Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 KASIM1993 ÇARŞAMBA 8 DIŞHABERLER K. Kore'de kamerakrizî • W ASHINGTON (AA) - Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Başkanı Hans Blix"in, Kuzey Kore"nın nûkleer tesıslerini izlemek için yerleştırilen kameralann birkaç haftadan buyana çalışmadığmı bildirmesi ABD'de endişeyle karşılandı. Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yayrmlanan yazılı acıklamada, ABD'in Kuzey Kore'nin nükleer tesislerini veçahşmalannı uluslararası deneüme açmama konusunda gösterdiği ısrardan derin endişe duyduğu kaydedildı. Rusopdusumla subay enflasyomı •NEWYORK(AA)-Rus ordusunda yakında subay sayısımn er sayısını aşacağı behrlendi. Time dergisinin Amerikan asken kaynaklanna dayanarak verdiği haberine göre Rusya'da askerlık çağına gelen erkeklerin yüzde 4O'ı sılah altına alınmayı reddediyor. Dergi, bunun sonucu olarak 630 bin subayın bulunduğu Rus ordusundakı er sayısımn 544 bine düşmesinin tahmin edildiğinı yazdı. Bangladeş: 500 • DAKKA(AA)- Bangladeş'te kirli içme suyunun yol açtığı ıshal salgını yüzünden geçen ay 500'den fazla kışi öldü. Yetkıbler, özelbkle ülkenin kuzeyınde salgın olan ıshale yakalanan 25000 kişınin de tedavı edildiğinı bıldirdiler. Temiz içme suyu bulamayan bölge sakinleri, nehir ve bataklıklardan su sağlamaya çalışıyorlar. NeoNazi saUırısı •NEWYORK(AA)-Gözü dönmüş Neo Naziler, bu sefer de Amerikah sporculara saldırdı. New York Post gazetesinin verdiği haberegöre Almanya'nın Oberhafkentinde yanşmalara katılan ABD olimpik kız yanşçılan, bir grup Neo Nazi tarafından dövüldü. Astestiigemi Sivastopol'da • KİEV(AA)-300metre karelik asbestb aksamı dolayısıyla bu parçalann sökülmesi için Türkiye'den Ukrayna'ya giden armatör Kahraman Sadıkoğlu'na ait "United States" transatlantığıne, Sivastopol limanına girme izni verildiğı bildınldi. Clinton'ın maaşı 200bindolap • WASHINGTON (AA) - ABD Başkanı Bill Clinton'ın maaşının yılda 200 bin dolar olduğu açıklandı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada. Beyaz Saray kadrosundan 285 kişınin maaşaldığı ve başkanın başdanışmanlan ile yardımcılannın yılbk gelirinin 125 bin dolar olduğu kaydedildi. Çin: Dahafazla nüMeer göç • PEKİN(AA)-Çin'in. enerji ihtıyacını karşılamak için daha çok nükleer güce gereksinimi olduğu bildirildi. Çin Ulusal Nükleer Enerji Sözcüsü, özellikle ülkenin güney kıyılannda artan tüketimi karşılamak için Çin'in daha çok enerjiye gereksinimi olduğunu belirtti. „ Fransa: Oğrenci boykotu • STRASBOURG(AA)- Fransa'da hükümetin ümversite öğrencilerine verilen ev ve lojman yardımlannda kısıntıya gjdeceğıni açıklaması üzerine, öğrencıler ülke genelinde dersleri boykot etmeye hazırlanıyorlar. Fransa'daki üniversite derneklerinin hükümetin yeni uygulamasını değerlendirmek üzere bugün toplantılar düzenleyeceği bildıriliyor. Olivetti'nin başkanı haptste • ROMA(AA)- Yolsuzluklara İcanştığı gerekçesiyle hakkında geçen cumartesi günü tutuklama karan çıkanlan ünlü ttalyan bilgisayar firması Olivetti'nin başkanı Carlo de Benedetti Romacezaevıne kapatıldı. Bosna'da tecavüzcü BM askerlerine soruşturma • Bosna'da BM askerlerinin Sırplar tarafından işletilen "tecavüz evf'ne gittiği yolundaki iddialar sert tepkilere yol açtı. SIRP GADDARLIĞI - Sırp askeri Bosna'da vunılan Müslüman kadmın ölüp ölmediğini tekmeyle kontroi ediyor. AUCKLAND/ NEW YORK (AA) - Bosna'da Sırplar