Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 21 MART 2010 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Demokrasi İpi Demokrasi, hele hele bizim gibi ülkelerde tam bir siyasal oyun, gösteri... Bazı kişilere ün, güç, varsıllık (zenginlik), debdebe, yetki sağlarken; geniş kitleler yoksulluk, hatta açlık sınırından, kerpiç damlardan, eğitimsizlikten, işsizlikten kurtulamıyor. Öyle bir milli (ulusal) irade ki başkalarını abat ederken, kendini açlıktan, yoksulluktan kurtaramıyor. Demokrasi ipine sarılarak ya da merdivenine dayanarak yukarı çıkanlar, bir süre sonra vatandaşı, köle, parya demeyelim ama, en azından buyruk altında gibi görmeye başlıyorlar. Kendileri kırmızı halılar üzerinde yürürken vatandaşı çamurlu, tozlu yollarda yürütüyorlar. Kendileri geçerken yollar kapatılıyor, polisler yollara diziliyor, trafik kuralları çiğneniyor, trafik aksıyor. Anlıyorsunuz ki, bir devlet büyüğü (!) geldi, gideceğiniz yoldan geçecek, toplantıya katılacak ya da çalışma ofisine teşrif edecek. Vatandaşın ödediği vergiler, ileride vatandaşın ödeyeceği borçlarla sağlanan olanaklar, vatandaşa lütuf olarak, sadaka olarak dağıtılıyor. Yol, okul, hastane yapıldığında sanki vatandaşa bir lütufmuş gibi izlenim yaratılıyor. Kalkınma, başarı, hizmet nutukları atılıyor. Vatandaş, “bunlar benim paramla, o da kısmen israf edilerek, kısmen yandaşlara aktarılarak yapılıyor. Senin maaşın bile benim ödediğim vergilerden karşılanıyor” demiyor, diyemiyor. Alkışlıyor; doğruyu söylemeye çalışanlarsa bir şekilde susturuluyor. Eskiden saray soytarıları, meddahlar varmış. Şimdi iktidar yalakaları. Vatandaşın vergileri ile bunlar da bir şekilde besleniyor. Övgüde, “demokrasiye, mili iradeye bağlılıkta” kusur etmemeye çalışıyorlar. Herhangi bir kusurun bedelinin ağır olacağını biliyorlar. “Demokrasi” ipiyle ya da merdiveni diyelim, yukarı çıkanlar, iktidarın tadını aldıktan, nimetlerinden yararlanmaya başladıktan sonra, hele hele bir de buna düşüş halinde Yüce Divan, dokunulmazlığın kaldırılması, bekleyen dosyalar kaygısı, korkusu eklendiğinde ipi kesmek veya merdiveni itmek önlem olarak alınıyor. Böylece aşağıya iniş yolu kapatılırken, başkalarının aynı ipe sarılarak veya merdivene tırmanarak yukarı çıkmaları da engellenmiş oluyor. AKP ve lideri, yalaka ve çıkar çevrelerinin teşvikiyle iktidarlarının süresini uzatabilmek için demokrasi ipini kesmeye veya merdiveni boşluğa itelemeye çalışıyor. Anayasa değişikliği başta olmak üzere yasa değişiklikleri, yargı ile çatışma, bağımsız (!), tarafsız (!) yandaş yargı oluşturma çabaları, iktidarı sürdürmek amacına yönelik. Vatandaşın bir bölümü, bazı kurumlar AKP’nin ve liderinin demokrasi ipini kesmek, merdiveni boşluğa itmek niyetini gördü, sezdi. Tepkilerin artmasının, siyasal arenada tartışmaların şiddetlenmesinin bir nedeni de bu gözlem. Kapitalist düzenin demokrasi algılamasını ve uygulamasını yansıtan