Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 27 ŞUBAT 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Askeri Darbe (out) Sivil Darbe (in) İran şahını deviren mollalar darbesi, İran TKP’sine kadar uzanan bir geniş iç siyasi yelpazenin değil, başta ABD, AB, dünyanın emperyal güç odaklarının da farklı gerekçelerle desteğini almış, milyonları sokağa döken gücü, sivil görüntüsü ile sempati, destek toplamıştı. Katı bir kendine özgü şeriat yorumu ile gündeme gelen ağır insan hakları ihlalleri, işkenceler, idam infazları... siyaseten, çıkar çatışması sorunu yaratana kadar görmezlikten gelindi... Emperyal güç odaklarının, İran molla rejimi gibi, kendi kurdurdukları, uzun yıllar kullandıkları İslami terör örgütleri Taliban, Hamas... ile karşı karşıya, çatışmacı ilişkilere düşmeleri de, yıllar sonrasındadır. Dünya çapında yaşanan bir başka önemli olgu ise, emperyal çıkarların kollanmasında askeri diktatörlükler, darbelerden yararlanma süreçlerinin aşınmasıdır. Şili, Güney Amerika, Arjantin deneyimleri biraz pahalıya patlamıştır. Doğu Bloku’nun parçalanmasından sonra, tek kutuplu kalmanın da gücü ile, elbette yaşanmış deneyimlerden ders alınmış olarak, çevre ülkeler çıkar ağının içine alınırken, siyaseti güdümleme projelerinde önemli değişiklikler söz konusudur. “Küreselleşme, liberalizm, demokrasi, insan hakları, bireyin özgürleştirilmesi” sloganlarıyla, çok etkin medya gücü, insanların beyinlerinin içine girilip yönlendirilebilmeleri çağında, askeri darbeler “out”, sivil darbeler “in” oluvermiştir. CIA aracılığı ile darbeler yaptırmak yerine, ABD bütçesinden de önemli payların ayrıldığı demokrasi fonlarıyla, güdülecek ülkelerin siyasi, meslek, sivil toplum örgütlerini beslemek, yönlendirmek daha risksiz, kolay bir yöntemdir. Örneğin dünyanın en büyük bankeri Soros, sırf muhalefeti, solu sevdiği için(!) eski Doğu Bloku ülkelerinin gazeteciler sendikalarının uluslararası sendikal örgüt aracılığı ile güdülenmelerine çok büyük paralar ayırabiliyordu. Bize kansız rejim değişikliklerine aracı oldukları, sadece ve sadece “demokrasi” sloganından yola çıktıkları için çok sempatik gelen, yüz binleri, milyonları sokağa döken hareketler, kırmızı, turuncu, karanfil darbelerinin arkasında işte bu türden örgütlenmeler vardı. İslam dünyasına dönük ise, yine Amerika eksenli, yandaş İslamcı örgütlenmeleri, cemaatleri kucaklayan, ılımlı İslami siyasi hareketler giderek güç kazanıyor, hep birlikte kardeş kardeş çalışıyorlar. Radikal İslami örgütlenmeler, kendilerini yaratmış, kullanmış ABD, emperyal çıkarlar ile ters düştükleri ölçekte düşman cepheye geçtikçe, ABD, emperyal çıkarlar yandaşı ılımlı İslami hareketler, cemaatler, demokrasi (!) hareketlerini güçlendirme seferberliği ittifakları besleniyorlar. Tabii ki düzenin yandaşı şeyhler, krallar, diktatörlüklerle durup dururken sorun yaratma, çatışma söz konusu değil. Yandaş olarak kullanırken sorun çıkan ülkeler, bölgelerde, askeri darbelerle