Katalog

CUMHURİYET/12 DÛVİZ KURLARI 12 ARAUK 1991 Dövmn ûnsı 1 ABODoları 1 AJman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılını 1 Betçıka Frangı 1 Oanımarta Kronu 1 FmMartdosı 1 Fransız Frangı 1 Hoilanda Ftorinı 1 ispanyol Pezetaa 1 IsveçKroou 1 Isvıçre Frangı 100 Italyan üretı 1 JaponVem 1 KanadaOolan 1 Norv«ç Kronu 1 Steriın t S Aratnstan Rryaiı DOVTZ Alış 5057 86 3195 72 390316 452 40 155.20 82161 1178 44 936 20 2837.51 50 06 874 07 362311 42316 39 10 4433 23 81185 914158 1348 95 Dövız Satis 5068 00 320212 3910 98 453 31 155 51 823 26 1180 80 938 08 2843 20 5016 875 82 3630 37 424 01 3917 444211 813 48 915990 135166 Efektf Aiıs 5052 80 3192 52 3844 61 45195 153 65 813 39 1166 66 935 26 2834 67 49 06 865 33 3619 49 418 93 38 51 4366 73 803 73 9132 44 1328 72 Efektıf Satış 5083 20 321173 3922 71 454 67 155 98 825 73 1184 34 940 89 2851 73 50 31 878 45 364126 425 28 39 29 4455 44 815 92 9187 38 1355 70 ÇAPMZKUR $15627 Almsı Marfa 11 2958 Avust Dolan $ 1 1 1799 Avus Şılını $ 3 2 5899 M Frangı $ 6 1560 Dan Kronu $ 4 2920 Fm MaıKkaa $ 5 4025Fran Frangı $ 1 7824 Hol Ronnı $ 101 04 isp Peretası $ 5 7865 Isveç Kronu $ 1 3960 bv Frangı $ 1195 25 la) üretı $ 129 37 Japon Yenı $ 1 1408 Kanada Dol $ 6 2300 Norvec Kr £ 1 8073 ABO Doları $ 3 7494 Suudı Rıyalı SERBEST PİYASADA DÜN DÖVİZ-ALTM ABD Dolan Almar Markı Isvtçre Frangı Hoilanda Flonra Ingılız Sterlını Fransız Frangı 100 ! Lıreti Alış 5120 3230 3640 2850 9200 940 422 Satış 5130 3245 3660 2870 9270 950 430 S Arabıstan Rıyali Avusturya Sılını Cumhunyet Reşat 24 ayar kûlce 22 ayar bilezık 900 ayar gûmüş Alış 1340 455 401.000 415 000 60 600 54 300 715 Satış 1355 460 406 000 430 000 60.800 59 700 743 BORSA 11 ARAUK 1991 4 205 61 4 114 52 3 237 56 3173 63 4772 45 4665 54 Hakak Kcmıt M « C k M t f ı Trt Atoar* Aksa MatoMft* Anadokı Cam Ateisan Astan Çımento , Brfk Tütun ' Ç»raHale Çtmento ; lX*Haüt Ortaş Dofcm Oogusafl Oüktaş OuranOfert I E*J Ipik (BU) Ege Bvaalık !îs* w ErefcSıgora 1 ENKAHoUng E Bvaafek Esbank Fcntş AJümınyum Rnartsbank Gentas ûma GortKjn Işıl timt Oenw Çetk Kartonsan Nettank M l Net Tunzm f*Ooe Cimento pjmuksa Parsan(BU) Ptftam Petrokent Turan PnaıSût Pnar Entogre Et PnarSu tab Hmaş HMMM Sabah Yayınoiı» Sarkuysan Sflksa Sfinmez Hlament Tam Sıgorta T J n t a * Tetambank Tezsan T - t e a H i l . TJ» •*.(!) T iş B lC »«5801] TJi ( ( C 4 8 M Z )i ( T İş Bankas' fCt T k t M s a a Tûrtoye Kaknma Totaş Otomobıl Fa Totas Oto Ticaret T n k j ı C a a TÜKiıens TŞışe Cam TSU Tunca Tete&l Tûrk Hava Yoian t Tütüncüler Baı* ÛnyeÇım UsakSeram* Valof Yatınra Ort. VestBl Vatoffin Kir Yasaş Yûnsa 1 800 000 T7.2M Z.4M 4300 11000 1 «o K.TM 3 700 8800 15 750 L2M 2250 55O0 3 100 7JM 1000 16500 4.7M 1 700 1 000 10 000 6100 17.M0 4000 78 000 1.SM m 1600 5400 19 000 2300 3700 4350 2000 3600 (.410 4300 1.751 1 350 750 12.7» 3100 J.itfl 4600 15.7SO 27.5(0 2350 1JM 117SO 3600 KS 3 250 I7S 2050 625 SM 900 1.2Sİ 4 600 89 000 1.1M 1450 13JS0 925 875 1 550 1 150 825 1100 2 900 1.4M 1.H0 1 100 1JS0 11 500 2450 7500 3800 3000 2200 2.(00 10JM 375 775 2050 1.200 1500 7200 28 500 1.9S» 21 000 2850 1.750 (5.(00 17.900 IJ3* 4200 11000 1L250 0 KJM 3600 0 16 750 LMO 0 2JM 5300 3000 7JM 5.(00 2.SM 1000 0 4.5(0 0 950 9500 0 1(.7M 4000 76 000 1.