göstermelik sözde demokrasiyi, geniş kitlelerin yararına sonuçlar doğuracak, gerçekte geniş kitlelerin iradesini yansıtacak bir siyasal sisteme dönüştürmeyi amaçlıyoruz. Yetersiz, etkisiz olsa da çabalar bu yönde. Gerçek bir demokrasinin kurulabilmesi için geniş kitlelerin vatandaşlık bilincine ulaşması, yetkinin, gücün kendinde olduğuna inanması gerekir. Hür iradenin oluşması için vatandaşın aydınlanması temel koşuldur. Turhan Selçuk’un kaybı, yalnız bir gerçek sanatçının yitirilmesi yönünden değil, bir Aydınlanma savaşçısının yitirilmesi açısından da toplumsal bir kayıptır. “Halkın aydınlanması” deyince bazı kişiler çözüm için buna dudak bükebilir. Ancak başka çıkış yolu da yoktur. Halk algılayacak, inanacak, savaşım verecek ve başarılı olacaktır. Bu halk dalkavukluğu değildir. Halk kesinlikle yapar da demiyorum, ancak oylarıyla yapmasını umutla bekliyorum. Şirketin Almanya’daki iştiraki CCE’nin ülkedeki 24 işyerini kapatma planlarõ çalõşanlarda tedirginlik yarattõ Ekonomi Servisi - Coca-Cola Interna- tional’õn (CCI) Almanya’daki iştiraki “Co- ca-Cola Erfrischungsgetraenke AG”nin (CCE) ülkede bulunan 24 işyerini kapatma- yõ ve toplam 4 bin işçiyi işten çõkarmayõ plan- ladõğõ ifade edildi. “Gıda-Tat-Lokal Sendi- kası”nõn (NGG) Başkan Yardõmcõsõ Harald Güster, yaptõğõ açõklamada, “Bildiğimiz planlar üzerinden bir hesap yaparsak en kö- tü olasılıkla 4 bin kişinin işi tehlikede” dedi. NGG’nin edindiği bilgilere göre, CCE şirketi 20 dağõtõm merkezi ile 4 dolum tesisini kapatmayõ düşünüyor. Dolum tesislerinin, Coca-Cola’nõn te- mel madde fiyatlarõnõn pahalõlõğõndan şi- kâyetçi olduğu ifade ediliyor. Öte yandan, CCE’den bir sözcü, bazõ önlem- lerin planlandõğõnõ ancak kaç işyerinin kapatõla- cağõ ve kaç kişinin işten çõkarõlacağõ konusunda henüz rakamlarõn netleşmediğini söyledi. Al- manya’da çalõşan yaklaşõk 11 bin Coca-Cola şir- keti çalõşanõ için gelecek hafta sonunda toplu- sözleşme görüşmelerinin son turu yapõlacak. ABD’nin Atlanta kentinde bulunan CCI için Al- manya’nõn önemi büyük, çünkü Almanya dün- ya çapõnda bu içecekten en fazla kâr sağlayan 5. ülke konumunda bulunuyor. CCI, dünya üzerinde 200’ü aşkõn ülkede faaliyet gösteriyor. Dünya- nõn marka değeri en yüksek şirketlerinden olan CCI yaklaşõk 400 adet farklõ marka üretiyor. Co- ca-Cola ile birlikte Coca-Cola Light, Fanta ve Sprite, tüm dünyada en çok tercih edilen beş gaz- lõ içecek markasõnõn dördünü oluşturuyor ve CCI bünyesinde bulunuyor. Pazar değeri 140 milyar dolarõ aşan şirket, dün- ya genelinde 49 bin kişiye istihdam sağlõyor. Şir- ketin en üst yöneticilik unvanõnõ (CEO) 1 Tem- muz 2008’den beri Muhtar Kent yürütüyor. CCI, 2009 sonuçlarõna göre, dördüncü çeyrekte yüz- de 55’lik artõşla 1.54 milyar dolar kâr elde etmiş, satõş hacminde yüzde 6’lõk yükseliş yaşamõştõ. Coca-Cola Erfrischungsgetraenke AG’den bir sözcü, bazõ önlemlerin alõndõğõnõ ancak kaç işyerinin kapatõlacağõ ve kaç kişinin işini kaybetme tehlikesiyle karşõ karşõya kaldõğõ konusunda netlik olmadõğõnõ söylemesine karşõn, sendikadan yapõlan açõklamada dört bin işçinin işinden olacağõ dile getirildi. İSO da kõdem tazminatõna göz dikti MURAT KIŞLALI ANKARA - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Konfeksiyon ve Hazõr Giyim Sa- nayi Meclisi Başkanõ Umut Oran, hükümetin Haziran 2009’da uygulamaya soktuğu teşvik paketi ile ilgili olarak “Benim Sanayi ve Ticaret Ba- kanlığı’ndan aldığım bilgi, 4. Bölge için uygulanan taşın- ma teşvikinin başlangıcından bu yana sadece 3 yatırımın taşınma için başvurdu- ğu şeklinde. Bunlardan ikisi Malatya, biri Muş için” diye konuştu. İlk 6 aylõk teşvik verilerine göre en az teşvik verilen 1. Bölge için 11 milyar liralõk teşvikli sabit yatõ- rõm yapõlõrken, en fazla teşvik verilen 4. Bölge için ise sadece 2.2 milyar liralõk yatõrõm ger- çekleşti. TOBB Konfeksiyon ve Ha- zõr Giyim Sanayi Meclisi Baş- kanõ Oran, “Rakamlar, AKP’nin son teşvik paketinin sosyal adalet ve kalkınmayı teğet geçtiğini gösteriyor” derken, bunun nedenlerini şöy- le sõraladõ: “Mevcut işletmeler kapa- nırken yenileri kimin açacağı belli değil. Kriz paketi ve ön- lemleri yerine AKP ‘Yeni Ya- tõrõm Paketi’ açıkladı. Türkiye 4 farklı bölgeye bölündü ama alınan kriterler temelsiz ve dayanaksız. Siirt, Şırnak, Hak- kâri ile Çankırı, Kastamonu, Sinop aynı grupta yer aldı. Çankırı varken, kim Hakkâ- ri’ye gider. Üstelik teşvik pa- keti ne AB kriterlerine uy- gun, ne de Devlet Planlama Teşkilatı’nın 9. Kalkınma Pla- nı’na. Doğu ve Güneydoğu Bölgesi ve GAP’a daha farklı muafiyet içeren bir teşvik ya- sası hazırlanmalıydı.” Teşvik paketine ilişkin böl- gesel bazda açõklanan 6 aylõk so- nuçlar ise şöyle:  Hazine Müsteşarlõğõ veri- lerine göre 4’üncü teşvik böl- gesinde altõ ayda gerçekleştiri- len teşvikli sabit sermaye yatõ- rõm toplamõ 2 milyar 245 milyon TL olarak kaydedildi. Al- tõ ayda birinci bölgede 10 milyar 987 mil- yon TL, ikinci böl- gede 2 milyar 519 milyon TL, üçüncü bölgede de 4 milyar 270 milyon TL tuta- rõnda teşvikli yatõrõm har- camasõ gerçekleştirildi.  4’üncü teşvik bölgesinde, yeni teşvik düzenlemesi kapsa- mõnda 2009 yõlõ ağustos döne- minde 24, eylül döneminde 45, ekim döneminde 54, kasõm döneminde 52, aralõk ayõ döneminde 73, 2010 yõlõnõn ocak ayõ döneminde ise 69 yatõrõm teşvik belgesi aldõ. 4’üncü bölgede yeni teşvik düzenlemesi çer- çevesinde 6 ayda 317 teşvikli yatõrõm yapõldõ.  Hazine verilerine gö- re 2009 yõlõ ağustos ayõ ile 2010 yõlõ ocak aylarõ ara- sõnda 4 teşvik bölgesi içinde en yüksek sayõda yatõrõm yönelmesinin görüldüğü alan 1. böl- ge oldu. Altõ aylõk sü- reçte birinci bölgede 504, ikinci bölgede 266, üçüncü böl- gede 501 yatõ- rõm başladõ. Ekonomi Servisi - İstanbul Sanayi Odasõ (İSO) Yönetim Kurulu Başkanõ Ta- nıl Küçük, İstanbul Sanayi Forumu 2010 yõlõ 2. Meslek Komiteleri Ortak