Katalog

mT CGmhûHY»t 2000 gündemi Cumhurbaşkanlığı1999 yılında, 18 Nisan seçimleri siyasete damgasıru vurdu. Seçimler sonunda Atatfirk'ün partisi CHP parlamento dışında kalırken; MHP 2. parti olarak merkez sağdaki dengeleri altüst etti. Alparslan Türkeş'in ölümünden sonra MHP'nin başına geçen Dcvlet Bahçeli, partisini önce Meclis'e, sonra iktidara taşıdı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ise genel başkanlıktan istifa edip, siyasete ara vermek zorunda kaldı. 2000 yılında yapılacak cumhurbaskanlığı seçimi tartışmalannda adı öne çıkan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile 1999 yılında iki hükümet kuran Başbakan Bülent Ecevit siyasetin değişmez aktörleri arasında yer aldıklannı bir kez daha karutladılar. ABD Başkanı Bill Clinton'un TBMM'deki konuşması ve FP'li Merve Kavakçf run türbanla yemin etme girişimi de, 1999 yılı tarihine önemli notlar olarak düşüldü. Türkiye, 21. yüzyıla Cumhurbaşkanhğı ve AB tartışmalanyla giriyor. Başbakan Bülent Ecevit ve eşi, DSP Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Ecevit'in başlangıçta pek "içlerine sinmese" de, DSP-MHP-ANAP hükümeti oldukça uyumlu gidiyor. Zaman zaman ortaya çıkan, af gibi sorunlar buzdolabına kaldınlıp, yola devam ediliyor. DSP ile MHP arasında Abdullah Öcalan'ın idamı konusunda yaşanan görüş aynlığı, 1999'dan 2000'e aktanlacak anlaşmazlık konulannın başmda geliyor. 2000 yılına damgasmı vuracak en önemli gün- dem maddesi ise; cumhurbaşkanlığı seçimi. Hükümet ortaklan şu anda "Demirel'le devam" konusunda uzlaşmış görünüyor. Ancak, başta MHP olmak üzere parti tabanlanndan farklı sesler yükseliyor. TBMM'de, "Demirel'siz Köşk hesapları" da yapılıyor... 1999 yılınının önemli olaylan ana başlıklanyla şöyle: Erez'ln başbakanlık' düsleri TBMM, 1999'a hükümet arayışlanyla başladı. Curnhurbaşkanı Süleyman Demirel'den hükümeti kurma görevıni alan Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez gazetecilere "30 gfinde reform" açıklamalan yaparken, eski lideri Tansu ÇUler başbakanlık hayallerini suya düşürdü. Çiller'in, hükümeti kurma görevınin DSP lideri Bülent Ecevit'e verilmesi durumunda kurulacak azınlık hükümetine destek olacaklan yolundaki açıkla- ması üzerine, "Mağdur değil, mağrurum" diyen Erez 6 Ocak'ta görevı iade etti. TBMM koridorlan bundan sonra, hükümeti kur- makla görevlendirilen Ecevit'in hükümet." arayışlanna sahne oldu. DYP Genel Başkanı Çiller ile ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'- dan "destek vaadi" alan Ecevit, 11 Ocak'ta 56. hükümetin listesini hazırlayıp, Cumhurbaşkanı Demirel'e sundu. TBMM Genel Kurulu'nda 12 Ocak'ta Ecevit tarafindan okunan hükümet pro- gramı üzerindekı görüşmeler, 15 Ocak'ta, güvenoylaması da 17 Ocak günü yapıldı. ANAP, DSP, DYP ve DTP'li üyelerle bağımsızlarm çoğunluğunun kabul oyu verdiği hükümet için FP, CHP ve BBP milletvekilleri "ret" oyu kul- landı. CHP'li Seyfi Oktay, Yahya Şimşek ve Şahin Ulusoy hükümete güvenoyu verdi. Ecevit hükümeti 188'e karşı 306 oyla güvenoyu aldı. Küskünler' başaramadı Seçün karan alınmasmın ardından, parti yöne- tunleri tarafindan düzenlenen milletvekili aday listelennde ıstedikleri yerleri bulamayan mil- letvekilleri, geçmiş dönemlerde olduğu gibi yine olağanüstü toplanü girişiminde bulundu. Milletvekilleri, Abdullah