Katalog

8 PAZAR 14ŞUBAT2010/SAYI 1247 DÜNYALI YAZILAR ZÜLAL KALKANDELEN Kadın meta deği •-\ eçen hafta bir cinayet haberiyle sarsıldık. Duymayanlar için \J[ hatırlatayım. Aralık ayında pollse yapılan bir ihbar sonucunda, Adıyaman Kahta'da bir evin bahçesindeki kümese gömülü bir ceset bulunmuştu. Polis ekipleri, topragı 2 metre kazınca, bir süre önce ailesi tarafından kaybolduğu bildirilen 16 yaşındaki Medlne Meml'ye ait cesetle karşılaştı. Boynunda bir eşarp, elleri baglı, oturur vaziyette bir ceset... Olay üzerine, kızın dedesi ve babası tutuklandı. Bu haber, gazete ve televizyonlarda yer aldı; ama ilk anda Türkiye'nin çalkantılı gündeminde ön sıralarda yer bulamadı kendisine. Çünkü birtakım iddialarla birbirlerini suçlayan gazeteciler, çok yogundu. "Sen darbecisin!", "Sen yandaşsınl", "Sen döneksin!" lafları havada uçuşuyordu. Ancak birkaç gün sonra Hürrlyet olayı manşetine taşıdı. Siyasetçilerse, çok ateşli bir hafta geçirdi. Yıllar önce olmuş bir olayı bugün kullanmak için saklayan iktidar, yine magdur rolüne soyundu. "Peygamber" lafı üzerine Meclis'te yumruklar konuştu. Bu arada benim aklım Medine'de kaldı. Biliyorum ki, onun gibl yüzlerce Medine var bu ülkede... Her yıl Türkiye'de 200'den fazla töre ve namus cinayeti işleniyor. Genç kızlar, kadınlar birer mal gibi kullanılıyor, direnen olursa da ortadan kaldırılıyor... Bakın, Medine tavuk kümesine gömülmeden önce neler olmuş? Hiç okula gitmemiş Medine, tarikatçı babası ve dedesi tarafından sürekli şiddet görmüş. Bir defasında yine dayak yüzünden polise şikâyetçi olmuş. Yakınlarının anlattığına göre, eve gelen polisler, buldukları ruhsatsız tabancaya el koymuş. Dede ve baba, tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmış. Ancak kısa bir süre sonra, Medine, yine dayak iddiasıyla polisin kapısını çalmış. Bunu duyan dede ile baba, sürekli polise gitmesine tepki gösterip kızı tartaklamış. Bu sırada Medine, başını duvara çarpıp ölmüş. Bunun üzerine panikleyen aile, bahçedeki kümesin altına açtıgı çukura kızı gömmüş. Yapılan Adli Tıp incelemesinde, Medine'nin midesinde ve cigerlerinde toprak bulundu. Bu demek oluyor ki, zavallı kızcagız canlı canlı gömülmusl., ,,,, „.,.,.. ,.,, ,; . . . . Ben, bu tür clnayetlerin artık neredeyse alışıldıgı bir Türkiye için tarifsiz bir üzüntü duyuyorum. Okudugum günden beri gece uykularımı kaçıran bu haberin ülkem adına nasıl büyük bir utanç oldugunu izliyorum... Bütün dünya basınında şu başlıkla çıktı bu haber: "Turklsh Glri Burled Allve for Talklng to Boys"... Yani Türk kızı, erkeklerle konuştugu için diri diri gömüldü... Siz istediginiz kadar yüz binlerce dolar harcayıp moda haftası açılışına Meg Ryan'ı getirin, istediğiniz kadar istanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti oldu diye sevinin, bu tür haberler duyuldukça, insanların aklındaki Türkiye imajı bellidir... Onları bırakın; kendimizle yüzleşelim. Sizin aklınızdaki Türkiye imajı nasıl? Gerçekten, lüks alışveriş merkezlerine, güzel mekânlara, defilelere bakıp, "Ya biz çok medenileştik" mi diyorsunuz? Bana