sorun çözmenin yükselen maliyeti karşısında, çok daha esnek bir modelle, sivil darbeleri destekleme sürecine geçiş gündemde. En son Ukranya rejiminde yaşandığı üzere, sonradan desteklenen iktidarın seçim kaybetmesinin bedeli ağır olmayacak. İşi biteni sifonu çekerek atmak, yenisi ile uzlaşmak daha kolay. Hep sadık müttefik, sorunların odağındaki Pakistan’da bile başarısız askeri darbe yönetimini sırtlamak yerine, seçilecek yeni sivil yandaş iktidar yaratmak daha ucuza gelebilirdi. Arada Bayan Butto’nun seçilemeden öldürülmesi Pakistan’ın iç sorunu olur, kocası -yeni yandaş- çok çabuk yıprandığında da, bir başkası bulunabilirdi. Sahi sandık demokrasilerinin yeni mucize sloganı “değiştir” değil mi?.. Gelin görün ki tek kutuplu dünyanın emperyal çıkar çarkları, piyasalar düzeni, kendi krizleri içinde öylesine ağır sorunlar yaşıyor ki, ABD’nin 11 Eylül’ü gerekçe, İslami terör örgütlerini yerlerinde yok etme adına pek çok odak ülkenin doğrudan askeri işgali zorunluluk haline gelmişti. Hiç unutmayacağım yalanlar üzerine kurulmuş, haksız, vahşi askeri işgaller sonrası İstanbul’da toplanan yukarıda sözünü ettiğim, sözde muhteşem halk hareketlerinin yaratıcısı demokrasi örgütlenmeleri yönetimi; Ukranya, Macaristan, Çek, Slovak, Romen, Azarbaycan, Ermenistan... dünyanın her yerinden gelmiş demokratik sivil toplum sözcüleri, hiç yüzleri kızarmadan “ABD’nin Irak, Afganistan işgalleri haklıdır, bu ülkelerin halklarına demokrasi getirecektir” diyebilmişlerdi. Bu arada insan hakları, demokrasi kavramları anlam ve amaçlarından öylesine saptırıldılar ki; dünyanın her yerinde ırklar, dinler, mezhepler üzerinden özgürlük adına ayırımcılıkla öylesine bir iç savaşlar düzeni, cepheleşme yaratıldı ki... demokratik hukuk düzeninin işleyişi, halk iradesi algılamaları kavram kargaşasında; insan hakları, demokrasi, sosyal devletin olmazsa olmazlarını savunmak suç, vurgun düzeni, din, mezhep, ırk ayrımcılığı üzerinden siyaset yapılarak sandıktan çıkacak oy çoğunluğu ile sivil darbe yapmak hak sayılır oldu... Ya bizde son yaşadıklarımızı, Başbakan Erdoğan dün medyayı açık tehdidini nasıl okumalıyız? soner@cumhuriyet.com.tr THY, Polonyalõ LOT ile ilgileniyor Ekonomi Servisi - Polonya basõnõ, THY’nin Po- lonya’nõn zor durumdaki ulusal havayolu şirketi LOT’u almak için ilgilendiğini yazdõ. THY basõn söz- cüsü Ali Genç, Polonya’nõn ulusal havayolu şirke- ti LOT’u satõn almakla ilgili alõnmõş resmi bir Yö- netim Kurulu kararõ olmadõğõnõ ancak bir fõrsat çõk- tõğõnda değerlendirebileceklerini söyledi. Polonya gazetesi Rzeczpospolita, Türk Hava Yollarõ’nõn Po- lonya’nõn zor durumdaki ulusal havayolu şirketi LOT’u satõn almakla ilgilendiğini bildirmişti. Reuters’õn sorusu üzerine Genç, “Resmi olarak gündeme gelmiş bir şey yok. THY büyüme stra- tejisi çerçevesinde oluşabilecek fırsatları değer- lendirmeye açık. Bir fırsat oluşursa neden olmasın ama özel bir motivasyonumuz yok” dedi. İlk onda yer alanlarõn serveti 22 