(M (75 1600 5200 17 500 uoo 2300 3 700 4200 1 900 0 1250 725 12.7M 3000 3.100 0 17.5(0 4.150 2 200 1JM 11.0M 0 MO M.0M 3 200 (75 2JM 1850 600 10.750 525 850 1.2» 4600 0 1.1(0 1350 1SJN 900 3 J M 850 1450 1050 775 1 100 1.4(0 1-550 1050 UM 11 500 3JM 2300 7500 3800 6900 L300 525 ıjoe 6500 3850 1600 1 550 2400 2.450 2450 2.250 1 350 0 2.9» 10JS0 350 (00 2000 1.2» 1400 7 100 25 000 1J» 20 000 2800 1.750 2.500 4200 4J00 iiooo 11J00 0 17.751 3 750 0 17 500 3.100 5500 3 150 7.400 2.900 1 ioo 0 0 1000 10100 0 17.750 4000 78 0OO 1J5O 700 1600 5300 17500 2300 3700 4400 2050 0 0.700 0 «0 31.M0 1JM 1 300 25.500 775 3100 4(M 1.1(0 0 K.5M 2(.5M 4.550 2450 2.1M 11.2» 0 150 17.2» 3300 1.MO 2.3» 2 150 660 11.5*0 (M 900 1JM 4600 0 1.1» 1450 14J» 950 4.1» 900 1550 1 150 850 1 150 2JH 0 7.1» 1.7» 1 IX 2.1» 13 000 U M 2350 7500 3900 1J5O 0 525 3.200 0 3 750 1450 1 550 2100 2400 2300 1 250 0 2.7» 11.751 375 (25 2 100 1J» 1400 7500 25 000 2JM 21 500 2950 1JM 0 7.1(0 525 3.300 0 3900 1600 1550 2350 2450 2500 lÂSt 1 300 M.0M 1I.M0 4200 4.700 11000 11.7» 0 17.2» 3700 0 16 750 2J00 0 4 J M 3.1(0 5500 3 100 7J00 5.700 2JM looo 0 4JM 0 1000 10 000 0 17.750 4000 78 000 1.(M 700 1600 5300 17 500 LMO 2300 3700 4300 2000 0 0 (25 1.(00 1250 24.500 725 13-2» 3 100 4*01 3.1(0 0 5.0(0 U.2» 21.(00 4.55» 2 250 2.050 11J50 0 050 M.75O 3200 1JN 2J00 4JS0 1900 625 11.250 (00 900 1.300 4600 0 1.150 1350 925 4.1M 850 1500 1150 825 1 ioo 2JS0 0 İM 1JH 1.7M 1 100 UtJ 11500 2 350 7500 MO( 3800 1JOO 0 0 LHO K.500 375 M l 2000 1JS0 1400 7100 25 000 21500 2850 1JM 0 7J00 525 UH 0 3850 1600 1550 2300 2400 2400 2JM 1250 1800 000 5M.0M (5.0(0 17.7M 4 100 11000 1400 17.(00 3650 0 16 750 o 5500 3 100 7.2*0 5.7(0 2.500 950 0 4.700 1 700 950 9900 0 17 J M 0 76 000 1J50 (50 0 5 200 17000 0 0 4 250 1900 0 4 100 1.(00 1200 700 3060 4.4*0 3.050 4700 K.M0 27.510 44.M0 4.500 2200 L0M 11.(00 0 125 11.730 3200 1JM 2JM U.M0 18.900 2.500 42M 4.7K 11750 10.7V1 1450 n.ts» 3 750 8800 17 250 2.300 2300 3.1H 5 700 3 150 7JM 5JOO 2.HC 1000 16 000 4JM 1800 iooo 10 ooo 5900 24.500 17.500 0 78 OOO 1.(09 (75 1 500 5 400 20 000 5.500 2300 3 700 4300 2050 3 700 tjsm 4 400 (25 30.000 1.(50 • 330 25.000 750 13.2*0 3 100 1900 600 11-250 575 850 1.290 0 83 000 1.OM 1350 117M 875 825 1500 1000 825 1000 1.400 1J00 1050 11250 2.300 0 3.800 1J« 0 2 100 2JM 350 (M 2000 1JM 1400 7 100 0 1JM 21000 2800 1.751 0 7.000 525 ua 6400 3 750 1550 1550 2 250 2400 2350 1250 3.1M 4 950 5.(00 K.500 2(000 44.500 4.550 2250 2.050 11.250 3800 (51 17.(00 3250 1.(25 2000 625 11.500 m 900 1.300 4200 86 000 1.151 1400 925 4.100 875 1 550 1 150 850 1200 t 2800 I 1.(51 1 100 2.100 11750 2.600 7600 3900 3 050 2300 2.700 10.5*0 375 •25 2050 1JSO 1500 7400 25 000 2.0*1 22 000 2900 6900 7.1(0 550 2^00 6500 3850 1600 1600 2300 2450 2 450 2J50 1300 YAHRIM FONLARI 11 ARAUK 1991 • Mpni* m HfüNK%l Mfnla* S IşYalıniTvS fctitnnv* Mtrtm-2 İMerk»-3 IMrinM Mtrfcn-5 İttsal1»3 İİUsaiftM lUsalAUniFı» BmtVUnni'1 Bjra* ötmm-2 EsbankFon 1 EstankFan 2 Esbvfc fvf 3 YKBYKnmF YKBSeidh F YKBrtsseF YKBKamıF YKBLMF YKEKanreF VKBOânzF YKEKıaUF YKBAkMF Vatıt Foo-1 VataiFon-2 101242 54.266 2&460 22196 19İE3 75.299 62765 3247' 29.705 W7!D 65J56 5X379 25*18 2558 1&M6 79316 30569 19288 1277? 10SE 80 «6 26336 18B2S 633M 55333 «972 5İ5IM 48İS5 53BS7 23143 1&266 «585 5&D42 141681 26in 17461 101385 53.107 26.495 22 225 '9.092 75J96 62m 32İO3 297» 10392 65348 51454 25454 25714 0/4 2U ai3 013 015 ai3 008 010 0t2 •058 014 014 014 014 VSfci Fan-6 17325 -438 80020 013 30623 19307 12 784 1OM2 90605 26374 «655 69455 5&814 84BS6 54662 48324 51947 23.176 «296 16400 56114 141.851 26.KM '7280 an an 005 -031 014 an ÜM aio -463 a« 011 aM 016 -Û63 013 012 0.13 Dışbam Ptnte TamFaı-1 TUınFaı-2 MGuRn-1 MBuFon-2 FiraiBFan-2 Rnsns Rm~3 FmırafaM FîansFon-5 Znatt Fon-1 2Jnıt c aı-2 Ziraıl B»ş» Foo araal c oıı4 H*Fan-l HakFaı-2 PımtıHis» Eırt* Fon-1 Eml*Fon-2 ımpoFon; Tttmkfaı SûmeıFm DmeFon Ege Fon Katoııra Foo Danıta OrtakFon TmkDank fon NMFaı EtFon 22 478 16699 4E548 6U62 196*3 56172 15689 203.446 24063 30995 26.236 19.102 17365 2SS25 22.022 23.01 21310 29.416 22373 31793 20532 25761 20.219 23J66 17JO0 2(1*68 2212* 24461 1936* 20565 1932 20737 17'65 «960 '7'99 I68C3 22423 16717 4Bİ11 6&9S4 0.24 a- 113 H5 HSBS 1'3 5d253 6.711 202508 24.066 31031 25273 11275 17390 29731 