Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 3 KASIM1993 ÇARŞAMBA Kınk Roma vazosu, British Museum'daki uzmanlar tarafmdan kusursuz biçimde onarıldı 2000 yıldan beriyok olmaya cürerıen vazoHaber Merkezi- Ikı bın senelık Roma vazosu. 20 yuzyıhnolumsuz- lûk sımgesı halıne geldı Bır zaman- lar yenıden bır araya getınlemeyece- ğı duşünulen kınk vazo. Bntısh Mu- seum"dakı uzmanlar tarafindan uçuncü defa. ancak bu sefer nere- deyse kusursuz bır bıçımde onanldı Bntısh Museum da yer alan Port- land vazosu. Roma Devn'nden gu- numuze kalmış en kusursuz. zanf. esrarb ve unlu eserlerden bın sayılı- yor Bır zamanlar taştan yapıldığı sanılan. ancak sonradan cam oldu- ğu anlaşılan koball mavısı vazonun ustunde. sut beyazı opak camdan rolyefler bulunuyor Tanhı vazo- nun M Ö 25 yılında Romalı zana- atkarlar tarafindan yapıldığı sanılı- yor Bntısh Museum'dan Keımeth Painter \e Cornıng Cam Muzesı - nden Da>id Whitehouse'a gore. va- zonun ustundekı kabartmalar Juli- us Sezar'a ve Augustus'a da hızmet etmış bır mucev her y ontucusu olan Dioskourides tarafindan yontulmuş U V azo, Roma'nın dışındaki bir hö- yükte çok btiyuk bir lahtin içinde bu- İundu. Mezann M.S. 3. yy'da yaş»- mtş bir imparatorluk aiîesi üyesine ait olduğu düşünuluvor." dıyor Pain- ter Vazo. 17 yy ın başlannda Ro- malı bır kardınale an olarak ortaya çıktı Bır kaç el değıştırdıkten sonra fngıltere"nın Napolı elçısı Sır VVil- liam'a satıldı Son derece zevklı bır ınsan olan Sır NVıllıam koleksıyon- culuğu ıle unluvdu Portlandlı Do- vvager Duşesı vazoyu gorur gor- mez evınde kurduğu muzeıçın onu almaya karar verdı Duşes"ın boş vazolara karşı ınanılmaz bır merakı vardı Duşes'ın 1785'tekı olumun- den sonra duzenlenen açık arttırma sonucunda v azo. bu î«fer de Duşes"- ın oğlu Uçüncu Portland Duku ta- rafindan satın ahndı Onun oğlu L Dorduncu Portland Duku taralın- dan da 1810 da Bntısh Museum a devredıldı Vazonun ustundekı şekıllenn anlamı henuz çozulebılmış değıl Bugune kadar gelıştınlen 40 dan fazla teonrun arasında Büvuk İsken- der, ıkına vûzyıl fizıkçısı Gakn. mı- toloiık sevgılıler. yeraltı dunyası, doğum. olum ve olumsuzlukle ılgıh oykuler de yer alıyor Bntısh Mu- ^eum'dakı uzmanlar Wrutehouse ve Painter. vazonun efsanevı Truva Savaşı ve Augustus'un altın done- mının arusına yapıldıgına ınaruyor- lar 1845'tegençbırzıyaretçı elınege- çırdığı sıyah mermerden bır başka heykelle vazovu parçaladı 200 par- ça>a aynlan vazo, muze gorevlısı John Doubleday tarafindan yapıştı- nlarak, bırkaı, a> ivinde yeruden ser- gılenmeye başlandı Ancak, sonra- dan Doubleday'ın 37 ufak cam par- çasını yerleştıremedığı ortaya çıktı Bunun uzenne mûze. parçaİann ye- nıden aynlmasına ve eksık parça- İann da ılave edılmesıne karar verdı 845'tegençbir ziyaretçi vazoyu parçaladı. 