milyar dolarken en alttaki 10 zenginin toplam serveti 3.7 milyar dolar oldu Forbes Türkiye’nin listesinde, Hüsnü Özyeğin, 3 milyar dolarlõk servetiyle “en zengin Türk” unvanõnõ korurken listede ikinci sõrada Mehmet Emin Karamehmet, üçüncü sõrada Şarõk Tara yer aldõ. Ekonomi Servisi - For- bes Türkiye, “En Zengin 100 Türk” listesini açõk- ladõ. Forbes Türkiye’nin, “En Zengin 100 Türk” listesini açõklandõğõ top- lantõda verilen bilgiye gö- re, Hüsnü Özyeğin 3 mil- yar dolarlõk servetiyle “En Zengin Türk” unvanõnõ koruyor. İkinci sõrada Meh- met Emin Karamehmet 2.9 milyar dolarlõk serve- tiyle yer alõrken Şarık Ta- ra, 4.1 milyar dolarlõk 2008 servetinin uzağõnda olsa da 2.6 milyar dolar ile üçüncü sõrada bulunuyor. Forbes Türkiye Genel Yayõn Yönetmeni Burçak Güven, listeye bakõldõğõn- da, geçen yõla göre “ol- dukça ciddi toparlanma” görüldüğünü belirtti. Bur- çak’õn verdiği bilgiye ve Forbes’õn son sayõsõnda yer alan habere göre;  Listenin hesaplanma- sõnda kapanõş tarihi 12 Şu- bat oldu. Geçen yõl 220 milyon dolar olan zengin olmanõn alt sõnõrõ bu yõl 350 milyon dolara çõktõ.  “En Zengin 100 Türk”ün toplam serveti bu yõl 87 milyar dolar oldu. Buna göre, bir yõlda ser- vetlere 31 milyar dolar ek- lendi toplam servet önceki yõla göre yüzde 55 arttõ.  Geçen yõl “En Zen- gin 100 Türk”ün toplam serveti 2008’e göre yarõ yarõya inerek, 111 milyar dolardan 56 milyar dolara gerilemiş, 36 dolar milyar- derinden geriye 13 kişi kal- mõştõ, bunlarõn arasõnda Koç veya Sabancõ soyadõnõ ta- şõyan kimse yer almamõştõ.  Bu yõl Koç ailesinin üç ferdi Semahat Arsel, Rahmi Koç ve Suna Kı- raç “milyarderler li- gi”ndeki yerlerine geri dön- dü. Şevket Sabancı, Ah- sen Özokur, Aydın Do- ğan, Deniz Şahenk, Er- man Ilıcak, Faruk Ecza- cıbaşı ve Turgay Ciner “milyarderler ligi”nde yer aldõ. Suzan Sabancı ilk kez milyarder  Sabancõ ailesinin 13 ferdinin serveti 10.3 milyar dolar iken, Koç ailesinin 8 üyesinin toplam serveti 7.1 milyar dolar.  Geçen yõl “milyar- derler ligi”ne veda eden 12 kişinin yanõ sõra bu yõl lis- teye Mustafa Latif Top- baş, Mehmet Rüştü Ba- şaran ve Suzan Saban- cı’nõn eklenmesiyle Türki- ye’nin dolar milyarderi sa- yõsõ 28’e ulaştõ.  En zengin 25 ailenin hemen hepsinin serveti bu yõl 2 kat artarken toplam serveti 1 milyar dolarõ ge- çen 17 aile var.  Bu yõl “En Zengin 100 Türk” arasõna 12 ye- ni isim katõlõrken 4 kişi listeye geri döndü. Listenin yenileri arasõnda Tuba Ya- zıcı, Kazım Türker, Meh- met Avni Kiğılı yer aldõ. Turkcell 250 milyon TL kâr bekliyor Ekonomi Servisi - Turkcell İletişim Hizmetleri’nin 2009 4. çeyrek konsolide net kârõ yaklaşõk olarak 250 milyon TL olmasõ bek- leniyor. Turkcell’in Kamuyu Aydõnlat- ma Platformu’nda (KAP) yayõmlanan açõkla- mada Mehmet Emin Kara- mehmet’in de, Turkcell Y ö n e t i m Kurulu Baş- kanlõğõ’nõ Colin J. Wil- liams’a devret- tiği belirtildi. Ka- ramehmet’in Turkcell Yönetim Kurulu üyeliği ise devam edecek. KAP’da yayõmlanan özel durum