Katalog

ilginç SORULAR SÜPER GIDA Soru: Bir insan n sa l kl bir ya am sürdürebilmesini sa layacak tek bir yiye- cek maddesi var m d r? Yanıtlar: New Scientist, 2 Mayıs 2009 Yan t 1. Su veya yağ gibi tek bir madde hayatta kalmamız için yeterli olmaz. Et veya patates gibi tek bir doku da yetersizdir. Ancak içme suyumuz ve soluyacak ha- vamız olduğu zaman kuralları biraz gevşetebiliriz. Bu koşullarda dahi süt içip mısır ye- meğe kalkışsak, iki ayrı madde yediğimiz için koşulları tutturmamış oluruz. Normal olarak monodiyet olarak nitelendirebileceğimiz tek bir gıda maddesin- den oluşan bir beslenme şekli söz konusu olamaz. Ancak makul düzeyde sağlıklı kal- mamızı sağlayacak iki sınıf yiyecek grubu vardır. Bunlardan biri bebeklere yedirilen yiyecek grubudur. Bunlar yumurta, süt, bazı tohumlardan oluşur. Bu tür bebek yiye- cekleri mükemmel bir seçenek olmasa da idare eder. Alternatif olarak bütün olarak yenilen hayvanları sayabiliriz. Örneğin sardalye ve ringa gibi balıklar, istiridye gerekli besinleri içerebilir. İnsana en yakın hayvan- lar, doğru miktarda yendiği zaman en doğru seçeneklerdir. Güney Afrika’daki yarı çöl Karo bölgesinde çiftçilik yapan insanların başlıca yiyeceği sığır veya koyundur. İnsanlar için en dengeli monodiyet seçeneği diğer insanlardır. Ancak bu seçeneğin tercih edilme olasılığı çok düşük. Yan t 2. Yıllardır ıspanak, fasulye ve muz konusundaki beyin yıkama faaliyetle- rine karşın tek bir yiyeceğin insanlara yetmesi mümkün değildir. Sağlıklı bir yaşam sürmenin tek koşulu dengeli beslenmedir. Başka bir deyişle karbonhidrat, protein ve gerektiği kadar vitaminden oluşan bir diyet en doğru tercihtir. Beslenme dengesi ya- şa ve kişiye göre farklılık gösterse de sağlıklı beslenmenin anahtarı dengedir. İnsan toplulukları içinde en homojen beslenme şekli Kuzey Amerika’da yaşayan İnuitlerde (Eskimolar) görülür. Bunların geleneksel beslenme şekli %90 et ve balıktan oluşur. Bu diyette neredeyse hiç karbonhidrat bulunmaz. Vilhjalmur Stefansson adın- daki Kanadalı kutup kaşifi ve etnolog, İnuitlerin yılın 6-9 ayında yalnızca etle bes- lendiklerini söylüyor. Ve ilginç bir şekilde bu insanlarda skorbüt (Taze sebze ve mey- velerde bulunan C vitamininden yoksun ya da eksik gıda alımına bağlı olarak mey- dana gelen C vitamini eksikliği hastalığı) görülmediğini kaydediyor. Journal of the American Medical Association isimli bilim dergisinin gözetimi al- tında Stefansson ve meslektaşlarının yürüttüğü kontrollü deneylerin sonucunda, Kuzey Kutbu’nda yaşayanların beslenme tarzının olumsuz yan etkileri olmadığı anlaşıldı.. Ancak uzun süreli çalışmalarda İnuit toplumunun beslenme tarzı ile İnuit erkekle- rinin erken yaşta kalp krizinden ölmesi arasında güçlü bir ilişki olduğu ortaya çıktı. Yan t 3: İnsan vücudu çok dirençli bir makinedir ve uzun bir süre yetersiz bes- lense de hayatta kalır. Sert doğa koşulları altında yaşayan insanlar yerel yiyecekler- den oluşan bir diyet ile beslendikleri halde gözle görülür bir olumsuzluk yaşamazlar. Aynı şekilde bir takım inançları gereğince tek tip beslenen insanlarda da –vejetar- yenler gibi- olumsuzluklar görülmez. Bir insan B12 vitamini gibi yapay destek hap- ları kullandığı sürece bu tür bir diyet ile yaşamını sürdürebilir. Bu arada gezginler, sporcular gibi bir süre geleneksel beslenme tarzından uzak ka- lan insanlar için gerekli besin maddelerini tek bir pakete sığdıran ürünler üretiliyor ve satılıyor. Ancak bunlar lezzetsiz ve toz halinde bulunduğundan gerekmedikçe pek tercih edilmiyor. d ü ş ü n SORULAR SATIŞ TEMSİLCİLERİ Düzenleyen: Necah Büyükdura (necah26@gmail.com ) Yavuz, beyaz eşya ve Rauf, elektronik eşya konusunda bir firmanın bölgesel temsilcileridir. Bölgelerinde, firmanın ürünlerini satan 20 mağaza bulunmaktadır. İkisi de periyodik olarak, bölgenin şematik krokisinde numaralanmış mağazaları ziyaret edip satış durumu ve mal siparişi konusunda tespitler yapıp firmaya rapor ediyorlar. Yavuz mağazaları ziyaret etmek için, her zaman evinin bitişiğindeki 14 numaralı mağazadan