200 parçaya aynlan vazoyu, müze görevlisi John Doubleday yapıştırdı,yeniden sergilenmeye başlandı. Ancak, sonradan Doubleday'in 37 ufak cam parcasını yerleştiremediği ortaya çıktı. J.H. W. Axtell, 1949'daişiüzerine aldı ve 37 minik parçayı da ekleyerek parçalan yeniden bir araya getirmeyi başardı. Bu sırada rengı bozulmuş eskı uhu- nun çıkartılıp. renksız modern bır kanşım kullarulması da amaçla- nıyordu J H W Axtell, 1949daışı uzenne aldı ve 37 mınık parçayı da ekleyerek parçalan yenıden bır ara- ya getirmeyi başardı Geçen sene uhunun rengının yenı- den bozulmuş olduğunu goren mu- ze yetkılılen. vazonun bır kez daha onanmdan geçınlmesını kararlaş- tırdılar İşı bu sefer 44 yaşındakı cam ve seramık uzmanı Nigel YVflli- ams ustune aldı "Kendimi çok ağır baskı alrında hissedıvordum. Çok önemli ve olağanustu bir etki. Parça- lan yapıştırmaya başlay acağım gün çok hevecanlıvdım. ancak neyse ki eUerim ritremivordu. Önceki akşam beyecandan hiçbir şey yiyememiştim. Elimde ne denü hassas bir parça oldu- ğunu duşünmemeye çalışıyordum. Bunu duşünmek, y apabileceğiniz en tehlikeli iştir. Gerginlik azaldıkça he- vecanım artmaya başladı. Her şeyin umduğum gibi son derece kontroüü bir şekilde yurüdüğünu bilıyordum artık. îş bittiğinoe. gerginlıkten heye- cana, heyecandan gunıra geçmişti duvguJanm." Son restorasyona ka- dar toplam parça sayısı 185 olmuş- tu VVıIbams'a gore bu tur yeruden bırleştırme ışlemlennde dıkkat edılmesı gereken en onemlı nokta. doğru parçadan başlamayı başara- bılmek "En mantıklı gelen, en biiyük parçadan başlamak gibi gözukse de, işin doğnısu v anmdakıy le en iyi birle- şebilen parçayla başlamaktır. Krvnmı rutturmanızgereklidir. l'den 150've kadar olan parçalar gayet iyi giderken. 151'inci hafif yerinden ka- çabilir >e 180'ıncı parçava geldiğiniz- de tamamen bozulduğunu farkedebi- lirsiniz. Iki parçamn ivı uvduğu, an- cak ortaya çıkardığınız şekıl yuzün- den uçıincunun otuımadığı tuzak bö- lümlere dikkat etmelısiniz." VVılhams. bu restorasy ondan son- ra vazonun 150 hatta 200 sene da- yanabıleceğını, ancak ondan sonra en ufak parçaya kadar ayınp yenı- den yapıştırma ışlemının tekrarlan- ması gerektığını belırtıyor Görülmeye değer bir göl: Salda KEMAL GÜNEŞ Elınıze bır Turkıye hantası alıp Goller Bolgesı'ne bakarsanız. ılk gdzunüze çarpan goller Eğırdır. Beyşehır. Burdur gıbı çok buyuk goîler olacaktır Genış yuzolçumle- n doğal guzellıklenvle tunzme hız- met veren bu goller gunumuzde yer- lı ve vabancı bırçok tunst tarafindan zıyaret edılmektedırler Ancak butun bu gollenn dışında hantada onlar kadar dıkkatı çekme- yenbır tanesı vardır kı halk arasın- da "Salda Gölü" olarak bılınen bu gol temızlığı. doğası. çevresıyle dı- ğerlennden aşağı kalmaz >alda gölünün en önemli özelliği, kıyılannda hiç yerleşim birimi olmamasından ileri geliyor. Salda Golu Burdur ılımızın 50 km batısında. Yeşılov a ılçesı v akınlann- da bulunan bır krater goludur 187 metrelık dennlığı ıle Turkıye'nm Nemrut'la beraber en denn golu- dur Denızden 1070m yuksektedır Çevresı 46 km'dır Stabılıze yoluyla bu çevrenm tamammı katederek go- lu olduğu gjbı dolaşmak mumkun- dur Aynı zamanda Anadolu'nun sayılı tatlısu gollennden bır tanesı- dır Pınl pınl, tertemız sulannda yu- zerkensuıçmckmumkundur Yapı- lan tahlıllerdegol suyundasodd kıl ve magnezyum bulunmuştur An- cak oranlan fazla olmadığından su- yun tadına olumsuz ctkı yapma- maktadırlar Goldebalıkyetışmektedır Devlet tarafından yıllar oncc gole bırakılmış sazan yavrulannın sa- yesınde gunumuzde Salda da ha- tın sayılır mıktarda sazan populas- vonu meydana getınlmıştır An- cak avlanmalan sınırlıdır Az önce Salda'nın bır krater golu olduğunu soylerm^tıi. Iştebu kratenn çevresını oluşturan dağlar arasına sıkışmış Salda Golu han- tada