Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 OCAK 1996 CUMARTESİ 10 DIZI Almanyadaki yaşlı yabancıların sorunları ve yaşam koşulları (1) İTİ Almanya'da emeklilik yaşını aşmış olanların çoğunluğu, son yıllarını bu ülkede geçirmek eğiliminde. Gurbette yaşlılıkzorProf.Dr.FARUKŞEN B ugun Almanva"davaşa>an yabancılar. goçun ılk baş- İadığı \ıllara gore daha de- ğışık soruıılarla karşı kar- >ı\ a bulunu>orlar En onenılı sorunlardan bin Almanv a'da emeklilik y aşına gelmış v aş- lı vabanciların sa>ısının gıderek artma- sıdır Yaşlı >abancıların sayısında 1987 genel nufus sayımından bu yana juzde 50 oranında bır artış soz konusudur Almanv a'da. 30 Evlul 1990 venlen- ne gore 65 vaşın uzerınde 150 bın dola- yında vabancı vaşamaktadır 55-65 yaş- lan arasındakı jabanuların sa\ısı ise318 bındır Buna gore onumuzdekı vıllarda emeklilik vaşına erışen yabancıların sa- yısında U(, katı artış bekİenmektedir Turkıye Araştırmalar Merkezı'nın yaptığıgenişkapsamharaştırmavagore emeklilik \aşını aşmış yabancıların bu- yuk çoğunluğu sonyıllannı Almanva'da geçırmek eğılımındedu Bu. valnızca çok sa\ıda araştırmanın kanıtladığı Almanv a"da kalma eğılımı- nın bır sonucu değıl emeklilik vasjna gelmışyaşlı vabancılann savısındd goz- tenenartışin sonucuduı '»a^lı vabancıla- nn say ısındakı artış. oncelıkle goçun baş- ladığı 60"lı >ıllarda Alnianva'va gelmiş goçmen ışçılerın ıçınde bulunduğumuz >ıllarda emeklılık yaş sımnna ulaşmiş olmalarına baölıdır ıçınde ustlendıklen >enı rol Yaşlılığın vaşamınbelırlı bırbolumun- de ortava çıktığı goz onune alındığında vaşlı vabancılar. aynı yaşgrubundakı Al- manlarda da \arolan sorunların \anı sı- ra goç nedenıyle ortaya çıkan yenı ko- şullara sıkı sıkıya bağlı yenı sorunlardı- zısıvle de karşı karşıvadırlar Bunun vaşlı yabancıların guncel yaşa- mına nasıl yansıdığı Almanva'da \a^lt- lığm muhatap gruplar açisindan hangı sorunları \e beklentılen beraberınde ge- tırdığı konusunda bugune kadar yeterlı bılgı toplanmamıştır Federal Çalişma ve Sosyal Duzen Bakanlıgı'nca gorevlen- dırılen Turkıve Araştırmalar Merke- zı'nın yaptığı araştırmanın ağırlık nok- tasinı DuısBurg Koln \e Munıh'te otu- ran55yaşındavaklaşık2OOTurkveltal- yan vatandaşıyla vapılan goruşmeler olu^turmaktadır Yaslı yabancıların yaşam biçimi ve ozellikleri Almanva'dakı yaşlı yabancıların yaşa- mı, aıle\ ı durunılannın goçe bağlı ozel- lıkler \e uzun bır yaşamdan sonra hâlâ Alman toplum \e kuruluşlarına olan uzaklık kongsundftefldını eostermekte- dır \ Bu ıkı gorunumde de açık \e belırlı olçude mıllı ozellıklen ıçeren farklılık- lar. goçkoşullarmdan ve ozellıklennden kavnaklanan değışık olgular olarak yo- Bu nedenle bu grupta. anavatanlanna kar^ı daha sikı bır bağlılık gozlencıne- mektedır Soru sorulanların yınebuyukbırkesı- nıının sıkı aılc bağlarının olmadığı gorul- mektedır Aılc bağları olmavan valııız vaşayanlaıa çocuksuzev lı Italvan çıttle- rıııı katlığıni7da. o /aıııan Almanya \c anavataıılarında sıkı aılc bağlılıkları gos- termeven Italvanlarm savısınm tunı soııı sorulanların beştebırını kapsadığıgorul- mektedır Soruların yoneltıldığı Tıırk kesımıııde ısc aılelerıvle hıçbır b.