iyi şekilde işleyip ve pazarlayarak daha fazla kazanç elde etmelerini sağlamak. Bu kapsamda 1900 ortağımız,250 personelimiz, günde 150 ton süt toplama kapa sitemiz ve büyük bir makine parkımız ile Türkiye’nin en büyük kooperatifiyiz. Soğutma tankları ve otomotik sağım sistemi olan 139 çiftliğimiz 62 adet Nokta Alım Merkezimiz var. Üyelerimize laboratuvar ve analiz hizmeti veriyoruz. Akaryakıt istasyonu kurduk böylece daha düşük fiyatla akaryakıt almalarını sağlıyoruz. Ürünlerinin işlendiği süt ürünleri tesislerimiz ayrıca 3 adet satış mağazamız var. Yine bir yem satış depomuz ve silaj paketleme tesisimiz mevcut. Yeni olarak et ürünleri piyasasına da girdik. Tire’de İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) ve Devlet Planlama Teşkilatı’nın destekleriyle et ve et ürünleri işleme tesisini işletmeye açan l Neden yem sütkooperatif, burada yüksek hijyen ve katen daha pahalı? lite standartlarında sucuk, sosis, salam Nedenlerden biri ABD ve dünyanın birçok ve Tire’nin ünlü şiş köftesini üretmebölgesindeki kuraklığı yem ekimine yansımaları. Ama ye başladı. kooperatif sadece üreticibir diğer neden Türkiye’de hayvan sayısının artmasına nin sütünü, kesimlik danasını almakkarşın yem üretiminin artmaması. Bir diğer önemli unsur da la kalmıyor, mısır silajını ve buğdasanayicinin belirlediği spekülatif yem fiyatları. İnanılmaz dalyını da değerinde alarak, buna kar galanmalar yaşanıyor. Süt fiyatları artarsa çok ani düşüşlere seşılık ortaklarının akaryakıt, yem, sibep olur; bunu 2006’da yaşadık 40 kuruştan 85 kuruşa çıktı laj, akü, lastik ve market ihtiyaçlarını sonra 57 kuruşa düştü.. 1 liranın üzerinde çıktığında iç tükekarşılıyor. Bölgede gelir çeşitlenmetim azalıyor. Bence 1 litre süt ile 1.5 kg yem alınacak bir sine ve istihdama katkı sağlayan düzeye getirilmeli. Yem fiyatlarına 15 kuruş prim vekooperatif Türkiye’ye örrilmeli. Ayrıca yüzde 8 olan KDV yüzde 1’e çenek bir kırsal kalkınkilmeli. Böylece kayıtdışılık da ortadan l Tama modeli. kalkmış olur. rım ve hayvancılık sektörünün temel l Köy 12 yılda 20 kat sorunlarını kısaca sıralayabilir misiniz? Bazlı orgabüyüyen Tire Hayvancılığın temel sorunlarından biri yem ve nize hay Süt’ün cirosu enerji fiyatlarının yüksekliği. Yem fiyatları sürekli dalgavancılık 60 milyon lanma içinde. Süt ve yemde fiyat dengesi son derece önemprojesi lira, kârı ise li. Avrupa Birliği’nde bu denge 1litre süt=1.8 kg kesif Yem yeni he 1 milyonun d e f i n i z . iken Türkiye’de 1litre süt=1.05 kg Kesif Yem şeklinde. Yem, üzerinde. enerji ve akaryakıt fiyatları Avrupa’nın 2 katı. AvrupaNasıl bir lı çiftçi sütü ucuza satmasına karşın iyi kazanıyor çünkü model bu? l Süt teşvikleri çok fazla. Türkiye’de ise yem fiyatı süt fiYeni bü sektöründe nasıl yatının üzerinde. Sektörel planlamanın olmayükler yaratpolitika oluşturulmalı? ması ve yoğun kayıt dışılık diğer önemmak yerine kü Küçük köy kooperatifleri tasli sorunlar. çük