Katalog

Cumhuriyet Bir değil tam dört rakam birden değişiyor. Binde bir olan bir zaman dilimine girdik artık. Yeni bir yüzyıl, yeni bir binyıl var önümüzde. Üstünde yaşadığımız coğrafya 1900'lü yıllara sıkıntılarla girdi. Bir imparatorluk son nefesini veriyordu ancak güneşin yükselmesi geç kalmadı. 1923'te cumhuriyeti kuran Türkiye çağdaş ve demokratik bir ülke olmak için zorlu bir süreci geçirdi, geçiriyor. Elinizde tuttuğunuz gazete geçen yüzyıhn dörtte üçüne tanıklık etti. Bu tanıklığın önemli aynntılannı ekimizde göreceksiniz. Dünyanın yaşadığı savaşlar, buluşlar, bilim dünyasınm inanılmaz yükselişi ve spor. Nazım Hikmet'in 20. yüzyıl için istediği dileklerle hepinize mutlu yıllar... "Yûz yıl sonra, sevgilim... son gülenleri güzel gülecek." üzyil'a damgasmı vurduGün, ay, yıl, yüzyıl, binyıl... Ancak zamansal yelpaze genişledikçe tarihin yüce doruklannı aynmsamak olanağı doğar. Geniş zaman kapsamında insanlık tarihinin iki büyük devrimi var: Tarım devrimi.. Sanayi devrimi.. Mılyonlarca yılın yaşanmışlığında, günümüze çekidüzen veren ve insanın kimliğini belirleyen bu iki dönüşümdür. Tarım toplumunun düzeni inanç üzerineyken, sanayi toplumunun düzeni akıl ve bilim üzerine kuruldu... ki demokrasi bunun üzerine yükselir. Geçmişin derınliklerınden kopup gelen insan toplumu, ikinci binyılın ancak son iki yüzyılı içinde inanç düzenini devlet yapısında aşarak laik düzene geçebildi; bu aşamayı gerçekleştirebilenler, çağdaş uygarlığı yakalayabildiler. Turkıye, Mustafa Kemal Atatûrk'ün lideriiğinde, bu sürece 20'nci yüzyılın ilk çeyreğinde katıldı. Üçüncü Binyıl'a bu sayede umutla giriyoruz. • Gerçek bir önderin değeri hem ulusallığın terazisinde tartılır, hem de insanlığın... Batı, tarımdan sanayi toplumuna geçtikten sonra laik devlet düzenine erişebilmiştir; Türkiye, daha tanm toplumu aşamasındayken çağdaşlığı yakalamak atılımının temellerini 1923 Cumhuriyet Devrimi'yle attı; demokrasiye geçişioıyol haritası böylece çizildi. Günün kısır siyasal çekişmelerini elimizin tersiyle iterek 2000 yıllık zaman açısında Atatürk'ü değerlendirdiğimiz zaman ne görüyoruz?.. Mustafa Kemal bizi kayalıklara çarpıp batmaktan kurtaracak bir deniz feneri ve yolumuzu gösteren bir kutup yıldızı işlevini sürdürüyor. "Aydınlanma Devrimi'nin aydınlığmda yaşamak, Üçüncü Binyıl'a dönük Türkiye'nin kaçınılmaz mutluluğu olacaktır. Wright kardeşler motorlu uçakla uçtu Yeni yüzyıl 2001 'de başlıyor 1999'un sonuna doğru, yeni yüzyılın ne zaman baş- layacağı sokaklarda, gazetelerde ve Internet'te yogun bir bıçimde tartışılmaya başlandı. Mağazalar ve dığer şirketlerin yılbaşı pazarlama ve reklamlanna bakıldı- ğında yeni yüzyıla 01 Ocak gecesinde gıreceğiz Ama matematikçilerin bakış açısı farklı. Yenı yüzyıl 01 Ocak 2001 yıhnda başhyor. Chennıtz Ünıversıtesı matematık bölümü öğretım üyesı Prof. Dr. Eberhard Lanckau bu konu hakkmda yaptığı acıklamada, "Kim bu yılba- şı gecesinde yeni binyılı kutluyorsa bunu bir yıl er- ken yapıyor. Yeni binyıl ve bununla beraber yüzyıl 01 Ocak 2001'de başlayacak. Bunun nedeni tarihte sıfir vılının olmaması. Isa'dan önce yıl 1 'den ardın- dan Isa'dan sonra yıl l'e gecildi. İsa'dan sonraki yıl 1 ise matematiksel olarak tsa'nın doğumundan bir yıl sonra sona erdi. Çağımıza bakıldığında fsa'nın doğumundan sonra ilk 2000 yıl 31 Aralık 2000 saat 24.00'te sona erecek" dedı Büyük Larousse ansıklo- pedısi de yüzyılı, "Takvim bajı kabul edilen zaman- dizimsel bir başlangıç noktasından ileriye ya da ge- riye doğru 1-100,101-200,201-300 