ığı olmavan kısı- lerın oranı. soru sorulan kesımın çok ço- cuklu olnıası ve vaşam bıçımlerıvle be- lırlı bır ozellık gostermelerı nedenıvle vuzde 3 oranında kalmakiadır Bundan başka bu grubun anavatanlamla olan ılışkılerı oldukça guçlu bıçımde kendını gostermektedır Alman toplumuyla sımrlı ilişkiler Soru sorulanların. genellıkle uzun v ıl lardır Almanva'da yaşamalarına. enteg rasyon çalışmalarına rağmen. çoğunluk- la ılışkılcrıııı kcndı vatandaşlan çerçeve- smde lutiuklan ve aıleıtm cnerkezı bır yertuttuğusaptaması vapılabilır Sonuı,- ta İtalyanların Turklereoranladahagev şek ılışkıler ıçınde oldukları gorulmek- tedır Yaşlı vabancıların nesiıel yaşam ko- Anket grubunun aılevı durumu Hıç aıie oag, olmaksızm Alnan^a da dul ya da bekar olanlar Almanya da ve anavatanda aıle bagları olmakla Dirlıkte dul ya da bekâr olanlar Anavatanda aıle bagları olmakla bırlıkte Almanya da dul ve bekar olanlar Hıçbır aıle bag> olmaKsızın dul ya da bekar olarak yaşayanlar Almanya da ve anavaîanda aıle bagları olmakla bırlıkte yalnız yaşayanlar Anavatanda aıle bagları olmakla bırlıkte yalnız yaşayanlar Bekâr ya da dui olanlar ıle yalnız yaşayanlar Almanya da aıle bagları bulunan çıftler Almanya da ve anavatanda aıle bagları bulunan çıftler Yalnız anavatanda aıle bagları bulunan çıftler Hıçbır aıls bagı bulunmayan çıftler Dıgerlerı ya da açıklanmamış aıle dummlan Topiam Toplam % 91 25 10 71 86 - (28 3) 308 22 7 1 5 45 121 198 Turk % 30 30 10 10 71 - 05 2) 303 34 3 20 172 99 italyan % 152 20 10 131 101 - (414) 313 11 1 20 71 71 99 Almanya'da yaşayan yaşlı İtalyanlaria Tiırklenn aile durumlan # Ortalamanııı ııstıınde sağlık .soıun- laıı , ı_u_ ı .u.. Mali sorunları ~ "°" Yaş >20 21-29 30-39 40-49 50-54 55-59 60-64 65< Toplam 55< 60< Toplam yabancı 1610 794 1 001 754 959 434 894 613 315 620 200 735 112214 146637 5.241 801 459 586 258 851 Yunan 88 227 61687 48 028 50 343 28 328 21463 11 144 5231 314 451 37 838 16 375 italyan 155 571 111 787 110 053 82 680 34 635 24 984 14510 14111 548.331 53 605 28 621 Yugoslav 189 769 62 091 107128 174 331 56 417 37 278 16 359 9119 652.492 62 756 25 478 İspanyol 29129 23 019 19 672 25 547 12 677 13 492 7184 4011 134.731 24 687 11 195 Türk 725 385 332 779 192 503 249 202 100419 49 846 17 960 7817 1 675.911 75 623 25 777 Toplam 1 188 081 591 363 477 384 582103 232 476 147 063 67157 40 289 3.325.916 254 509 107 446 Yabancıların yaş grupları ve milliyetlerine