Toplan- tõsõ’nda, sanayicinin, mevcut istihdamõ ko- rumaya yönelik, özel önlem ve desteğe de gereksinimi olduğunu belirtti. İş Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden bu yana yedi yõl geçmiş olmasõna karşõn, sorunun çözümünde bir yol alõnamadõğõnõ dile getiren Küçük, kõdem tazminatõnõn sadece işverenin değil, istihdamõ engel- leyici boyutu ile, iş arayan milyonlarca insanõ ilgilendiren toplumsal bir mesele olduğunu, zira işten çõkarma maliyetinin yüksekliği ve zorluğunun, işe alõmõ da caydõrõcõ hale getirdiğini ileri sürdü. “OECD’nin, istihdamı koruma en- deksine göre, 2008’de OECD’nin en katı çalışma mevzuatına sahip ülke- si Türkiye’dir. Bunda da çok önem- li bir etken, kıdem tazminatıdır” di- yen Küçük, bir çözüm alternatifi olarak, fon seçeneğinin benimsenmesi duru- munda da bir iki noktanõn önem arz et- tiğini savundu. Buna göre, fon, mutla- ka katõlõmcõ bir anlayõşla yönetilmeli, et- kin denetime tabi olmalõ ve aktüeryal denge üzerine kurulmalõ ve fon olgun- laşõncaya kadar, işsizlik sigortasõ fo- nundaki kaynaktan da yararlanõlabilmeli. Umut Oran, daha çok teşvik verilen bölgelere daha az yatõrõm yapõldõğõnõ söyledi SAMSUN’DA ÇADIR KURMA KARARI ALINDI TEKEL çadırları her yerde kurulacak SAMSUN/ANTAKYA (Cumhu- riyet) - Ankara’da 78 gün ekmek ve hak mücadelelerini sürdürüp 1 Ni- san’a kadar eylemlerine ara veren TE- KEL işçileri, Türk-İş Eğitim Merkezi Konferans Salonu’nda düzenlenen toplantõda Samsun’da çadõr kurma ka- rarõ aldõ. Samsun’daki sendikaya kayõtlõ olan 630 TEKEL çalõşanõndan 204’ü 4/C’ye geçerken, mücadelesini sür- düren 426 çalõşan Ankara’daki eylemin yerel bazda da devam ettirilmesine ka- rar verdi. Yaprak Tütün İşletmeleri’nin kapa- tõlmasõnõn ardõndan hükümetin dayat- tõğõ 4/C statüsünü kabul etmeyen TE- KEL işçileri, 24 Mart’ta yapõlacak Tek Gõda-İş Başkanlar Kurulu top- lantõsõnõn ardõndan Samsun’a çadõr kuracaklar. Bakan’a protesto Türk-İş 6. Bölge Temsilcisi İsmail Topçu, TEKEL işçilerinin hedeflerine hâlâ ulaşamadõklarõnõ belirterek, “Ça- lışma hayatının içindeki 4/C gibi birçok düzenlemenin yarattığı sı- kıntı devam ediyor. Onun için sizin yaktığınız bu ateş sürdürülmeli ve devam ettirilmeli ki, çalışma hayatı aydınlık günlere kavuşsun” dedi. Topçu, biz de çadõr kurma eylemini Başkanlar Kurulu’ndan alõnacak ka- rarlarla geliştirmeye çalõşacaklarõnõ belirtti. Tarõm ve Köyişleri Bakanõ Mehdi Eker, bazõ temaslarda bulun- mak üzere geldiği Hatay’da TEKEL iş- çilerinin protestolarõyla karşõlaştõ. “TEKEL direnişi kazanırsa Tür- kiye kazanır” baskõlõ tişörtlerle Bakan Eker’i protesto eden 50’e yakõn TEKEL işçisi,“İş ekmek yoksa barış da yok” ve “Her yer TEKEL, her yer direniş” sloganlarõnõ attõ. TEKEL işçilerine ba- zõ yurttaşlar da destek verdi. Eker, “Pro- testo vatan- daşın en d o ğ a l hakkı- d ı r . Yasa- l a r ı çiğneme- dikleri ve haka- ret içeren ifadeler kullanmadıkları sürece bu hakları- nı