Katalog

PAZAR 13 HAZİRAN 2010/ SAYI 1264 PAZAR SÛYLEŞILERI ATAOL BEHRAMOĞLU Ongören kardeşler Yaş sıralamasına göre, Veysel, Ferit, Vasıf öngören kardeşler, 1960'lardan (Veysel ve Ferit için daha da öncelerden) günümüze, ülkemlzin kültür ve düşün yaşamında derin izler bırakmış üç kardeş. ilk ikisi ağabeylm. Hepsi, kardeş yakınlığında sevgili arkadaşlarım. En gençleri olmasına karşın en erken yitirdigimiz Vasıf'tan ve ardı sıra Veysel'den sonra, 8 Haziran Çarşamba günü son yolculuguna ugurladıgımız Ferit öngören'le, öngören kardeşlerin hepsi yaşamdan ayrılmış oluyor. Geride ne kadar çok unutulmaz anılar, yapıtlar bırakmış olarak... * * * İlk tanıdıgım, 1960'ların Ankarası'nda, Veysel öngören'di. Onun bir efsane oldugunda kuşku yok. Çagdaş bir derviş, filozof, şair. Agzından düşmeyen sigarası, gözlerini yumup başını arkaya atarak ve her yudumun tadını çıkara çıkara rakı içmesi, ansızın patlattıgı kahkahaları, zekâsı, espri yetenegi, az ve öz yazılarındaki benzersiz üslup ve akıl, uzun süre gizledikten sonra ortaya çıkan şairliği, ucu sonu belirsiz yaşama tutkunlugu, kimi kez "clochard"lık düzeyinde bohem bir yaşantıyla beyefendilik arasındaki inişli çıkışlı yaşamı, bütün bunlar, aramızdaki yaş farkına karşın onu kuşagımızın vazgeçilmez bir yol arkadaşı yapmıştı. 1931'de Diyarbakır'ın Bismil ilçesinin Hacıka (Uzundere) köyünde doğan Veysel ûngören'in 1998'de yaşama veda ettigi yer de yine dogdugu topraklar oldu. * * * Vasıf'ın adını ilk Veysel'den duymuştum. Almanya'da, Brecht Tiyatrosu'nda egitim görüyordu. Veysel bana onun bir fotografını da göstermişti. Bu kara kuru delikanlıdan Türk tiyatrosunda epik tiyatro akımını başlatacak büyük bir oyun yazarınının çıkacağını o vesikalık fotoğrafa bakarak tahmin edebilmek güçtü. Vasıf öngören inanılmaz bir şeyi başardı. Ankara Sanat Tiyatrosu ve "Aslye Nasıl Kurtulur"la, tiyatro anlayışımızı kökünden degiştirdi. 1960'ların Ankarası'nda, daha sonra 70'lerin Istanbulu'nda, unutulmaz dostluk günlerimlz, kardeş yaşantılanmız oldu. 70'lerin umutlu günlerinde ve karmaşık dönemlerinde ortak eylemler Içlnde yer aldık. Benim yaptıgım bir şiir-kolaj çalışmasına "Katilleri Tanıyor musunuz?" adını koyan da odur. 80 darbesi hepimizin yaşamlarını alt üst etti. O yurtdışına ne zaman çıktı anımsamıyorum. Ben 84 başında Fransa'ya gittigimde Hollanda'daydı. Sürgünlügümün daha ilk günlerinde orada bir şiir şölenine katılmamı sağladı. Amsterdam'da bütün bir gün, iki sürgün, iki gurbetçi, o kentin sokaklannı arşınlayarak, ülkemize ve kendi yaşamlarımza dair neler konuşmadık kil Her şeye karşın umutla, geleceğe ilişkin projelerle doluydu. Paris'e dönüşümün neredeyse hemen ertesinde, apansız, beklenmedik ölümünün haberi yüreklerimize el bombası gibi düştü. Henüz kırk altı yaşındaydı. * * • Ferit öngören'i de 6O'lı yıllarda, Istanbul'da tanıdım. "Kelimelere Acıyınız" başlıklı bir yazısı vardır... Bu yazı başlıgı onun benzersiz kişiligini tam olarak özetler. Agzından neredeyse gramla çıkan her sözcük, mizah, espri ve bilgelikle yüklüydü... Aynı anda karşısındakini de sevecen gülümseyişle süzer, bir bakıma tartardı... Seçkin ve özgün bir çizgi ustası, hukukçu ve kültür adamı Ferit öngören'le A dergisi kuşagının, bizim en yakın ağabeyilerimiz olan bu güzel kuşagın bir güzel insanından daha sonsuzca ayrılmış olduk. öngören kardeşlerin kültür yaşamımızdaki izleri hiç kuşkusuz silinmezce kalacaktır. Yaşadıgım sürece benim yüreğlmdekl izleri de... • ataolb@cumhurly8t.com.tr Dünyayı gezmek istiyor ama bunu nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız bu yazıyı okuyun. Aslında cebinizden pek para çıkarmadan istediğiniz kadar yurtdışında yaşamak mümkün. Acenteler aracılığıyla sezonluk işler bulabilir, size kalacak yer ve yiyecek veren çalışma kamplarına katılabilirsiniz. Yurtdışına çıkış yolları -;«•:.