sorarsanız, töre ve namus cinayetlerinin yaşandıgı bir ülke, uygar olamaz... O nedenle yetkililere diyorum ki; mesainizi türbanı kamusal alanlara sokmak için harcayacağınıza ya da kadına durmadan üç çocuk dogurmasını ögütleyeceginize, onları sosyal, kültürel ve ekonomik hayata katacak daha büyük adımlar atın! Başbakan olarak sigara kampanyasına verdiginiz destek gibi, her gittiginiz yerde bu konuya da deginin. Siyasetçiler, sivil toplum önderleri, gazeteciler, kadının bir meta olmadıgını anlatın bu halka! Anlatın ki, kadın katliamı son bulsun... • www.zulalkalkandelen.com / [email protected] Türkiye'nin de kadın müzesi olacak... ESRA AÇIKGÖZ D ünyada kadın müzelerinin sayısı hızla artıyor. Kadın sanatçılar, kadın hakları için mücadele vermiş kadınlar, kadın ve kölelik, yerel kadın durumları, kentlerde kadınlara ayrılan yerler, kadınlık halleri; kısacası kadınlarla ilglli her alana dair bir müze var. Kadın müzeleri üzerine Almanya'da Museum Frauenkultur Regional-lnternational'daçalışan Meral Akkent, Leyla Gencer Müzesi'yle, mayısta Türkiye'nin de bir kadın anı müzesi olacagını hatırlatıyor. Aslında bu sadece bir başlangıç. Belki böylece, ileride Türkiye'de kadının yerini gösteren, kadın hakları savunucularını tanıtan ya da kadınların sorunlarını gözler önüne seren müzelerin de önü açılır. - Kadın müzesi Türkiye İçin çok aşina degll. Dünyada kadın müzelerinin çıkışı ne zaman, nasıl gerçekleşiyor? - Kadın müzesi tarihi 50'lerde başlıyor. Bu tarihi yazan müze sayısı ise 51. iran, Isveç, Belçika ve Almanya'da kurulma aşamasında yedi müze bulunuyor. Buna ragmen hâlâ, "Neden kadın müzesine gerek var?", "Bu müzedg kadınjar mı sergiienecek?" gibl ender olarak merak, : çoğunlukla küçümseme, alay gibi tavırları içeren sorularla karşılaşılıyor. Birçok kadın müzesi ikinci ya da üçüncü nesil kadın tarafından yönetilse de, kurucularının karşılaştıgı önyargılar ile şimdiki yöneticilerinin karşılaştıkları arasında fazla fark yok. 2009'da bile The National Gallery'deki 2300 tablodan sadece dördü bir kadın sanatçının imzasını taşıyor ve dünyanın en çok ziyaret edilen müzesi Louvre'daki 35 bin tablo arasında birçok nü kadın resmi olmasına karşın, tek bir kadın ressamın bile eseri yok. 1960 ve 80'lerdeki yogun kadın hareketlerine ragmen, kadın sanatçılar hâlâ göz ardı ediliyor. Müzelerde, sanatçı kadınların eserleri ancak dikkatli bir aramayla bulunabiliyor, Yani, sanatın belleği halen erkek. ••••-. ••• KADINA DAİR BELLEK YARATMAK - Kadın müzeleri sadece sanatçı kadınlan ya da eserlerini tanıtmıyor, kadının gündelik hayatından tutun da şehiıierdeki sokaklara verilen kadın isimlerinin azlığına kadar pek çok konuyla ilgllenlyor... - Kadınlar, 1980'lerden başlayarak müzelerdeki görünürlüklerini sagiamak amacıyla stratejiler geliştirmeye başladı. Ancak bu hareket sadece "sanat ve kadın" baglamında kalmadı. Etnolojik, arkeolojik, tarihsel, politik içerikli kadın müzeleri kuruldu. - Neden bir kadın müzesine gerek var? - Bunu, üç kavramla açıklayabiliriz: ihtiyaç, mecburiyet, özgürlük. ihtiyaç, çünkü 