göre sayıları \aşlı yabancılann nıcelıksel buvume- sı. a>nca. mıllı ozellıklerve sosval yapı bakımındangelecektekıbırvapısaldeğı- şıme de ışaret etmektedır Yaşlılara yapılan hizmetler, yardımlar ve yaşlı yabancılar Ortaya çıkan busonuçlar. Almanva'da \ar olan vaşlılık yardımlarından varar- lanması gerekenlenn sayiMiıın artması, aynı zamanda \enı sorunların ortav a çık- maM anlamına gelmektedır Almanva"da vaşavan vaşlı yabancıla- rın durumu 3 açıdan av nı > aş grubunda- kı Almanlardan farkhlık gostermektedır 1-Kulturel farkhlık 2- Kışı>el goçmenlık denev ımı. 3- Bır yabancı olarak Alman toplumu rumlanmaiıdır Ailelerin parçalanması Soru yoneltılenlerın >uzde 31"ı Al- mama'da aıle bıre>lerının tumuyle bır- lıkte vaşamaktadırlar Gen kalanlar ıse >a yalnızyaşamaktadırlarya da en azın- dan bazı aıle bıreylerı halen anavatanda bulunmaktadır Burada ozellıkle goze çarpan konu soruların şoneltıldığı Itahanlann gru- bunda \ alnız v aşayanlann sav ısının > uk- sek olmasıdır Bu kesım soru sorulan İtalyanların vuzde 40 ını kapsamakta- dır' Bu grubun buyuk çoğunluğu. bekâr. dul boşanmış ja da eşınden avrı vaşa- maktadır şulları, araştırmanın sonuçlarına gore Almanlarla av nı olmakla bırlıkte ba^ı ka- rakterısrık tarklılıklar goze çarpmjkîa- dıı Ozellıkle ıkı konu one çıkmakıadıı # \aşlılıktaortava çıkan smırlı veço- ğukezyetersızgelırden kavnaklanan tı- nansal sorunlar \rastıımanın sonuçlarına gore çalışma vasamından avrılan kisilcrın vuzde42'sı. nct avlık olarak 1500 D\l vı aşmayajı bır parav la geçınmck zorundadırlar Bu- na ck olarak vaşamiş oldukları aılenın buvukluğu clc alındığında vabancı emeklıleını vuzde iVunun. kışı ba^ına avlıkgelııının valnızca ^00 DM'jı aşma- dığı saptanmaktadıı Buradakı sonııçla- ım ortava tıknıasında bazı oznel oğele- rın dc rol o> nadığını kabul edersek ken- dı ıtadclcrıne gore. vabanu emcklılerın valıuzLa ııçie bııının aıleler ıçın ongonı- len sosval vardım mıktanndan daha taz- la bıı avlık gelıre salııp oldugunu goıe- bılııız Bu d.ı vjbancı enıeklıleıın mad- dı duı ıımlanndakı olumsuz durumu gos- tcrcn açık bır sonuı, olmaktadır. Sağlık sorunları Sağlık konusunda vapılan ankctlcrde soru sorulanların yandan fazlası akut be- densel şıkavetlerden soz etmışlerdır Bu konu İtalyanların oluşturdıığu grupta buvuk bır kesımı kapsamaktadır Akut hastalıkların dışında soru sorulanlann buvuk kesımı sureklı sağlık sorunlann- dan soz etmektedırlcr Ozellıkle dıkkatı çeken konulardan bın>ı de oldukça sık DM >800 801-1500 1501-2000 2001-3000 3000< Bılgı yok N = Toplam % 8 24 18 30 12 8 198 Tam çalışabıttr durumda \ - 9 21 37 25 . 