tarafın- dan kurulan tecavüz evine' BM askerlerinın de gittiği iddıalan üzerine bu ülkede askerleri olan Yenı Zelanda soruşturma baş- latu. New York Newsday gazete- si, bazı Sırp askerlere ve görgü taruklanna dayanarak verdiği haberde, Saray bosna'nın 10 km kadar kuzeyindeki 'Sonja's Kon Tiki' adlı pansiyonun Sırp- lar tarafından bir tecavüz evi olarak kullanıldığı belirtildi. UNPROFOR'da görev ya- pan 50 kadar askerin, geçen yıl yaz ve sonbahar aylannda sık sık Vogosca'dakı bu yeri *ziya- ret ettikleri' ifade edildi. Bosna'da yakalanarak ölü- mc mahkum edilen Borislav Herak adlı bir Sırp askeri, söz konusu yere haftada üç kez git- tığini ve kadınlara tecavüz etti- ğini, söz konusu yerde bir kez BM personeline de rastladığını söyledi. Görgü tanıklan da BM askerlerinin jipler ile Vogosca'- ya geldıklerini bizzat gördükle- rini belirttiler. Tanıklar. bir keresinde BM askerlerinin, Müslüman ve Hırvat kadınlan zırhlı bir araca koyarak bilin- meyen bır yere götürdüklenni ifade ettiler. Bosnalı iki Müslüman kadın- dan biri bir BM görevlisi tara- fından, diğeri de bir Sırp asker tarafından tecavüze uğradıkla- nru gazetenin muhabirine söy- lediler. Bir başka kadın da Sırp subaylann,iki Müslüman kadı- na diğerterinin önünde tecav üz ettiklerini ve sonra da öldür- düklerini anlattı. Sırp-Hırvat görüşmeleri Sırplann tek taraflı cumhuri- yet ilan ettiği Krajina'daki Hır- vat ve Sırp yetkililenn Norveç'- te bu hafta gızli görüşmeler yaptıklan haber veriliyor. Dip- lomatlann verdiği bilgiye göre, Krajina'da ateşkes ilan edilmesı için yapılan görüşmelere önü- müzdeki günlerde Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudj- man ve Sırbistan Devlet Başka- nı Slobodan Miloseviç'in de katılmalan bekleniyor. Diplo- matlar, görüşmelere katılan Sırp tarafına Krajina'nın Dev- let Başkanı Goran Hadziç'ın, Hırvat tarafına da Millı Güven- lik Şefı Hrvojje Sariniç'in baş- kanlık ettiğini bıldirdiler. Hır- vatistan, gizli görüşme haberle- rini yalanîadı Zagreb'in önerisi Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman, Bosna-Hersek konutu Cenevre görüşmelerinin, Türkiye'nin yanı sıra Fransa, Almanya, Rusya, ABD ve İngil- tere'nin katılımı>la yetıiden dü- zenlenmesi önerisinde bulundu. Tudjman, yaptırım tehdidi altm- da yapılacak bu göriişmelerin, Bosna çatışmasındaki taraflan, 'çatışmaların 14 gün içinde şart- sız durdurulması, düşmanlığa ve askeri eylemlere son verilmesi' yoiunda bir anlaşma imzalama- ya zorlayacağını söyledi. tsyancılar teslim oluyor Bosna-Hersek'in Bihac ken- tındekı ısyana Müslüman bir- liklennin teslim olmaya başla- dığı bildirildi. Bosna radyosu, altı hafta önce Bıhac'ta özerk bir yönetim kurduğunu ilan eden Fikret Abdk yanlısı 79 sa- vaşçının sılahlanyla birlikte tes- lim olduğunu duyurdu. Moskova'daEkimDevrimitöneniyasakEhş Haberler Servisi - Moskova'da 7 kasım pazar günü, Bolşevik Devrimi'- nin 76'mcı yıldönümü dolayısıyla dü- zenlenecek her türlü toplantı, gösteri ve yürüyüş yasaklandı. Moskova Belediye Başkan Vekili ta- rafından yayımlanan karar uyannca, aralannda Komünıst Partisi'nin yanı sı- ra Hırisü'yan demokratlann da yer aldı- ğı birçok siyasi örgütün 7 kasımda gös- teri düzenlemek için yapüklan izin baş- vurulan da reddedildi. Karara gerekçe olarak, Rusya Adalet Bakanlığı'nın başvuruda bulunan ör- gütlerin çogunun siyasi faaliyetini ya- saklamış olması ve bu