22019 23161 21341 29353 22339 30.730 -0.20 20471 030 25798 114 20249 23702 17126 20495 22153 24496 <9SW 20992 19328 2D52 17 «8 16379 17213 KJ19 OH 0H3 ooi 014 01* 091 01* -032 -aoi 013 015 -021 •«15 115 056 0.13 013 114 an 113 113 112 113 •ur DİZİ-RÖPORTAJ 12 ARALIK 1991 BORSADA KURTLARLA DANSABDURRAHMAN YILDIRIM Şirketler, bilançoda kârı düşürmenin veya yükseltmenin yolunu "amortismanları ayarlamayla" bulmuşlar. Bu yolla yapılan bilanço tuzağına düşmemek için net kâr ile amortismanlan birlikte değerlendiren ve hisse senedi fiyatlanna kıyaslayan "fiyat/nakit akışı oranını" kuÜanm. Şirketin yarattığı gelirleri tam kavrama için bu oran yanında "kıdem tazminatlan karşılıklarını" da dikkate alın ve gerçek kârhlığı ortaya çıkartın. Bilançoda makyajçıkarmaYatınma karar verirken tiyo- lara kanmayın, bilançoya bakın, 'bilanço daima haklıdır' de- dik. Şirket yönetimlerinin bilan- çolan nasıl makyajlayabüdikle- rini sergiledik. Makyajdan ann- nuş bir bilançoyu değerlendir- mek için önerilerimiz oldu. Bu- gün bizim piyasamız için yeni bir yatırım 'kriterini' dikkatinı- ze sunmaya çahşacağız. Bilanço makyaj lannı önemli ölçüde si- len ve uzun vadede isabetli ka- rar vermede etkili olan bu kri- ter 'fiyat / nakit akışı oranı'dır. Kısaca, "bir hisse senedi fiyatı- nın hisse başına kazanç ve dö- nem içinde aynlmış amortisma- nın kaç kaU olduğuna gösteren" fiyat / nakit akışı oranı, yatınm- cılann amortismanlar nedeniy- le yanılmalannı önler. Türkiye'de pek kullanılmayan ama gelişmiş Batı borsalannda fiyat / kazanç oranı ile birlikte kullanılan, hatta ondan daha da önemli tutulan bu oran 'amor- tisman karşılıklannı' değerlen- dirmeyi hedefliyor. Şirket bıin- yesinde kalan bu fonlann uzun vadede yine şirkete ve dolayısıy- la ortaklarına yarar sağlayacağı göruşünden hareket ediyor. Bu yönüyle bizim piyasamız açısın- dan çok daha önemli. Çünkü, amortisman kalemi kullanüarak kârlann indirilmesi veya yüksel- tilmesi eğilimi yaygın. 1990 yı- lında borsa şirketlerinin toplam net kârlan 5 trilyon 10 milyar 713 milyon lira olurken, ayırdık- lan amortismanlar 1 trilyon 932 milyar 282 liraya vardı. Yani şir- ketler net kârlarının yüzde 38.58'ine varan gelirlerini 'amortisman' olarak kasalanna attılar. Tabii burada yeni yatın- ma giden ve bunun gereği ola- rak amortisman ayırmak duru- mundaki dürüst şirketler de bu- lunduğunu ifade edelim. Fiyat/nakit akışı oranı, net kâr ile aynlan amortismanlann toplamını içerir. Oranı bulmak için yapacağımız işlem basit. Geçen dönem amortismanı ile yeni dönem amortismanının far- kını bulun. Bu farktan, yeniden değerlemeden meydana gelen amortisman artışını duşün. El- de ettiğiniz rakam, şirketin faa- liyet gelirlerinden ayırdığı 'nor- mal amortisman'dır. Bu amor- tismanı, net kâr ile toplaym. Şir- ketin piyasa değerini, elde edi- len bu toplama bölündüğunüz- de 'fiyat / nakit akışı oranını 1 bulacaksınız. Bu oran, genelde fiyat/kazanç oranından daha düşük çıkar ve üpkı fiyat/ka- zanç oranı gibi düşük kalması şirket lehine yorumlanır. l'e ne kadar yakınsa şirketin cazibesi o oranda artar. Yükselirse hisse senedine yatınmın da riski yük- selir. 27 Kasım 1991 tarihinde Bile- ŞIRKETLERIN RASYOLARI Adana Çımento Afyon Çımento Akal Tekstıl Akbank Aksa Akçımento Alarko HokJıng Anadohı Cam A/rafik •Aselsan Aslan Çımento A«pz Bagfaş Bıriık Tûtün 8olu ç<mento 8nsa Çanakkale Çsmen , Celık Kalat Çeşme Altınyunus Çukurova Elektnk Çımsa Demırbank Dendı Cam Derımod OevaHoMıng Ortaş Ooğusan Oötctaş Duran Ofset Ec2ac*aşı llaç Eczacıbası Yahnm EdplpMı Ege Btracıhk Ege Endûsm EgeGûbre EmekSgana ENKAHoMing Ercıy» Btratahk Eregl Omnr Çafk Esbank Femş Alümtnyum Fînansbank Gentaş Good-Year Gorbon Işıl Gûbre Fabrrtalan Gûney Bıracıhk Hektaş Iktısal Fm Intema IMotor Ptston Izmır Demır Çehk İ2ocam