başlıyor, 13, 17,18,20 numaralı mağazalara uğrayıp daima ayni güzergahtan geri kalan mağazaları bitirdiğinde, başladığı yere gelmiş oluyor. Rauf da, her zaman, kendi evine yakın olan mağazadan başlayıp kendi tercihi olan güzergahı kullanarak yine başladığı yerde işini tamamlıyor. İkisi de, güzergahlarında iki mağaza arasında hiç bir yoldan tekrar geçmiyorlar. Geçen gün, Yavuz evden çıkıp 14 No.’lu mağazaya girince, orada Rauf’u gördü. Rauf da mağazaları ziyaret turundaymış. İkisi birlikte 20 No.’lu mağazaya kadar geldikten sonra yolları ayrılmış. SORU: Rauf’un uğradığı ilk mağazanın numarası kaç idi? 1157.sayıdaki “Köydeki Tarlamız” isimli bilmecenin yanıtı: 14.550,90 veya 14551 m2 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız : Süleyman Çeviker- İstanbul, Ender Aktulga- İstanbul, Güngör Bingöl- İstanbul, Aydın Bingöl-İstanbul YUKARIDAN A A IYA 1. 1938’de, ilk elektro- statik fotokopi makine- sini icat eden, Amerikalı mucit. 2. 1959’da Christopher Cockerell tarafından icat edilen, su ve buz gibi düzgün yü- zeyler üzerinde, hava- dan ilerleyen taşıt – Yarış bölümleri. 3. Oyuncunun yaptığı ge- nel hareketler – Gümüşün simgesi – “Linus …” (İlk modern milli kilidin üreticisi) – Dolaşma. 4. Bir koyun türü – Bir şeyin yere ba- kan yanı – Polonya’nın eski para birimi. 5. Trigonometride bir açının ko- sinüsünün tersi – Çin’in eski lideri – Parola. 6. Türkiye’nin plaka işareti – Kasaba fuarı – İlin hü- kümet temsilcisi. 7. Suyosunu – Mutlu. 8. 1947’de Amerikalı Edwin Land’ın icat ettiği, fotoğraf ma- kinesi türü – “Kan …” (İsmet Özel’in bir şiiri). 9. Bir tür Kazak başkanı – Cihaz, aygıt. 10. “Umberto …” (Foucoult Sarkacı’nın yazarı) – “Nurullah …” (deneme yazarı) – Bir arazi taşıtı. 11. Ukrayna’da bir liman kenti – Bal. 12. Kan pıhtı- sı – Hint İran dil ailesinden olan kimse – Almanca 1. 13. Eski Mısır valisi – Güney Amerika’da bir ül- ke – Bir masal kuşu. 14. Sarımsı yeşil renkli, cam parıltılı, magnezyum ve demirli silikat – Atların al- nından alt çenesine uzunan beyazlık – Kamer. 15. Yunan alfabesinde bir harf – Meşime, plasenta – “Salvino Degli …” (1280’de ilk gözlüğü yapan İtalyan fizikçi). Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 29 Mayıs tarihli bulmacanın çözümü SOLDAN SA A 1. “… Colomb” (1492’de Amerika’ya ulaşan ilk Avrupalı) – Eski İskandinav mitolojisinde, gök- sel güçler tanrısı. 2. “William …” (1908’de Spangler’in tasarımı elektrikli süpürgeyi üreterek piyasaya süren sanayici) – Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü – Uluslararası Çalışma Örgütü. 3. Dönümün dörtte biri olan alan ölçüsü – Büyük keman – Bayağı. 4. Selenyumun simgesi – İğneye takılan bir sap iplik – Zeytin. 5. “… … … …esse” (Fransızların süper hızlı trenleri). 6. Kısaca elektrokardiyogram – Tunus’un plaka işareti – Bir sayı – Katkı – Neonun simgesi. 7. Ünlü bir otomobil markasını simgeleyen harfler – Apansız – Sinirler. 8. “Sir George …” (1854’de ilk planörü uçuran İngiliz mucit) – Veri – Kurnaz. 9. Afetler – Sahip – Ayak – Çıplak. 10. Lüksemburg TV’si – En gelişmiş röntgen – Saplı tencere. 11. Eziyet – Yılan – Bir nota – İridyumun simgesi. 12. Tavlada bir sayı – “Ada …” (Tarihteki ilk bilgisayar programcısı) – Banka otomatik veznesi. 13. “Nikolaus …” (1876’da dört zamanlı motoru geliştiren, modern otomobil motorlarının çoğu onun tasarımına dayanan Alman mühendis) – Sarımsak kokulu bir gaz. 14. Robert Fulton ad- lı Amerikalı mucidin, Fransız İmparatoru I. Napolyon için tasarladığı denizaltını adı – Rezerve baskıyla yapılan süsleme. 15. İlkel – Avanak. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2 T A P İ H A İ RR O B E R S İ T A O R TE R İ T R K İ O T T O A ZS T A R L İ L A V E UP O T A S S İ L E G E N O Mİ N F A EM S A M E R LR H A N A L İ Z M A K İ A U L T A R A T O R İ O K A S T E Ö D E V N Ö R O L O J İ O R A K A M L S O N A T İ N S E A S E S J A N B Ş T A R T A T İ D A R A A B U T E R U S F A R A D T A K R İ R N E M A A N E O R G A N E A A L İ S İ N 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15