1970'lerdeki feminist kadın hareketi, kadın araştırmalarında disiplinlerarası araştırmaların yolunu da açtı. Bu ortamda kadın müzeleri fikri de gelişmeye başladı. Kadın müzeleri, disiplinler arası çalışma sonuçlarının daha geniş çevrelerle, kamuyla paylaşılacagı bir yer olabilirdi ve oldular. Mecburiyet, çünkü feminist kadın hareketinin tartışma konuları, geleneksel müzelerde kadınların kendilerini bulamadıkları gerçegini Türkiye için yeni olsa da kadın müzelerinin tarihi 1950'lere dayanıyor. 51 kadın müzesi, bellek yaratmak, kadın fe • kültürlerini korumak, yaşamlarını görünür kılmak için çalışıyor. Leyla Gencer Müzesi ile Türkiye de ilk kadın müzesine kavuşacak. ortaya çıkardı. Öyleyse kadının özne olacagı bir mekânın yaratılması gerekliydi. Özgürlük, çünkü kadın hareketinin devinimi yeni vizyonları, yaratıcı enerjiyi, yeni projeleri de beraberinde getirerek çeşitliligin dayanılmaz çekiciligine giden geniş yolu açtı. - Peki kadın müzeleri nasıl bir açılım sagladı? - Geleneksel müzelerin içeriğini zenginleştirdi, tarihe, sanata yeni açılardan bakmayı talep etti, ' özendirdi. Şartların zorlamasıyla da olsa mobil müze, mekânsız müze, sanal müzelergibi altematif tasarımlarla müzecilik anlayışına yeni soluklar getirdi. Taraf olunarak yapılan araştırmalar, koleksiyonlar ve analizlerin baz alındıgı sergilerle, geçmişin kadın kültürlerini . unutturmamak, günümüzdeki kadın yaşamını görünür kılmak amaçlanıyor. Dünya kadın müzeleri hem cinslerarası ayrımcılıga karşı strateji geliştirme mekânları oldugu, hem de kadınlar arasında var olan önyargıları tartışmaya açarak, kadınların birbirlerine alışılmışın dışında bakabilmelerine olanak sagiadığından, kadının insan haklarına saygınınjsomut hale dönüşmesjne katkıda bulunuyor. Kadınlar için bellek ve biünçj,.,. oluşturuyor. Dünyadaki sösyal degişimlerin aynası olarak ortaya çıkan kadın müzeleri, "geriye doğru bakarak" yaptıkları çalışmalar ile bugünün kadın politikalarını etkileyen roller oynuyor. - Mesela? - Kadın müzelerinin etkilerini iki gelişme çok iyi gösteriyor. İlk defa ABD'de bir devlet müzesi Brooklyn Museum tarafından "feminist" kelimesi 2002'de kullanılıyor ve Brooklyn Museum, kendi çattsı altında feminist biraanat merkezi açıyor: Elizabeth A. Sackler Center for Feminist Art. 2009'da Paris'te Centre Pompidou'da dünyadaki diger önemli müzeleri düşündürecek bir sergi açılıyor. ingiltere'de sanat tarihi ve kadın 'iraştırmaları eğitimi alan Camille Morineau, Centre Pompidou'da küratör olduktan sonra, koleksiyonlardaki kadın sanatçıların oranını arttırarak, dört yılda yüzde 17'ye çıkarıyor. 