7 67 Emeklı % 10 32 17 26 6 9 88 Branşlarına göre aylık net gelirleri bır>ekıldcı,eşıtlı sınırlılıklardan sozedıl- mesı olınuştur Soru sorulanların vakla- sık uçte bırı en azından beşten fazla de- ğışık karakterde ve sureklılık gosteren şikavetlerdebulunmuştur Dığerbırdort- te bırlık kesım ıse dort ıle be> arasında sikâyet konusu ortava koymuştur Daha fazla şıkavette bulunanların buvuk bır kesimını de kadınlann oluşturduğu orta- ya çıkmaktadır Soru sorulanlann yarı- sından tazlası mevcut sağlık \orunlan nedenıv le sııreklı doktor gozetımı altın- da buluııduklaıını \e duzenlı ılaç aldık- lannı bıldırmışlerdır Uçte bın ıse. şıkâ- yetlennııı ağır sonuçlanndan dolayı go- revlerını verıne getıremez durumda ol- duklaımı belırtmış bunu raporlarla ka- nıtlamişlardır Yarın: Yardıma muhtaç yaşlılar Yunan İtalyan Yjgoslav İspanyol Tjrk Dığer AT - vatandaşlan (Yunan, İtalyan ve İspanyol dışında) Dfjerlerı 50-54 % 89 109 178 39 319 76 189 Toplam (1000) 150.0 55-59 % 107 12 3 186 67 24 9 80 187 115.0 60-64 % 101 130 150 65 160 117 27 6 203.7 65 < % 36 97 63 28 53 219 503 320.7 Seçilmiş yaş gruplarının milliyetlere göre dağılımı Almanya'da yaşayan Türkler, diğer yabancılara göre daha sıkı ve derin ilişkiler-içindeler. ÇALIŞANLARIN SORULARI / SORUNLARI YILMAZ ŞÎPAL 25 Temmuz 1995 gunlu Resmı Gazete'de vavımlanan 562 savılı \a>a Hukmunde Kararname ıle memur emeklılenne odenen Ozel Tazmınat oranları ek gostergelere gore I Ocak 1996 dan geçerlı olarak yenıden belırlendı Bu belırleme ıle Ozel Tazmınat tutannın -Ek gostergesı 6400 ve daha yuksek olanlarda %100'une, Ek gostergesı 3600 (dahıl) - 6400 (hanç) olanlarda %^5"ıne Ek gostergesı 2200 (dahıl)- 3600 (hanç) olanlarda %40'ına Dığerlenne O o26'sma karşılık gelen tutarları emeklı avlıklaıına 1 Ocak 1996"dan ge;erlı olarak uvgulanacaktıı Geçıcı 1 madde u)jnnca. bu oranların emeklı ıkramıvcMiıe vansıması ıse kademelı olacaktır Bu maddeve sore. "»100 oranı. |996"da %50 I997"de "»''5. 1998"de "olOO olarak 'NJS oranı 1996"da "<40. 1997"de "»60 ve 1998'de ü o75 olarak "»40 oranı ıse I99j6cla °/.4O olarak emeklı ıkramıyelerıne yansıtılacaktır ^ ıllara gore Ozel Tazmınat oranları Ozel Ta/minat Oranları (Emekli İkraıııivcsi) Ek Gostergelcr 1995 19% 1997 1998 Ozel Ta/nıınat Oranları (Emekli \>lığı) Ek Costergeler 1995 1996 1997 1998 6.400 t e dahd j ûksek °/o26 3MW (dahil) -'6.400 (hariç) %26 2.200 (dahil)- 3.600 (hariç) %26 0 (dahil) - 2.200 (hariç) %26 %100 %100%100 %75 %75 %75 %40 %40 %40 %26 %26 %26 6.400 ve daha vuksek 3.600 (dahil) -'6.400 (hariç) 2.200 (dahil) - 3.600 (hariç) 0 (dahil) - 2.200 (hariç) %26 %26 %26 *o26 %50 %40 %40 °/»26 %75 %60 %40 %26 %ıoo O o75 %40 °»26 S kasım 1995 gunlu "mukerrer" Resmı Gazete'de yayımlanan 95 7492 >ayılı Bakanlar K.uıuiu Kararı ıle sıenel avlık katsaviM I 225'ten 1*695'e taban aylık katsayısi ıse 4~490"daıî 10 175"e* ve 15 kasım 1995'ten geçerlı olarak ı,ıkarılmiştır Boylece memur emeklı avhkları ıle ıkıamıvelerıne 