Katalog

O KU R L A R A KJyku'mü'ze, kendine özgü diliyle yeni bir baktş açtsı getircn Faruk Duman, bu kez denemclcriyle çtkageldi. Duman'ın dcncmeleri, yarattığı öykü dünyasına dolaylı da olsa pencereler aralıyor. Ayrıca yazartn ilgi alanlan, edebiyat üzerine düşünceleri, beğendiği yazarlar açısından da okunabilir kitnp. Duman 'la ' Adasız Dem'z'i konuştuk. NTV Yayınlart, dünyamn dört köşesinde kadınlar üzerine söylenmiş atasö'zlerini derleyen lemcl bir yaptt yayımladı: 'Dünya Dillerindi'n Atasözlcriyle Kadınlar: ErkekAç Çcker, Kadtnın Ruhu Duymaz. Kitabın yazarı MinekeSchipper, TÜYAfKitap Fuarı ncdcniyl&htanbul'a geldi. Minekf ile kitabım dilimize akt'aran Taciser Ulaş Belge konu$tu. Mine Söğüt okurlartm bu kez 'Madam Artbur Bıy ve Hayattndakı Her Şey'le etkisi altma alıyor. Başından sonuna her sayfasında henı meraklandıran, hcm ürküten, hcm nıutlu eden hem de üzen bir roman var karşımızda. Kara Yalı'da oturan ve geçmişini unutmayt yeğleyen "kadınadam" Madam Arthur Bey'in hayat hikâyesinin genç roman yazarı Olcayto araalığıyla çözümlenme çabastnı anlatıyor bu kez Mine Sö'ğüt. Biraz fantazya biraz da polisiye unsurlarla anlatılan hikâyede okura şu soruyu bıraktyor yazar: Ceçmi$ hayatından kurtulmak, onları unutmak isteyen Madam Arthur Bey yeni bir hayat âraytşını mutlu sonlandırabilecek mi, yoksa Olcayto huna müsaade etmeyerek geçmi$i tüm çıplaklığtyla Madam Arthur Bey'in yü'züne vuracak mı? Sögüt'le romamm konuştuk... Bol kitaplı günler... Odd Nerdrumdan modern sanat eleştirisi KHHb OıtriM Kitsch insan içindir Odd Nerdrum, zamanında hocalarıyla ayrılığa düşüp Oslo Sanat Akademisi'nden kopan bir ressam. Modern sanat eleştirisi, onu Kitsch ressam olmaya yöneltti. Kitsch manifestosunu kapsayan Kitsch üzerine, Nerdrum'un modern sanata felsefe, sosyoloji ve estetik penceresinden bakışını yansıtan teorik bir derleme. D Ali BULUNMAZ "At strtınüii uyursanız, at uçurumn gelıliğinde duracaktır. Sanat hir otomobildir, Kitsch ise bir attır." "Kitsch ressam asla hir hata yapmaz, kendisi bir hatadır." Odd Nerdrum I ^ ^ " " 1 ^ ^ dd Nerdrum resmin ve sanat üzem % rine düşünmcnin önctnli isimlcM m rinden. Önemi "hayata hizmet et^**^r tigini" söylcdiği Kitsch (genelde "kötü kopya", "değersiz" ve "banal" olarak çevrilir) savunuculuğundan ileri geliyor. Her ne tasvir ediliyorsa oradaki kişiscl ifa deyi açıga çıkaran Kitsch, sadece ve sadece bir yerlere sızmayı ister. Nerdrum'a f»örc böyle. Nerdrum'u sanatçı olarak görmeyen, hatta ona antisanatcı diyenlerin sayısı bir hayli fazla. Bıınun nedcnini Nerdrum'un şu sözünde bulabiliriz: "Benim ilgilendiğim Modernizmin 'diğeri' olarak dışladıği şeydir." Nerdrum için "diğeri", Modern sanatın antitezi diye yaftalanan ve Kitsch; entelektüel olmayan, kahverengi, içli, aşırı duygusal ve acıklı olan her şeydir. Bir bakıma Avrupa'nın arabeski... "DERİNLİKSİZ" ÜRETİM \ ler ne kadar \ lerman Broch, 1930'larda "Kitsch durgunluk ve ölümdür" dese de "Kitsch'te Wagner ve Tschaikovsky j»ibi dehalar hulundııgunu" da kabul eder. Nerdrum da manifestosunda Kitsch'in insan ve onun duyarlığtyla, lutkusu ve yaşamıyla ilgilendiğini, hatta onlara hizmet ettiğini savunur. Baudrillard'm "müstehcen" dediği kendini kaptırmışhk halidir Kitsch. Nerdrum, bu kendini kaptırmışlık halinin peşinden gider. Bu yiizden entelektüeller ve sanatçılar Nerdrum'da derinlik ve modernite bulamaz. Sindre Mekjan, Nerdrum'un "derinliksiz" durumunu, "onun tarif ettiği