Kartonsan Kav Ketebek Mobdya KentGıda Kepeî Betrtnk KoçHoUng Koc Yatınm Konya Çımento Kordsa Koruma Tanm Koytaş Kutahya Porselen Luks Kadrfe Maktna Takım Mardm Çımento Maret HUr IrtMTU 28 856 6606 25 743 733 387 125186 34 959 8554 9177 187 666 14 208 23113 45 775 21 113 403 12185 21024 47 15 969 (1539) 123 636 16415 18 366 375 7465 6447 1.068 530 19120 1949 65 663 8 315 2 061 46 146 4 972 (2 758) 1210 6 919 20 532 430 977 63 609 4 177 68 103 2 128 (32 095) 264 10 515 13 564 7 119 6666 676 10199 (31 223) 17 242 21950 8458 6065 5428 6920 139 062 26 219 18 618 39 345 3699 4 324 4 127 3 418 1065 14 582 4 647 ÎSÎTLÎ 10638 1515 32 877 59 023 18526 36 900 369 23 309 58 223 6464 13639 60 790 6 773 151 4752 40 812 23 591 4 472 1780 22148 31132 5175 3115 1670 3 114 1 131 2 067 11368 2372 8124 1 3780 12 658 3 421 5 031 1015 65 6 709 115 811 5995 3.475 3 711 1347 37 858 365 6880 5776 1 221 47 340 288 9266 34 608 8272 18 523 1735 2033 9384 4484 3 851 147 3 589 15 909 4 718 480 13 204 2438 1546 2020 8563 M U l MıaiLI 39 494 8121 58 620 792 410 143 712 71859 8 823 29 486 245 889 20 672 36 752 106 565 27 886 554 16 937 61836 23 638 20 431 241 145 784 47 547 23 541 3490 9 135 9 561 2 219 2597 30 488 4 321 73 787 8 316 5 861 58 804 8393 2 273 2225 6984 27 241 546 788 69 604 7652 71 814 3 475 5763 629 17 395 19 342 6340 54 006 964 19465 3385 25 514 40 473 10 193 8118 14 812 11404 142 913 26 366 22 207 55 254 8 417 4804 17 331 5856 2 611 16 602 13 210 n.ii.nn M-tl 512 596 43 750 188 636 i 800 000 2 033 213 431747 487 800 75180 4 012 875 456 500 356 771 1892 845 410 000 13 200 277 673 486 000 908 471 123 660 45 000 1777 500 415 584 250 000 14 375 80 000 232 900 7 872 23 100 573 800 15 680 3000 000 705 600 88188 1033 200 48 300 26100 61200 156 000 706 750 4606 000 610 000 210 000 460 000 26 240 443125 1781 117 000 289800 51 000 44 489 67 500 156 200 590 625 357 900 356 400 115 650 42 000 225 000 237 000 7190 000 1 116 000 349 888 725 203 68 496 27 195 44 400 21600 17 483 296 000 202125 tsa* 17 76 662 733 927 16 24 12 35 57 03 819 2138 32 13 15 44 4135 19 42 32 75 22 79 23 12 19 329 18 7 75 (29 24) 14 38 25 32 13 61 38 33 10 72 3613 7 24 43 58 30 01 805 45 69 84 86 42 38 22 39 9 71 (9 46) 50 58 22 55 34 52 10 69 959 50 28 675 12 33 (13 81) 675 11 13 2137 716 6 67 99 85 15 32 (18 92) 20 76 16 24 13 67 690 4145 34 25 5170 42 56 18 79 18 43 18 52 629 10 76 632 16 42 20 30 43 50 Udl *m tam 1298 539 322 858 1415 6 01 55 29 255 16 32 22 08 9 71 17 76 14 70 23 83 16 39 786 38 43 605 186 72 12 19 8 74 10 62 4 12 8 76 24 36 355 889 18 82 363 40 66 84 85 15 05 17 57 575 1148 27 51 22 34 26 02 843 8 76 27 44 6 41 755 76 89 283 6 73 14 98 612 82 70 02 802 174 48 14 03 8 81 1135 5 17 15 19 20 78 50 31 42 33 15 76 1312 814 566 256 3 69 6 70 17 83 15 30 Marmarts Mar 01 Marshal Mensucat Snt Metas Migros Nasas Net Hoidıng Net Tunzrn Netbank Nığde Cımentc OtanTeksM Olmutaa Otosan Parsan PEGProHo Petfcım Petrol Ofisı Pınar Et Pınar Su Pınar Sût Pınar Un Plmas Polylen Rabak Sabah Yaytncılık Santral HoUmo, Sarkuysan Sıtaş Söksa Sûnmez Rlament SunElektro T Dernırdûkûm T Dış Ticaret 8 TGarantı B Tlş Bankas Tofas Otomo Fa Toprak Kâğıt T Kalkmma Bank T S K B T Sımerts TTuborg TŞışe Cam TamSıgofta Tekstıl Bank Tetetaş Tezsan Tire Kutsan Trakya Cam Tunca Tekstıl Tûrk Hava Yollan Tûpraş TütCncüler Bank Usak Seramık Ûnye Cımento Vakıf Finansal Kır vakıt Yatjfim Vestel Yapı Kredı Bankas Yasaş Yûnsa Gima Marmans Altınyu PetroKent Tunzrn Tofas Oto Ticaret muuı 836 17 762 18065 (36 202) 1946 2643 8283 9623 10130 3039 2808 214 101989 (1068) 32 326 337 954 199 368 693 759 909 40 458 7 749 3 721 11552 11463 29187 24 591 813 32 859 1812 31 730 58 163 202 202 181 611 304 167 9 240 79 447 49168 19 542 2088 29837 3543 11036 29 366 442 3 719 53 971 575 (219 613) 2O6 9S8 41832 1456 5 739 8 824 _ 123 501 292 982 3 788 17 079 514 (8 521) 4555 34 275 <IM.)8I 864 6576 61 038 14 644 6 657 9 315 377 2 314 2205 1063 7639 10 001 32 923 7 308 32 795 276185 15 817 7 324 457 4736 224 2650 1 532 8929 8.706 10 10 369 8272 467 3 647 1584 18 200 7 015 23 448 48 393 97 355 17 394 12 223 2900 19 254 22 696 7454 271 1604 19 796 891 4 347 58 648 255 265 430 206 950 4 267 2065 6686 68128 _ 26 551 30 827 4 618 14 021 1678 4 047 94 2 987 1700 24 338 79 103 (21558) 8603 11958 8660 11937 12 335 4 102 10 447 10 215 134 912 6 240 65 121 614 139 215 185 8 017 1216 5645 264 3 108 9 281 12 656 20 258 11473 39 556 32 863 1280 36 506 3396 49 930 65 178 225 650 230 004 401522 26 634 91570 52 068 38 796 24 784 37 291 3 814 12 640 49 162 1333 8066 112 619 830 45 817 413 908 46 119 3 521 11 925 76 952 _ 150 052 323 809 8406 31 100 2192 (4 474) 4 649 37 262 7.4O6.7I5 cf.ıı.ım * & 21500 162 675 403 510 46 875 280 000 49 500 57 540 25 016 46 000 43 500 11 752 103 950 819 938 24 000 433 488 3 150 000 2 520 000 146 250 13 750 26 730 2600 16 800 20 475 69 750 110 880 255 000 491400 87 964 7290 292 000 15 969 1046 682 370 000 1440 000 2 103 450 3400 000 750 750 300 000 315 000 420 000 465 233 1222 637 22 825 108 000 487 500 10 920 43 991 668 423 172 500 862 500 4453 000 530 000 15 000 130 725 187 500 8 750 607 500 2 155 000 60 750 94 500 40 000 65 550 51840 360 000 M.M.I1I ksac tnm 25 72 916 22 34 (129) 143 88 18 73 695 260 454 14 31 39 80 485 75 804 (22 47) 13 41 932 12 64 211 04 18 12 29 41 65 00 36 68 264 18 71 960 22 25 16 84 358 897 889 8 81 32 99 636 7 12 1158 11 18 81 25 378 6 41 2149 222 81 40 98 644 979 16 60 24 71 1183 12 38 300 00 (3 91) 2152 12 67 10 30 22 78 2125 492 736 16 04 553 77 82 (7 69) 11 38 10 50 112629 tatit n 12 65 668 5 10 (217) 32 55 4 14 664 2 10 373 1060 10 70 1018 608 385 666 513 1171 18 24 11 31 4 74 985 5 41 2 21 5 51 5 47 22 23 12 42 268 5 70 800 4 70 20 96 568 638 915 8 47 28 19 328 605 10 83 18 77 32 79 598 854 992 819 545 594 207 83 18 82 10 76 1149 426 11 44 244 _ 405 666 7 23 304 18 25 (14 65) 11 15 966 10.M12 N T : Parantez rçmdekâer net kârda zaran oranlarda eksıyı gösterir Tabto. Bıleş* Endeks'm 4459 puan dûzeyınde olduju 27 Kasım 1991 tanrn dejerlenyle hazırlanrmstir Saz Araalar sömürüyor FtKRET KOLANCALI Aracı kurumları yatınm- cısının üzerinden para ka- zanmak istiyor. Ben çok gördum, kendi malını sata- bilmek için kendi yatınmcı- sını o tahtaya destek için alış yazdınyor. Yeterli destek gel- dıkten sonra ve fiyat da yük- selince kendisi satış yapıyor. Yani bir yerde yatınmcısını harcıyor. Daha önceki aracı kuru- luştan aynlmamın asıl nede- ni buydu. Çok büyük bir olay yasamıştım ben. Petrol Ofisi 4600 lira iken ytlksek bir fiyattı. Bu senedi müşte- rilerine *aman alın' diye tav siye edip sonra kendi malı- nı boşalttı ve fiyat 3400 lira kadar indi. Aracı kuruluş ta- rafından haksız bir kazanç elde edilmiş oldu. Borsayı aracı kuruluşlar o kadar yanlış olarak değerlendirdi- ler ki, yatınmcıyı inek ola- rak gördüier ve altına da otomatik sağma makinesi kurdular, işte sütü sağdüar ve kaçtılar. Halbuki sen bu ineğe gerekli yemini verecek- sin ondan sonra güncfe 10 litre süt alabiliyorsan 10 lit- resini alacaksın. Ama bizim- kiler öyle yapmadılar. Oto- matik manıyi koydular, ine- ğin bütün stttünü kamna ka- dar çektiler. Gûnlük yüzde 10"luk çıkışlar ve düşüşler doğru değildir. Ekonominin trendine uymuyor. llk gün 100 lira koyacağım, sonraki gün 10 lira alacağım, sonra 11 lira alacağım, üçüncu günde yüzde 32 kâr edece- ğim. Bunu sağlamak için ya esrar satmak ya silah kaçak- çılığı yapmak veya başka bir seyler pazarlamak lazım. şik Endeks 4459 puan iken ya- pılan hesaplama; borsada işlem gören şirketlerin ortalama fi- yat/nakit akışı oranının 