yuvarlak bıçımde gorulmek- tedır Cıvar dağlann en yukseğı 2254 metrelık rakımı ıle "Eşeler Dağı"dır Golun baıısında yer alan Eşeler Dağı av nı zamanda > o- renın en >aşlı dağıdır Zırvesı çıplak olmasına rağmen eteklenn- de sançam kızılçam karaçam tu- runden ağaçlan ıçeren buvuk bır orman vardır Aynca kuzeyınde kalan "Kızlarsivrisi" de orman alanlanna sahıptır Kızlarsıvnsı"- nden ıtıbaren guneye ınıldıkçe or- manlık alanlar yok denecek kadar azalma gostenrler Işte bu sılsıle- nın en euneyınde bulunan "Kaya- dibitaşı^Daği" 1476 metrelık >ûk- seklığı ıle Sdlda nın onemlı doğa yuruyuşu merkezıdır Golun dığer gollerden ustun en onemlı ozellığı kıyılannda hıç yerleşım bınmı olmamasından ıle- n gelmektedır Var olan tum kov- ler kıyıdan çok uzaktadır Go! kıyısında tunstık tesıs de azdır Çevrede orman ışletmesının pık- nık alanı vardır Halka açık pıknık sahasında çamlar altında oturup pıknık yapmak ve gole gınp yuz- mek mumkundur Aynca çevre- sınde de pansıyon turunde bırkaç konaklama yen bulunmaktadır Kıyılan çdkıl veya kumlarla kaplıdır Tamamen beyaz olan bu çakıl ya da kumlan gol kendısı uretır Eğer hava ruzgarsızsa gole gınp yuzduğunuzde tabandan ıtı- baren çıkıp usttekı vuzeyde topar- lanmış ınce kum tanelennı bır ara- da sızınle beraber y uzer şekılde go- rebılırsınız Suyu dalgalandın- rsanız hepsı yuzeyden aynlıp dıbc baUndktadırlar Yalnız gol bazı noktalannda bırdenbıre dennleş- meler veya batmaldr yapabılır Dakikada 50 dönüm orman alanı yokoluyor ADANA (AA) - Dunyadd dakı- kdda 50 donum ormdn dlanının yerle bır edıldığı, bu hızlı gıdışe "dur" dcnılmcdığı takdırde kırsal çcvre sorunldnnın ıçınden çıkıla- maydcak boyutlara uldşacağı be- lıtıldı Mıllı Produktıvıtc Mcrkezı 1^ Etudu vc Işletmc Orgdnızaşyonu Bolumu Uzmdnı Mustafa Öncer, bır drdştırmd rdporundd, dunyada orman dlanldnnın yok cdılmcsınc yonelık davrdnışldnn, her gun ycnı boyutlar kazandığının bclırlcndı- ğını ıfdde ettı Dunydda sadttc 3 bın donum ormdn dldnının ycrlc bır cdılmcklc olduğunu kdydcdcn Musufd On- cer, bu kdilıaından cn fazld tropı- kdl ormanldnn ctkılendığını bıl- dırdı Dunyd omidnldnnın yuzde 7'sını oluşturan tropıkdl orman- ldrddn her ddkıkada. 14-20 hekta- nnın ortdddn kdldınldığınd dıkkdl çckcn Oncer ş,u bı'gılcn vcrdı "2000 yılında, tropikal orman- lardan yuzde 80"inin yok olacağı tahmin edilmektedır. tropikal or- manjarın sadece 260 hektarının or- tadan kaldırılmasıyla 750 çeşit ağaç. 125 tur memeii hayvan, 400 çeşit ağaç, 1500 çeşit çiçekli bitki, 125 tur memelı hayvan, 400 çeşit kuş, 100 çeşit surungen, 60 çeşit su hayvanı. 150 çeşit kelebek ve savt- lamayacak kadar çok bocek yok ol- maktadır." Onccr, ormdn dldnlannın ortd- ddn kdldırılması vc dşın kcnılcş- menın dunyddd ıklım dcğışıklıkle- nnc dc ncdcn olduğunu "yeşil katliam"ın dcvamı halınde bu dcn- gcsızlıklcnn dahd dd bciırgın hdlc gelcceğını bclırttı Dünyanın en vahşi otoyolu Haber Merkezi- Hiçbirotoyol, Hindistan'daki Grand Trunk Road.( Buvuk Otoyol) kadar vahşi olamaz. Pakistandan başlay ıp Ganj nehrinin ağzında sona eren Grand Trunk Road (GT), Kuzey Hindistan'ı boylu boyuna geçiyor. (İT'de bir rurist olarak araba kul- lanmak ya da yol kenannda yüriiyuş yapmak için bir cesaret abidesi olmanı/ gerekiyor. (iT've çıktığınızda şöyle bir manzarayla kar>ılaşacaksıni7: Devamlı birbirini geçmeye çalışan yaklaşık 10 ton ağırlığındaki kamvonlar, canları pahasına hız yapmaktan vazgeçmey en suruculenn kullandığı otobusler, buy uk arabalar, deve kervanları, kağnılar, oküzkr, motosikletler, bisikletler, yayalar. " Hint-Avnıpalı istilacılar, J.