15 Kasım - 31 Aralık 1995 donemı ısın katsayı değısıklığı ıle I Ocak 1996da ıse ozel tazmı- nat oranları değıştmlerek ek gostergeM 2 200 ve daha vuksek olan- laıa artı^j sağlanmi')tır POLİTİKA VE OTESİ MEHMED KEMAL Kuşaktan Kuşağa... Kıbrıs ın ekonomısı çokmuş, oröunun parasını ode- yemez duruma duşmuşuz sağlama bağlansın dıye maaşlar dolarla odenecekmış Demırel'e ulaştırmış- lar "Bayburi kadar toprağı var kaç para ıse verın Bayburt koylusune gosterdığımız tlgıyı gostereme- yecek mıytz'>" demış Ben bıldım bılelı şu Kıbrıs başımıza bır dert olmuş- tur Ingılızler Kıbrıs toprağını bırakıp gıderlerken, "Alın" demışler Yunanlılarsahıpçıkmışlar Yunanlılar sahıp çıkınca bızımkıler ayıkmışlar "Bızım de hakkı- mız var" demışler Bır bakan çıkmış, "Bızım Kıbrıs dı- ye bır sorunumuz yoktur" demış Vay sen mısın bu- nu soyleyen, Sedat Simavı, (Hurrıyet ın ılk sahıbı) çıkmış, "Kıbrıs bızımdır" demış Bızımdır, sızındır, bır gurultudur kopmuş Uzatma- yalım buyuk bır seruvendır Kıbrıs Bülent Ecevit ın asker çıkarmasına kadar gelmış Kıbrıs Barış Hare- kâtı koymuş adını Kıbrıs'a çıkarma yaparken bır de kendı gemımızı batırmışız Gemıyı batıran komutan- la yıllar sonra Melih Kemal Küçuktepepınar aracı- lığıyla dost olduk Herşeyıtatlıtarafındanalır bırde- nızcı zekâsıyla tatlı tatlı anlatırdı Kıbrıs da Guneydoğu gıbı butçeye bır yuktur I Cahit Kayra'nın " 1938 Ktışağı' dedığı olaylar, ın-J sanlar anılardan oluşan kıtabını keyıfle okuyorum. Benım "Acılı Kuşak" dedığıme bızımkıler "7940 Ku- şağt" derler Bır ara bır kuşak tartışması da olmuştu. Cahıt Kayra, okka dort yuz dırhem elınde bınbır be- cerı olan burokratımızdır Partıcılık de sıyaset de ba- kanlık da yapmıştır CHP nın ıçıne sonradan gırmış- se de ıcığını cıcığını oğrenmıştır Kıtabında guncel ve harcıâlem ne varsa hepsıne dokunmuştur Kıbrıs da- vasını da ele almıştır Kıbrıs ı soylu tutmak ıçın baş- langıçta "Kıbrıs davası" derler, olayların ustune çıka- rırlar Bır de fıkra vardır , Adam ezan okuyormuş, [ - Bu ne dıye sormuşlar, ! - Ezan demış - Kıbrıs davasına dokunmaz ya - Dokunmaz - Oyleyse okusun, dursun 1 Daha bırçok soylemler var Kıbrıs Turktur, Turk kalacaktır , Kahrolsun komunıstler jı Yeşıl ada kızıl olamaz Makarios kızıl papaz KKTC'de karar kılmıştık Şımdı gumruk bırlıgıne geldı tıkandı Rauf Denktaş gıbı usta bır Kıbrıs uz- manı bu vartayı da atlatacak mı 9 Kıbrıs davasının bır ıçerıden gorunuşu var bır de dışarıdan Dışarıdan gorunuşu Cahıt Kayra'dan og- renelım Hazıranın ılk gunlerınde Inönü, VVashıngton donuşu Pans'ten geçtı Neden karşılamaya gıtme- dığımı hatırlamıyorum Herhalde buyukelçılıkten ha- ber vermemış olacaklar Ama o sırada Parıs te bulu- nan Memduh Aytür gelıp benı aldı Inonu 'nun kal- dığı otele gıttık Karanlıkça bır koşede yuzu gulme- yen bır Inonu