24-25 Mayıs'ta Buenos Aires'deyapılacak 3. Uluslararası Kadın Müzeleri Kongresi'ne Türkiye'den de katılım olacagını umuyorum. Çünkü öykülerinin unutulmamasını umdugumuz çok ilkler, yaşamımızda önemli olan, esinlendirmek istedigimiz çok isimler, geçmişten çıkaracagımız çok dersler, koruyacak çok anılarımız, gelecege yatırım yapmak için çok nedenimiz ve sınırlar ötesi ortaklıklar kuracak çok konumuz var. • 5kobilet.com AMERİKA ISTER ŞUBEDEN İSTER İNTERNETTEN ® Trek Turiznf Adelaide 520 Bangkok 200 Cenevre Almaata 222 Barcelona 71 Chicago Amman 127 Berlin 135 Delhi Amsterdam 119 Bishkek 290 Detroit Ashgabad 199 Beyrut 197 Dubai Astana 258 Boston 209 Dusseldorf. Atina 119 Budapeste 69 Frankfurt Atlanta 275 Brüksel 77 Hamburg.... Bahreyn 285 Bükreş 50 Helsinki Fiyatlonmı? Gidls-Dönüs (Peşin) EUROdur. Fiyallanmızo alan vergileri dahil değildir. istediğinîz tarihte yukarıdaki tlyatlardan ^mmmtmmmmi yer bulunamayabilîr. VıVpJTlUA ....54 HongKong ..249 Houston ..150 Kahire ..348 Ktbrıs ..199 Kiev ..135 Kopenhag 99 Köln ..135 Kualalumpur. ....69 Kuveyf 2295 Tüm uçak biletleriniz Cltlbank 8. Card Flnans 8, World8(1000TLüzerllO), Asya Card 6. Axeu 6, Maxlmum6.VakırBank6. Bonu$/Shop4Mlles4, vade farksız Londra Los Angeles Lyon Madrit Manchester.. Melbourne... Wqbüm«z# Türkiye'deki tiim konsolosluklarda vize işlemlerinizin çözümünde uzman kadromuz yanınızda... THY.ANADOIUJET.ONURAIR. ATIASJET.PEOASUS.SUN EXPRESS tç hot Mletlert »offlır. ekobilet.com bllet<â>trek.com.tr Aksaray MERKEZ.... Aksaray GEÇİT Aksaray MEYDAN.. Avcılar Bakırköy Bakırkoy MEYDAN.. Bakırköy İNCİRLİ... Bayrampaşa Beşiktas Etiler Fındıkzade Güngören Halaskargazl .520 63 45 ..5212312 ..517 96 80 ..591 53 53 ,.570 8310 ...543 11 54 .. 543 68 98 ...567 4145 ...227 06 01 ...287 27 37 ...632 36 42 ...507 21 45 ...246 4151 Havalimam4654585 .7.nÜN.24SMl. Levent 4.Levent Mecıdiyeköy.. Merter Osmanbey Sefaköy Sirkeci Sultanahmet.. Şişli Taksim Yenikapı .325 87 82 ..279 56 80 ..274 95 08 ..554 08 06 ..234 67 06 ..599 32 84 ..514 10 54 ..528 58 04 .231 13 33 ..256 55 56 .45816 93 ....99 Miami ,319 Milano ,125 Münih ....91 Montreal. ....93 Moskova. ,350 Nevvyork.. Odessa & Paris Prag 275 Roma 99 S.Francisco. 99 Stokholm 349 Stuttgarf 149 Seaftle 229 Seoul Altıyol Bostoncı Bostancı MEYDAN.. Fikirtepe Göztepe Kadıköy Kadıköy RIHTIM Kartal Kovacık Kazasker Kızıltoprak Kozyatağı Maltepe ..346 64 65 .372 32 45 ..41622 35 ..345 00 22 .368 85 47 ..550 46 60 ..550 35 37 .48803 32 ..413 72 77 ..372 33 24 ..346 67 11 ..369 76 51 ..352 4100 Mazharbey Pendik Sabiha Gökçen.. Sahrayıcedit Selamiçeşme.... Suadiye Sultonbeyll Şaşkınbakkal.... Umraniye , Üskudar........ PEKIN/SHANGHAI ..383 C ..100 v ....72 Singapur ..347 Sydney.. ..269 Tahran... onusı ..270 TelAviv. ..308 Tiflis ..239 Tokyo.... ..346 62 06 ..375 02 24 .588 52 52 ..369 05 52 ..55010 86 ..416 82 28 .498 93 92 ..478 59 78 ..492 71 28 4 4 " 7 3 5 İZMİR Alsancak.. Bornova.... Çankaya... Karşıyaka. Hava Lim.. Hatay Şirinyer ANKARA — Ayrancı B.Evler Esenbofla. G.O.Paşa... Kızılay .464 07 76 ..374 10 00 .445 32 69 .364 81 00 ..274 51 00 .26133 23 .448 58 80 .442 26 56 ..212 55 67 ..398 21 24 ..437 33 50 ..425 7141 Toronto Vancouver... Varşova Venedik Viyana VVashington. ..200 Zürih ..219 .329 Mesrutiyet Tunalıhilmi ANTALYA CumhuriyetMeydanı. Işıklar BURSA Kükürtlü Merkez Çarsamba AltıparmoK KOCAEll Izmlt Gebze ADANA AtatürkCad 4179091 .466 06 41 .2481211 ..234 00 26 ..254 25 25 ..22194 33 ..32146 66 .643 66 44 .459 99 89