••-, İ...İ...İ Tfî 1 .V* ŞİRİN GÜVEN Zafor Yılmaz (solda). P ek çok kişiden duymuşsunuzdur yurtdışına gitme istegini. Mutlaka etrafınızda biri "Bir süre yurtdışında yaşamayı çok isterdim" demiştir. Ingilizceyi ana dil kadar akıcı kullanmak, degişik bir hayat tecrübesi yaşamak, yeni insanlarla, farklı kültürlerle tanışmak, yeni yerler görmek, yazın gelmesiyle birlikte artan gezme istegi ya da sadece bir süreligine yaşadıgınız şehirden uzaklaşmak... Bunlardan biri ya da hepsi birden olabilir yurtdışına gitme isteğinizin temelindeki neden. Nedir peki engel olan? Paranızın olmayışı mı? Vize alma sorunu mu? Bunların tümüne çare var aslında. Yani yurtdışında bir süreligine yaşamanız, içinizdeki kaçma hissini gerçeğe çevirmeniz çok da zor değil. İlk seçeneginiz gönüllü çalışma kampları. Bu kamplar her yaşa uygun, 70'inizde bile gidebileceğiniz çalışma kampları var. Buralarda günde en fazla 5-6 saat çalışıp karşılığında da kalacak yer ve yiyecek alabilirsiniz. Hem de Avrupa başta olmak üzere, Vietnam, Hindistan, Afrika, Latin Amerika dahil olmak üzere toplam 82 ülkede. italya'da baglarda üzüm toplamak, Çek Cumhuriyeti'nde biranın yapırnını ögrenmek, Sırbistan Balkan Müzikleri Festivali'ne katılmak, Almanya'da restorasyon projesine dahil olmak, Ispanya'da arkeoloji çalışmaları yapmak, Helsinki'de Rock Festlvali'nin organizasyonuna yardım etrnek, Finlandiya'da gemi tamir etmek, Meksika'da bitkisel ilaç yapmak ve Kore'de sebze paketlemek yapabileceginiz işlerden birkaçı. Üstelik sizinle aynı koşullarda dünyanın dört bir yanından gelen insanlarla birlikte çalışacagınız için tanışacagınız pek çok yeni insan da cabası. Cumhur Emre Birlik (21 yaşında): Para da kazandım B ir sene önce Los Angeles'a gittim ve orada Hollyvvood Universal Stüdyolan'nda fotograf çekerek çalıştım. İTÜ'de Malzome vo Metalurji Mühendisligi okuyorum, yaz tatilimi orada geçirdim. Üstelik de 4 bin dolar kazandım. 2 bin dolar masrafım vardı, gerisi de bana kaldı. Çok güzel geçti benim için o yaz. Hem çok gösterişli ve güzel bir şehirde yaşamış oldum, hem de harika deneyimler edindim. Çok eğlendim ve pek çok farklı kültürle, dünyanın her yerinden gelmiş pek çok insanla tanıştım. • Bitkiler üzerine sorgulamalar B itkilerte ilişkimiz aslında doğaya karşı geliştirdiğimiz tavrı da yansıtıyor. Onlardan çaldığımız alanlan, evlerimizde yine onlara geri vermeye çalışıyoruz. Bir balığı akvaryuma hapsetmek ve bir bitkiyi topraktan kopanp saksıya koymak arasında pek de fark yok. Yine de bitkilerle kurdugumuz ilişkiyle onların gelişme sürecine bir anlam yükleyebiliyoruz. Tüm bu dediklerimizi sorgulayacak bir sergi şimdi sizleri bekliyor. Tasarımcı Meriç Kara'nın ev bitkilerinin suyla kurdugu ilişkiden ilham aldığı sergisi A Schizophrenic Domestic Project Soda istanbul'da sanatseverlerin karşısına çıkıyor. Kara, sergide bitkilerin bilindik özelliklerini ve alışkanlıklarını etrafımızda gördüğümüz halleriyle iç mekâna taşıyor ve saksılar serisi halinde izleyiciye sunuyor. Meriç Kara saksılarını bitkilerin ekolojisiyle uyumunu dikkate alarak tasarlamış. Böylece ortaya çıkan tasarım mekâna kendi doğasını yansıtabiliyor. 