De Gaulle'/e konuşmasından tedırgın olmuştu De Gaulle, Paşa'ya, 'Kıbrıs ı bırakın, çıkın, gıdın' gıbı bır şeyler soylemıştı Johnson'ıvn mektu- bundan sonra bu&lay da trföpu 'nun canını çok sık- mış olmalıydı Unlö mektuDa degmılıyor Kısaca bır ıkı sozcuk soyledı Aynldık Bız ayrılırken Abdi İpek- çi geldı, Inonu ona kısa bır demeç verdı " Kıtabın bır de Kadıkoy Rıhtım caddesı uzerındekı sanatçı ve şaırlerın (ozellıkle Cemal Süreya) dadan- dığı meyhanelerı anlatan bolumu var Bu kuçuk ıç- kıevlerı bır zamanlar çok gozdeydı Hepımız ugrardık MehmetAlı'nınHatay'ıoradaydı Sonra Bostancı ya taşındı Ocaktayız Cemal Sureya yı ozlemle analım BULMACA SOLDANSAĞA: 1/ Avnıadlı bıtkı- den eldc edılerek 1 tatlılaraguzel ko- _ ku vermekte kul- ^ lanılan madde II 3 Astna kutuğu İslamlık oncesı 4 Turk edebıvatın- da "atasozu"an- lamında kullanıl sozcuk 3/ Inme vadasakatlık gı- bı bır nedenle ya- taktan kalkama- van kımse 4/ ° kımvada basıt şekerlere verılen ad 1 2 3 4 5 6 7 Bır 7ekâo>unu 5/Sevınçbelır- tenbırunlem Dortvaşına kadar olan dışı mandd 6/ Renkkorlugu 7/ Motorlu taşıtlann elektrığını sağla- vanaymt Velkenlıbırtek- ne 8/Esin Hıle tuzak 9/ En eskı Av rupa somurgele- nnde dogıjp buvumuş be- > az ırka mensııp ınsan Ikı derenın va da ıkı yolun bır- MlvARIDAN AŞAĞHA: I/Osnıanlılardonemınde Eflak \e Boğdan bevlenne ve- nlen san 2/ Gozlen gormeven "—- oldııv S4 mıllet sa- nına noksan gelır sanma \ere duşmekle cev her sâkıt ol- maz kadr u kı\metten" (Namık K.emall 3/Turkıye"nın de uvesı olduğu bır orgut Su akan musluksiız boru 4/ Izın onav fTolmıvum elementının sımgesı 5/ Sozsuz ovnanan kov se>ırlık ovunlarının genel adı Insan sesı- ne ılışkın 6/ Bır salgı bezı dokusunda gelışen tehlıkesız ur 7/Bağırsak solucanı 8/Tarımlauğraşmakıçınoturu- lan. koySen kuçuk verleşme bırımı 9/ \larmara Denı- zı"ndetunstıkbırada Bıra vapımındakullanılançım- lenmış ve kavrulmuş arpa LLAN TJC. DİNAR A S L h T HUKUK ÎVLAHKEMESİ'NDEN 1995 48> Davacı Muradıve Semız vekılı Av Alı Akdağ tarafın- dan davalılar Murîarrem kavış ve Bulent Mıntaş alevhı- ne açılan bono ıptalı davasının vapılan açık >argılaması sırasında verılen ara kararı uvannca Davava konu edılen davalılardan Muharrem kavış ın borçlu davacı Muradıve Semız'ııı alacaklı oiduüu 10 11 1995 vadelı 1000- DM bedellı 10 2 1996\adelı 100 - DM bedellı ıkı adet bono ıle alacaklısı Muradıve Semız. borçlusu Bulent Mınta^ olan 1 12 1995 vadelı 700 - DM bedellı bır adet bono kı toplam uv adet bono ıle ılgılı hak ıddıa eden va da bu Nenetlerı elınde bulıın- duranların ılan taııhınden ıtıbaren 15 gun ıçınde mahke- memıze ba^vurmasi ılan tarıhınden 15 gun ıçerisinde mahkememıze nıuracaat edılmedığı takdııde vukanda ozellıklen vazılı uçadetbononun ıptalı ne karar veıılece- m ılanoluııur 10 I I 1995 Basın 59651