Öcalan'ın yakalan- masından sonra terörle mücadelenin hukuki boyutlanyla ilgili bir genel görüşme açılması istemiyle TBMM'nin olağanüstü toplanmasını istedi. TBMM Başkanı Hikmet Çetin, başvuruyu inceledikten sonra TBMM Genel Kurulu'nu 13 Mart'ta olağanüstü toplantıya çağırdı. Genel Kurul'da genel görüşme açılmasının reddedilmesinin ardından DSP, DYP ve ANAP milletvekilleri, TBMM'nin olağanüstü toplantıya çağnlma gerekçesinin düştüğünü ve toplantıya devam karan alınamayacağını, TBMM'nin otomatik olarak tatile gireceğini ileri sürdü. Ancak, Çetin, genel görüşme işleminin tamamlandığını, Meclis'in çahşmalanna devam etmesini isteyen iki önerge bulunduğunu, bunlan işleme koyacagını bildirdi. Bunun üzerine sert tartışmalar arasında yapılan oylamada TBMM'nin çahşmalanna devam etmesi kabul edildi. FP de, küskünlere destek verdi. Tatil karannın kaldınlmasını başaran milletvekil- leri, 15 Mart'ta da hükümet hakkında gensonı verdiler. Günlerce süren tartışmalardan sonra, gensoru reddedilmış sayıldı. Küskün milletvekil- lerinin asıl niyetlerini ortaya koyan seçimlerin ertelenmesine ilişkin öneri Anayasa Komisyonu'nda görüşüldü. Komisyon, önerinin gündeminin normal sırasuıda görüşülmesini kararlaştırdı. 25 Mart'ta yapılan Genel Kurul'da Meclis'in yeniden tatile girmesi önerisinin kabul edihnesiyle, 13 gün süren seçimlerin ertelenmesi mücadelesi "küskünler" açısından başansızlıkla sonuçlandı. Slyasette yenl mllat:18 Nlsan 18 Nisan'da yapılan seçimler ilginç bir siyasi tablo ortaya çıkardı. CHP kuruluşundan bu yana ilk kez, ara dönemler dışında TBMM'de temsil edihnezken; MHP ikinci parti olarak TBMM'ye girdi. Seçimler sonunda DSP 136, MHP 129, FP 111, ANAP 86, DYP 85 milletvekilliği kazandı. Mehmet Ağar, Bekir Gündoğan ve Ahmet Özal da, bağımsız milletvekili olarak parlamen- Meclis 700 saatte 38 yasa çıkardı IMF 'ye çalıştı TBMM Genel Kurulu, 1999 yılında seçimler için çahşmalanna ara vermesine karşın, daha sonra 700 saate yakin çalışarak 38 yasa çıkardı. TBMM, öncelikle, geçen dönem "reform" olarak sunulan vergi ve bankalar yasalannı değiştirdi. Kamu imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda uluslararası tahkime gidilmesi yolunu açan anayasa değişikliğini gerçekleştirdi. Çalışanlann sokağa dökülmesine karşın, emeklilik yaşını yükselten Sosyal Güvenlik Tasansı da kabul edildi. Tüm bu yasal düzen- lemelerin, IMF ile yapılacak stand-by için koşul olduğu daha sonra açıklanan niyet mektubuyla kanıtlanmış oldu. TBMM Genel Kurulu, 1999 yılının ilk 6.5 ayını, seçimler, azınlık hükümetinin yaşadığı güçlükler nedeniyle hiçbir yasama çalışması yapamadan geçirdi. DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit başkanlığında kurulan DSP-MHP-ANAP Koalisyonunun kurulmasından sonra TBMM Sonunda dolaylı özürler. aracılaria bunalım aşıldı ve DSP-MHP-ANAP hü- kümeti kuruldu. "Yüce Divan'da yargılanmak istiyorum" diyen ANAP lide- ri Mesut Yılmaz bükümete girmedi. Yeni vapılan TBMM salonu tartışma- lara yol açtı. Yemin töreni sırasında FP'den tstanbul Milletvekili seçilen Merve Kavakçf nın türbanı ile genel kurula girmesi tartışmalara yol açtı. toya girdi. Seçimlerin galibi olarak DSP ile MHP görünürken, en büyük darbeyi CHP yedi. Seçim sonuçlan iki liderin aktif sıyasetten uzaklaşmasına neden oldu. Yeniden Doğuş Partisi lideri Hasan Celal Güzel, aktıf sıyasetten çekildi. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal da, 22 Nisan günü CHP Genel Sekreterlığf ne gön- derdiği bir mektupla genel başkanlıktan istifa etti. 18 Nisan seçimleri yerel yönetimler açısından da önemli sonuçlara yolaçtı. Izmir'de anakent belediye başkanlığını DSP'li Ahmet Priştina kazanırken, Ankara ve Istanbul yine FP'nin oldu. Ankara'da CHP'li Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdelen'in son anda partisinden istifa edip DSP'ye geçmesi ve bu partinin anakent belediye başkan adayı olması sonuçlan biçim- lendirdi. CHP'li Karayalçın ile DSP'li Taşdelen'in mücadelesi, FP'li Melih Gökçek'e yaradı. Baykal'dan zorunlu ara CHP'nin 9. olağanüstü kurultayı, 23 Mayıs günü Atatürk Spor Salonu'nda toplandı. Salonda son derece gergin bir hava yaşanırken, son anda adaylıktan vazgeçen Baykal salona bile geleme- di. 9 adayla başlayan kongrede, daha sonra bazı adaylar çekildi. ilk turda Baykalcılann destekle- diği ,41tan Öymen en yüksek oyu aldı. Kendisini Hasan Fehmi Güneş ve Murat Karayalçın izledi. Karayalçın yanştan çek- ilirken; Güneş'le yanşan Öymen CHP'nin yeni genel başkanı oldu. Baykal ekibi, ilk günden Oymen'in çevresini kuşatmaya çalıştı. Kurultayın ikinci günü yapılan parti meclisi seçimlerinde, eski genel sekreter Adnan Keskin'in hazırladığı liste "Oymen'in Kstesi" diye sunuldu. Öymen. "bu, benim listem" değil derken, seçimler gerçekleştirilemedi. Uzun tartışmalardan sonra, 26 Haziran'da toplanan yeni bir kurultayda parti meclisi seçilebildi. Oymen, "emanetçi" olmadığını kanıtlayıp, CHP'yi güçlendırme mücadelesi veriyor. Baykal ise, "emekli lider" olarak siyaseti bırakıp Antalya'ya taşmacak gibi görünmüyor. "Halkın 18 Nisan seçimlerinde yanlış yaptığım anladığı" kamsında olan Baykal ve yandaşlan, "geriye dönüşe" hazırlanıyor... TBMM'de Merve 1 bunalımı TBMM, 1999'da, türbanlı bır milletvekilinin Genel Kurul'a katılma gırişimine sahne oldu. Seçimlerin ardından ilk toplantısını 2 Mayıs'ta yapan TBMM Genel Kurulu, yeni yasama döne- mine "tûrban bunalımı" ile başladı. Yemin töreni sırasında FP'den Istanbul Milletvekili seçilen Merve Kavakçı'nın türbanı ile genel kurula girmesi tartışmalara yol açtı. DSP Milletvekilleri ile DYP Tunceli Milletvekili Kamer Genç'in tepkisi ve DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in, "Burası devlete meydan oku- nacak yer değildir. Lütfen bu hanıma haddini bildirin" sözleriyle sona eren konuşmasından sonra Kavakçı, yemin edemeden genel kurul salonundan aynlmak zorunda kaldı. Siyasette Kavakçı tartışması, ABD vatandaşlığı, DGM Savcısı Nuh Mete Yüksel'in evine gidip ifadesini almak istemesi ve yeni evliliği tartışmalanyla sürdü. Rahşan Ecevit'in çıkışı • Seçimlerden sonra hükümeti kurmakla görevlendirilen Ecevit kolay sonuç alamadı. Ecevit. önce eşi Rahşan Ecevit'le birlikte "düşünmek" için KKTC'ye gıtti. Kulislerde, "MHP'li hükümetin içlerine sinmediği" haberleri yayıhrken, 15 Mayıs günü Rahşan Ecevit'in bir gazetecıye yaptığı açıklama ortalığı kanştırdı. Rahşan Ecevit, bu açıklamasında aynen şöyle diyordu: "Bu ortakhk zorunlu olabilir ama benim ve birçok kimsenin içinde ciddi kuşkular var. Baktık ki, bir gün 'bizler Asena adlı bir dişi kurtla bır Türkten üreyen