örgütlerin aynı zamanda geçen ay 140 kişınin ölmesiyle sonuçlanan ayaİdanmaya katılmalan gösterildi. Moskova Belediyesi yetkilile- ri, 7 kasım pazar günü olabilecek olası gösteriler nedeniyle polisin akı önlemler alacağuu ve olacaklardan» Moskova Emnıyet Müdürü'nün sorumlu tutula- cağını açıkladılar. Moskova Belediyesi. ilgili örgüt ve siyasi partilen uyararak gösteri ve yürüyüş eylemleri için sürdür- mekte olduklan her türlü hazıriığa son vermelerini istedi. Muhalifler mahkemeyi bekliyor 3 ekimde meydana gelen kitlesel ayaklanmalara öncülük etmekle suçla- nan eski devlet başkanı A)exander Ruts- koy. eski parlamento başkanı Ruslan Hasbulatov ile Yeltsin karşıü bloğun ba- şını çeken 14 lider, ünlü Lefortovo ha- pishanesinde mahkemeye çıkmayı bek- liyorlar. Yeltsin muhaliflerinin 15 yıla kadar hapıs cezası istenıyor. Yeltsin'in yardrmcılanndan Sergei Fîlatov, hükümet askerlerinin parla- mento binasına saldırmalanndan sonra Beyaz Ev'de 4 milyon dolar bulduklan- nı söyledi. Rus gazetelerinin, Irak Devlet Başka- nı Saddam Hüseyin'ın Yeltsin muhalif- lerine maddi yardımda bulunduğu söy- lentilerine ıhşkın olarak Filatov'a yö- neltüklen soru üzenne Yeltsin'in danı- şmanı "Bunun doğru ohıp olmadığını söylemek çok zor, ancak Beyaz Saray 'da 4 milyon dolar bulduk" diye cevap verdi. Rusya Devlet Başkanı Boris Yettsin, geçen ay yaşanan kanlı olaylann ülke- deki ıkıfı iktıdar yapısını ortadan kaldı- rarak yeni bir siyasi durum yaratmış ol- masına karşın. reform sürecini tehdit eden potansıyel tehlikenin tümüyle or- tan kalkmadığı uyansında bulundu. Yeltsin, dün sabah Kremün'de yapı- lan genişletilmiş Bakanlar Konseyi top- lantısında kı konuşmasında, "SSCBdö- netninden kalma Sovyet iktidar yanlı- lannın reform sürecini engeUemesini ön- lemek için çok sert tedbirlere başvunnak zonmda katdıklannı, ancak hâlkuı bn önlemlerin zorunluluğunu anladığı icm kendüerini desteklediğiııi" belıntı. Muhafazakarlann reformlan engelle- mek için yenıden örgütlenme çabalanna girişecekleri bir ortamın yaraülmaması gerektiğini kaydeden Yeltsin. hüküme- tin reformlan daha da hızlandırarak halkın yeni ekonomik düzenin sağladığı nimetlerden yararlanmasını sağlaması gerektiğini söyledi. Parlamento seçimleri ve yeni bir Rus anayasası için yapılacak referandum haarlıklannın tüm hızıyla sürdüğü bil- dirildi. Partilerin büyük kısmının hükü- meü oluşturabilecek çoğunluğu elde ede- meyecekleri belirtiliyor. Bu arada, iki günlük bir ziyaret için Moskova'da bulunan Fransa Başba- kanı Eduard Balladur, Rusya'yı Av- rupa güvenliği anlaşmasına katılmaya ve demokratik reformlann uygulanma- sırun hızlandınlmaya çağırdı. Pravda yeniden yayında Dış Haberler Servisi - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in geçen ay başın- da parlamentoyu feshetme karanna karşı başlatılan silahlı ayaklanmayı des- teklediği gerekçesiyle kapatüğı 17 yayın organından biri olan Pravda gazetesi sosyalist düşüncelere bağlı kalacağına dair söz vererek dün yeniden yayına başladı. Birinci sayfasının üst sol köşesinde orak çekiç ambleminin yer aldığı Prav- da'nın genel yayın yönetmeni "Biz geri döndûk" başhğıyla yazdığı başyazıda okuyuculara "Herkes bilmelidir ki, biz düşüncelerimizi değiştiımeyeceğiz, sol güçkr platformuna bağlı kalacağız ve sosyalist değerlere bağlı kalmayı sürdü- receğiz" mesajmı gönderdi. Hükümet Pravda'nın yeniden yayma başlayabilmesi