üreticilerin fiye edilerek ilçe bazlı “merkezi kokooperatif çatısı operatifçilik yapılmalı. Tire Süt Kooperaaltında birleşmele tifi önemli bir model. Ama “kooperatifçiliği öneri, gelişmeleri en iyi moriyorum’ demekle devlet politikası oluşturulamaz. del. Hollanda yıllardır buÖrneğin sütünü örgütler kanalıyla pazarlayan üreticilere daha nu uyguluyor. Türkiye de yüksek destekleme primi uygulanarak üreticinin örgütlere yönelAnadolu’ya özgü bir momesi teşvik edilmeli. Sütü soğuk zincir altında toplayan örgütdel geliştirebilir. Ortak malere maliyetlerini karşılamak üzere teknik destek verilmekine parkı, temel girdileri dali. Arz fazlası üretim ihracak ile eritilmeli. İhracatı artha düşük maliyete temin edetırmaya yönelik sanayiciye teşvik primi verilmecek sistemler kurulmalı. İl Özel li. Okul sütü projesi sürekli uygulanmalı. İdaresi ile bu konuda görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Organik tarım artıyor 2002 yılında 150 adet olan organik ürün sayısının 2012 yılında yaklaşık 300’e yükseldiği Türkiye’de 2023 yılında bu rakamın 2 bini geçmesi ve 2.5 milyar dolarlık ihracata ulaşılması öngörülüyor. Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği Başkanı Atila Ertem, Türkiye’nin, 2011 yılında 17.9 milyar dolarlık tarım hektara ve üretim ürünleri ihracatı u 2011 yılında miktarı da 310 gerçekleştirdiğini, bin 125 tondan 1 13’e yakın ülkeye organik ürün milyon 659 bin organik tarım ihracatı ihracatının ise 543 tona ulaştı. 300 milyon dolara gerçekleştiren ulaştığını kaydetti. Dünyaya Türkiye, 2023 yılında Türkiye’nin pazarlıyoruz 5560 milyar dolar 2023 yılı ihracat Türkiye, 2011 hedefinin 500 aralığında tarım yılında 13’e yakın milyar dolar ürünleri ihracatı ülkeye organik olduğuna işaret tarım ihracatı yapmayı hedefliyor. eden Ertem, gerçekleştirdi. “Türkiye, 2023 Türkiye’nin yılında 5560 organik tarım milyar dolar ihracatında aralığında tarım ürünleri Avrupa Birliği ülkeleri önemli ihracatı hedefliyor, organik bir yer tutarken AB ülkeleri sektörü olarak bu hedefe dışında ABD, Birleşik Arap 2.5 milyar dolarlık katkı Emirlikleri, Irak ve Rusya koymak için çalışıyoruz. 2.5 Federasyonu da diğer önemli milyar dolarlık organik ürün ihracat pazarları. İhracatın ihracatının en az 1 milyar yanı sıra Türkiye, aralarında dolarlık kısmı Almanya’ya pamuk, muhtelif kurutulmuş olacak” dedi. meyveler, bebek kavanoz mamaları, muhtelif marmelat 50 bin üretici var ve reçeller, buğday, mercimek, Gıda Tarım ve Hayvancılık kahve çeşitleri, pamuk, soya Bakanlığı’ndan alınan verilere ürünleri, ceviz, nohut, ayçiçeği göre organik tarıma geçiş süreci yağı, yulaf ezmesi, balmumu, dahil olmak üzere 2002’de keten tohumu, kabak çekirdeği, 12 bin 428 olan üretici sayısı çavdar unu, çikolata, arısütü 2012’de yaklaşık 50 bine, gibi ürünler olmak üzere üretim yapılan toplam alan 89 2011’de 18 ülkeden ithalat bin 827 hektardan 614 bin 618 gerçekleştirdi. Atila Ertem