Catalog

6 Anar SOMUNCUOĞLU TUSAM RusyaUkrayna Araştırmaları Masası asomuncuoglu@tusam.net ABD’nin tavrı Rusya ve Çin’i harekete geçirdi… C S TRATEJİ sistemiyle elindeki balistik füzelerin anlamsız hale getirilmeye çalışıldığını iddia ediyor. Bazı uzmanlar füze savunma sistemiyle birlikte konvansiyonel askeri gücün yerleşme zorunluluğuna dikkat çekerek, bu şekilde Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması’nın (AKKA) tamamen tarihe gömüleceğini belirtiyorlar. Rusya, füze savunma sisteminin kendi sınırlarının yakınlarına kurulduğu takdirde, karşı önlem almakta tereddüt etmeyeceğini ve benzer adımlar atabileceğini vurguluyor. Şimdiden Beyaz Rusya’ya S300’leri aktaran Rusya, füze savunma sisteminden dolayı Avrupa’nın hedef haline gelebileceğini ima ediyor. Ağustos ayında ABD’nin balistik füzeleri konvansiyonel başlıklarla donatılması önerisini reddeden Rusya Savunma Bakanı, Rusya’nın Kısa ve Orta Menzilli Füzeler Anlaşması’ndan çıkabileceğini ima etmişti. Kimisine göre Rusya, istenmeyen gelişmeler halinde Avrupa sınırına orta menzilli füzeler yerleştirebilir. Bununla birlikte 1990’lı yıllarda önemli düşüşler yaşayan Rusya’nın askeri bütçesi son birkaç yılda yeniden artma eğilimine girdi. Bunun ötesinde askeri bütçesindeki kapalı ve dolayısıyla denetlenmeyen maddelerin tutarı büyük bir artış gösterdi. ABD tarafından tekrar silahlanma yarışına zorlanan Rusya, bir yandan ordusunun 1990’ların başında düştüğü durumu iyileştirmeye çalışırken, diğer yandan stratejik savunmasını geliştirmekte ve yüksek teknolojili silahların geliştirilmesi için harcamalar yapmaktadır. Rusya’nın son birkaç yıl içerisinde üretmeye başladığı yeni silahların işlevleri adeta Soğuk Savaş’ın yeniden başladığını gösteriyor. Yeni stratejik füzenin ayrılan başlığı ve her bir parçanın kendi başına manevra yapma yeteneği sayesinde, ABD füze savunma sistemleri tarafından durdurulamayacağı iddia ediliyor. Söz konusu füzenin aslında füze kalkanını delip delemeyeceği konusunda farklı fikirler ortaya atıldı. Bu füzenin ancak uzaydan bertaraf edilebileceği ise ortaya atılan spekülasyonlar arasındadır. K uzey Kore’nin gerçekleştirdiği nükleer silah denemesinin yankıları sürerken, dünyayı saran silahlanma yarışı konusunda "yumurtatavuk", "nedensonuç" tartışması alevlendi. Söz konusu silahlanma yarışının ve dolayısıyla Kuzey Kore’nin nükleer silah aşkının esas nedeninin ABD’nin saldırgan ve güven vermeyen politikası olduğu konusunda ABD içinden ve dışından eleştiriler yöneltiliyor. Diğer taraftan ABD, esas suçlu olarak hem kendi halkını baskı altında tutan hem de dünyaya korku salan yönetimleri göstermeye devam ediyor. Bu ortamda 18 Ekim 2006 tarihinde The Washington Post gazetesinde, ABD Başkanı George Bush’un yeni Ulusal Uzay Politikası adı altında uzayın silahlandırılması ile ilgili olan bir doküman imzaladığı iddia edildi. Yazıya göre Bush, ABD’nin uzaydaki hareket özgürlüğünü sınırlandırabilecek silahsızlanma anlaşmalarının imzalanmamasını ve Amerikan çıkarlarına düşman olan ülkelerin uzaya girmesinin engellenmesini istedi. Yeni silahlanma yarışı FÜZE KALKANI Bush’un ilk başkanlık döneminde ABD’nin ulusal füze savunma sistemini kurmayı planlaması ve 2001 yılının konvansiyonel başlıkla donatımı konusunda ısrar sonunda bu planlar doğrultusunda Soğuk Savaş’taki ediyor. ABD, kendisinin ve müttefiklerinin dehşet dengesinin mihenk taşı sayılan 1972 Anti güvenliğini "barbar" saldırılarından korumak Balistik Füze Anlaşması’ndan (ABM) çıkması açısından söz konusu önlemlerin gerekli olduğunu dünyada büyük gürültü koparmıştı. Plana göre füze iddia ediyor. Kimisine göre ise bu planlar, savunma sistemi, bütün ABD’yi (ve perspektifte ABD’nin hegemonik gücünü yayma ve ilelebet müttefiklerini) "şer ekseni" ülkeleri başta olmak yaşatma stratejisinin gerekli bir