için gazetenin genel yayın yönetmeninin yanı sıra adının da değiştirilmesini şart koşmuş olmasına karşın daha sonra yalnızca genel yayın yönetmeninin değjşmiş olmasını yeterli saydı. SSCB döneminde Komünist Parti'- nin ve dolayısıyla devletin yayın organı olarak bilinen Pravda gazetesi, 1991 yılındaki darbe girişiminden sonra iflas noktasına gelmiş ve Yunanh bir komü- nistin sağladığı mali destekle yayın ha- yaünı sürdürebilmişti. Bir aylık yasaktan sonra eski dostlan Pra\da'ya kavuşan Moskovalılar bayilere hücum ettiler. (Fotoğraf: RELTER l DIŞ BASCV Atina dengeden yana Yunanistan'm kuzeyindeki Yoannina kasabasında doğan Karolus Papulias bır zamanlar sınkla atlama dabnda ülke şampıyonuydu. Şımdı Dışişleri Bakanı olarak bu kadar yükseklerde dolaşmak niyetinde değıl. "Gerçekçi dûşündüğünü" söy lüyor. Gerçeklik, 64 yaşındaki hukuk doktorab polıtıkaanın en önemli özelliği. Papulias, PASOK'un ılımlı kanadıru temsil ediyor. Papandreu onu kabineye ahrken eski hükümet dönemine kıyasla daha ılımlı birdışpolitika izleyeceğinin de işaretini verdi. Özellikle Balkanlara ilgi göstermesi beklenen Papulias'ın "hassas bir arabuluculuk" yapacağı iddia edılmekte. 1985-1989 arası Dışişleri Bakanlığı yaptığı dönemde Arnavuthik'la Yunanistan arasındaki gerginliği ortadan kaldınp Arnavutluk'u 1988'de ilk kez Balkan dışişleri bakanlannın Belgrad'takı konferansına katılmaya razı etmiştı. Amavutluk. Yunanistan'a 1940'dan kalma savaş ilanını gen almış. 1988'de iki ülke bir işbirliği anlaşması imzalamıştı. Papulias'ın Arap ve Ortadoğu ülkeleriyle de arası çok iyi. Hatta ATden çok Arap ülkelerine yakm olduğu iddia ediliyor. Ilk Dışişlen Bakanlığı döneminde Yunanistan topraklanna NATO'nun nükleersîlah ' ^* yerleştirmesine karşı çıkmış, Bulgaristan'la dostluk anlaşması imzalayarak Avrupa'yı ve NATO'yu gücendirmişti. (2 kasım) Haiti'degergin bekleyiş Governor's İsland anlaşmasında öngörüldüğü gibi Haiü Devlet Başkanı Jean Bertrand Aristide'in geçen cumartesi günü yurda dönmesi gerekiyordu. Ancak Arisüde'nin ülkesine dönmek için bazı şartlar öne sürmesi üzerine kendısine karşıt bir dizi parti. söz konusu anlaşmanın geçersiz sayılmasıru ve Anstide'in ıstifa etmesini istedi. Çoğu küçük birer grup ötesine gitmeyen, fakat ordunun sert unsurlanrun sesi olan bu örgütlerin çoğunluğu, anayasada bulunan bir hükmün uygulanmasıru ıstiyor. Oda başkanlık makamınında bir "boşhık" halınde yeni genel secimlere gidılmesı zorunluluğu. Ancak arzu edilen bu prosedürü işler hale getirmek için gerekli çoğunluğa da sahıp değilkr parlamentoda. Zaten General Cedras'ın bu kartı oynamaya da niyeti yok. (2 kasım) Rusya'da seçim kampanyası(2) Yeltsin'inyandaşlan, dahabaştangalip HAKAN AKSAY MOSKOVA - "Diinyanın en büyük politik örgütû" olan Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin kapatılmasmdan sonra Rusya'da kurulan örgüt ve hare- ketlerin hiçbiri ciddi bir güce enşernedi. Fiilen ortaya çıkan durum ıse iki ana politik akımın varhğını gösteriyordu: Birincisi, Boris Yeltsin'in izlediği çiz- giyle, ikjncısi ise buna karşı parlamento yönetiminin muhalefetiyle simgeleni- yordu. 4 ekimde ikinci partinin yok edilmesiyle ortada tek parti kaldı. 