vb. olarak hesap- lanıp numaralanan yfiz yıllık dönemlerden her bi- ri" olarak tanımlıyor. Bazı kesımlerce yeni yüzyıhn 01 Ocak 2000 yıhnda başladığının kabul edilmesının nedenını, "düz sayıla- nn insanlarda daha büyük etki yaratmasına" bağla- yan Lanckau şunlan söyİedı. "Insanlar yüzyılların düz rakamlarda başladığın- da uzlaşmışlar. Tarih değişimiy le ilgili olan ürün pa- zarlayıcılan da bu uzlaşmayı satışlarını arttırma fırsatı olarak görüyor. Zaten yüzyıllardır insanlar düz rakamlar ile beklentileri ve korkulan arasında bağlantı kuruyorlar." CHARLIE CHAPLIN Bol ve buruşuk pantolonuyla, ucu kıvnk bastonu, kocaman papuçlar ve melon şapkasıyla yarartığı Şarlo tıpıyle yedinci sanatın tartışmasız en büyüydü Charlie Chaplın (1889-1978). Adeta komedınin tarihini yazdığı filmlennde sürekli kullandığı düşüp kalkmalara, pasta atmalara, kaçıp kovalamalara, küçük insanlann güçlülert zor duruma düşürme stıllenne dayalı özel tekniklen, sessiz sinema dönemınden bugüne sınemanm en çok kullandığı, insanlann en çok güldüğü malzemeler oldu. ABD'nın The Associated Press haber ajansı, yüzyıhn en önemli olayını Japonya'ya atom bombası atılması, 1999'un en önemli olayını da Kosova'ya NATO müdahalesi olarak belirledi. AP, 36 ülkede abonesi olan 74 basın organı arasında düzenlediği anket çalışmasıyla saptadığı ve puanlama esasına göre belirlediğı yüzyılın ve 1999'un en önemli ilk 10 olayını liste olarak açıkladı. Buna göre yüzyılın en önemli olaylan şöyle: 1ABD'nın 1945'te îkinci Dünya Savaşı'nın sonunda Japonya'ya 2 atom bombası atması. 2Rusya'da, 1917'de komünistleri ikti- dara getiren Bolşevik Devrimi. 3Almanya'nın Polonya'yı 1939'da isti- lasıyla tkinci Dünya Savaşı'nın başlaması. 4Amerikah astronot Nell -: t Armstrong'un 1969'da ayda L yürüyüşü. 5Berlin Duvan'nın 1989'da yıkılması, Sovyet Bloku'nun dağılması. 6Müttefiklerin 1945'te Nazi Almanyası'nı yenilgiye uğratması ve soykınm korkusu. 7Avusturya veliaht prensinin bir Sırp milliyetçisi tarafmdan öldürülmesiyle 1914'te başlayan Bırinci Dünya Savaşı. 8Wright kardeşlerin, 1903'de havacılık tarihinde ilk kez motorlu uçakla uçuşu gerçekleştirmeleri. 9Penısilin'in 1918'de keşfi tıp alanın da çığır açtı. J Çk ENIAC ile 1946'da bil gisayar X vF çağının açılması. S0Wtİ-~ ' - - Yüzyıla tanıklık etmek 'den Cumhuriyet Gazetesi, yüzyıl boyunca Türkiye'de ve dünyada birçok olaya tanıklık etti. Cumhuriyet Gazetesi'nin kurucusu Nadir Nadi'gazetenın birçok sayısında Cumhuriyetın kuruluş amacını, ilkelerini birçok kez vurguladı, bu amaç ve ilkelerden hiçbir koşulda ödün ver- ilmeyeceğini yazdı. Cumhuriyet, ilk yayımlandığı 7 Mayıs 1924'ten bugüne dek kurucusunun deyişiyle, "ne hükümet gazetesi, ne de parti gazetesi" olmad^J^pe Yunus Nadrnın sözlenyle "saaece comhuriyetin, bilimsel ve yaygın ifade- siyle demokrasinin savunucusu""' olan, "cumhuriyet ve demokrasi fikir ve esaslannı yıkmaya çalışan her kuvvetle mücadele eden" Cumhuriyet Gazetesi, geride bıraktığımız 20. yüzyılda Türkiye ve dünyada meydana gelen bellı başlı olay- lan, kurucusunun çizdiği ilkeler çerçevesinde laıklik ve emekten yana bağımsız kimliğiyle yakından ızledi. Yunus Nadi, "Cumhuriyet'in siyasi programı, isminden de belli olduğu gibi onu yayımlayanların siyasi hayatları da bel- iidir.Bize göre gazete, sahiplerinin değil, okuyucunun malıdır. Okuyucu, herşeyden önce gazetesinde tarafsız ve önyargılara göre yorumJanmanıış haber- ler görmek ister" demıştı ve öyle oldu. „ i * -—.•Cur Refalı kapatıldı VmirMıoncu'ya bomkıiı suikast Susturaıııazlar