10.89 olduğunu ortaya koydu. Bu oranlar arasmda 207'ye kadar çıkan da \-aı, eksiye düşenler de. Bu oran, amortisman ayırma tekniklerinden dolayı finansal kiralama, holding gibi kuruluş- larda anlamlı sonuçlar vermiyor. Bankalarda yine anlamlı sonuç- lar ortaya koymuyor. Bu neden- le oranı daha çok sanayi şirket- lerinin değerlendirmesinde kul- lanın. Yine aynı tarihte borsa şirketlerinin fîyat/kazanç oranı 16.26 idi. Fiyat/nakit akışı ora- mnın düşüklüğü fıyat/kazanç oranı yüksekliğinden kaynakla- nan riski azaltan bir etken ola- rak kabul edilir. Sadece fi- yat/kazanç oranma bakılarak hisse senedine isabetli bir yatı- nm yapılamaz. Özellikle Tür- kıye'de enflasyonun muhasebe sistemine yansıtılmaması sonu- cu şirketlerin fiyat/kazanç oran- lannın yüksek çıktığı da bir ger- çek. Bu nedenle, sadece fi- yat/kazanç oranına bakılarak değil, ondan da önemlisi fi- yat/nakit akışı oranını dikkate alarak yapılan yatınmlar daha isabetli sonuçlar verir. Bu ora- nın düşüklüğü, şirketin kâr yap- ma potansiyelinı gösterir. Fi- yat/kazanç oran: yüksek, ama şirketin kâr yapma potansiyeli varsa, kânn yükseldiği oranda fiyat/kazanç oranlan da düşe- cektir. Yani daha olumlu ola- caktır. Şiıketin yarattığı gelirlerini tam kavrama yönünde fiyat/na- kit akışı oranma bir ekleme da- ha yapın. O da 1989 yılından iti- baren şirketlerin karşılık ayır- mak zorunda oldukları 'kıdem tazminatlan'dır. Faaliyet geli- rinden aynlan 'kıdem tazminat- lan', ödenmediği, yani işten ay- nlma ve atılmalar olmadığı sü- rece şirket bünyesinde kalır. Do- layısıyla çalışanlar toptan çıka- nlmadığı sürece 'kıdem tazmi- natlan karşılıklan' da şirket bünyesinde değerlendirilen bir fondur. Ve şirketin yeni fonlar yaratmasında kullamlmaktadır. Şirketin geleceğe yönelik perfor- mansım değerlendirebilmek açı- sından 'net kâr, aynlan amortismanlar' kalemi yanında 'kıdem tazminatı karşılıklannı' ekleyin. Şirketin kârhüğı değer- lendirilirken bu üç kalem 'öz sermayeye' ve 'aktif toplamına' oranlanabilir. Bu, en sağlıklı 'performans değerlendirme' yöntemidir. Tabii bu rasyolann yamna pi- yasa degeri/defter degeri ve tef mettıi verimi de eklenmelidiri özellikle uzun vadeli yatmmcıii lar için temettü verimi önemli* dir. Temettü verimini değerleni dirirken, şirketlerin bedelli ser+ maye artırımlannı dikkate al- mak gerekiyor. Çünkü Türkiyei de enflasyonun bir sonucu ola- rak da şirketler sık sık sermaye artınmına gidiyor. Bazılan, ver- dikleri temettüleri fazlasıyla geri alıyorlar, hatta vermeden serma- ye artınmına giden, 'mahsup' edenler de var. Varui Borsada endeks nakası ACEMILERE, USTALARA TAKTIKLER ZAMAM AYIRMASINI BİÜN: Hisse senedi yatınmı sürekli bir ilgiyi gerektirir. İsabetli bir seçim için gerekli özeni göstermiş olsanız da ekonomideki ve sektörlerdeki gelişmeler, şirketle ilgili gelişmeleri yakından izleyin. Bu gelişmeler, eğer şirketi olu'msuz etkileyecekse satın. Olumlu etkilediği şirketin hissesini alın. Izleme, bir de sermaye arttınmı, temettü tahsili için gereklidir. Ayrıca hisse senedinin fiyat hareketlerini izlemek, teknik analizler yapmak da ne zaman satüacağı ve ne zaman alınacağı konusunda yararlı bilgiler sunarlar. RİSK AUNĞINIZl BtÜN: Hisse senedi almakla şirketin kânna da zaranna da ortak olduğunuzu bilin. Bu piyasada kâr ve zarar kardeştir. Genel ekonomik gelişmeyle birlikte şirketler de büyür ve hisseler de değerlenir ama, bu değer artışı dışındaki fiyat dalgalanmalan birilerine kazandınr, birilerine kaybettirir. Genel ekonomideki değişiklik, sektörlere ilişkin gümrük ve fonlann indirilmesi, yeni vergilerin konulması ve şirket yönetiminin yapacağı hatalar riskinizdir. Bunun yanında para piyasalannda likidite darhğı, faiz oranlannın yüksehnesı, döviz, altın gibi alternatif yatınm araçlannın performans yüksehnesi de hisse