açõklamasõnda şöyle de- nildi: 2009’un 4. çeyreğinde, Turk- cell’in konsolide gelirinin bir de- faya mahsus ödemeler ve Düzen- leyici Kurum’un kararlarõna isti- naden yapõlan iadeler (60 milyon TL) sonrasõnda, yaklaşõk 2.260 milyon TL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. İlgili gider ka- lemlerindeki azalma dolayõsõyla bu tutarlarõn amortisman, faiz, vergi öncesi karõna (AVFÖK) negatif et- kisi yaklaşõk olarak 40 milyon TL olup, 2009’un 4. çeyre- ğinde konsolide AV- FÖK’nin yaklaşõk 680 milyon TL olmasõ beklen- mektedir. Açõklamada yer alan tüm rakamlarõn ke- sin olmayan ve denetlenmemiş ra- kamlar olduğu vur- gulandõ. Bu özel durum açõklamasõnõn, özellikle kayde- dilmesi beklenen tutarlar, iptaller ve karşõlõklarla 2009 yõlõ finansal sonuçlarõna dair ileriye yönelik bil- dirimleri içerdiğine işaret edilerek “Bu bildirimler, risk ve belir- sizliklere konu olabilecek mev- cut beklentiler ve tahminlere dayanmaktadır” denildi. EN ÇOK 18.00 SEANSINI TERCİH ETTİLER E S K İ Ş E H İ R L İ G E N Ç L E R S İ N E M A Y A K O Ş T U Turkcell, ‘1 Bilet Alana 1 Bilet Bedava’ kampanyasõ ile geçen yõl 1.2 milyon gnçtrkcll’linin 2.7 mil- yon ücretsiz sinema bileti alarak, top- lamda 24 milyon TL avantaj sağ- ladõğõnõ, bu kampanyanõn artõk gnçtrkcll’lilere hafta içi her gün sunulacağõnõ açõkladõ. Turkcell Pazarlamadan So- rumlu Genel Müdür Yar- dõmcõsõ Lale Saral Develi- oğlu, gnçtrkcll’in ‘Gençken yapılacak 100 şey’ te- masõyla düzenlediği kampanyaya yoğun ilgi olduğunu söyledi. De- velioğlu, 2009’da gnçtrkcll’lilere sine- ma salonlarõnda pazartesi ve per- şembe günleri bir bilet alana bir bi- let bedava, pop corn mönülerde yüzde 50 indirim sağlandõğõnõ be- lirterek “Geçen yıl gençler en çok komedi filmlerini izlediler. En çok 18.00 seansını tercih ettiler. En çok izlenen film de Recep İvedik oldu” dedi. Kampanyadan en çok yarar- lanan iller sõralamasõnda ise Eskişehir’in ilk sõrada yer aldõğõnõ ifade eden Develioğlu, onu sõra- sõyla Bolu, Trabzon, İstanbul ve Sakar- ya’nõn izlediğini dile getirdi. Otokar’õn yeni ‘Sultan’õ satõşta Otokar, küçük otobüs pazarında yüzde 37’lik bir satışla pa- zar lideri olan Sultan serisini yeniledi. İlk olarak beş farklı mo- delle görücüye çıkan Sultan 140 bin liradan başlayan fiyat- larla satışa sunuldu. Çevreci özelliğiyle bilinen AdBlue kat- kılı yeni Euro 4 motorunun kullanıldığını belirten Otokar Ge- nel Müdürü Serdar Görgüç, “Farklı kullanım alanlarına uyar- lanabilecek şekilde modüler yapıda tasarlanan otobüslerimiz, 7 metrelik küçük otobüs pazarında Türkiye ve dünyada ge- lişen taleplere uygun olarak yenilendi” dedi. Görgüç araçta ayrıca, ön arka disk frenleri, tahliye kapağı, acil durumlar- da kapıları açan kumandalar da kullanıldığını anlattı. LPG’li dizel motor üretildi Ekonomi Servisi - İstanbul Tek- nik Üniversitesi Otomotiv Tekno- lojileri Araştõrma Geliştirme Mer- kezi ve Türk Motor Sanayi ve Ti- caret Anonim Şirketi işbirliğiyle TÜBİTAK