TEKEL işçileri de kullanabilir, başkaları da” dedi. (Fotoğraf: Meh- met Ali SOLAK) Ekonomi Servisi - DİSK Genel Sekreteri Tayfun Gör- gün, TEKEL işçilerine destek verdikleri için okullarõndan atõlan öğrencilerle ilgili basõn açõklamasõ yaptõ. İstanbul Çekmeköy’deki Mehmetçik Lisesi’nde geçen ay yapõlan TEKEL işçilerine destek eylemine katõlan 200 öğrencinin disipline verilmesinin ar- dõndan içlerinden 24 öğrencinin dayanõşma etkinliği düzenledikleri gerekçesiyle okuldan atõlmalarõna tepki gösteren Görgün, “Top- lumsal hafızamızda ‘Manisalõ Gençler’i ak- la getiren bu olay ilk değildi ve eğitim sis- temindeki temel parametreler değiştiril- meden, gerici/ırkçı kadrolaşmalar dağı- tılmadan son da olmayacaktır” dedi. Eğitimde yaşanan sorunlara dönük radikal adõmlarõn atõlmasõ gerektiğini de savunan Görgün, “AKP, eğitim işkolundaki sen- dikaların, öğretmenlerin, öğrenci ve veli örgütlerinin taleplerine kulaklarını tıka- yarak, kendi bildiğini okumayı temel po- litika edinen bir anlayışla, eğitim siste- minin sorunlarının çözümünün demo- kratik, bilimsel eğitimde değil, gerici/fa- şizan bir eğitim sisteminde olduğunu gös- termektedir” ifadelerini kullandõ. Çemen işçisine eş ve çocuklarõndan destek BEKİR ŞAHİN GAZİANTEP - Gaziantep’te iki aydan beri grev- de olan Çemen Tekstil işçilerinin eşleri ve çocukla- rõ önceki gün okula gitmeyerek babalarõnõn eylem- lerine destek amacõ ile toplandõ. Bu arada DİSK Baş- kanlar Kurulu toplantõsõnõn 23 Mart’ta Gaziantep’te yapõlmasõ kararlaştõrõldõ. Kõrkayak Parkõ’nda toplanan ve Maarif Meydanõ’na kadar yürüyen Çemen Tekstil işçilerinin çocuklarõ okula gitmeyerek anne ve babalarõyla birlikte eyle- me katõldõ. DİSK Gaziantep Bölge Temsilcisi Nihat Bencan, grevdeki işçilerin verecek harçlõk parasõ kal- madõğõ için çocuklarõnõ okula gönderemediğini söy- ledi. “İşçiler çocuklarını okula göndermek iste- miyor çünkü paraları yok, böyle bir karar almak istiyorlar. Ama biz çocukların eğitimden geri kal- masını istemiyoruz. Grevin bir an önce sonuç- lanmasını istiyoruz” diyen Bencan, grev uzadõkça boyutunun da değişmeye başladõğõnõ, açlõk ve sefa- letin arttõğõnõ dile getirdi. Ayrõca, DİSK Başkanlar Kurulu toplantõsõnõn 23 Mart’ta Gaziantep’te gerçekleştirileceği be- lirtildi. DİSK genel başkanõ ve yöneticileri ön- ce Çemen işçisini ziyaret edecek, daha sonra sen- dika binasõnda saat 15.00’te geniş katõlõmlõ bir top- lantõyla durum değerlendirmesi yapacak. Coca-Cola 4 bin işçi çõkaracak Eyleme 1 Nisan’a kadar ara veren çalõşanlar, 24 Mart’ta yapõlacak Tek Gõda-İş Başkanlar Kurulu toplantõsõnõn ardõndan Samsun’da çadõr kuracaklar. TAYFUN GÖRGÜN: ÖĞRENCİLERİN YANINDAYIZ Teşvik paketi teğet geçti İlk 6 aylõk teşvik verilerine göre en az teşvik verilen 1. Bölge için 11 milyar liralõk teşvikli sabit yatõrõm yapõlõrken, en fazla teşvik verilen 4. Bölge için ise sadece 2.2 milyar liralõk yatõrõm gerçekleşti. Umut Oran