ö 1500 yıllarında Hindistan'a GT ûzerin- den girdiler. V olun ciddi olarak yapımına, raca Chandragupta Maurya zamanında başlandı. Hindistan'ın ünlıi tarihi ve dini verlerı. GT üze- rinde bulunuyor. Çoğu Sih mezhebi üyesi olan kamyon surikûleri, G T - deki yolculukları sırasında Pakistan sının y akınlarında bulunan Golden Temple'ı (Altın Tapınak) ziy aret ediyor. 12 y ılda bir duzenlenen ve milvonlarca insanın bir araya geldiği Kumbh Mela festivalinin ya pıldığı Ganj ve Yamuna ırmağının kesişim noktası olan bolge de GT uzerinde bulunuyor. Günümuz gezginlerinden Raghubir Singh'ın fotoğraflarından da yansıtıldığı uzere GT'dc, öküz arabası suriicûsunun bağırışlarıy la korna sesleri birbirine kanşmış dunımda. Bıiyuk Otoy ol'da (GT), Hindistan'ın geçmışi v le bugünıinü bir arada bulmanız niumkün. Dişsiz kalmamakiçin erkenyaşta önlemşart İZMİR (AA) - Genel sağhğı yennde olan bıreylerde dış kayıplanrun 45 y aş av annda başladığı, 55 yaş avannda bütun dışlen etkıledığı belırtılerek bıreylenndışsız kalmaması ıçın gerekh tedavının zamanında yapılması gerektığı bıldınldı Penodontolojı Kongresı'ne katılmak uzere Izmır'de bulunan Ankara Ünıversıtesı Dış Hekjmlığı Fakultesı Penodontolojı Anabılım Dab Başkanı Prof Hamit Bostancı, konuyla ılgılı olarak şunlan soy ledı "Norrnal sağhğı > erinde olan birev lerden 45 > aş civarında başlay an diş ka> ıpları, 55 \ aş civarında butun dişleri etkilev erek bırev lerin dişsiz kalması ile sonuçlanıv or. Bu nedenle dişeti hastalıİdannuı aktivitesinin belirlenmesi ile ilgili çalışmalar tüm duny ada yapdıyor. Ancak şu ana kadar hastalıkların aktivitelerinin belirlenmesi ne yonelik vardımcı bir araç bulunamadı. Değişik duzev lerde olmak uzere toplumun viızde 90'ında dişeti hastalıklarının olduğu goz önüne alınırsa, bu tur araştırmaların önemi ortaya çıkar." Dış hekımlen olarak hastalıklardan korunmayı on planaçıkardıklannı kaydeden Prof Dr Bostancı. hastalıklann ortaya çıkmasından sonra kontrolun zor olacağını soyledı Turkıy e'de bebekler ve y aşlılann dışında vaklaşık 40 mılyon insanın normal şartlar altında y ılda ıkı kere kontrolden geçtıklen varsayıldığında dışçı koltuğuna 80 mılv on kez oturulması gerektığını anlatan Bostancı. sozlennı şoyle tamamladı "Kontrollerin daha hızlı ve ucuz y apılması. hekime girmeden sorunlann çozumlenmesi için acilen onlemlere ihtiyacunız var. Dişeti hastalığına y atkuı ve dişetlerini kaybedecek şekilde hastalık hızına sahıp kışıleri ayırıp tedavi etmek hekimlerin gorevidir." Van kedisine beyaz kart Yurt Haberleri - Bundan boyle kedıleruzulmesın Kedılennı çok seven aıleler de' Çunkü, Van Kedısı Araştırma Merkezi tarafından kedılere beyaz kart venlmeye başlanıyor Tup kedı projesının mıman Van Kedısı Araştırma Merkezi MuduruDoç Dr Tevfık Ağaoğlu oncelıkle Van kedısı olan ve pılot olarak seçılen ev lerdekı kedılere bırer adet beyaz kart venleceğmı soyledı Ağaoğlu kartın uzennde kedırun butun ozellıklenru yazan bılgıler olacağını belırttı