2001 'de ODTÜ Endüstri Tasarım Bölümü'nden mezun olan Meriç Kara iki yıl boyunca Benetton'un tasarım departmanında Jaime Hayon ve Aldo Cibic gibi tanınmış tasarımcılarla birlikte çalıştı. 2007'de Phaidon Press tarafından en ilginç 100 tasarımcı arasında gösterilen ve 1000 VoltDesign'la yaptıgı ortak çalışmalar Grafik Tasarım Meslek kuruluşu tarafından dört dalda ödüle layık görülen Kara'nın sergisi 3 Temmuz'a kadar görülebilir. • Sadece gezmek isteyenlere B u arada "Ben çalışmak istemiyorum. Sadece gezip, görmek istiyorum, ama çok da pahalı olmasın" diyorsanız "interrail" tam size göre. 26 yaş altı ve üstü farklı fiyat seçenekleriyle tren bileti veren bu sistem her yeri karış karış gezmek isteyenler için birebir. Gideceğiniz rotayı, gezeceğiniz ülkeleri ve ne kadar süre kalacagınızı belirleyip tren biletinizi alabilirsiniz. "Yok benim ne yapacagım belli olmaz. Kafama eser Ingiltere'ye, ardından Hollanda'ya giderim" diyorsanız "global pass" ile Avrupa'da gezmedik yer bırakmayabilirsiniz. • Kurulan dostluklar, çalışmadıgınız zamanlarda katılabileceginiz ücretsiz kültürel aktiviteler de tuzu biberi. Yani çok büyük paralara ihtiyaç duymadan istediğiniz kadar yurtdışında kalmanız mümkün. Çalışma kampları için başvuruları Istanbul'daki Genç Tur aracılığıyla yapabilirsiniz. Çalışıyorsanız bu kampları izin döneminize bile denk getirebilirsiniz. öğrenciyseniz tüm yaz tatili boyunca gezip, görebilirsiniz demek. öğrenciler için bir seçenek de "Work and Travel". Türkiye'de pek çok acentenin aracı oldugu "Work and Travel" Amerika'yı görmek isteyenler için. 18-26 yaşları arasındaki üniversite öğrencileri eğer ortalamaları 4 üzerinden 2'yse ve orta düzeyde Ingilizce biliyorsa bu sistemle Amerika'ya gidebilir. Acentalar size bir iş buluyor. Günde bir saat çalışarak ne kadar kazanacağınızdan size sunulan kalma yeri için ne kadar ödeyeceğinize kadar bütün bilgiler siz gitmeden netleşiyor. Bu sistemde uçak biletiniz dahil tüm masraflarınızı siz ödüyorsunuz ama gittiginiz yerde çalışarak para kazanıyorsunuz. Bu anlamda aileleriyle yaşayan üniversiteliler için de büyük bir deneyim oluyor, ailelerinden destek almadan yaşamlarını idame ettirmeyi ögreniyorlar. Work and Travel, bir eğlence merkezinde çalışarak ya da aşçı, barmen, resepsiyonist, cankurtaran, servis elemanı, kapı görevlisi olarak New York, Galifornia, Los Angeles, San Francisco ve Miami gibi merak ettiğiniz şehirlerde yaşama fırsatı sunuyor. Gidenlerin neredeyse tamamına yakını konaklama ve uçak bileti gibi masraflarını çıkarıyor. Hatta bu masrafların üstüne çıkıp yüksek miktarda para kazananlar bile olmuş. Texas'ta bir balık restoranında 3 ayda 20 bin dolar, özgür Akı isimli öğrenci gibi ek işler bularak 3 ay içinde 27 bin dolar ya da Galveston'da bir alışveriş merkezinde ayda 2 bin 500 dolar kazanmayı başarıp dönenlerin olduğunu Global Vizyon Yurtdışı Egitim Danışmanlıgı'ndan öğrendik. Bu arada amacınız yeni insanlarla tanışarak, cebinizden pek para çıkmadan tatil yapmak degil de para biriktirmekse Alaska'da uzun saatler boyunca balık işlerinde çalışabilirsiniz. • m I!