12 arahkta yapılacak seçimler için kampanya başlatan partilerin çoğu- nun, kendi aralannda önemli aynlıklar taşımadığı, daha çok liderlerin arası- ndaki geçimsizlikler nedeniyle bölün- dükleri söylenebilir. İktidar çevreleri, secimlere üç politik grup halinde haa- rlanıyor. Medya ve mali olanaklar açısından devletin büyük desteğine sahip olan bu seçim bloklannın şansı yüksek görünü- yor. Rusya'nın Seceneği adlı bir blok, Gaydar, Şumeyko, Kozirev, Çubays gibi hükümetin önemli isimlerini birleş- tiriyor. Ekonomide "sok terapi"yi ve uluslararası ilişkilerde ABD'yle yakınlığı savunan bu grup, seçimlerin favorisi olarak gösteriliyor. Rusya Buiik ve Uzlaşma Partisi'nin başıru Petersburg Belediye Başkanı Sobçak Popov çekiyor. Politik olarak Rusya'nın Seçeneği'ne yakın olan blok, göz doktonı Fydorov, eski parti ideoloğu Yakovlev ve BDT Silahlı Kuvvetieri eski başkornutaru Şapoşni- kov gibi ünlü isimlerle iddialı görünü- yor. Politik ve ideolojik olarak, bu seçim bloklanna yakın olmalanna karşın Yeltsin'le aralannda belirli bir mesafe bulunan ıhmh muhalefet güçleri ise şunlar: Yavlinskiy-Boldirev-Lukin Bloku, is- mini taşıdığı liderlerin popülaritesine güveniyor. Geçmişte iktidarla daha yakm olan, ancak daha sonra belirli bir düşkınklığı yaşayan bu liderler, Yelt- sin'in devlet başkanlığı görevinden uzaklaştınlması gerektiğini savunuyor- lar. Ağustos adlı seçim bloku (lider Boro- voy) için de benzeri şeyler söylenebilir. Yeni Rusya seçim bloku, (lider Gdlyan) merkez sol güçleri birleştirme- yi amaçlıyor. Rusya Demokratik Partisi (lider Travkin) de reformlann ılımb yöntem- Ierle sürdürülmesinı savunuyor. Sivil Birlik (lider Volskiy) merkezci politikayı temsil ediyor. Geçmişte Rutskoy'un da Sivil Birlik yöneticile- rinden biri olması, iktidar tarafından. seçim blokuna karşı kullanılıyor. Rusya Liberal Demokratik Partisi (li- der Jirinovskıy) aşın sağ şovenist parti. Seçimi kazanması durumunda Rusya'- ya açıkça diktatörlük vaat ediyor, komşu eski Sovyet ülkeleriyle sınırlann gözden geçırileceğini belirtiyor. Rusya Federasyonu Komünist Partisi (b'der Zyuganov) son anda secimlere tek başına katılmaya karar verdi. Öteki komünist hareketler ıse Rusya Ulusal Birliği, Tanm Partisi, Sosyalist Emekçi Partisi gibi seçim bloklanyla ittifak ha- lindeler. BİTTİ RUSYA FEDERALMECLİ5İ Boris Yelt- sin'in 21 eylül- de ya- yımladığı ka- rarla ülkenin en üst iktidar organı olan Halk Temsil- cileri Kongre- si kaldınldı. Yeni Rusya Parlamentosu (Federal Mec- lis) iki bölüm- den oluşacak: Alt Mecbs (Devlet Du- ması) ve Üst Meclis (Fede- rasyon Kon- seyi). AltMecIis'- in Rusya Yenî Rusya Parlamentosu'nun (Federal Meclis) Şeması FEDERAL MECLİS (628 ÜYE) DEVLET DUMASI (Meclisi) FEDERASYPN KONSEYİ 7Seçim bloklarT] | Seçim bölgelerl Rusya Federasyonu'na bağlı birimler (Politik ve toplumsal örgütler) (500 biner kişilik 225 seçmen bölgesinden 1'ertemsilci) (89 cumhuriyet ve bölgeden 2'şer temsilci) (225 ûye) | j (225 üye) ~] (178 üye) j Başkanı'nın onayını alması durumunda ge- çerli olabiliyor. 12 arahkta sandık başına gjdecek seç- menler, parla- mentoya gir- mesinı istedik- leri üç adayı be- lirleyecekler, birincisi, ülke çapında örgüt- lenmiş seçim bloklannın adaylannı; ikincisi, kendi seçmen bölgesi- nin (seçim böl- gesi, 500 bin kişı civannda seçmenden olu- toplumunu. Üst Mecüs'in ise devletin federatif şuyor)adaylannı; üçüncüsü. içindeyaşadığı cumhuri- yapısını yansıtması fikri temel ahnıyor. Duma'run ya- yet. bölge. yöre veya kenti temsil edecek adaylan se- şama faaliyetleri. Federasyon Konseyi'nin ve Devlet çecek.