aşamasıdır. üzere güvensiz ve istikrarsız ülkelerden gelebilecek muhtemel füze saldırılarından koruyacaktır. Ulusal füze savunma sisteminin "savunması", ABD’ye USYA TEHDİT düşman olan ve olabilecek ülkelerin ALGILIYOR stratejik füze elde etme ve/veya bunları İleride değişik ülkelerin veya ABD’ye karşı kullanma olasılıkları grupların sahip olabilecekleri silahlar üzerinde kurgulanmıştı. ve gerçekleştirebilecekleri saldırılar ABM Anlaşması, Soğuk Savaş konusundaki tahminler bir döneminde ABD ve tarafa bırakılırsa, bugün Sovyetler Birliği’nin itibariyle ABD’nin sadece başkentlerinin stratejik savunma füze savunma konusunda aldığı sisteminin kalkanı önlemlere değecek altında bulunmasına askeri potansiyele izin vererek iki sahip olan tek ülke ülkeyi karşılıklı Rusya’dır. Bu olarak birbirlerinin nedenle Rus stratejik saldırılarına yetkililer, ABD açık bırakıyordu. planlarının stratejik 2001’de ABM istikrarı yıkıcı nitelikte Anlaşması’ndan olduğunu ve dolayısıyla çekilen ABD, Alaska’da Rusya’nın milli güvenliğini stratejik füze kalkanı tehdit ettiğini ifade ediyorlar. kurmaya yöneldi. (Buna paralel olarak Özellikle Doğu Avrupa’daki stratejik ABD, taktik füze savunma sistemlerini füze savunma sisteminin Rusya kurarak çok düzeyli entegre füze sınırlarının çok yakınlarına kurulmaya savunma sistemi oluşturmaya başladı) planlanması Rusya’nın tepkilerini Bugün gelinen aşamada Amerikan çekiyor. ABD’nin iddiasına göre stratejik füze savunma sisteminin kalkan, İran başta olmak üzere Avrupa’yı da kapsaması amacıyla bazı Ortadoğu bölgesinden gelebilecek Doğu Avrupa ülkeleriyle görüşmeler saldırılara karşı kuruluyor. Rusya ise, başladı. Stratejik füze savunma sistemin muhtemel kurulma yeri olan sisteminin Polonya’da veya Çek Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nin söz Cumhuriyeti’nde kurulabileceğinden konusu olası saldırıların hedefinde bahsediliyor. Buna paralel olarak ABD, Silahlanmanın bulunmadığını belirtiyor. Rusya "uluslararası terörizmle savaş" tarafları ayrıca, Beyaz Rusya’nın sınırlarında kapsamında küçük çaplı nükleer bomba Bush ve Putin... kurulması planlanan füze savunma üretimi ve balistik füzelerin ABD’nin silahlanmanın kısıtlanmasına ilişkin bazı anlaşmalardan çekilmesi ve uzay koruma kalkanı projesini sürdürmesi, Rusya ile Çin’in tepkisini çekiyor. Rusya’nın savunma bütçesindeki artışlar dikkat çekiyor. Dünya yeni bir Soğuk Savaş’a gidiyor. R YENİDEN ‘YILDIZ SAVAŞLARI’ 2000’li yılların başından beri Rusya ve Çin, uzayın silahlandırılmasına karşı uluslararası anlaşmaların yapılması peşindedir. Aralık 2005’de BM Genel Kurulu’na Çin ve Rusya’nın girişimleri sonucunda sunulan ve "Uzayda silahlanma yarışının engellenmesi" adını taşıyan karar, 160 ülke tarafından desteklenirken, sadece ABD red oyu kullandı. Aynı şekilde Ekim 2005’de Rusya’nın genel kurula sunduğu "Uzay faaliyetlerinde şeffaflık ve güven kurucu tedbirler" karar tasarısına tek red oyunu kullanan yine ABD oldu. ABD, 2000’de uzay silahının geliştirme gerekliliğini Savunma Bakanlığı seviyesinde dile getirmişti. 2006 yılına gelindiğinde ise ABD’nin uzay silahını denemeye çok yakın olduğu konusundaki bilgiler basında yer aldı. Halen ABD ile denk nükleer imha potansiyeline sahip olan Rusya, bu denkliği yitirmek istemiyor. Diğer taraftan şimdilik askeri gücü ekonomik gücünün gerisinde kalan Çin de ABD’nin tartışmasız ve sarsılmaz üstünlüğüne yol açabilecek gelişmeleri engellemeye çalışıyor. İki ülke de bulundukları durumlarda silahlanma yarışının ekonomik güçlerini zorlayacağının farkındadır. Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı stratejik istikrarı korumaya çalışan Rusya ve Çin’in girişimleri çoğu ülke tarafından desteklenirken, "dünyanın ilk ve tek küresel imparatorluğu" ABD ise "beni kimse tutamaz" tarzında hareket etmeye devam ediyor..