Türkleriz, o nedenle son Türk devletini korumak bize düşer' diyen kimseler ortaya çıktı. Bu iddiaya dayanan demekler. partileri kurdular. Çocukları genç- leri örgütlediler. baskı altına aldılar, hatta silahlandırdılar. Ya bizden olacaksın, dediler, ya da canından. Yıllarca sayısız can yaktılar, canlar aldılar. Bunların acısını unutmak kolay olmadı. Biz Asena adlı kurttan üredik, orta asyadan buraiara geldik. bu ülkede egemenlik bizim hakkımızdır, iddiasıyla , üstelik de kaba kuvvetle siyaset yapmaya kalkışanlar ne demokratik anlamda parti sayılabilir, ne de milli birliği güçlendirebilir. Hele buna bir de din istismarını katarlarsa, milli birliği toplumun huzurunu, laikliği ve demokrasiyi büsbüsütün zedelerler. Bazı iyimser çevreler, bu partinin artık değiştiğini öne sürüyor. Böyle düşünenlere mi, yoksa , bu partinin, hayır değişmedik, diyen liderine mi inanalım, bilemiyorum." DSP- MHP- ANAP hükümeti Açıklamanın ardından, MHP lideri Devlet Bahçeli "özür dilenmesini'" istedi. Ecevit ise geri adım atmadığı gıbı benzer görüşleri yineledi ve "Rahşan Ecevit'in partide kendisinden fazla emeği olduğunu" söyledi. Ipler koptu. Curnhurbaşkanı Süleyman Demirel ise her zamankı üslubuyla konuştu: "Czümün çöpü, armudun sapı diye işin içine girerseniz orta yerde hükümet kuracak parti kalmaz." Sonunda dolaylı özürler, aracılaria bunalım aşıldı ve DSP-MHP-ANAP hükümeti kuruldu. "Yüce Divan'da yargılanmak istiyorum" diyen ANAP lideri Mesut Yılmaz hükümete girmedi. Hükümet programı 4 Haziran'da TBMM Genel Kurulu'nda okundu. 9 Haziran'da da hükümet, TBMM'den 182 ret oyuna karşı 354 oyla güvenoyu aldı. Böylece TBMM Genel Kurulu'nda, bir yıl içinde iki kez Başbakanlığını DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in üstlendiği hükümetlere güvenoyu verilmiş oldu. Uluflbay'ın Intlhar glrlşlml ANAP Genel Başkanı Mesut Yümaz'ın, "IMF ile ilgili bir belgeyi sızdırarak borsada spekülasyona neden olduğu'" haberleri ortalığı kanştırdı. Yılmaz'ın bır grup toplanhsında Uluğbay'dan belge aldığını söylemesi DSP kanadında rahatsızlığa yol açtı. Bu habere çok üzülen Uluğbay, 7 Temmuz günü intihar girişiminde bulundu. Uluğbay kurtanlırken, Yılmaz basını suçladı. Yılmaz, "Uluğbay'dan belge değil, bilgi aldığını" söyledi. lyileşen Uluğbay, bakanlık görevinden istifa etti. Uluğbay, intihar girişimiyle ilgili yaptığı açıklamada da, Yıhnaz'ın sözlerine üzüldüğünü, ancak intihar girişiminin bundan kaynaklanmadığını söyledi. Uluğbay, şu anda TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi olarak görevini sürdürüyor. Cllnton TBMM'de ABD Başkanı Bill Clinton, AGlT Zirvesi nedeniyle Türkiye'ye yapacağı ziyaretin kap- samını genişleterek Türkiye'ye iki gün önce geldi ve 15 Kasım'da TBMM'yi ziyaret etti. Milletvekillerinin ayakta alkışlanyla karşılanan Clinton, TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, banş içinde bir Avrupa'nın Türkiyesiz olamayacağını ve yeni yüzyılda Türkiye'nin, dünyanm ilham kaynağı olacağını söyledi. TBMM Genel Kurulu'nda konuşma yapan ilk ABD Başkanı olan Clinton'm "Atatürk sayesinde buradayız" sözleri mil- letvekillerinin coşkulu alkışlanyla karşılandı. Clinton, tahkim ve sosyal güvenlik başta olmak üzere çıkanlan yasalar için de TBMM'yi kutladı. lktidanyla, muhalefetiyle Clinton'un konuşması miHetvekillenni çok mutlu etti. Öyle ki, bazı milletvekilleri TBMM'den aynlırken kapıya kadar Clinton'u geçirip alkışlamayı sürdürdü. çahşmalan hızlandı. 