destekli Türkiye’nin ilk LPG’li dizel motoru üretildi. Motoru geliştiren ekibin başõnda bulunan İTÜ Makine Fakültesi Otomotiv Anabilim Dalõ öğretim üyesi Prof. Dr. Rafig Mehdiyev, motorun dizel ile çalõştõğõnõ belir- terek, “Çevreci olması için onu LPG ile çalıştırmak lazım. Bu da büyük yapısal değişimler gerek- tirir. Bizim çalışmada hiçbir ya- pısal değişiklik yapmadan sade- ce enjektör yerine buji takmak- la bu motoru doğalgazla, LPG ile çalıştırmak mümkün oldu. Bu motor, çevre kirliliği açısından en yüksek standartları karşılıyor. Yüzde 100 LPG ile çalışıyor. Ta- mamen yeni bir konstrüksiyon, yeni bir yanma mekanizması. Yakıt yüzde 33 daha düşük ma- liyetli ve motor verimliliği yüzde 15 daha fazla” dedi. Ekonomik durgunluk otogazın yıldızını parlattı NERİMAN ÖZCAN BP Gaz Genel Müdürü Hakan Türker, ekono- mik kriz etkisiyle 2009’da otogaz tüketiminin, benzin tüketiminin üstünde oldu- ğunu söyledi. 2008’de 2.29 milyon ton olan ben- zin tüketiminin 2009’da 2.17 milyon tona düştü- ğünü aktaran Türker, 2.11 milyon ton olan otogaz tüketiminin de 2.33 mil- yon tona çõktõğõnõ belirtti. BP Gaz’õn bu gelişme- ye paralel büyüdüğünü anlatõrken Türkiye çapõn- da 400 tüpgaz ve 280 oto- gaz istasyonu ile hizmet verdiğini söyleyen Tür- ker, KAL-DER’in Türki- ye Müşteri Memnuniyeti Endeksi’nde üç yõl üst üs- te birinci olduklarõnõ söy- ledi. Türker, BP Gaz’õn, Türkiye’de BP akaryakõt istasyonlarõndaki sayõsõnõ 216’dan 300’lere çõkar- mayõ hedeflediğini söy- ledi. Türker, vatandaşõn 7 yõl içinde akaryakõtta ödediği dolaylõ verginin giderek artõş gösterdiğini dile getirerek, “2009’da otogaz tüketimi benzin tüketimini solladı. Yeni yıl ile birlikte yapılan ÖTV zammından oto- gaz da etkilendi. Ben- zindeki artış yüzde 6- 12’yi bulurken otogazda yüzde 16.39 zam yapıl- mış oldu” diye konuştu. Turkcell’de Meh- met Emin Karamehmet dönemi biterken, şirketin ke- sin olmayan sonuçlara göre ise 2009’un son çeyreğinde net kârõ 250 milyon li- ra olacak.  En zengin genç; İmam Çolakoğ- lu, 27 yaşõnda  80 yaş ve üstü zengin sayõsõ 13  40 yaşõn altõndaki zengin sayõsõ 9  Kendi servetini yaratanlarõn sa- yõsõ 51  En zenginlerin yaş ortalamasõ 59 Geçen yõl hiç kadõn yoktu, bu yõl- ki kadõn sayõsõ 24  En çok çocuğu olan zengin, 6 ço- cukla Mehmet Cengiz  Ortalama çocuk sayõsõ 2.5  Hiç evlenmemiş zengin sayõsõ 7  2009’da servetini sadece 1 kişi, bu yõl 81 kişi arttõrdõ.  Listeye 2009’da 14 yeni kişi, bu yõl 17 kişi girdi. Geçen yõl herke- sin serveti ancak bu yõl 6 kişinin servetinde değişim olmadõ.  Vakõflarõn en varlõklõsõ Vehbi Koç Vakfõ iken, Koç Holding ve şirket- lerindeki hisselerinin toplam değeri 657 milyon dolar düzeyde.  İstanbul doğumlu zenginlerin sayõsõ 38 iken, listede 11 adet An- karalõ isim buluyor. İstanbul ve An- kara’dan sonra en çok zengin çõ- karan 2 il, Adana ve Artvin. Listede yer alan 75 kişinin ener- ji sektöründe yatõrõmlarõ var. Dikkat çekenler Kriz zengini teğet geçti Lale Saral Develioğlu.