senedi fiyatlannı olumsuz etkileyecefi için risklerinizi arttıracaktır. Riski azaltmak için faizlerin yükseldifi dönemlerde hisse senedinden sabit getirili yatınm araçlanna geçiş yapın. Şirket ve sektör riskini azaltmak için değişik sektörlerdeki hisselere yönelin. Bu çeşitlendirmeyi hisseleri izle>'ebileceğiniz bir sayıyla sınırlandırmaya da dikkat edin. STRATEJİNİZİ BEÜRLEYıH: Paranızı yatınm amacıyla değerlendirmeye karar verdiğinizde kendinizebir strateji belirleyin. Sadece hisse senedine mi gideceksiniz, yoksa değişik tasarnıf araçlanna da yönelecek misiniz? Bunu baştan kararlaştınn. Eğer pararuzın miktan diğer tasarnıf araçlanna geçiş yapmayı gerektirecek bir düzeyde degilse sizin de bunu gerçekleştirecek dene>iminiz yoksa, hisse senedinde kalın. Fiyat çıkışlannda satın, düşüşlerinde alın. Küçük yatınma olarak sık sık yatınm alanı değiştirirken kazaya ugrayabilirsiniz. ZAMRDA BMR ETMEYİN: Yatınm miktannız, yatmm araçlan arasında gecişi ekonomik kılacak büyüklükteyse, sadece bir alanda kalarak az kazanca veya zarara tahammül etmeyin. Zarann bir yerinden dönün. Bu da kârdır. Zararda ısrarcı olmayın. Eğer bir piyasada yeniden yükseliş olacaksa, siz de yeniden dönersiniz. Üstelik sermayenizi korumuş olarak. •Sürecek- Mardiıfden gelir sesi SOZLUK Yatırımcının diliBekleaeıı veriaı *ra- ••: Kişisel yatınmcılan bir menkul değeri satın almaya ya da elde tutmaya teşvik edecek asgari verim oranıdır. Herhan- gi riskli bir menkul değer için beklenen verim oranı, risksiz faiz oranı ile risk priminden oluşur. B e y a z elr*: Nama yazılı senetlerin devir şekli olan ciro- nun bir türüdür. Sadece imza atılarak gerçekleştirilir. B i l a a ç o : Şirketin belli bir tarihteki finansal dunımunu, yani sahip olduğu varlıklan, borçlannı ve özvarlığını göste- ren tablodur. Bilanço temel muhasebe eşitliğine, yani var- lıklann, borçlar ve özkaya- naklar toplamına eşitlenmesi temeline dayanır. Bilançonun varlıklar tarafına "aktif", borçlar ve özvarhk tarafına ise " p a s i f denilir. Bllaaç* aaallzi: Şirke- tin bilançosundaki verilere da- yamlarak finansal durumu ve faaliyet sonuçlan hakkında bir fıkir çıkartılır. Bilançodaki bilgilerin önemi ve anlamım ortaya çıkartmak için yapılan analizdir. Bilanço analizi geri- ye dönük ve ileriye yönelik olarak iki ana grupta toplanır. (Bu konu, "bilanço" bölü- münde aynntı ele almmıştır.) Btleştk faiz: Anapara yanında faizin de faiz getirme- si durumudur. Faize verilen paranın birinci dönem sonun- da meydana getirmiş olduğu faizle birleştirilerek ikinci dö- nemde bu tutar üzerinden fa- izde kalması ve bunun gelecek dönemler içinde tekrarlanma- sıdır. BUeşik Eadekn: Fiyat- lardaki değişimleri toplu göste- ren endekstir. Borsada, 3ile- şik Endeks, mali sektör ile sa- nayi sektörü hisselerinin orta- lama fiyat değişimlerini yansı- tır. Mali Endeks ise sadece mali sektör hisselerinin, Sana- yi Endeksi de sadece sanayi hisselerinin fiyatlanndaki de- ğişimlerini ortaya koyar. Bu iki endekste yer alan hisselerin fiyatlanndaki toplamı değış- meyi ise Bileşik Endeks yansı- tır. Birflmriş •—rtigHM»- lar: Bir sabit varlığın maliye- tinin çeşith muhasebe dönem- lerinde giderleştinlen kısımla- ruun toplam tutar landır. Bi- rikmiş amortismanlann duran varlıklara yaklaşması fabrika- nın ekonomik ömrunü dol- durduğunu gösterir. BlrtacU piyasa: Hisse senedi ve tahvillerin ilk ya da başlangıç satışlannın yapıldı- ğı organizasyona denir. Yeni çıkanlmış menkul değerlerin ihraç ya da ilk satışlandır. Ser- maye artınmlannda kullanıl- mayan rüçhan haklanmn sa- tılması da birincil piyasa iş- lemleri kapsamındadır. Borsa- da ana seans öncesinde saat 9.30-9.45 arasmda birîncil pi- yasa işlemleri seansı vardır. Bu seansta kullanılmayan rüçhan hakları ve halka açılan şirket- lerin hisse senedi