Kitsch'i bulmak için yapıta, teori ve ironiyi bir kenara bırakarak, duygusallık vc tutkuyla yaklaşılmalı" cümlesiyle özetler. Nerdrum, "ucuz dekorasyon" biçiminde algılanan Kitsch'in aslında tcnselliğin üstyapısı olduğunu belirtir. Ama Kitsch, yeni yüzyılla uyuşmayan (ve bclki uyuşmak da istemeyen) herkese vurıılan bir aşağılama damgası olarak da görülür. Nerdrum, söz konusu damgalama ve modern sanatın kimi sınırlamaları karşısında Kitsch'in sanattan ayrılması gereken bir karşıgüç şeklinde algılanması zorunluluğuna değinir. Çünkü Kitsch'lc kendini ifade eden biri ona göre "asla sanat maskesi takmaz." "Safak", Odd Nerdrum. 1990. Nerdrunva göre Kitsch yalnızca kavram değll, aynı zamanda bir eyiem. •Faklr Balıkcı". Plerre Puvls de Channes. 1881. TURHANGÜNAY epoıta: [email protected] [email protected] "SANATIN DEÖERLER SİSTEMİNDEKİ ŞEYTAN" Buraya gelip dayanmışken Nerdrum'la beraber Hansen ve Tuv, Kitsch'in çerçevesini bir başka pencereden bakarak çizer: "Kitsch geçmiş kültürlcrdc yaratılan şeyin cn iyisini çalar. Yaratıcı insan elinden geldiği kadar eski ustalardan, kompozisyon ve renk gizlcrini ve hcpsinden çok deri hissinin nasıl daha iyi verileceğini keşfederek, öğrenmeye çalışır." Nerdrum'un hem resimleriyle hem de söylemiyle yapmaya çalıştığı kışkırtma, alay ve şoke etmenin ötesine geçmekle ilgili. O, meydan okur, doğru ama Hanscn'in dcyişiyle özde sanatta insanlık mücadelesini bas hedef olarak belirler. Bu, Ernst Bloch'un insalığın ışıltısını "bitpazarlarında, filmlerin mutlu sonlarında veya gençlik fantezi romanlarında buluşuyla" eşdcğerdir. Nerdrum'un çabasının ürünü olarak denilebilir ki Kitsch, yalnızca bir kavram değil, aynı zamanda bir eylem. Nerdrum ve Kitsch'e gönül veren pek çok isim, modern sanatta kısıtlamalar ve insanın duygularının dışta bırakılışıyla bir zemin kay ması yaşandığma inanır. Bir bakıma kutsallık, sanata bulaşır ve ardından hem konu etme hem de eleştirmeme bağlamında dokunulmazlıklar yaratılır. Nerdrum Kitsch'le bu kısıtlamalara karşı çıkar, kiristalize olanı kırar, en azından kırmaya çabalar. Nerdrum, manifestosunun bam teli şeklinde adlandırılabilecek bölümde "sanatın değerler sistcmindeki şeytan" diye nitelediği Kitsch'in temel özelliklerini açar okura: Etik vc estetik olmayan Kitsch, "dünyevi ve süslü"dür, üretilir; "çalışma ve zanaatın ürünüdür", hiçbir zaman yol gösterici değildir. Kitsch Üzerine, Nerdrum'la özdeşleşen bu kavramı enine boyuna ortaya saçmasmın yanında, modern sanata saldırmadan ama nüfuz ederek başkaldırışımn ve Kitsch'in yalnızca "kopya" olarak algılanma eğilimini kırmaya çalışıp onun özgün yanlannı göstermenin bayraktarlıgını üstleniyor. • Kitsch Üzerine/ Odd Nerdrum/ Çeviren: A. Feyzi Korur/ Mitos Boyut Yayınlart/104 s. [email protected] http^/bulunmazali81.blogspot.com Imtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan ErinçOGenel Yayın Yönetmeni: Ibrahim YıldızO Yayın Yönetmenî: Turhan GünayO Sorumlu MüdOn Miyase HknurOGörsel Yönetmen: Dilek AkıskalıOYayimlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. Oİdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar uktel Sok. No: 2. 34381 Şişli Istanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt ISTANBUL 0 Cumhuriyet Reklam: Genel Müdün Ûzfem Ayden/ Reklam Müdürü: Eylem ÇevikOTel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 740 Yerel süreli yayın 0 Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 8 2 SAYFA 3