18 Haziran'da, DGM'lerden askeri üyenin çıkanlmasına ilişkin bir anayasa değişikliği gerçekleştirildı. Böylece, Abdullah Öcalan'ın yargılanma süreciyle ilgili önemli bir adım atılmış oldu. TBMM'nin daha sonra çıkardığı bazı önemli yasalar şöyle: # Temmuz ayı içinde ^ÇıkarAmaçhSuç Örgütleriyle Mücadele Yasası"nı kabul edilerek, cezalar arttınldı. # Önceki yasama döneminde kabul edilen Vergi Reformu'nun uygulamada aksaklık yarattığı savunulan maddeleri değiştirildi. Kayıtdışı ekonomiyi kayıt altına almak amacını taşıyan "Mali Milaf'tn başlangıcı da ertelendi. # Anayasada siyasal haklarla ilgili olarak yapılan düzenlemenin uyum yasası ağustos ayında kabul edildi. Siyasi parti kurma hakkının sınırlannı yeniden düzenleyen yasa, gençlik kolu, kadın kolu gibi yan kuruluşlar kurma yasağını da kaldırdı. # "Uluslararası Tahkim" yolunu açan anayasa değişikliği ağustos ayında gerçekleştirildı. Danıştay'ın rolünü "görüş bildirme"ye indirgeyen düzenleme tartışma yarattı. Hükümet, daha sonra çeşitli tasanlara tahkimin geriye dönük işletılmesini öngören düzenlemeyi ekleme çalıştı, bu girişimler DSP ve MHP'lilerin de itirazlanyla sonuçsuz kaldı. Ancak, Curnhurbaşkanı Süleyman Demirel'in uyan mektubunun ardından, Başbakan Ecevit genye dönük tahkimde kararlı 'TlföUklannı açıldadı. " . # Emeklilik yaşını kadınlarda 58, erkeklerde 60'a çıkarah ve işsizlik sigortası kurulmasını hükme bağlayan sosyal güvenlik tasansı, Türkiye deprem acısını yaşarken yasalaştınldı. # Işkence suçlannm cezasının arttınlmasmı öngören tasan kabul edildi. 9 Abdullah Öcalan'ın yakalanmasından sonra örgüt elemanlarını da dağdan indirmek amacıyla pişmanlık yasası çıkanldı. # Af yasası, hükümet ortaklan arasındaki en önemli gerginlik konusu oldu. Tartışma yaratan yasa, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafindan veto edildi. Daha sonraki pazarlıklar sırasında ülkücü katil "Haluk Kırcı'ya af" yolunun açılması girişimlerine DSP Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Ecevit karşı çıkınca; ortaklar arasında restleşme yaşandı. Yasa, rafa kaldınldı. # Basın ve yayın yoluyla işlenen suçlara ilişkin cezalann ertelenmesini öngören tasan kabul edilerek yürürlüğe girdi. Metnurlar ve diğer kamu görevlilerinin 23 Nisan 1999'dan önce işledikleri suçlara ilişkin disiplin cezalan da bütün sonuçlanyla birlikte affedildi. # Türkiye Kalkınma Bankası'nın 24 yıllık KHK'si yasalaştınldı. # Türk Akreditasyon Kurumu kurulmasına ilişkin tasan ve gümrük bölgesine giren ve çıkan eşyalar ile taşıt araçlanna uygulanacak gümrük kurallannı belirleyen Gümrük Yasası kabul edildi. # Bedelli askerliğe olanak sağlayan tasan yasalaştı. # 86 yıllık Memurin Muhakematı Hakkındaki Yasa'yı yürürlükten kaldıran ve memurlann yargılanmasmı amirlerinin iznine bağlayan tasan yasalaştı. # Hükümet, 17 Ağustos'ta Marmara Bölgesi'nde meydana gelen deprem felaketinin neden olduğu zararlann giderilmesine yönelik önlemler alabilmek için TBMM'den Yetki Yasası çıkarttı. Bunu depremin yol açtığı zararlan gidermek amacıyla bir dizi ek vergi öngören yasa izledi. # Sermaye piyasasını yeniden düzenleyen tasan kabul edildi.