satışlan ya- pıur. •Süreeek' Mardin Çimentonun 9 ayhk bilançosu güncel olduğu kadar ilginç bir bilanço özelliğini taşı- yor. Şirket net dönem kânru yüz- de 150 oranında artırmıştı. Çok iyi bir kârdı. Bunu, farkedenler hissenin peşinden koşma>-a baş- ladılar. Doğu'nun ücra köşesin- de faaliyet sürdüren bu şirket bir başka yonüyle de büyük talep görüyordu spekülatörler tarafın- dan. O da şirketin varlıklan ara- smda çok yüksek oranda yer alan 'menkul değer'di. Öyleki aktif toplamının yüzde 36.43'ü- nü buluyordu. Bu menkul de- ğerlerin de Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili olduğunu, sağla- nan kârda yapılan repo işlemle- rinin önemli rol oynadığinı an- lamak zor değildi. Yeni hukumet ise Hazine Bonosu ve Devlet tah- viline vergi getirmeyi tasarhyor- du. O zaman şirket menkul kıy- metlerini yeni yıla girmeden sa- tacak ve nakte çevirecekti vergi- den kurtulmak için. Bunu da kâr hanesine yazacaktı. Dolayısıyla 1991 yılı bilançosu müthiş bir kârta' kapanabihrdi. tşte boyle bir kâğıda 'oynanırdı.' Öyle ki, ekim aymın son haf- tasında bilanço açıklandığı sıra- da Mardin Çımento hisselerinin değeri 7600 liraydı. 19750 liraya kadar yükseldi. Yüzde 160 prim yaptı. 9 aralıktakı fiyatı ise 17.000 liraydı ve bilanço açıkla- masından sonra geçen dönem içindeki primi yüzde 123'e vardı. Aynı dönem içinde performans yönünde borsayı ikiye katladı. Şu bilançoya daha yakından bakalım. Şirketin 'net satışlan' bir yü oncesine göre, ancak yüz- c 38'e artmış. 'Satışların maliyeti yüzde 13 duşmüş. Bu enflasyon ortamında böyle bir şeyin olması mumkun değil. Ta- aliyet giderlerinde' ise yuzde 505'lik bir artış olmuş, her nasıl- sa. Ve bir yıl içinde 3.2 milyar li- Mardin Çimento'nun bilançosu •Uacı mı- Ti~) M.t.im OftCN »«.IKLAR HAZIB OEGEaER MENKUL KIVMETIER INEIı KISAVM) TIC «İ*C*»L*R (NET DIĞ€n KBA VAO ALACAK (NE1, SIOKU» INET1 DIĞJB 00HB» VM!llKl«Fl , DUflAN VARLIKHfl UZJN V»D I C KMMf. (NETı OlfiER JZUN VAO AtACM (NET MADDI DURAN VARLIKUUI(BRUT { | 8IRIKMIS AMORTISUANUtfl D>i£S DURAN »ARLIKLAR ıUTtnrum «SA VAQ€U BORÇLAR 'ISA1SAL BOHdAR 'CARI SORCUtfl (WT) DIĞER K1SA VADfLİ BORÇLAR ALINAM 51PAB5 AVAHSLA» BORC •": SIDER KARSlLIHAfll UZLK J»DELI BCRXAR FINA!»SAL BCHCLAR BORC :1 3ICEB KARS.LIK^ABI KIOEM ÎAZUINAT1 KABS1LIÛ 02VAR.IIOAA 00EW«5 SERMAVE VEMOEN OCfiERLEME FONU YEOEKUR SET DfMEU «A» tlMmn PUtFTfFUUB •iM TIHRI ımr- n-i NEI SATI$LAR SATİSLAFUN MAL'YIT BRUT SAIIŞ KÂRI IZARARIl FAAL'VET GIOERLER1 0l6Efl FAALIVFr GELIRLERP U&fi FAAclYET 6IKRLFRI FtNANSMAN GOERLEM FAALİYET KARI (ZARARn VÎR& ÛNCESI KAR (ZAR/Vt) VERGİ VE YASAL YÛK KARSLIÛt NET DÖNSll KA?I 31902 !359 18 944 42S4 1071 5 722 552 14 709 128 669 33 229 19 330) 13 46 611 •5473 44 2 23? 2804 135 10 253 4226 111 4 115 4 115 26 912 2000 13 031 ?3M 9 527 46 611 48 756 29 625 19131 3254 2709 340 28 18 210 18 218 8 691 9527 31 1.11)1 56 791 1 104 28 88* 7904 291 17 983 620 22 520 128 1152 58 507 (37 361) 94 79 311 21 771 37 5077 7 145 742 8770 6 1OB 9 8099 8099 49 432 16 000 5 214 4368 23 «50 79 311 67 372 25 742 41 «30 19687 10 556 2255 74 30 170 30 170 6320 23 850 radan 19.6 milyar liraya yüksel- miş. 'Diger faaliyet gelirleri' ka- lemi ise 2.7 milyar liradan 10.5 milyara yukselmiş. Sonuçta şir- ket vergi öncesi kânru ancak yüz- de 65 oranında artırmış ve 30.1 milyara yükseltmiş. Ödeyeceği vergi ise duşmüş, net kâr hane- sine ise 23.8 milyar lira kalrruş. Bilanço çok kârlı, ama bana guven vermiyor. Şirketin asıl kâ- n ana faaliyetinden değil, menkul kıymetlerden sağlanmış. Kalem- ler arasmda büyük oynamalar var. Eğer siz de yıl sonunda kamu kâğıtlanna vergi geleceğine ve şir- ketin bu kâğıtlan satarak kâr ha- nesine yazacağına inanıyorsanız durmayın bu hisseyi alın. Ama bu beklentiniz gerçekleşmezse "hüsrana" uğrayacağınızı da unutmayın.